Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ચૂળવગ્ગપાળિ • Cūḷavaggapāḷi

    ૩. તતિયભાણવારો

    3. Tatiyabhāṇavāro

    ૩૧૯. તેન ખો પન સમયેન આયસ્મા ઉપનન્દો સક્યપુત્તો સાવત્થિયં સેનાસનં ગહેત્વા અઞ્ઞતરં ગામકાવાસં અગમાસિ. તત્થપિ સેનાસનં અગ્ગહેસિ. અથ ખો તેસં ભિક્ખૂનં એતદહોસિ – ‘‘અયં, આવુસો, આયસ્મા ઉપનન્દો સક્યપુત્તો ભણ્ડનકારકો કલહકારકો વિવાદકારકો ભસ્સકારકો સઙ્ઘે અધિકરણકારકો. સચાયં ઇધ વસ્સં વસિસ્સતિ, સબ્બેવ મયં ન ફાસુ ભવિસ્સામ. હન્દ નં પુચ્છામા’’તિ. અથ ખો તે ભિક્ખૂ આયસ્મન્તં ઉપનન્દં સક્યપુત્તં એતદવોચું – ‘‘નનુ તયા, આવુસો ઉપનન્દ, સાવત્થિયં સેનાસનં ગહિત’’ન્તિ? ‘‘એવમાવુસો’’તિ. ‘‘કિં પન ત્વં, આવુસો ઉપનન્દ, એકો દ્વે પટિબાહસી’’તિ? ‘‘ઇધદાનાહં આવુસો, મુઞ્ચામિ; તત્થ ગણ્હામી’’તિ. યે તે ભિક્ખૂ અપ્પિચ્છા…પે॰… તે ઉજ્ઝાયન્તિ ખિય્યન્તિ વિપાચેન્તિ – ‘‘કથઞ્હિ નામ આયસ્મા ઉપનન્દો સક્યપુત્તો એકો દ્વે પટિબાહેસ્સતી’’તિ! ભગવતો એતમત્થં આરોચેસું…પે॰… ‘‘સચ્ચં કિર ત્વં, ઉપનન્દ, એકો દ્વે પટિબાહસી’’તિ? ‘‘સચ્ચં ભગવા’’તિ. વિગરહિ બુદ્ધો ભગવા…પે॰… ‘‘કથઞ્હિ નામ ત્વં, મોઘપુરિસ, એકો દ્વે પટિબાહિસ્સસિ? તત્થ તયા, મોઘપુરિસ, ગહિતં ઇધ મુત્તં, ઇધ તયા ગહિતં તત્ર મુત્તં. એવં ખો ત્વં, મોઘપુરિસ, ઉભયત્થ પરિબાહિરો. નેતં, મોઘપુરિસ, અપ્પસન્નાનં વા પસાદાય…પે॰… વિગરહિત્વા…પે॰… ધમ્મિં કથં કત્વા ભિક્ખૂ આમન્તેસિ – ‘‘ન, ભિક્ખવે, એકેન દ્વે પટિબાહેતબ્બા. યો પટિબાહેય્ય, આપત્તિ દુક્કટસ્સા’’તિ.

    319. Tena kho pana samayena āyasmā upanando sakyaputto sāvatthiyaṃ senāsanaṃ gahetvā aññataraṃ gāmakāvāsaṃ agamāsi. Tatthapi senāsanaṃ aggahesi. Atha kho tesaṃ bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘ayaṃ, āvuso, āyasmā upanando sakyaputto bhaṇḍanakārako kalahakārako vivādakārako bhassakārako saṅghe adhikaraṇakārako. Sacāyaṃ idha vassaṃ vasissati, sabbeva mayaṃ na phāsu bhavissāma. Handa naṃ pucchāmā’’ti. Atha kho te bhikkhū āyasmantaṃ upanandaṃ sakyaputtaṃ etadavocuṃ – ‘‘nanu tayā, āvuso upananda, sāvatthiyaṃ senāsanaṃ gahita’’nti? ‘‘Evamāvuso’’ti. ‘‘Kiṃ pana tvaṃ, āvuso upananda, eko dve paṭibāhasī’’ti? ‘‘Idhadānāhaṃ āvuso, muñcāmi; tattha gaṇhāmī’’ti. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma āyasmā upanando sakyaputto eko dve paṭibāhessatī’’ti! Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe… ‘‘saccaṃ kira tvaṃ, upananda, eko dve paṭibāhasī’’ti? ‘‘Saccaṃ bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… ‘‘kathañhi nāma tvaṃ, moghapurisa, eko dve paṭibāhissasi? Tattha tayā, moghapurisa, gahitaṃ idha muttaṃ, idha tayā gahitaṃ tatra muttaṃ. Evaṃ kho tvaṃ, moghapurisa, ubhayattha paribāhiro. Netaṃ, moghapurisa, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… vigarahitvā…pe… dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘na, bhikkhave, ekena dve paṭibāhetabbā. Yo paṭibāheyya, āpatti dukkaṭassā’’ti.

    ૩૨૦. 1 તેન ખો પન સમયેન ભગવા ભિક્ખૂનં અનેકપરિયાયેન વિનયકથં કથેતિ, વિનયસ્સ વણ્ણં ભાસતિ, વિનયપરિયત્તિયા વણ્ણં ભાસતિ, આદિસ્સ આદિસ્સ આયસ્મતો ઉપાલિસ્સ વણ્ણં ભાસતિ. ભિક્ખૂનં એતદહોસિ – ‘‘ભગવા ખો અનેકપરિયાયેન વિનયકથં કથેતિ, વિનયસ્સ વણ્ણં ભાસતિ, વિનયપરિયત્તિયા વણ્ણં ભાસતિ, આદિસ્સ આદિસ્સ આયસ્મતો ઉપાલિસ્સ વણ્ણં ભાસતિ. હન્દ મયં, આવુસો, આયસ્મતો ઉપાલિસ્સ સન્તિકે વિનયં પરિયાપુણામા’’તિ. તેધ 2 બહૂ ભિક્ખૂ થેરા ચ નવા ચ મજ્ઝિમા ચ આયસ્મતો ઉપાલિસ્સ સન્તિકે વિનયં પરિયાપુણન્તિ. આયસ્મા ઉપાલિ ઠિતકોવ ઉદ્દિસતિ થેરાનં ભિક્ખૂનં ગારવેન. થેરાપિ ભિક્ખૂ ઠિતકાવ ઉદ્દિસાપેન્તિ ધમ્મગારવેન. તત્થ થેરા ચેવ ભિક્ખૂ કિલમન્તિ, આયસ્મા ચ ઉપાલિ કિલમતિ. ભગવતો એતમત્થં આરોચેસું. ‘‘અનુજાનામિ, ભિક્ખવે, નવકેન ભિક્ખુના ઉદ્દિસન્તેન સમકે વા આસને નિસીદિતું, ઉચ્ચતરે વા ધમ્મગારવેન; થેરેન ભિક્ખુના ઉદ્દિસાપેન્તેન સમકે વા આસને નિસીદિતું, નીચતરે વા ધમ્મગારવેના’’તિ.

    320.3 Tena kho pana samayena bhagavā bhikkhūnaṃ anekapariyāyena vinayakathaṃ katheti, vinayassa vaṇṇaṃ bhāsati, vinayapariyattiyā vaṇṇaṃ bhāsati, ādissa ādissa āyasmato upālissa vaṇṇaṃ bhāsati. Bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘bhagavā kho anekapariyāyena vinayakathaṃ katheti, vinayassa vaṇṇaṃ bhāsati, vinayapariyattiyā vaṇṇaṃ bhāsati, ādissa ādissa āyasmato upālissa vaṇṇaṃ bhāsati. Handa mayaṃ, āvuso, āyasmato upālissa santike vinayaṃ pariyāpuṇāmā’’ti. Tedha 4 bahū bhikkhū therā ca navā ca majjhimā ca āyasmato upālissa santike vinayaṃ pariyāpuṇanti. Āyasmā upāli ṭhitakova uddisati therānaṃ bhikkhūnaṃ gāravena. Therāpi bhikkhū ṭhitakāva uddisāpenti dhammagāravena. Tattha therā ceva bhikkhū kilamanti, āyasmā ca upāli kilamati. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, navakena bhikkhunā uddisantena samake vā āsane nisīdituṃ, uccatare vā dhammagāravena; therena bhikkhunā uddisāpentena samake vā āsane nisīdituṃ, nīcatare vā dhammagāravenā’’ti.

    તેન ખો પન સમયેન બહૂ ભિક્ખૂ આયસ્મતો ઉપાલિસ્સ સન્તિકે ઠિતકા ઉદ્દેસં પટિમાનેન્તા કિલમન્તિ. ભગવતો એતમત્થં આરોચેસું. ‘‘અનુજાનામિ, ભિક્ખવે, સમાનાસનિકેહિ સહ નિસીદિતુ’’ન્તિ. અથ ખો ભિક્ખૂનં એતદહોસિ – ‘‘કિત્તાવતા નુ ખો સમાનાસનિકો હોતી’’તિ? ભગવતો એતમત્થં આરોચેસું – ‘‘અનુજાનામિ, ભિક્ખવે, તિવસ્સન્તરેન સહ નિસીદિતુ’’ન્તિ.

    Tena kho pana samayena bahū bhikkhū āyasmato upālissa santike ṭhitakā uddesaṃ paṭimānentā kilamanti. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, samānāsanikehi saha nisīditu’’nti. Atha kho bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘kittāvatā nu kho samānāsaniko hotī’’ti? Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ – ‘‘anujānāmi, bhikkhave, tivassantarena saha nisīditu’’nti.

    તેન ખો પન સમયેન સમ્બહુલા ભિક્ખૂ સમાનાસનિકા મઞ્ચે 5 નિસીદિત્વા મઞ્ચં ભિન્દિંસુ, પીઠે 6 નિસીદિત્વા પીઠં ભિન્દિંસુ. ભગવતો એતમત્થં આરોચેસું. ‘‘અનુજાનામિ, ભિક્ખવે, તિવગ્ગસ્સ મઞ્ચં, તિવગ્ગસ્સ પીઠ’’ન્તિ. તિવગ્ગોપિ મઞ્ચે નિસીદિત્વા મઞ્ચં ભિન્દિ, પીઠે નિસીદિત્વા પીઠં ભિન્દિ…પે॰… ‘‘અનુજાનામિ, ભિક્ખવે, દુવગ્ગસ્સ મઞ્ચં, દુવગ્ગસ્સ પીઠ’’ન્તિ.

    Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhū samānāsanikā mañce 7 nisīditvā mañcaṃ bhindiṃsu, pīṭhe 8 nisīditvā pīṭhaṃ bhindiṃsu. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, tivaggassa mañcaṃ, tivaggassa pīṭha’’nti. Tivaggopi mañce nisīditvā mañcaṃ bhindi, pīṭhe nisīditvā pīṭhaṃ bhindi…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, duvaggassa mañcaṃ, duvaggassa pīṭha’’nti.

    તેન ખો પન સમયેન ભિક્ખૂ અસમાનાસનિકેહિ સહ દીઘાસને નિસીદિતું કુક્કુચ્ચાયન્તિ. ભગવતો એતમત્થં આરોચેસું. ‘‘અનુજાનામિ, ભિક્ખવે, ઠપેત્વા પણ્ડકં, માતુગામં, ઉભતોબ્યઞ્જનકં, અસમાનાસનિકેહિ સહ દીઘાસને નિસીદિતુ’’ન્તિ. અથ ખો ભિક્ખૂનં એતદહોસિ – ‘‘કિત્તકં પચ્છિમં નુ ખો દીઘાસનં હોતી’’તિ? ભગવતો એતમત્થં આરોચેસું. ‘‘અનુજાનામિ, ભિક્ખવે, યં તિણ્ણં પહોતિ, એત્તકં પચ્છિમં દીઘાસન’’ન્તિ.

    Tena kho pana samayena bhikkhū asamānāsanikehi saha dīghāsane nisīdituṃ kukkuccāyanti. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, ṭhapetvā paṇḍakaṃ, mātugāmaṃ, ubhatobyañjanakaṃ, asamānāsanikehi saha dīghāsane nisīditu’’nti. Atha kho bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘kittakaṃ pacchimaṃ nu kho dīghāsanaṃ hotī’’ti? Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, yaṃ tiṇṇaṃ pahoti, ettakaṃ pacchimaṃ dīghāsana’’nti.

    તેન ખો પન સમયેન વિસાખા મિગારમાતા સઙ્ઘસ્સ અત્થાય સાળિન્દં પાસાદં કારાપેતુકામા હોતિ હત્થિનખકં. અથ ખો ભિક્ખૂનં એતદહોસિ – ‘‘કિં નુ ખો ભગવતા પાસાદપરિભોગો અનુઞ્ઞાતો કિં અનનુઞ્ઞાતો’’તિ? ભગવતો એતમત્થં આરોચેસું. ‘‘અનુજાનામિ, ભિક્ખવે, સબ્બં પાસાદપરિભોગ’’ન્તિ.

    Tena kho pana samayena visākhā migāramātā saṅghassa atthāya sāḷindaṃ pāsādaṃ kārāpetukāmā hoti hatthinakhakaṃ. Atha kho bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘kiṃ nu kho bhagavatā pāsādaparibhogo anuññāto kiṃ ananuññāto’’ti? Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, sabbaṃ pāsādaparibhoga’’nti.

    તેન ખો પન સમયેન રઞ્ઞો પસેનદિસ્સ કોસલસ્સ અય્યિકા કાલઙ્કતા હોતિ. તસ્સ કાલઙ્કિરિયાય સઙ્ઘસ્સ બહું અકપ્પિયભણ્ડં ઉપ્પન્નં હોતિ, સેય્યથિદં – આસન્દિ, પલ્લઙ્કો, ગોનકો , ચિત્તકો, પટિકા, પટલિકા, તૂલિકા, વિકતિકા, ઉદ્દલોમી, એકન્તલોમી, કટ્ટિસ્સં, કોસેય્યં, કુત્તકં, હત્થત્થરં, અસ્સત્થરં, રથત્થરં, અજિનપ્પવેણિ, કદલિમિગપ્પવરપચ્ચત્થરણં, સઉત્તરચ્છદં, ઉભતોલોહિતકૂપધાનં. ભગવતો એતમત્થં આરોચેસું. ‘‘અનુજાનામિ, ભિક્ખવે, આસન્દિયા પાદે છિન્દિત્વા પરિભુઞ્જિતું, પલ્લઙ્કસ્સ વાળે ભિન્દિત્વા પરિભુઞ્જિતું, તૂલિકં વિજટેત્વા બિબ્બોહનં કાતું, અવસેસં ભૂમત્થરણં 9 કાતુ’’ન્તિ.

    Tena kho pana samayena rañño pasenadissa kosalassa ayyikā kālaṅkatā hoti. Tassa kālaṅkiriyāya saṅghassa bahuṃ akappiyabhaṇḍaṃ uppannaṃ hoti, seyyathidaṃ – āsandi, pallaṅko, gonako , cittako, paṭikā, paṭalikā, tūlikā, vikatikā, uddalomī, ekantalomī, kaṭṭissaṃ, koseyyaṃ, kuttakaṃ, hatthattharaṃ, assattharaṃ, rathattharaṃ, ajinappaveṇi, kadalimigappavarapaccattharaṇaṃ, sauttaracchadaṃ, ubhatolohitakūpadhānaṃ. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, āsandiyā pāde chinditvā paribhuñjituṃ, pallaṅkassa vāḷe bhinditvā paribhuñjituṃ, tūlikaṃ vijaṭetvā bibbohanaṃ kātuṃ, avasesaṃ bhūmattharaṇaṃ 10 kātu’’nti.







    Footnotes:
    1. પાચિ॰ ૪૩૮
    2. તે ચ (સ્યા॰ ક॰)
    3. pāci. 438
    4. te ca (syā. ka.)
    5. એકમઞ્ચે (સ્યા॰)
    6. એકપીઠે (સ્યા॰)
    7. ekamañce (syā.)
    8. ekapīṭhe (syā.)
    9. સુમ્મત્થરણં (સી॰ સ્યા॰)
    10. summattharaṇaṃ (sī. syā.)



    Related texts:



    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ચૂળવગ્ગ-અટ્ઠકથા • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ઉપનન્દવત્થુકથા • Upanandavatthukathā

    ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ઉપનન્દવત્થુકથાવણ્ણના • Upanandavatthukathāvaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / ઉપનન્દવત્થુકથાવણ્ણના • Upanandavatthukathāvaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / ઉપનન્દવત્થુકથાવણ્ણના • Upanandavatthukathāvaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi / ઉપનન્દવત્થુકથા • Upanandavatthukathā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact