Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ચૂળવગ્ગપાળિ • Cūḷavaggapāḷi |
ઉબ્બાહિકાયવૂપસમનં
Ubbāhikāyavūpasamanaṃ
૨૩૧. ‘‘તેહિ ચે, ભિક્ખવે, ભિક્ખૂહિ તસ્મિં અધિકરણે વિનિચ્છિયમાને અનન્તાનિ 1 ચેવ ભસ્સાનિ જાયન્તિ, ન ચેકસ્સ 2 ભાસિતસ્સ અત્થો વિઞ્ઞાયતિ, અનુજાનામિ, ભિક્ખવે, એવરૂપં અધિકરણં ઉબ્બાહિકાય વૂપસમેતું. ‘‘દસહઙ્ગેહિ સમન્નાગતો ભિક્ખુ ઉબ્બાહિકાય સમ્મન્નિતબ્બો – સીલવા હોતિ, પાતિમોક્ખસંવરસંવુતો વિહરતિ આચારગોચરસમ્પન્નો અણુમત્તેસુ વજ્જેસુ ભયદસ્સાવી, સમાદાય સિક્ખતિ સિક્ખાપદેસુ; બહુસ્સુતો હોતિ સુતધરો સુતસન્નિચયો, યે તે ધમ્મા આદિકલ્યાણા મજ્ઝેકલ્યાણા પરિયોસાનકલ્યાણા સાત્થં સબ્યઞ્જનં કેવલપરિપુણ્ણં પરિસુદ્ધં બ્રહ્મચરિયં અભિવદન્તિ, તથારૂપસ્સ ધમ્મા બહુસ્સુતા હોન્તિ, ધાતા 3 વચસા પરિચિતા મનસાનુપેક્ખિતા દિટ્ઠિયા સુપ્પટિવિદ્ધા; ઉભયાનિ ખો પનસ્સ પાતિમોક્ખાનિ વિત્થારેન સ્વાગતાનિ હોન્તિ સુવિભત્તાનિ સુપ્પવત્તીનિ સુવિનિચ્છિતાનિ સુત્તસો અનુબ્યઞ્જનસો ; વિનયે ખો પન ઠિતો 4 હોતિ અસંહીરો; પટિબલો હોતિ ઉભો અત્થપચ્ચત્થિકે અસ્સાસેતું સઞ્ઞાપેતું નિજ્ઝાપેતું પેક્ખેતું પસાદેતું; અધિકરણસમુપ્પાદવૂપસમનકુસલો હોતિ; અધિકરણં જાનાતિ; અધિકરણસમુદયં જાનાતિ; અધિકરણનિરોધં જાનાતિ; અધિકરણનિરોધગામિનિપટિપદં જાનાતિ. અનુજાનામિ, ભિક્ખવે, ઇમેહિ દસહઙ્ગેહિ સમન્નાગતં ભિક્ખું ઉબ્બાહિકાય સમ્મન્નિતું. એવઞ્ચ પન, ભિક્ખવે, સમ્મન્નિતબ્બો. પઠમં ભિક્ખુ યાચિતબ્બો, યાચિત્વા બ્યત્તેન ભિક્ખુના પટિબલેન સઙ્ઘો ઞાપેતબ્બો –
231. ‘‘Tehi ce, bhikkhave, bhikkhūhi tasmiṃ adhikaraṇe vinicchiyamāne anantāni 5 ceva bhassāni jāyanti, na cekassa 6 bhāsitassa attho viññāyati, anujānāmi, bhikkhave, evarūpaṃ adhikaraṇaṃ ubbāhikāya vūpasametuṃ. ‘‘Dasahaṅgehi samannāgato bhikkhu ubbāhikāya sammannitabbo – sīlavā hoti, pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati ācāragocarasampanno aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī, samādāya sikkhati sikkhāpadesu; bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo, ye te dhammā ādikalyāṇā majjhekalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ abhivadanti, tathārūpassa dhammā bahussutā honti, dhātā 7 vacasā paricitā manasānupekkhitā diṭṭhiyā suppaṭividdhā; ubhayāni kho panassa pātimokkhāni vitthārena svāgatāni honti suvibhattāni suppavattīni suvinicchitāni suttaso anubyañjanaso ; vinaye kho pana ṭhito 8 hoti asaṃhīro; paṭibalo hoti ubho atthapaccatthike assāsetuṃ saññāpetuṃ nijjhāpetuṃ pekkhetuṃ pasādetuṃ; adhikaraṇasamuppādavūpasamanakusalo hoti; adhikaraṇaṃ jānāti; adhikaraṇasamudayaṃ jānāti; adhikaraṇanirodhaṃ jānāti; adhikaraṇanirodhagāminipaṭipadaṃ jānāti. Anujānāmi, bhikkhave, imehi dasahaṅgehi samannāgataṃ bhikkhuṃ ubbāhikāya sammannituṃ. Evañca pana, bhikkhave, sammannitabbo. Paṭhamaṃ bhikkhu yācitabbo, yācitvā byattena bhikkhunā paṭibalena saṅgho ñāpetabbo –
૨૩૨. ‘‘સુણાતુ મે, ભન્તે, સઙ્ઘો. અમ્હાકં ઇમસ્મિં અધિકરણે વિનિચ્છિયમાને અનન્તાનિ ચેવ ભસ્સાનિ જાયન્તિ, ન ચેકસ્સ ભાસિતસ્સ અત્થો વિઞ્ઞાયતિ. યદિ સઙ્ઘસ્સ પત્તકલ્લં, સઙ્ઘો ઇત્થન્નામઞ્ચ ઇત્થન્નામઞ્ચ ભિક્ખું સમ્મન્નેય્ય ઉબ્બાહિકાય ઇમં અધિકરણં વૂપસમેતું. એસા ઞત્તિ.
232. ‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho. Amhākaṃ imasmiṃ adhikaraṇe vinicchiyamāne anantāni ceva bhassāni jāyanti, na cekassa bhāsitassa attho viññāyati. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho itthannāmañca itthannāmañca bhikkhuṃ sammanneyya ubbāhikāya imaṃ adhikaraṇaṃ vūpasametuṃ. Esā ñatti.
‘‘સુણાતુ મે, ભન્તે, સઙ્ઘો. અમ્હાકં ઇમસ્મિં અધિકરણે વિનિચ્છિયમાને અનન્તાનિ ચેવ ભસ્સાનિ જાયન્તિ, ન ચેકસ્સ ભાસિતસ્સ અત્થો વિઞ્ઞાયતિ. સઙ્ઘો ઇત્થન્નામઞ્ચ ઇત્થન્નામઞ્ચ ભિક્ખું સમ્મન્નતિ ઉબ્બાહિકાય ઇમં અધિકરણં વૂપસમેતું. યસ્સાયસ્મતો ખમતિ ઇત્થન્નામસ્સ ચ ઇત્થન્નામસ્સ ચ ભિક્ખુનો સમ્મુતિ ઉબ્બાહિકાય ઇમં અધિકરણં વૂપસમેતું, સો તુણ્હસ્સ; યસ્સ નક્ખમતિ, સો ભાસેય્ય.
‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho. Amhākaṃ imasmiṃ adhikaraṇe vinicchiyamāne anantāni ceva bhassāni jāyanti, na cekassa bhāsitassa attho viññāyati. Saṅgho itthannāmañca itthannāmañca bhikkhuṃ sammannati ubbāhikāya imaṃ adhikaraṇaṃ vūpasametuṃ. Yassāyasmato khamati itthannāmassa ca itthannāmassa ca bhikkhuno sammuti ubbāhikāya imaṃ adhikaraṇaṃ vūpasametuṃ, so tuṇhassa; yassa nakkhamati, so bhāseyya.
‘‘સમ્મતો સઙ્ઘેન ઇત્થન્નામો ચ ઇત્થન્નામો ચ ભિક્ખુ ઉબ્બાહિકાય ઇમં અધિકરણં વૂપસમેતું. ખમતિ સઙ્ઘસ્સ, તસ્મા તુણ્હી, એવમેતં ધારયામી’’તિ.
‘‘Sammato saṅghena itthannāmo ca itthannāmo ca bhikkhu ubbāhikāya imaṃ adhikaraṇaṃ vūpasametuṃ. Khamati saṅghassa, tasmā tuṇhī, evametaṃ dhārayāmī’’ti.
‘‘તે ચે, ભિક્ખવે, ભિક્ખૂ સક્કોન્તિ તં અધિકરણં ઉબ્બાહિકાય વૂપસમેતું, ઇદં વુચ્ચતિ, ભિક્ખવે, અધિકરણં વૂપસન્તં. કેન વૂપસન્તં? સમ્મુખાવિનયેન. કિઞ્ચ તત્થ સમ્મુખાવિનયસ્મિં? ધમ્મસમ્મુખતા, વિનયસમ્મુખતા, પુગ્ગલસમ્મુખતા…પે॰… એવં વૂપસન્તં ચે, ભિક્ખવે, અધિકરણં કારકો ઉક્કોટેતિ, ઉક્કોટનકં પાચિત્તિયં.
‘‘Te ce, bhikkhave, bhikkhū sakkonti taṃ adhikaraṇaṃ ubbāhikāya vūpasametuṃ, idaṃ vuccati, bhikkhave, adhikaraṇaṃ vūpasantaṃ. Kena vūpasantaṃ? Sammukhāvinayena. Kiñca tattha sammukhāvinayasmiṃ? Dhammasammukhatā, vinayasammukhatā, puggalasammukhatā…pe… evaṃ vūpasantaṃ ce, bhikkhave, adhikaraṇaṃ kārako ukkoṭeti, ukkoṭanakaṃ pācittiyaṃ.
૨૩૩. ‘‘તેહિ ચે, ભિક્ખવે, ભિક્ખૂહિ તસ્મિં અધિકરણે વિનિચ્છિયમાને તત્રાસ્સ ભિક્ખુ ધમ્મકથિકો, તસ્સ નેવ સુત્તં આગતં હોતિ, નો સુત્તવિભઙ્ગો, સો અત્થં અસલ્લક્ખેન્તો બ્યઞ્જનચ્છાયાય અત્થં પટિબાહતિ, બ્યત્તેન ભિક્ખુના પટિબલેન તે ભિક્ખૂ ઞાપેતબ્બા –
233. ‘‘Tehi ce, bhikkhave, bhikkhūhi tasmiṃ adhikaraṇe vinicchiyamāne tatrāssa bhikkhu dhammakathiko, tassa neva suttaṃ āgataṃ hoti, no suttavibhaṅgo, so atthaṃ asallakkhento byañjanacchāyāya atthaṃ paṭibāhati, byattena bhikkhunā paṭibalena te bhikkhū ñāpetabbā –
‘‘સુણન્તુ મે આયસ્મન્તા. અયં ઇત્થન્નામો ભિક્ખુ ધમ્મકથિકો. ઇમસ્સ નેવ સુત્તં આગતં હોતિ, નો સુત્તવિભઙ્ગો. સો અત્થં અસલ્લક્ખેન્તો બ્યઞ્જનચ્છાયાય અત્થં પટિબાહતિ. યદાયસ્મન્તાનં પત્તકલ્લં , ઇત્થન્નામં ભિક્ખું વુટ્ઠાપેત્વા અવસેસા ઇમં અધિકરણં વૂપસમેય્યામાતિ.
‘‘Suṇantu me āyasmantā. Ayaṃ itthannāmo bhikkhu dhammakathiko. Imassa neva suttaṃ āgataṃ hoti, no suttavibhaṅgo. So atthaṃ asallakkhento byañjanacchāyāya atthaṃ paṭibāhati. Yadāyasmantānaṃ pattakallaṃ , itthannāmaṃ bhikkhuṃ vuṭṭhāpetvā avasesā imaṃ adhikaraṇaṃ vūpasameyyāmāti.
‘‘તે ચે, ભિક્ખવે, ભિક્ખૂ તં ભિક્ખું વુટ્ઠાપેત્વા સક્કોન્તિ તં અધિકરણં વૂપસમેતું, ઇદં વુચ્ચતિ, ભિક્ખવે, અધિકરણં વૂપસન્તં. કેન વૂપસન્તં? સમ્મુખાવિનયેન. કિઞ્ચ તત્થ સમ્મુખાવિનયસ્મિં? ધમ્મસમ્મુખતા, વિનયસમ્મુખતા, પુગ્ગલસમ્મુખતા…પે॰… એવં વૂપસન્તં ચે, ભિક્ખવે, અધિકરણં કારકો ઉક્કોટેતિ, ઉક્કોટનકં પાચિત્તિયં.
‘‘Te ce, bhikkhave, bhikkhū taṃ bhikkhuṃ vuṭṭhāpetvā sakkonti taṃ adhikaraṇaṃ vūpasametuṃ, idaṃ vuccati, bhikkhave, adhikaraṇaṃ vūpasantaṃ. Kena vūpasantaṃ? Sammukhāvinayena. Kiñca tattha sammukhāvinayasmiṃ? Dhammasammukhatā, vinayasammukhatā, puggalasammukhatā…pe… evaṃ vūpasantaṃ ce, bhikkhave, adhikaraṇaṃ kārako ukkoṭeti, ukkoṭanakaṃ pācittiyaṃ.
‘‘તેહિ ચે, ભિક્ખવે, ભિક્ખૂહિ તસ્મિં અધિકરણે વિનિચ્છિયમાને તત્રાસ્સ ભિક્ખુ ધમ્મકથિકો, તસ્સ સુત્તઞ્હિ ખો આગતં હોતિ, નો સુત્તવિભઙ્ગો, સો અત્થં અસલ્લક્ખેન્તો બ્યઞ્જનચ્છાયાય અત્થં પટિબાહતિ, બ્યત્તેન ભિક્ખુના પટિબલેન તે ભિક્ખૂ ઞાપેતબ્બા –
‘‘Tehi ce, bhikkhave, bhikkhūhi tasmiṃ adhikaraṇe vinicchiyamāne tatrāssa bhikkhu dhammakathiko, tassa suttañhi kho āgataṃ hoti, no suttavibhaṅgo, so atthaṃ asallakkhento byañjanacchāyāya atthaṃ paṭibāhati, byattena bhikkhunā paṭibalena te bhikkhū ñāpetabbā –
‘‘સુણન્તુ મે આયસ્મન્તા. અયં ઇત્થન્નામો ભિક્ખુ ધમ્મકથિકો. ઇમસ્સ સુત્તઞ્હિ ખો આગતં હોતિ, નો સુત્તવિભઙ્ગો. સો અત્થં અસલ્લક્ખેન્તો બ્યઞ્જનચ્છાયાય અત્થં પટિબાહતિ. યદાયસ્મન્તાનં પત્તકલ્લં, ઇત્થન્નામં ભિક્ખું વુટ્ઠાપેત્વા અવસેસા ઇમં અધિકરણં વૂપસમેય્યામાતિ.
‘‘Suṇantu me āyasmantā. Ayaṃ itthannāmo bhikkhu dhammakathiko. Imassa suttañhi kho āgataṃ hoti, no suttavibhaṅgo. So atthaṃ asallakkhento byañjanacchāyāya atthaṃ paṭibāhati. Yadāyasmantānaṃ pattakallaṃ, itthannāmaṃ bhikkhuṃ vuṭṭhāpetvā avasesā imaṃ adhikaraṇaṃ vūpasameyyāmāti.
‘‘તે ચે, ભિક્ખવે, ભિક્ખૂ તં ભિક્ખું વુટ્ઠાપેત્વા સક્કોન્તિ તં અધિકરણં વૂપસમેતું, ઇદં વુચ્ચતિ, ભિક્ખવે, અધિકરણં વૂપસન્તં. કેન વૂપસન્તં? સમ્મુખાવિનયેન. કિઞ્ચ તત્થ સમ્મુખાવિનયસ્મિં? ધમ્મસમ્મુખતા, વિનયસમ્મુખતા, પુગ્ગલસમ્મુખતા…પે॰… એવં વૂપસન્તં ચે, ભિક્ખવે, અધિકરણં કારકો ઉક્કોટેતિ, ઉક્કોટનકં પાચિત્તિયં.
‘‘Te ce, bhikkhave, bhikkhū taṃ bhikkhuṃ vuṭṭhāpetvā sakkonti taṃ adhikaraṇaṃ vūpasametuṃ, idaṃ vuccati, bhikkhave, adhikaraṇaṃ vūpasantaṃ. Kena vūpasantaṃ? Sammukhāvinayena. Kiñca tattha sammukhāvinayasmiṃ? Dhammasammukhatā, vinayasammukhatā, puggalasammukhatā…pe… evaṃ vūpasantaṃ ce, bhikkhave, adhikaraṇaṃ kārako ukkoṭeti, ukkoṭanakaṃ pācittiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ચૂળવગ્ગ-અટ્ઠકથા • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / અધિકરણવૂપસમનસમથકથા • Adhikaraṇavūpasamanasamathakathā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / અધિકરણવૂપસમનસમથકથાવણ્ણના • Adhikaraṇavūpasamanasamathakathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / અધિકરણકથાવણ્ણના • Adhikaraṇakathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi / ૯. અધિકરણવૂપસમનસમથકથા • 9. Adhikaraṇavūpasamanasamathakathā