| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā |
તિત્થિયપક્કન્તકકથાવણ્ણના
Titthiyapakkantakakathāvaṇṇanā
તિત્થિયપક્કન્તકો, ભિક્ખવેતિઆદિ અત્તનો નિદાનભૂતે પસૂરવત્થુસ્મિં એવ વત્તબ્બં સમાનમ્પિ તત્થ વારિતઅધિકારાભાવા અભબ્બા. ઇધેવ થેય્યસંવાસકેન વિના સમ્ભવતો વુત્તો. તત્થ ‘‘અથ ખો ન પબ્બાજેતબ્બોપી’’તિ ઇધેવ વચનં પસૂરસ્સ ઉપસમ્પદાય એવ યાચનિચ્છાય દસ્સનેન, ‘‘સો આગતો ન ઉપસમ્પાદેતબ્બો’’તિ ભગવતો ઉપસમ્પદામત્તપટિસેધનેન ચ પબ્બજ્જાનુમતિદોસપ્પસઙ્ગભયાતિ વેદિતબ્બં. તેસં લિઙ્ગે આદિન્નમત્તે લદ્ધિયા ગહિતાયપિ અગ્ગહિતાયપિ તિત્થિયપક્કન્તકો હોતિ, અવન્દનીયસ્સેવ નગ્ગલિઙ્ગસ્સ સેટ્ઠભાવં વા ઉપગચ્છતિ, ન મુચ્ચતિ, એત્થ ‘‘પદવારે દુક્કટં, આજીવકો ભવિસ્સન્તિ વિસમચિત્તવસેન ગતત્તા નગ્ગો હુત્વા ન ગમનેના’’તિ વદન્તિ. ઉભિન્નમ્પિ વસેન યુત્તન્તિ મમ તક્કો. તાવ નં લદ્ધિ રક્ખતિ અસમ્પટિચ્છિતત્તા. ઉપસમ્પન્નભિક્ખુના કથિતોતિ કથં પઞ્ઞાયતિ? અટ્ઠકથાવચનપ્પમાણતોવાતિ એકે. નિદાનવસેનાતિ એકે. પસૂરસ્સ ઉપસમ્પન્નત્તા ઉપસમ્પન્નાનં એવ તિત્થિયપક્કન્તતાવચનતોતિ એકે. યથાહ ‘‘ઉપજ્ઝાયો પક્કન્તોવા હોતિ, વિબ્ભન્તો વા, કાલંકતો વા, પક્ખસઙ્કન્તો વા’’તિ આચરિયો. પક્ખસઙ્કન્તો વાતિ સામણેરનાસનાવત્થૂસુ અભાવતોતિ એકે. અઞ્ઞતિત્થિયપુબ્બસ્સ ઉપસમ્પન્નસ્સ સતો પક્ખસઙ્કન્તભયા અનુપસમ્પન્નકાલે ઉપસમ્પદત્થં પરિવાસપઞ્ઞાપનેનાતિ એકે . પબ્બજ્જત્થમ્પીતિ ચે? ન, પુબ્બે વિચારિતત્તા, અપબ્બજિતસ્સ અધિસીલાભાવતો ચ. પાતિમોક્ખસીલઞ્હિ અધિસીલં નામ, તઞ્ચ અપબ્બજિતસ્સ નત્થિ. ઇમસ્સ ચ પરિવાસવત્તે અધિસીલં વુત્તં. યથાહ ‘‘પુન ચપરં, ભિક્ખવે, અઞ્ઞતિત્થિયપુબ્બો તિબ્બચ્છન્દો હોતિ ઉદ્દેસે પરિપુચ્છાય અધિસીલે’’તિ (મહાવ॰ ૮૭). અપિચ ‘‘સચે, ભિક્ખવે, જાતિયા સાકિયો અઞ્ઞતિત્થિયપુબ્બો આગચ્છતિ, સો આગતો ઉપસમ્પાદેતબ્બો’’તિ (મહાવ॰ ૮૭) એત્થ ઉપસમ્પદામત્તપરિદીપનતો. ઉપસમ્પદામત્તપરિદીપનઞ્હેત્થ તસ્સેવ પરિવાસદાનસિદ્ધિતો. પરિવાસદાનત્તનિદસ્સનત્થે હેસા પાળિ.
Titthiyapakkantako, bhikkhavetiādi attano nidānabhūte pasūravatthusmiṃ eva vattabbaṃ samānampi tattha vāritaadhikārābhāvā abhabbā. Idheva theyyasaṃvāsakena vinā sambhavato vutto. Tattha ‘‘atha kho na pabbājetabbopī’’ti idheva vacanaṃ pasūrassa upasampadāya eva yācanicchāya dassanena, ‘‘so āgato na upasampādetabbo’’ti bhagavato upasampadāmattapaṭisedhanena ca pabbajjānumatidosappasaṅgabhayāti veditabbaṃ. Tesaṃ liṅge ādinnamatte laddhiyā gahitāyapi aggahitāyapi titthiyapakkantako hoti, avandanīyasseva naggaliṅgassa seṭṭhabhāvaṃ vā upagacchati, na muccati, ettha ‘‘padavāre dukkaṭaṃ, ājīvako bhavissanti visamacittavasena gatattā naggo hutvā na gamanenā’’ti vadanti. Ubhinnampi vasena yuttanti mama takko. Tāva naṃ laddhi rakkhati asampaṭicchitattā. Upasampannabhikkhunā kathitoti kathaṃ paññāyati? Aṭṭhakathāvacanappamāṇatovāti eke. Nidānavasenāti eke. Pasūrassa upasampannattā upasampannānaṃ eva titthiyapakkantatāvacanatoti eke. Yathāha ‘‘upajjhāyo pakkantovā hoti, vibbhanto vā, kālaṃkato vā, pakkhasaṅkanto vā’’ti ācariyo. Pakkhasaṅkanto vāti sāmaṇeranāsanāvatthūsu abhāvatoti eke. Aññatitthiyapubbassa upasampannassa sato pakkhasaṅkantabhayā anupasampannakāle upasampadatthaṃ parivāsapaññāpanenāti eke . Pabbajjatthampīti ce? Na, pubbe vicāritattā, apabbajitassa adhisīlābhāvato ca. Pātimokkhasīlañhi adhisīlaṃ nāma, tañca apabbajitassa natthi. Imassa ca parivāsavatte adhisīlaṃ vuttaṃ. Yathāha ‘‘puna caparaṃ, bhikkhave, aññatitthiyapubbo tibbacchando hoti uddese paripucchāya adhisīle’’ti (mahāva. 87). Apica ‘‘sace, bhikkhave, jātiyā sākiyo aññatitthiyapubbo āgacchati, so āgato upasampādetabbo’’ti (mahāva. 87) ettha upasampadāmattaparidīpanato. Upasampadāmattaparidīpanañhettha tasseva parivāsadānasiddhito. Parivāsadānattanidassanatthe hesā pāḷi.
તિત્થિયપક્કન્તકકથાવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Titthiyapakkantakakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
