Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અપદાનપાળિ • Apadānapāḷi |
૮. તોદેય્યત્થેરઅપદાનં
8. Todeyyattheraapadānaṃ
૨૨૪.
224.
સૂરો વિક્કમસમ્પન્નો, પુરમજ્ઝાવસી તદા.
Sūro vikkamasampanno, puramajjhāvasī tadā.
૨૨૫.
225.
‘‘તસ્સ રઞ્ઞો પમત્તસ્સ, અટવિયો સમુટ્ઠહું;
‘‘Tassa rañño pamattassa, aṭaviyo samuṭṭhahuṃ;
૨૨૬.
226.
‘‘પચ્ચન્તે કુપિતે ખિપ્પં, સન્નિપાતેસિરિન્દમો;
‘‘Paccante kupite khippaṃ, sannipātesirindamo;
ભટે ચેવ બલત્થે ચ, અરિં નિગ્ગાહયિ તદા.
Bhaṭe ceva balatthe ca, ariṃ niggāhayi tadā.
૨૨૭.
227.
‘‘હત્થારોહા અનીકટ્ઠા, સૂરા ચ ચમ્મયોધિનો;
‘‘Hatthārohā anīkaṭṭhā, sūrā ca cammayodhino;
ધનુગ્ગહા ચ ઉગ્ગા ચ, સબ્બે સન્નિપતું તદા.
Dhanuggahā ca uggā ca, sabbe sannipatuṃ tadā.
૨૨૮.
228.
‘‘આળારિકા ચ કપ્પકા, ન્હાપકા માલકારકા;
‘‘Āḷārikā ca kappakā, nhāpakā mālakārakā;
સૂરા વિજિતસઙ્ગામા, સબ્બે સન્નિપતું તદા.
Sūrā vijitasaṅgāmā, sabbe sannipatuṃ tadā.
૨૨૯.
229.
‘‘ખગ્ગહત્થા ચ પુરિસા, ચાપહત્થા ચ વમ્મિનો;
‘‘Khaggahatthā ca purisā, cāpahatthā ca vammino;
લુદ્દા વિજિતસઙ્ગામા, સબ્બે સન્નિપતું તદા.
Luddā vijitasaṅgāmā, sabbe sannipatuṃ tadā.
૨૩૦.
230.
‘‘તિધાપભિન્ના માતઙ્ગા, કુઞ્જરા સટ્ઠિહાયના;
‘‘Tidhāpabhinnā mātaṅgā, kuñjarā saṭṭhihāyanā;
સુવણ્ણકચ્છાલઙ્કારા, સબ્બે સન્નિપતું તદા.
Suvaṇṇakacchālaṅkārā, sabbe sannipatuṃ tadā.
૨૩૧.
231.
‘‘ખમા સીતસ્સ ઉણ્હસ્સ, ઉક્કારુહરણસ્સ ચ;
‘‘Khamā sītassa uṇhassa, ukkāruharaṇassa ca;
યોધાજીવા કતકમ્મા, સબ્બે સન્નિપતું તદા.
Yodhājīvā katakammā, sabbe sannipatuṃ tadā.
૨૩૨.
232.
એતેહિ તે હાસયન્તા, સબ્બે સન્નિપતું તદા.
Etehi te hāsayantā, sabbe sannipatuṃ tadā.
૨૩૩.
233.
૨૩૪.
234.
સટ્ઠિ પાણસહસ્સાનિ, સૂલે ઉત્તાસયિં તદા.
Saṭṭhi pāṇasahassāni, sūle uttāsayiṃ tadā.
૨૩૫.
235.
‘‘સદ્દં માનુસકાકંસુ, અહો રાજા અધમ્મિકો;
‘‘Saddaṃ mānusakākaṃsu, aho rājā adhammiko;
નિરયે પચ્ચમાનસ્સ, કદા અન્તો ભવિસ્સતિ.
Niraye paccamānassa, kadā anto bhavissati.
૨૩૬.
236.
‘‘સયનેહં તુવટ્ટેન્તો, પસ્સામિ નિરયે તદા;
‘‘Sayanehaṃ tuvaṭṭento, passāmi niraye tadā;
ન સુપામિ દિવારત્તિં, સૂલેન તજ્જયન્તિ મં.
Na supāmi divārattiṃ, sūlena tajjayanti maṃ.
૨૩૭.
237.
‘‘કિં પમાદેન રજ્જેન, વાહનેન બલેન ચ;
‘‘Kiṃ pamādena rajjena, vāhanena balena ca;
૨૩૮.
238.
‘‘કિં મે પુત્તેહિ દારેહિ, રજ્જેન સકલેન ચ;
‘‘Kiṃ me puttehi dārehi, rajjena sakalena ca;
યંનૂન પબ્બજેય્યાહં, ગતિમગ્ગં વિસોધયે.
Yaṃnūna pabbajeyyāhaṃ, gatimaggaṃ visodhaye.
૨૩૯.
239.
‘‘સટ્ઠિ નાગસહસ્સાનિ, સબ્બાલઙ્કારભૂસિતે;
‘‘Saṭṭhi nāgasahassāni, sabbālaṅkārabhūsite;
સુવણ્ણકચ્છે માતઙ્ગે, હેમકપ્પનવાસસે.
Suvaṇṇakacche mātaṅge, hemakappanavāsase.
૨૪૦.
240.
‘‘આરૂળ્હે ગામણીયેહિ, તોમરઙ્કુસપાણિભિ;
‘‘Ārūḷhe gāmaṇīyehi, tomaraṅkusapāṇibhi;
સઙ્ગામાવચરે ઠાને, અનપેક્ખો વિહાયહં;
Saṅgāmāvacare ṭhāne, anapekkho vihāyahaṃ;
સકકમ્મેન સન્તત્તો, નિક્ખમિં અનગારિયં.
Sakakammena santatto, nikkhamiṃ anagāriyaṃ.
૨૪૧.
241.
‘‘સટ્ઠિ અસ્સસહસ્સાનિ, સબ્બાલઙ્કારભૂસિતે;
‘‘Saṭṭhi assasahassāni, sabbālaṅkārabhūsite;
આજાનીયેવ જાતિયા, સિન્ધવે સીઘવાહને.
Ājānīyeva jātiyā, sindhave sīghavāhane.
૨૪૨.
242.
‘‘આરૂળ્હે ગામણીયેહિ, ચાપહત્થેહિ વમ્મિભિ;
‘‘Ārūḷhe gāmaṇīyehi, cāpahatthehi vammibhi;
૨૪૩.
243.
‘‘સટ્ઠિ રથસહસ્સાનિ, સબ્બાલઙ્કારભૂસિતે;
‘‘Saṭṭhi rathasahassāni, sabbālaṅkārabhūsite;
દીપે અથોપિ વેયગ્ઘે, સન્નદ્ધે ઉસ્સિતદ્ધજે;
Dīpe athopi veyagghe, sannaddhe ussitaddhaje;
૨૪૪.
244.
‘‘સટ્ઠિ ધેનુસહસ્સાનિ, સબ્બા કંસૂપધારણા;
‘‘Saṭṭhi dhenusahassāni, sabbā kaṃsūpadhāraṇā;
૨૪૫.
245.
‘‘સટ્ઠિ ઇત્થિસહસ્સાનિ, સબ્બાલઙ્કારભૂસિતા;
‘‘Saṭṭhi itthisahassāni, sabbālaṅkārabhūsitā;
વિચિત્તવત્થાભરણા, આમુક્કમણિકુણ્ડલા.
Vicittavatthābharaṇā, āmukkamaṇikuṇḍalā.
૨૪૬.
246.
‘‘અળારપમ્હા હસુલા, સુસઞ્ઞા તનુમજ્ઝિમા;
‘‘Aḷārapamhā hasulā, susaññā tanumajjhimā;
તા હિત્વા કન્દમાનાયો, પબ્બજિં અનગારિયં.
Tā hitvā kandamānāyo, pabbajiṃ anagāriyaṃ.
૨૪૭.
247.
‘‘સટ્ઠિ ગામસહસ્સાનિ, પરિપુણ્ણાનિ સબ્બસો;
‘‘Saṭṭhi gāmasahassāni, paripuṇṇāni sabbaso;
છડ્ડયિત્વાન તં રજ્જં, પબ્બજિં અનગારિયં.
Chaḍḍayitvāna taṃ rajjaṃ, pabbajiṃ anagāriyaṃ.
૨૪૮.
248.
‘‘નગરા નિક્ખમિત્વાન, હિમવન્તમુપાગમિં;
‘‘Nagarā nikkhamitvāna, himavantamupāgamiṃ;
ભાગીરથીનદીતીરે, અસ્સમં માપયિં અહં.
Bhāgīrathīnadītīre, assamaṃ māpayiṃ ahaṃ.
૨૪૯.
249.
‘‘પણ્ણસાલં કરિત્વાન, અગ્યાગારં અકાસહં;
‘‘Paṇṇasālaṃ karitvāna, agyāgāraṃ akāsahaṃ;
આરદ્ધવીરિયો પહિતત્તો, વસામિ અસ્સમે અહં.
Āraddhavīriyo pahitatto, vasāmi assame ahaṃ.
૨૫૦.
250.
‘‘મણ્ડપે રુક્ખમૂલે વા, સુઞ્ઞાગારે ચ ઝાયતો;
‘‘Maṇḍape rukkhamūle vā, suññāgāre ca jhāyato;
ન તુ વિજ્જતિ તાસો મે, ન પસ્સે ભયભેરવં.
Na tu vijjati tāso me, na passe bhayabheravaṃ.
૨૫૧.
251.
‘‘સુમેધો નામ સમ્બુદ્ધો, અગ્ગો કારુણિકો મુનિ;
‘‘Sumedho nāma sambuddho, aggo kāruṇiko muni;
ઞાણાલોકેન જોતન્તો, લોકે ઉપ્પજ્જિ તાવદે.
Ñāṇālokena jotanto, loke uppajji tāvade.
૨૫૨.
252.
‘‘મમ અસ્સમસામન્તા, યક્ખો આસિ મહિદ્ધિકો;
‘‘Mama assamasāmantā, yakkho āsi mahiddhiko;
બુદ્ધસેટ્ઠમ્હિ ઉપ્પન્ને, આરોચેસિ મમં તદા.
Buddhaseṭṭhamhi uppanne, ārocesi mamaṃ tadā.
૨૫૩.
253.
‘‘બુદ્ધો લોકે સમુપ્પન્નો, સુમેધો નામ ચક્ખુમા;
‘‘Buddho loke samuppanno, sumedho nāma cakkhumā;
તારેતિ જનતં સબ્બં, તમ્પિ સો તારયિસ્સતિ.
Tāreti janataṃ sabbaṃ, tampi so tārayissati.
૨૫૪.
254.
‘‘યક્ખસ્સ વચનં સુત્વા, સંવિગ્ગો આસિ તાવદે;
‘‘Yakkhassa vacanaṃ sutvā, saṃviggo āsi tāvade;
બુદ્ધો બુદ્ધોતિ ચિન્તેન્તો, અસ્સમં પટિસામયિં.
Buddho buddhoti cintento, assamaṃ paṭisāmayiṃ.
૨૫૫.
255.
‘‘અગ્ગિદારુઞ્ચ છડ્ડેત્વા, સંસામેત્વાન સન્થતં;
‘‘Aggidāruñca chaḍḍetvā, saṃsāmetvāna santhataṃ;
અસ્સમં અભિવન્દિત્વા, નિક્ખમિં વિપિના અહં.
Assamaṃ abhivanditvā, nikkhamiṃ vipinā ahaṃ.
૨૫૬.
256.
‘‘તતો ચન્દનમાદાય, ગામા ગામં પુરા પુરં;
‘‘Tato candanamādāya, gāmā gāmaṃ purā puraṃ;
દેવદેવં ગવેસન્તો, ઉપગચ્છિં વિનાયકં.
Devadevaṃ gavesanto, upagacchiṃ vināyakaṃ.
૨૫૭.
257.
‘‘ભગવા તમ્હિ સમયે, સુમેધો લોકનાયકો;
‘‘Bhagavā tamhi samaye, sumedho lokanāyako;
ચતુસચ્ચં પકાસેન્તો, બોધેતિ જનતં બહું.
Catusaccaṃ pakāsento, bodheti janataṃ bahuṃ.
૨૫૮.
258.
‘‘અઞ્જલિં પગ્ગહેત્વાન, સીસે કત્વાન ચન્દનં;
‘‘Añjaliṃ paggahetvāna, sīse katvāna candanaṃ;
સમ્બુદ્ધં અભિવાદેત્વા, ઇમા ગાથા અભાસહં.
Sambuddhaṃ abhivādetvā, imā gāthā abhāsahaṃ.
૨૫૯.
259.
‘‘‘વસ્સિકે પુપ્ફમાનમ્હિ, સન્તિકે ઉપવાયતિ;
‘‘‘Vassike pupphamānamhi, santike upavāyati;
ત્વં વીર ગુણગન્ધેન, દિસા સબ્બા પવાયસિ.
Tvaṃ vīra guṇagandhena, disā sabbā pavāyasi.
૨૬૦.
260.
‘‘‘ચમ્પકે નાગવનિકે, અતિમુત્તકકેતકે;
‘‘‘Campake nāgavanike, atimuttakaketake;
સાલેસુ પુપ્ફમાનેસુ, અનુવાતં પવાયતિ.
Sālesu pupphamānesu, anuvātaṃ pavāyati.
૨૬૧.
261.
‘‘‘તવ ગન્ધં સુણિત્વાન, હિમવન્તા ઇધાગમિં;
‘‘‘Tava gandhaṃ suṇitvāna, himavantā idhāgamiṃ;
પૂજેમિ તં મહાવીર, લોકજેટ્ઠ મહાયસ’.
Pūjemi taṃ mahāvīra, lokajeṭṭha mahāyasa’.
૨૬૨.
262.
‘‘વરચન્દનેનાનુલિમ્પિં, સુમેધં લોકનાયકં;
‘‘Varacandanenānulimpiṃ, sumedhaṃ lokanāyakaṃ;
સકં ચિત્તં પસાદેત્વા, તુણ્હી અટ્ઠાસિ તાવદે.
Sakaṃ cittaṃ pasādetvā, tuṇhī aṭṭhāsi tāvade.
૨૬૩.
263.
‘‘સુમેધો નામ ભગવા, લોકજેટ્ઠો નરાસભો;
‘‘Sumedho nāma bhagavā, lokajeṭṭho narāsabho;
ભિક્ખુસઙ્ઘે નિસીદિત્વા, ઇમા ગાથા અભાસથ.
Bhikkhusaṅghe nisīditvā, imā gāthā abhāsatha.
૨૬૪.
264.
‘‘‘યો મે ગુણે પકિત્તેસિ, ચન્દનઞ્ચ અપૂજયિ;
‘‘‘Yo me guṇe pakittesi, candanañca apūjayi;
તમહં કિત્તયિસ્સામિ, સુણાથ મમ ભાસતો.
Tamahaṃ kittayissāmi, suṇātha mama bhāsato.
૨૬૫.
265.
‘‘‘આદેય્યવાક્યવચનો, બ્રહ્મા ઉજુ પતાપવા;
‘‘‘Ādeyyavākyavacano, brahmā uju patāpavā;
પઞ્ચવીસતિકપ્પાનિ, સપ્પભાસો ભવિસ્સતિ.
Pañcavīsatikappāni, sappabhāso bhavissati.
૨૬૬.
266.
‘‘‘છબ્બીસતિકપ્પસતે, દેવલોકે રમિસ્સતિ;
‘‘‘Chabbīsatikappasate, devaloke ramissati;
સહસ્સક્ખત્તું રાજા ચ, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ.
Sahassakkhattuṃ rājā ca, cakkavattī bhavissati.
૨૬૭.
267.
‘‘‘તેત્તિંસક્ખત્તું દેવિન્દો, દેવરજ્જં કરિસ્સતિ;
‘‘‘Tettiṃsakkhattuṃ devindo, devarajjaṃ karissati;
પદેસરજ્જં વિપુલં, ગણનાતો અસઙ્ખિયં.
Padesarajjaṃ vipulaṃ, gaṇanāto asaṅkhiyaṃ.
૨૬૮.
268.
‘‘‘તતો ચુતોયં મનુજો, મનુસ્સત્તં ગમિસ્સતિ;
‘‘‘Tato cutoyaṃ manujo, manussattaṃ gamissati;
પુઞ્ઞકમ્મેન સંયુત્તો, બ્રહ્મબન્ધુ ભવિસ્સતિ.
Puññakammena saṃyutto, brahmabandhu bhavissati.
૨૬૯.
269.
‘‘‘અજ્ઝાયકો મન્તધરો, તિણ્ણં વેદાન પારગૂ;
‘‘‘Ajjhāyako mantadharo, tiṇṇaṃ vedāna pāragū;
તિલક્ખણેન સમ્પન્નો, બાવરી નામ બ્રાહ્મણો.
Tilakkhaṇena sampanno, bāvarī nāma brāhmaṇo.
૨૭૦.
270.
‘‘‘તસ્સ સિસ્સો ભવિત્વાન, હેસ્સતિ મન્તપારગૂ;
‘‘‘Tassa sisso bhavitvāna, hessati mantapāragū;
ઉપગન્ત્વાન સમ્બુદ્ધં, ગોતમં સક્યપુઙ્ગવં.
Upagantvāna sambuddhaṃ, gotamaṃ sakyapuṅgavaṃ.
૨૭૧.
271.
‘‘‘પુચ્છિત્વા નિપુણે પઞ્હે, ભાવયિત્વાન અઞ્જસં 23;
‘‘‘Pucchitvā nipuṇe pañhe, bhāvayitvāna añjasaṃ 24;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, વિહરિસ્સતિનાસવો’.
Sabbāsave pariññāya, viharissatināsavo’.
૨૭૨.
272.
‘‘તિવિધગ્ગિ નિબ્બુતા મય્હં, ભવા સબ્બે સમૂહતા;
‘‘Tividhaggi nibbutā mayhaṃ, bhavā sabbe samūhatā;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, વિહરામિ અનાસવો.
Sabbāsave pariññāya, viharāmi anāsavo.
૨૭૩.
273.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં…પે॰… વિહરામિ અનાસવો.
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… viharāmi anāsavo.
૨૭૪.
274.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ…પે॰… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘Svāgataṃ vata me āsi…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
૨૭૫.
275.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે॰… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
‘‘Paṭisambhidā catasso…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા તોદેય્યો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
Itthaṃ sudaṃ āyasmā todeyyo thero imā gāthāyo abhāsitthāti.
તોદેય્યત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
Todeyyattherassāpadānaṃ aṭṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ખુદ્દકનિકાય (અટ્ઠકથા) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / અપદાન-અટ્ઠકથા • Apadāna-aṭṭhakathā / ૨. પુણ્ણકત્થેરઅપદાનવણ્ણના • 2. Puṇṇakattheraapadānavaṇṇanā