Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā)

    ૩. ઉદાનસુત્તવણ્ણના

    3. Udānasuttavaṇṇanā

    ૫૫. ઉદાનં ઉદાહરીતિ અત્તમનવાચં નિચ્છારેસિ. એસ વુત્તપ્પકારો ઉદાહારો. ભુસો નિસ્સયો ઉપનિસ્સયો, દાનમેવ ઉપનિસ્સયો દાનૂપનિસ્સયો. એસ નયો સેસેસુપિ. તત્થ દાનૂપનિસ્સયો અન્નાદિવત્થૂસુ બલવાતિ બલવભાવેન હોતિ, તસ્મા ઉપનિસ્સયબહુલો કામરાગપ્પહાનેનેવ કતપરિચયત્તા વિપસ્સનમનુયુઞ્જન્તો ન ચિરસ્સેવ અનાગામિફલં પાપુણાતિ, તથા સુવિસુદ્ધસીલૂપનિસ્સયો કામદોસજિગુચ્છનેન. યદિ એવં કસ્મા ઇમે દ્વે ઉપનિસ્સયા દુબ્બલાતિ વુત્તા ? વિજ્જૂપમઞ્ઞાણસ્સેવ પચ્ચયભાવતો. સોપિ ભાવનૂપનિસ્સયસહાયલાભેનેવ, ન કેવલં. ભાવના પન પટિવેધસ્સ વિસેસહેતુભાવતો બલવા ઉપનિસ્સયો. તથા હિ સા વજિરૂપમઞાણસ્સ વિસેસપચ્ચયો. તેનાહ ‘‘ભાવનૂપનિસ્સયો અરહત્તં પાપેતી’’તિ.

    55.Udānaṃ udāharīti attamanavācaṃ nicchāresi. Esa vuttappakāro udāhāro. Bhuso nissayo upanissayo, dānameva upanissayo dānūpanissayo. Esa nayo sesesupi. Tattha dānūpanissayo annādivatthūsu balavāti balavabhāvena hoti, tasmā upanissayabahulo kāmarāgappahāneneva kataparicayattā vipassanamanuyuñjanto na cirasseva anāgāmiphalaṃ pāpuṇāti, tathā suvisuddhasīlūpanissayo kāmadosajigucchanena. Yadi evaṃ kasmā ime dve upanissayā dubbalāti vuttā ? Vijjūpamaññāṇasseva paccayabhāvato. Sopi bhāvanūpanissayasahāyalābheneva, na kevalaṃ. Bhāvanā pana paṭivedhassa visesahetubhāvato balavā upanissayo. Tathā hi sā vajirūpamañāṇassa visesapaccayo. Tenāha ‘‘bhāvanūpanissayo arahattaṃ pāpetī’’ti.

    સોતિ મિલકત્થેરો. વિહારન્તિ વસનટ્ઠાનં. વિહારપચ્ચન્તે હિ પણ્ણસાલાય થેરો વિહરતિ. ઉપટ્ઠાતિ એકલક્ખણેન. કૂટગોણો વિય ગમનવીથિં. તત્થાતિ અલ્લકટ્ઠરાસિમ્હિ. ઉદકમણિકાનન્તિ ઉદકથેવાનં.

    Soti milakatthero. Vihāranti vasanaṭṭhānaṃ. Vihārapaccante hi paṇṇasālāya thero viharati. Upaṭṭhāti ekalakkhaṇena. Kūṭagoṇo viya gamanavīthiṃ. Tatthāti allakaṭṭharāsimhi. Udakamaṇikānanti udakathevānaṃ.

    અત્તનિયેવ ઉપનેસિ ઉદાનકથાય વુત્તધમ્માનં પરિપુણ્ણાનં અત્તનિ સંવિજ્જમાનત્તા. તેનાહ ‘‘ઉટ્ઠાનવતા’’તિઆદિ. અયઞ્હિ મિલકત્થેરો સિક્ખાય ગારવો સપ્પતિસ્સો વત્તપટિવત્તં પૂરેન્તો વિસુદ્ધસીલો હુત્વા ઠિતો, તસ્મા ‘‘દુબ્બલૂપનિસ્સયે’’તિ વુત્તં. તેનાહ ભગવા ઉદાનેન્તો ‘‘નો ચસ્સં…પે॰… સઞ્ઞોજનાની’’તિ.

    Attaniyevaupanesi udānakathāya vuttadhammānaṃ paripuṇṇānaṃ attani saṃvijjamānattā. Tenāha ‘‘uṭṭhānavatā’’tiādi. Ayañhi milakatthero sikkhāya gāravo sappatisso vattapaṭivattaṃ pūrento visuddhasīlo hutvā ṭhito, tasmā ‘‘dubbalūpanissaye’’ti vuttaṃ. Tenāha bhagavā udānento ‘‘no cassaṃ…pe… saññojanānī’’ti.

    સચે અહં ન ભવેય્યન્તિ યદિ અહં નામ કોચિ ન ભવેય્યં તાદિસસ્સ અહંસદ્દવચનીયસ્સ કસ્સચિ અત્થસ્સ અભાવતો. તતો એવ મમ પરિક્ખારોપિ ન ભવેય્યતસ્સ ચ પભઙ્ગુભાવેન અનવટ્ઠિતભાવતો. એવં અત્તુદ્દેસિકભાવેન પદદ્વયસ્સ અત્થં વત્વા ઇદાનિ કમ્મફલવસેન વત્તું ‘‘સચે વા પના’’તિઆદિ વુત્તં. અતીતપચ્ચુપ્પન્નવસેન સુઞ્ઞતં દસ્સેત્વા ઇદાનિ પચ્ચુપ્પન્નાનાગતવસેન તં દસ્સેન્તો ‘‘ઇદાનિ પના’’તિઆદિ વુત્તં. એવં અધિમુચ્ચન્તોતિ એદિસં અધિમુત્તિં પવત્તેન્તો. વિભવિસ્સતીતિ વિનસ્સિસ્સતિ. વિભવો હિ વિનાસો. તેનાહ ‘‘ભિજ્જિસ્સતી’’તિ. વિભવદસ્સનં વિભવોતિ ઉત્તરપદલોપેન વુત્તન્તિ આહ ‘‘વિભવદસ્સનેના’’તિ. વિભવદસ્સનં નામ અચ્ચન્તાય વિનાસસ્સ દસ્સનં. ન્તિ અરિયમગ્ગં. સામઞ્ઞજોતના હેસા વિસેસનિટ્ઠા હોતીતિ તતિયમગ્ગવસેન અત્થો વેદિતબ્બો.

    Sace ahaṃ na bhaveyyanti yadi ahaṃ nāma koci na bhaveyyaṃ tādisassa ahaṃsaddavacanīyassa kassaci atthassa abhāvato. Tato eva mama parikkhāropi na bhaveyyatassa ca pabhaṅgubhāvena anavaṭṭhitabhāvato. Evaṃ attuddesikabhāvena padadvayassa atthaṃ vatvā idāni kammaphalavasena vattuṃ ‘‘sace vā panā’’tiādi vuttaṃ. Atītapaccuppannavasena suññataṃ dassetvā idāni paccuppannānāgatavasena taṃ dassento ‘‘idāni panā’’tiādi vuttaṃ. Evaṃ adhimuccantoti edisaṃ adhimuttiṃ pavattento. Vibhavissatīti vinassissati. Vibhavo hi vināso. Tenāha ‘‘bhijjissatī’’ti. Vibhavadassanaṃ vibhavoti uttarapadalopena vuttanti āha ‘‘vibhavadassanenā’’ti. Vibhavadassanaṃ nāma accantāya vināsassa dassanaṃ. Tanti ariyamaggaṃ. Sāmaññajotanā hesā visesaniṭṭhā hotīti tatiyamaggavasena attho veditabbo.

    ઉપરિ મગ્ગફલન્તિ અગ્ગમગ્ગફલં. નત્થિ એતિસ્સા જાતિયા અન્તરન્તિ અનન્તરા, અનન્તરા વિપસ્સના મગ્ગસ્સ. ગોત્રભૂ પન અનુલોમવીથિપરિયાપન્નત્તા વિપસ્સનાગતિકં વા સિયા, નિબ્બાનારમ્મણત્તા મગ્ગગતિકં વાતિ ન તેન મગ્ગો અન્તરિકો નામ હોતિ. તેનાહ ‘‘વિપસ્સના મગ્ગસ્સ આસન્નાનન્તરં નામા’’તિ . ફલં પન નિબ્બાનારમ્મણત્તા કિલેસાનં પજહનવસેન પવત્તનતો લોકુત્તરભાવતો ચ કમ્મમગ્ગગતિકમેવ, કુસલવિપાકભાવેન પન નેસં અત્થો પભેદોતિ વિપસ્સનાય ફલસ્સ સિયા અનન્તરતાતિ વુત્તં ‘‘ફલસ્સ દૂરાનન્તરં નામા’’તિ. ‘‘આસવાનં ખયો’’તિ પન અગ્ગમગ્ગે વુચ્ચમાને વિપસ્સનાનં આસન્નતાય વત્તબ્બમેવ નત્થિ. અતસિતાયેતિ ન તસિતબ્બે તાસં અનાપજ્જિતબ્બે. તાસોતિ તાસહેતુ ‘‘તસતિ એતસ્મા’’તિ કત્વા. સોતિ અસ્સુતવા પુથુજ્જનો. તિલક્ખણાહતન્તિ અનિચ્ચતાદિલક્ખણત્તયલક્ખિતં. મનમ્હિ નટ્ઠોતિ ઈસકં નટ્ઠોમ્હિ, તતો પરમ્પિ તત્થેવ ઠત્વા કિઞ્ચિ અપૂરિતત્તા એવ મુત્તોતિ અધિપ્પાયો. ‘‘ન તાસો નામ હોતી’’તિ વત્વા તસ્સ અતાસભાવં દસ્સેતું ‘‘ન હી’’તિઆદિ વુત્તં. કલ્યાણપુથુજ્જનો હિ ભયતુપટ્ઠાનઞાણેન ‘‘સભયા સઙ્ખારા’’તિ વિપસ્સન્તો ન ઉત્તસતિ.

    Upari maggaphalanti aggamaggaphalaṃ. Natthi etissā jātiyā antaranti anantarā, anantarā vipassanā maggassa. Gotrabhū pana anulomavīthipariyāpannattā vipassanāgatikaṃ vā siyā, nibbānārammaṇattā maggagatikaṃ vāti na tena maggo antariko nāma hoti. Tenāha ‘‘vipassanā maggassa āsannānantaraṃ nāmā’’ti . Phalaṃ pana nibbānārammaṇattā kilesānaṃ pajahanavasena pavattanato lokuttarabhāvato ca kammamaggagatikameva, kusalavipākabhāvena pana nesaṃ attho pabhedoti vipassanāya phalassa siyā anantaratāti vuttaṃ ‘‘phalassa dūrānantaraṃ nāmā’’ti. ‘‘Āsavānaṃ khayo’’ti pana aggamagge vuccamāne vipassanānaṃ āsannatāya vattabbameva natthi. Atasitāyeti na tasitabbe tāsaṃ anāpajjitabbe. Tāsoti tāsahetu ‘‘tasati etasmā’’ti katvā. Soti assutavā puthujjano. Tilakkhaṇāhatanti aniccatādilakkhaṇattayalakkhitaṃ. Manamhi naṭṭhoti īsakaṃ naṭṭhomhi, tato parampi tattheva ṭhatvā kiñci apūritattā eva muttoti adhippāyo. ‘‘Na tāso nāma hotī’’ti vatvā tassa atāsabhāvaṃ dassetuṃ ‘‘na hī’’tiādi vuttaṃ. Kalyāṇaputhujjano hi bhayatupaṭṭhānañāṇena ‘‘sabhayā saṅkhārā’’ti vipassanto na uttasati.

    ઉદાનસુત્તવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Udānasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya / ૩. ઉદાનસુત્તં • 3. Udānasuttaṃ

    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૩. ઉદાનસુત્તવણ્ણના • 3. Udānasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact