Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / જાતક-અટ્ઠકથા • Jātaka-aṭṭhakathā

    ૩. ઉદપાનવગ્ગો

    3. Udapānavaggo

    [૨૭૧] ૧. ઉદપાનદૂસકજાતકવણ્ણના

    [271] 1. Udapānadūsakajātakavaṇṇanā

    આરઞ્ઞિકસ્સ ઇસિનોતિ ઇદં સત્થા જેતવને વિહરન્તો એકં ઉદપાનદૂસકસિઙ્ગાલં આરબ્ભ કથેસિ. એકો કિર સિઙ્ગાલો ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ પાનીયઉદપાનં ઉચ્ચારપસ્સાવકરણેન દૂસેત્વા પક્કામિ. અથ નં એકદિવસં ઉદપાનસમીપં આગતં સામણેરા લેડ્ડૂહિ પહરિત્વા કિલમેસું, સો તતો પટ્ઠાય તં ઠાનં પુન નિવત્તિત્વાપિ ન ઓલોકેસિ. ભિક્ખૂ તં પવત્તિં ઞત્વા ધમ્મસભાયં કથં સમુટ્ઠાપેસું – ‘‘આવુસો, ઉદપાનદૂસકસિઙ્ગાલો કિર સામણેરેહિ કિલમિતકાલતો પટ્ઠાય પુન નિવત્તિત્વાપિ ન ઓલોકેસી’’તિ. સત્થા આગન્ત્વા ‘‘કાય નુત્થ, ભિક્ખવે, એતરહિ કથાય સન્નિસિન્ના’’તિ પુચ્છિત્વા ‘‘ઇમાય નામા’’તિ વુત્તે ‘‘ન, ભિક્ખવે, ઇદાનેવ, પુબ્બેપેસ સિઙ્ગાલો ઉદપાનદૂસકોયેવા’’તિ વત્વા અતીતં આહરિ.

    Āraññikassaisinoti idaṃ satthā jetavane viharanto ekaṃ udapānadūsakasiṅgālaṃ ārabbha kathesi. Eko kira siṅgālo bhikkhusaṅghassa pānīyaudapānaṃ uccārapassāvakaraṇena dūsetvā pakkāmi. Atha naṃ ekadivasaṃ udapānasamīpaṃ āgataṃ sāmaṇerā leḍḍūhi paharitvā kilamesuṃ, so tato paṭṭhāya taṃ ṭhānaṃ puna nivattitvāpi na olokesi. Bhikkhū taṃ pavattiṃ ñatvā dhammasabhāyaṃ kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ – ‘‘āvuso, udapānadūsakasiṅgālo kira sāmaṇerehi kilamitakālato paṭṭhāya puna nivattitvāpi na olokesī’’ti. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘na, bhikkhave, idāneva, pubbepesa siṅgālo udapānadūsakoyevā’’ti vatvā atītaṃ āhari.

    અતીતે બારાણસિયં ઇદમેવ ઇસિપતનં અયમેવ ઉદપાનો અહોસિ. તદા બોધિસત્તો બારાણસિયં કુલઘરે નિબ્બત્તિત્વા વયપ્પત્તો ઇસિપબ્બજ્જં પબ્બજિત્વા ઇસિગણપરિવુતો ઇસિપતને વાસં કપ્પેસિ. તદા એકો સિઙ્ગાલો ઇદમેવ ઉદપાનં દૂસેત્વા પક્કમતિ. અથ નં એકદિવસં તાપસા પરિવારેત્વા ઠિતા એકેનુપાયેન ગહેત્વા બોધિસત્તસ્સ સન્તિકં આનયિંસુ. બોધિસત્તો સિઙ્ગાલેન સદ્ધિં સલ્લપન્તો પઠમં ગાથમાહ –

    Atīte bārāṇasiyaṃ idameva isipatanaṃ ayameva udapāno ahosi. Tadā bodhisatto bārāṇasiyaṃ kulaghare nibbattitvā vayappatto isipabbajjaṃ pabbajitvā isigaṇaparivuto isipatane vāsaṃ kappesi. Tadā eko siṅgālo idameva udapānaṃ dūsetvā pakkamati. Atha naṃ ekadivasaṃ tāpasā parivāretvā ṭhitā ekenupāyena gahetvā bodhisattassa santikaṃ ānayiṃsu. Bodhisatto siṅgālena saddhiṃ sallapanto paṭhamaṃ gāthamāha –

    ૬૧.

    61.

    ‘‘આરઞ્ઞિકસ્સ ઇસિનો, ચિરરત્તતપસ્સિનો;

    ‘‘Āraññikassa isino, cirarattatapassino;

    કિચ્છાકતં ઉદપાનં, કથં સમ્મ અવાહયી’’તિ.

    Kicchākataṃ udapānaṃ, kathaṃ samma avāhayī’’ti.

    તસ્સત્થો – અરઞ્ઞે વસનતાય આરઞ્ઞિકસ્સ, એસિતગુણત્તા ઇસિનો, ચિરરત્તં તપં નિસ્સાય વુત્થત્તા ચિરરત્તતપસ્સિનો કિચ્છાકતં કિચ્છેન દુક્ખેન નિપ્ફાદિતં ઉદપાનં કથં કિમત્થાય સમ્મ સિઙ્ગાલ, ત્વં અવાહયિ મુત્તકરીસેન અજ્ઝોત્થરિ દૂસેસિ, તં વા મુત્તકરીસં એત્થ અવાહયિ પાતેસીતિ.

    Tassattho – araññe vasanatāya āraññikassa, esitaguṇattā isino, cirarattaṃ tapaṃ nissāya vutthattā cirarattatapassino kicchākataṃ kicchena dukkhena nipphāditaṃ udapānaṃ kathaṃ kimatthāya samma siṅgāla, tvaṃ avāhayi muttakarīsena ajjhotthari dūsesi, taṃ vā muttakarīsaṃ ettha avāhayi pātesīti.

    તં સુત્વા સિઙ્ગાલો દુતિયં ગાથમાહ –

    Taṃ sutvā siṅgālo dutiyaṃ gāthamāha –

    ૬૨.

    62.

    ‘‘એસ ધમ્મો સિઙ્ગાલાનં, યં પિત્વા ઓહદામસે;

    ‘‘Esa dhammo siṅgālānaṃ, yaṃ pitvā ohadāmase;

    પિતુપિતામહં ધમ્મો, ન તં ઉજ્ઝાતુમરહસી’’તિ.

    Pitupitāmahaṃ dhammo, na taṃ ujjhātumarahasī’’ti.

    તત્થ એસ ધમ્મોતિ એસ સભાવો. યં પિત્વા ઓહદામસેતિ, સમ્મ, યં મયં યત્થ પાનીયં પિવામ, તમેવ ઊહદામપિ ઓમુત્તેમપિ, એસ અમ્હાકં સિઙ્ગાલાનં ધમ્મોતિ દસ્સેતિ. પિતુપિતામહન્તિ પિતૂનઞ્ચ પિતામહાનઞ્ચ નો એસ ધમ્મો. ન તં ઉજ્ઝાતુમરહસીતિ તં અમ્હાકં પવેણિઆગતં ધમ્મં સભાવં ત્વં ઉજ્ઝાતું ન અરહસિ, ન યુત્તં તે એત્થ કુજ્ઝિતુન્તિ.

    Tattha esa dhammoti esa sabhāvo. Yaṃ pitvā ohadāmaseti, samma, yaṃ mayaṃ yattha pānīyaṃ pivāma, tameva ūhadāmapi omuttemapi, esa amhākaṃ siṅgālānaṃ dhammoti dasseti. Pitupitāmahanti pitūnañca pitāmahānañca no esa dhammo. Na taṃ ujjhātumarahasīti taṃ amhākaṃ paveṇiāgataṃ dhammaṃ sabhāvaṃ tvaṃ ujjhātuṃ na arahasi, na yuttaṃ te ettha kujjhitunti.

    અથસ્સ બોધિસત્તો તતિયં ગાથમાહ –

    Athassa bodhisatto tatiyaṃ gāthamāha –

    ૬૩.

    63.

    ‘‘યેસં વો એદિસો ધમ્મો, અધમ્મો પન કીદિસો;

    ‘‘Yesaṃ vo ediso dhammo, adhammo pana kīdiso;

    મા વો ધમ્મં અધમ્મં વા, અદ્દસામ કુદાચન’’ન્તિ.

    Mā vo dhammaṃ adhammaṃ vā, addasāma kudācana’’nti.

    તત્થ મા વોતિ તુમ્હાકં ધમ્મં વા અધમ્મં વા ન મયં કદાચિ અદ્દસામાતિ.

    Tattha mā voti tumhākaṃ dhammaṃ vā adhammaṃ vā na mayaṃ kadāci addasāmāti.

    એવં બોધિસત્તો તસ્સ ઓવાદં દત્વા ‘‘મા પુન આગચ્છા’’તિ આહ. સો તતો પટ્ઠાય પુન નિવત્તિત્વાપિ ન ઓલોકેસિ.

    Evaṃ bodhisatto tassa ovādaṃ datvā ‘‘mā puna āgacchā’’ti āha. So tato paṭṭhāya puna nivattitvāpi na olokesi.

    સત્થા ઇમં ધમ્મદેસનં આહરિત્વા સચ્ચાનિ પકાસેત્વા જાતકં સમોધાનેસિ – ‘‘તદા ઉદપાનદૂસકો અયમેવ સિઙ્ગાલો અહોસિ, ગણસત્થા પન અહમેવ અહોસિ’’ન્તિ.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā udapānadūsako ayameva siṅgālo ahosi, gaṇasatthā pana ahameva ahosi’’nti.

    ઉદપાનદૂસકજાતકવણ્ણના પઠમા.

    Udapānadūsakajātakavaṇṇanā paṭhamā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / જાતકપાળિ • Jātakapāḷi / ૨૭૧. ઉદપાનદૂસકજાતકં • 271. Udapānadūsakajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact