Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / જાતક-અટ્ઠકથા • Jātaka-aṭṭhakathā

    [૧૦૬] ૬. ઉદઞ્ચનીજાતકવણ્ણના

    [106] 6. Udañcanījātakavaṇṇanā

    સુખં વત મં જીવન્તન્તિ ઇદં સત્થા જેતવને વિહરન્તો થુલ્લકુમારિકાપલોભનં આરબ્ભ કથેસિ. વત્થુ તેરસકનિપાતે ચૂળનારદકસ્સપજાતકે (જા॰ ૧.૧૩.૪૦ આદયો) આવિ ભવિસ્સતિ. તં પન ભિક્ખું સત્થા ‘‘સચ્ચં કિર ત્વં ભિક્ખુ ઉક્કણ્ઠિતોસી’’તિ પુચ્છિત્વા ‘‘સચ્ચં, ભગવા’’તિ વુત્તે ‘‘કત્થ તે ચિત્તં પટિબદ્ધ’’ન્તિ પુચ્છિ. સો ‘‘એકિસ્સા થુલ્લકુમારિકાયા’’તિ આહ. અથ નં સત્થા ‘‘અયં તે ભિક્ખુ અનત્થકારિકા, પુબ્બેપિ ત્વં એતં નિસ્સાય સીલબ્યસનં પત્વા કમ્પન્તો વિચરમાનો પણ્ડિતે નિસ્સાય સુખં લભી’’તિ વત્વા અતીતં આહરિ.

    Sukhaṃ vata maṃ jīvantanti idaṃ satthā jetavane viharanto thullakumārikāpalobhanaṃ ārabbha kathesi. Vatthu terasakanipāte cūḷanāradakassapajātake (jā. 1.13.40 ādayo) āvi bhavissati. Taṃ pana bhikkhuṃ satthā ‘‘saccaṃ kira tvaṃ bhikkhu ukkaṇṭhitosī’’ti pucchitvā ‘‘saccaṃ, bhagavā’’ti vutte ‘‘kattha te cittaṃ paṭibaddha’’nti pucchi. So ‘‘ekissā thullakumārikāyā’’ti āha. Atha naṃ satthā ‘‘ayaṃ te bhikkhu anatthakārikā, pubbepi tvaṃ etaṃ nissāya sīlabyasanaṃ patvā kampanto vicaramāno paṇḍite nissāya sukhaṃ labhī’’ti vatvā atītaṃ āhari.

    અતીતે બારાણસિયં બ્રહ્મદત્તે રજ્જં કારેન્તેતિ અતીતવત્થુપિ ચૂળનારદકસ્સપજાતકેયેવ આવિ ભવિસ્સતિ. તદા પન બોધિસત્તો સાયં ફલાફલે આદાય આગન્ત્વા પણ્ણસાલાદ્વારં વિવરિત્વા પવિસિત્વા પુત્તં ચૂળતાપસં એતદવોચ ‘‘તાત, ત્વં અઞ્ઞેસુ દિવસેસુ દારૂનિ આહરસિ, પાનીયં પરિભોજનીયં આહરસિ, અગ્ગિં કરોસિ, અજ્જ પન એકમ્પિ અકત્વા કસ્મા દુમ્મુખો પજ્ઝાયન્તો નિપન્નોસી’’તિ? ‘‘તાત, તુમ્હેસુ ફલાફલત્થાય ગતેસુ એકા ઇત્થી આગન્ત્વા મં પલોભેત્વા આદાય ગન્તું આરભિ, અહં પન ‘તુમ્હેહિ વિસ્સજ્જિતો ગમિસ્સામી’તિ ન ગચ્છિં, અસુકટ્ઠાને પન નં નિસીદાપેત્વા આગતોમ્હિ, ઇદાનિ ગચ્છામહં તાતા’’તિ. બોધિસત્તો ‘‘ન સક્કા એતં નિવત્તેતુ’’ન્તિ ઞત્વા ‘‘તેન હિ, તાત, ગચ્છ, એસા પન તં નેત્વા યદા મચ્છમંસાદીનિ વા ખાદિતુકામા ભવિસ્સતિ, સપ્પિલોણતણ્ડુલાદીહિ વા પનસ્સા અત્થો ભવિસ્સતિ, તદા ‘ઇદઞ્ચિદઞ્ચાહરા’તિ તં કિલમેસ્સતિ. તદા મય્હં ગુણં સરિત્વા પલાયિત્વા ઇધેવ આગચ્છેય્યાસી’’તિ વિસ્સજ્જેસિ. સો તાય સદ્ધિં મનુસ્સપથં અગમાસિ. અથ નં સા અત્તનો વસં ગમેત્વા ‘‘મંસં આહર, મચ્છં આહરા’’તિ યેન યેન અત્થિકા હોતિ, તં તં આહરાપેતિ. તદા સો ‘‘અયં મં અત્તનો દાસં વિય કમ્મકારં વિય ચ કત્વા પીળેતી’’તિ પલાયિત્વા પિતુ સન્તિકં આગન્ત્વા પિતરં વન્દિત્વા ઠિતકોવ ઇમં ગાથમાહ –

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārenteti atītavatthupi cūḷanāradakassapajātakeyeva āvi bhavissati. Tadā pana bodhisatto sāyaṃ phalāphale ādāya āgantvā paṇṇasālādvāraṃ vivaritvā pavisitvā puttaṃ cūḷatāpasaṃ etadavoca ‘‘tāta, tvaṃ aññesu divasesu dārūni āharasi, pānīyaṃ paribhojanīyaṃ āharasi, aggiṃ karosi, ajja pana ekampi akatvā kasmā dummukho pajjhāyanto nipannosī’’ti? ‘‘Tāta, tumhesu phalāphalatthāya gatesu ekā itthī āgantvā maṃ palobhetvā ādāya gantuṃ ārabhi, ahaṃ pana ‘tumhehi vissajjito gamissāmī’ti na gacchiṃ, asukaṭṭhāne pana naṃ nisīdāpetvā āgatomhi, idāni gacchāmahaṃ tātā’’ti. Bodhisatto ‘‘na sakkā etaṃ nivattetu’’nti ñatvā ‘‘tena hi, tāta, gaccha, esā pana taṃ netvā yadā macchamaṃsādīni vā khāditukāmā bhavissati, sappiloṇataṇḍulādīhi vā panassā attho bhavissati, tadā ‘idañcidañcāharā’ti taṃ kilamessati. Tadā mayhaṃ guṇaṃ saritvā palāyitvā idheva āgaccheyyāsī’’ti vissajjesi. So tāya saddhiṃ manussapathaṃ agamāsi. Atha naṃ sā attano vasaṃ gametvā ‘‘maṃsaṃ āhara, macchaṃ āharā’’ti yena yena atthikā hoti, taṃ taṃ āharāpeti. Tadā so ‘‘ayaṃ maṃ attano dāsaṃ viya kammakāraṃ viya ca katvā pīḷetī’’ti palāyitvā pitu santikaṃ āgantvā pitaraṃ vanditvā ṭhitakova imaṃ gāthamāha –

    ૧૦૬.

    106.

    ‘‘સુખં વત મં જીવન્તં, પચમાના ઉદઞ્ચની;

    ‘‘Sukhaṃ vata maṃ jīvantaṃ, pacamānā udañcanī;

    ચોરી જાયપ્પવાદેન, તેલં લોણઞ્ચ યાચતી’’તિ.

    Corī jāyappavādena, telaṃ loṇañca yācatī’’ti.

    તત્થ સુખં વત મં જીવન્તન્તિ તાત, તુમ્હાકં સન્તિકે મં સુખં જીવન્તં. પચમાનાતિ તાપયમાના પીળયમાના, યં યં વા ખાદિતુકામા હોતિ, તં તં પચમાના. ઉદકં અઞ્ચન્તિ એતાયાતિ ઉદઞ્ચની, ચાટિતો વા કૂપતો વા ઉદકઉસ્સિઞ્ચનઘટિકાયેતં નામં. સા પન ઉદઞ્ચની વિય, ઉદકં વિય ઘટિકા, યેન યેનત્થિકા હોતિ, તં તં આકડ્ઢતિયેવાતિ અત્થો . ચોરી જાયપ્પવાદેનાતિ ‘‘ભરિયા’’તિ નામેન એકા ચોરી મં મધુરવચનેન ઉપલાપેત્વા તત્થ નેત્વા તેલં લોણઞ્ચ યઞ્ચ અઞ્ઞં ઇચ્છતિ, તં સબ્બં યાચતિ, દાસં વિય કમ્મકારં વિય ચ કત્વા આહરાપેતીતિ તસ્સા અગુણં કથેસિ.

    Tattha sukhaṃ vata maṃ jīvantanti tāta, tumhākaṃ santike maṃ sukhaṃ jīvantaṃ. Pacamānāti tāpayamānā pīḷayamānā, yaṃ yaṃ vā khāditukāmā hoti, taṃ taṃ pacamānā. Udakaṃ añcanti etāyāti udañcanī, cāṭito vā kūpato vā udakaussiñcanaghaṭikāyetaṃ nāmaṃ. Sā pana udañcanī viya, udakaṃ viya ghaṭikā, yena yenatthikā hoti, taṃ taṃ ākaḍḍhatiyevāti attho . Corī jāyappavādenāti ‘‘bhariyā’’ti nāmena ekā corī maṃ madhuravacanena upalāpetvā tattha netvā telaṃ loṇañca yañca aññaṃ icchati, taṃ sabbaṃ yācati, dāsaṃ viya kammakāraṃ viya ca katvā āharāpetīti tassā aguṇaṃ kathesi.

    અથ નં બોધિસત્તો અસ્સાસેત્વા ‘‘હોતુ, તાત, એહિ ત્વં મેત્તં ભાવેહિ, કરુણં ભાવેહી’’તિ ચત્તારો બ્રહ્મવિહારે આચિક્ખિ, આચિક્ખિત્વા કસિણપરિકમ્મં આચિક્ખિ. સો ન ચિરસ્સેવ અભિઞ્ઞા ચ સમાપત્તિયો ચ ઉપ્પાદેત્વા બ્રહ્મવિહારે ભાવેત્વા સદ્ધિં પિતરા બ્રહ્મલોકે નિબ્બત્તિ.

    Atha naṃ bodhisatto assāsetvā ‘‘hotu, tāta, ehi tvaṃ mettaṃ bhāvehi, karuṇaṃ bhāvehī’’ti cattāro brahmavihāre ācikkhi, ācikkhitvā kasiṇaparikammaṃ ācikkhi. So na cirasseva abhiññā ca samāpattiyo ca uppādetvā brahmavihāre bhāvetvā saddhiṃ pitarā brahmaloke nibbatti.

    સત્થા ઇમં ધમ્મદેસનં આહરિત્વા સચ્ચાનિ પકાસેત્વા જાતકં સમોધાનેસિ, સચ્ચપરિયોસાને સો ભિક્ખુ સોતાપત્તિફલે પતિટ્ઠહિ.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi, saccapariyosāne so bhikkhu sotāpattiphale patiṭṭhahi.

    ‘‘તદા થુલ્લકુમારિકાવ એતરહિ થુલ્લકુમારિકા. ચૂળતાપસો ઉક્કણ્ઠિતભિક્ખુ અહોસિ, પિતા પન અહમેવ અહોસિ’’ન્તિ.

    ‘‘Tadā thullakumārikāva etarahi thullakumārikā. Cūḷatāpaso ukkaṇṭhitabhikkhu ahosi, pitā pana ahameva ahosi’’nti.

    ઉદઞ્ચનીજાતકવણ્ણના છટ્ઠા.

    Udañcanījātakavaṇṇanā chaṭṭhā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / જાતકપાળિ • Jātakapāḷi / ૧૦૬. ઉદઞ્ચનીજાતકં • 106. Udañcanījātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact