Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પઞ્ચપકરણ-મૂલટીકા • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
૩. તિકનિદ્દેસવણ્ણના
3. Tikaniddesavaṇṇanā
૯૧. સેસસંવરભેદેનાતિ મનોસંવરભેદેન, સતિસંવરાદિભેદેન વા. અકુસલસીલસમન્નાગમેનાતિ ‘‘કતમે ચ થપતિ અકુસલા સીલા? અકુસલં કાયકમ્મં અકુસલં વચીકમ્મં પાપકો આજીવો’’તિ વુત્તેહિ સમન્નાગમેન. તસ્સ હિ…પે॰… એવં સાસઙ્કસમાચારો હોતીતિ એવં સાસઙ્કો સમાચારો હોતીતિ અત્થો.
91. Sesasaṃvarabhedenāti manosaṃvarabhedena, satisaṃvarādibhedena vā. Akusalasīlasamannāgamenāti ‘‘katame ca thapati akusalā sīlā? Akusalaṃ kāyakammaṃ akusalaṃ vacīkammaṃ pāpako ājīvo’’ti vuttehi samannāgamena. Tassa hi…pe… evaṃ sāsaṅkasamācāro hotīti evaṃ sāsaṅko samācāro hotīti attho.
૯૪. સમાનવિસયાનં પુગ્ગલાનં વિસેસદસ્સનવસેન ‘‘કાયસક્ખી’’તિઆદિકં વુત્તં.
94. Samānavisayānaṃ puggalānaṃ visesadassanavasena ‘‘kāyasakkhī’’tiādikaṃ vuttaṃ.
૧૦૭. સમાધિ વા આદીતિ લોકુત્તરધમ્મા હિ પરમત્થતો સાસનન્તિ તદત્થો પાદકસમાધિ તસ્સ આદિ વુત્તો, તદાસન્નત્તા વિપસ્સના, તસ્સ મૂલેકદેસત્તા મગ્ગો.
107. Samādhi vā ādīti lokuttaradhammā hi paramatthato sāsananti tadattho pādakasamādhi tassa ādi vutto, tadāsannattā vipassanā, tassa mūlekadesattā maggo.
૧૦૮. ઉચ્છઙ્ગો વિય ઉચ્છઙ્ગપઞ્ઞો પુગ્ગલો દટ્ઠબ્બોતિ ઉચ્છઙ્ગસદિસપઞ્ઞતાય એવ પઞ્ઞા વિય પુગ્ગલોપિ ઉચ્છઙ્ગો વિય હોતિ, તસ્મિં ધમ્માનં અચિરટ્ઠાનતોતિ અધિપ્પાયેન વુત્તં. વક્ખતિ હિ ‘‘ઉચ્છઙ્ગસદિસપઞ્ઞોતિઅત્થો’’તિ.
108. Ucchaṅgo viya ucchaṅgapañño puggalo daṭṭhabboti ucchaṅgasadisapaññatāya eva paññā viya puggalopi ucchaṅgo viya hoti, tasmiṃ dhammānaṃ aciraṭṭhānatoti adhippāyena vuttaṃ. Vakkhati hi ‘‘ucchaṅgasadisapaññotiattho’’ti.
૧૦૯. યથા ચ ઉચ્છઙ્ગસદિસા પઞ્ઞા, એવં નિક્કુજ્જકુમ્ભસદિસા પઞ્ઞા એવાતિ દટ્ઠબ્બો, તત્થ ધમ્માનં અનવટ્ઠાનતો.
109. Yathā ca ucchaṅgasadisā paññā, evaṃ nikkujjakumbhasadisā paññā evāti daṭṭhabbo, tattha dhammānaṃ anavaṭṭhānato.
૧૧૩. ચિરટ્ઠાનતો થિરટ્ઠાનતો ચ પાસાણલેખસદિસા પરાપરાધનિબ્બત્તા કોધલેખા યસ્સ સો પાસાણલેખૂપમસમન્નાગતો પાસાણલેખૂપમોતિ વુત્તો, એવં ઇતરેપિ.
113. Ciraṭṭhānato thiraṭṭhānato ca pāsāṇalekhasadisā parāparādhanibbattā kodhalekhā yassa so pāsāṇalekhūpamasamannāgato pāsāṇalekhūpamoti vutto, evaṃ itarepi.
૧૧૮. સુતાદિવત્થુરહિતો તુચ્છમાનો નળો વિયાતિ ‘‘નળો’’તિ વુચ્ચતિ, સો ઉગ્ગતો નળો એતસ્સાતિ ઉન્નળો.
118. Sutādivatthurahito tucchamāno naḷo viyāti ‘‘naḷo’’ti vuccati, so uggato naḷo etassāti unnaḷo.
૧૨૨. ‘‘સીલકથા ચ નો ભવિસ્સતી’’તિ એત્થ વુત્તં સીલકથાભવનં પઠમારમ્ભોપિ દુસ્સીલેન સહ ન હોતીતિ દસ્સેન્તો આહ નેવ સીલકથા હોતી’’તિ.
122. ‘‘Sīlakathā ca no bhavissatī’’ti ettha vuttaṃ sīlakathābhavanaṃ paṭhamārambhopi dussīlena saha na hotīti dassento āha neva sīlakathā hotī’’ti.
૧૨૩. તત્થ તત્થાતિ તસ્મિં તસ્મિં અનુગ્ગહેતબ્બે પઞ્ઞાય સોધેતબ્બે ચ વડ્ઢેતબ્બે ચ અધિકસીલં નિસ્સાય ઉપ્પન્નપઞ્ઞાય અનુગ્ગણ્હાતિ નામાતિ અત્થો.
123. Tatthatatthāti tasmiṃ tasmiṃ anuggahetabbe paññāya sodhetabbe ca vaḍḍhetabbe ca adhikasīlaṃ nissāya uppannapaññāya anuggaṇhāti nāmāti attho.
૧૨૪. ગૂથકૂપો વિય દુસ્સીલ્યન્તિ એતેન દુસ્સીલ્યસ્સ ગૂથસદિસત્તમેવ દસ્સેતિ.
124. Gūthakūpo viya dussīlyanti etena dussīlyassa gūthasadisattameva dasseti.
૧૩૦. નો ચ સમ્મા પઞ્ઞપેતું સક્કોન્તીતિ યેભુય્યેન ન સક્કોન્તીતિ ઇમમત્થં સન્ધાય વુત્તં, ઉપ્પન્ને તથાગતે તસ્મિં અનાદરિયં કત્વા સમાપત્તિં ઉપ્પાદેતું વાયમન્તસ્સ અસમત્થભાવં વા. તિત્થિયા વા પૂરણાદયો અધિપ્પેતા.
130. No ca sammā paññapetuṃ sakkontīti yebhuyyena na sakkontīti imamatthaṃ sandhāya vuttaṃ, uppanne tathāgate tasmiṃ anādariyaṃ katvā samāpattiṃ uppādetuṃ vāyamantassa asamatthabhāvaṃ vā. Titthiyā vā pūraṇādayo adhippetā.
તિકનિદ્દેસવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Tikaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / અભિધમ્મપિટક • Abhidhammapiṭaka / પુગ્ગલપઞ્ઞત્તિપાળિ • Puggalapaññattipāḷi / ૩. તિકપુગ્ગલપઞ્ઞત્તિ • 3. Tikapuggalapaññatti
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / અભિધમ્મપિટક (અટ્ઠકથા) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / પઞ્ચપકરણ-અટ્ઠકથા • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ૩. તિકનિદ્દેસવણ્ણના • 3. Tikaniddesavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / અભિધમ્મપિટક (ટીકા) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / પઞ્ચપકરણ-અનુટીકા • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ૩. તિકનિદ્દેસવણ્ણના • 3. Tikaniddesavaṇṇanā