Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā |
તિકવારવણ્ણના
Tikavāravaṇṇanā
૩૨૩. વો તુમ્હેહિ ન સમુદાચરિતબ્બં. વચીસમ્પયુત્તં કાયકિરિયં કત્વાતિ કાયેન નિપચ્ચકારં કત્વાતિ અત્થો. ઉપઘાતેતિ વિનાસેતિ. ઓમદ્દિત્વાતિ અભિભવિત્વા. વદતોતિ વદન્તસ્સ. ‘‘બાલસ્સ નિસ્સયો દાતબ્બો’’તિ દુકે આગતં, ઇધ પન ‘‘ન દાતબ્બો’’તિ વુત્તં, આપત્તિબાહુલ્લં સન્ધાય નાદાતબ્બં, ‘‘ઇમસ્મા વિહારા પરં મા નિક્ખમાહિ, વિનયધરાનં વા સન્તિકં આગચ્છ વિનિચ્છયં દાતુ’’ન્તિ વુત્તે તસ્સ વચનં ન ગહેતબ્બન્તિ અત્થો. તિકભોજનં નામ સચે તયો હુત્વા ભુઞ્જન્તિ, ગણભોજનેન અનાપત્તિ, ઇદં સન્ધાય તિકં. ‘‘પસુત્તો’’તિ બાહુલ્લતો વુત્તં. અથ વા નિપજ્જિત્વાતિ અત્થો. ‘‘ઇદં ઠપેત્વા ગચ્છામિ, તાવકાલિકં ભન્તે દેથાતિ વુત્તે ‘નવકમ્માદિઅત્થં વિના દાતું ન વટ્ટતી’’તિ લિખિતં. વિકપ્પેત્વા ઠપિતં વસ્સિકસાટિકં પચ્છિમે પાટિપદદિવસે નિવાસેન્તો દુક્કટં આપજ્જતીતિ અત્થો. અપચ્ચુદ્ધરિત્વાતિ પચ્ચુદ્ધરણં અકત્વાતિ અત્થો. ‘‘વિકપ્પેતુ’’ન્તિ વચનતો અવિકપ્પનપચ્ચયા આપત્તિ હેમન્તે આપજ્જતિ, વિકપ્પના પન કત્તિકપુણ્ણમદિવસે કાતબ્બાતિ દસ્સનત્થં વુત્તન્તિ ઞાતબ્બં. અયં નયો અવિકપ્પનં સન્ધાય, પુરિમો વિકપ્પિતપરિભોગપચ્ચયાપત્તિં સન્ધાય. વત્થપટિચ્છાદિ સબ્બકપ્પિયતાયાતિ વત્થપટિચ્છાદિ સબ્બત્થ કપ્પિયત્તાતિ અત્થો. કેચિ ઇમમત્થં અસલ્લક્ખેત્વા ‘‘વત્થપટિચ્છાદિ સબ્બકપ્પિયતા તાય પટિચ્છન્નેના’’તિ લિખન્તિ. ‘‘વત્થમેવ પટિચ્છાદિ વત્થપટિચ્છાદી’’તિ વિગ્ગહત્તા ‘‘તાયા’’તિ ન યુજ્જતિ. ‘‘તેના’’તિ ભવિતબ્બત્તાતિ ઇદં સબ્બં અઞ્ઞતરસ્મિં ગણ્ઠિપદે લિખિતં, વિચારેત્વા ગહેતબ્બં.
323.Vo tumhehi na samudācaritabbaṃ. Vacīsampayuttaṃ kāyakiriyaṃ katvāti kāyena nipaccakāraṃ katvāti attho. Upaghāteti vināseti. Omadditvāti abhibhavitvā. Vadatoti vadantassa. ‘‘Bālassa nissayo dātabbo’’ti duke āgataṃ, idha pana ‘‘na dātabbo’’ti vuttaṃ, āpattibāhullaṃ sandhāya nādātabbaṃ, ‘‘imasmā vihārā paraṃ mā nikkhamāhi, vinayadharānaṃ vā santikaṃ āgaccha vinicchayaṃ dātu’’nti vutte tassa vacanaṃ na gahetabbanti attho. Tikabhojanaṃ nāma sace tayo hutvā bhuñjanti, gaṇabhojanena anāpatti, idaṃ sandhāya tikaṃ. ‘‘Pasutto’’ti bāhullato vuttaṃ. Atha vā nipajjitvāti attho. ‘‘Idaṃ ṭhapetvā gacchāmi, tāvakālikaṃ bhante dethāti vutte ‘navakammādiatthaṃ vinā dātuṃ na vaṭṭatī’’ti likhitaṃ. Vikappetvā ṭhapitaṃ vassikasāṭikaṃ pacchime pāṭipadadivase nivāsento dukkaṭaṃ āpajjatīti attho. Apaccuddharitvāti paccuddharaṇaṃ akatvāti attho. ‘‘Vikappetu’’nti vacanato avikappanapaccayā āpatti hemante āpajjati, vikappanā pana kattikapuṇṇamadivase kātabbāti dassanatthaṃ vuttanti ñātabbaṃ. Ayaṃ nayo avikappanaṃ sandhāya, purimo vikappitaparibhogapaccayāpattiṃ sandhāya. Vatthapaṭicchādi sabbakappiyatāyāti vatthapaṭicchādi sabbattha kappiyattāti attho. Keci imamatthaṃ asallakkhetvā ‘‘vatthapaṭicchādi sabbakappiyatā tāya paṭicchannenā’’ti likhanti. ‘‘Vatthameva paṭicchādi vatthapaṭicchādī’’ti viggahattā ‘‘tāyā’’ti na yujjati. ‘‘Tenā’’ti bhavitabbattāti idaṃ sabbaṃ aññatarasmiṃ gaṇṭhipade likhitaṃ, vicāretvā gahetabbaṃ.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / પરિવારપાળિ • Parivārapāḷi / ૩. તિકવારો • 3. Tikavāro
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / પરિવાર-અટ્ઠકથા • Parivāra-aṭṭhakathā / તિકવારવણ્ણના • Tikavāravaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / તિકવારવણ્ણના • Tikavāravaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / તિકવારવણ્ણના • Tikavāravaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi / એકુત્તરિકનયો તિકવારવણ્ણના • Ekuttarikanayo tikavāravaṇṇanā