Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / થેરગાથા-અટ્ઠકથા • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ૧૦. ઉગ્ગત્થેરગાથાવણ્ણના

    10. Uggattheragāthāvaṇṇanā

    યં મયા પકતં કમ્મન્તિ આયસ્મતો ઉગ્ગત્થેરસ્સ ગાથા. કા ઉપ્પત્તિ? અયમ્પિ પુરિમબુદ્ધેસુ કતાધિકારો તત્થ તત્થ ભવે પુઞ્ઞાનિ કરોન્તો ઇતો એકતિંસે કપ્પે સિખિસ્સ ભગવતો કાલે કુલગેહે નિબ્બત્તિત્વા વિઞ્ઞુતં પત્તો એકદિવસં સિખિં ભગવન્તં પસ્સિત્વા પસન્નમાનસો કેતકપુપ્ફેહિ પૂજં અકાસિ. સો તેન પુઞ્ઞકમ્મેન દેવલોકે નિબ્બત્તિત્વા અપરાપરં સુગતીસુયેવ સંસરન્તો ઇમસ્મિં બુદ્ધુપ્પાદે કોસલરટ્ઠે ઉગ્ગનિગમે સેટ્ઠિપુત્તો હુત્વા નિબ્બત્તિ, ઉગ્ગોત્વેવસ્સ નામં અહોસિ. સો વિઞ્ઞુતં પત્તો ભગવતિ તસ્મિં નિગમે ભદ્દારામે વિહરન્તે વિહારં ગન્ત્વા સત્થુ સન્તિકે ધમ્મં સુત્વા પટિલદ્ધસદ્ધો પબ્બજિત્વા વિપસ્સનાય કમ્મં કરોન્તો નચિરસ્સેવ અરહત્તં પાપુણિ. તેન વુત્તં અપદાને (અપ॰ થેર ૧.૧૪.૧૦-૧૬) –

    Yaṃ mayā pakataṃ kammanti āyasmato uggattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni karonto ito ekatiṃse kappe sikhissa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto ekadivasaṃ sikhiṃ bhagavantaṃ passitvā pasannamānaso ketakapupphehi pūjaṃ akāsi. So tena puññakammena devaloke nibbattitvā aparāparaṃ sugatīsuyeva saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde kosalaraṭṭhe ugganigame seṭṭhiputto hutvā nibbatti, uggotvevassa nāmaṃ ahosi. So viññutaṃ patto bhagavati tasmiṃ nigame bhaddārāme viharante vihāraṃ gantvā satthu santike dhammaṃ sutvā paṭiladdhasaddho pabbajitvā vipassanāya kammaṃ karonto nacirasseva arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.14.10-16) –

    ‘‘વિનતાનદિયા તીરે, પિલક્ખુ ફલિતો અહુ;

    ‘‘Vinatānadiyā tīre, pilakkhu phalito ahu;

    તાહં રુક્ખં ગવેસન્તો, અદ્દસં લોકનાયકં.

    Tāhaṃ rukkhaṃ gavesanto, addasaṃ lokanāyakaṃ.

    ‘‘કેતકં પુપ્ફિતં દિસ્વા, વણ્ટે છેત્વાનહં તદા;

    ‘‘Ketakaṃ pupphitaṃ disvā, vaṇṭe chetvānahaṃ tadā;

    બુદ્ધસ્સ અભિરોપેસિં, સિખિનો લોકબન્ધુનો.

    Buddhassa abhiropesiṃ, sikhino lokabandhuno.

    ‘‘યેન ઞાણેન પત્તોસિ, અચ્ચુતં અમતં પદં;

    ‘‘Yena ñāṇena pattosi, accutaṃ amataṃ padaṃ;

    તં ઞાણં અભિપૂજેમિ, બુદ્ધસેટ્ઠ મહામુનિ.

    Taṃ ñāṇaṃ abhipūjemi, buddhaseṭṭha mahāmuni.

    ‘‘ઞાણમ્હિ પૂજં કત્વાન, પિલક્ખુમદ્દસં અહં;

    ‘‘Ñāṇamhi pūjaṃ katvāna, pilakkhumaddasaṃ ahaṃ;

    પટિલદ્ધોમ્હિ તં પઞ્ઞં, ઞાણપૂજાયિદં ફલં.

    Paṭiladdhomhi taṃ paññaṃ, ñāṇapūjāyidaṃ phalaṃ.

    ‘‘એકતિંસે ઇતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિરોપયિં;

    ‘‘Ekatiṃse ito kappe, yaṃ pupphamabhiropayiṃ;

    દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ઞાણપૂજાયિદં ફલં.

    Duggatiṃ nābhijānāmi, ñāṇapūjāyidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ઇતો તેરસકપ્પમ્હિ, દ્વાદસાસું ફલુગ્ગતા;

    ‘‘Ito terasakappamhi, dvādasāsuṃ phaluggatā;

    સત્તરતનસમ્પન્ના, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.

    Sattaratanasampannā, cakkavattī mahabbalā.

    ‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં…પે॰… કતં બુદ્ધસ્સ સાસન’’ન્તિ.

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    અરહત્તં પન પત્વા અત્તનો વટ્ટૂપચ્છેદદીપનેન અઞ્ઞં બ્યાકરોન્તો –

    Arahattaṃ pana patvā attano vaṭṭūpacchedadīpanena aññaṃ byākaronto –

    ૮૦.

    80.

    ‘‘યં મયા પકતં કમ્મં, અપ્પં વા યદિ વા બહું;

    ‘‘Yaṃ mayā pakataṃ kammaṃ, appaṃ vā yadi vā bahuṃ;

    સબ્બમેતં પરિક્ખીણં, નત્થિ દાનિ પુનબ્ભવો’’તિ. – ગાથં અભાસિ;

    Sabbametaṃ parikkhīṇaṃ, natthi dāni punabbhavo’’ti. – gāthaṃ abhāsi;

    તત્થ યં મયા પકતં કમ્મન્તિ યં કમ્મં તીહિ કમ્મદ્વારેહિ, છહિ ઉપ્પત્તિદ્વારેહિ, અટ્ઠહિ અસંવરદ્વારેહિ , અટ્ઠહિ ચ સંવરદ્વારેહિ પાપાદિવસેન દાનાદિવસેન ચાતિ અનેકેહિ પકારેહિ અનાદિમતિ સંસારે યં મયા કતં ઉપચિતં અભિનિબ્બત્તિતં વિપાકકમ્મં. અપ્પં વા યદિ વા બહુન્તિ તઞ્ચ વત્થુચેતનાપયોગકિલેસાદીનં દુબ્બલભાવેન અપ્પં વા, તેસં બલવભાવેન અભિણ્હપવત્તિયા ચ બહું વા. સબ્બમેતં પરિક્ખીણન્તિ સબ્બમેવ ચેતં કમ્મં કમ્મક્ખયકરસ્સ અગ્ગમગ્ગસ્સ અધિગતત્તા પરિક્ખયં ગતં, કિલેસવટ્ટપ્પહાનેન હિ કમ્મવટ્ટં પહીનમેવ હોતિ વિપાકવટ્ટસ્સ અનુપ્પાદનતો. તેનાહ ‘‘નત્થિ દાનિ પુનબ્ભવો’’તિ. આયતિં પુનબ્ભવાભિનિબ્બત્તિ મય્હં નત્થીતિ અત્થો. ‘‘સબ્બમ્પેત’’ન્તિપિ પાઠો, સબ્બમ્પિ એતન્તિ પદવિભાગો.

    Tattha yaṃ mayā pakataṃ kammanti yaṃ kammaṃ tīhi kammadvārehi, chahi uppattidvārehi, aṭṭhahi asaṃvaradvārehi , aṭṭhahi ca saṃvaradvārehi pāpādivasena dānādivasena cāti anekehi pakārehi anādimati saṃsāre yaṃ mayā kataṃ upacitaṃ abhinibbattitaṃ vipākakammaṃ. Appaṃ vā yadi vābahunti tañca vatthucetanāpayogakilesādīnaṃ dubbalabhāvena appaṃ vā, tesaṃ balavabhāvena abhiṇhapavattiyā ca bahuṃ vā. Sabbametaṃ parikkhīṇanti sabbameva cetaṃ kammaṃ kammakkhayakarassa aggamaggassa adhigatattā parikkhayaṃ gataṃ, kilesavaṭṭappahānena hi kammavaṭṭaṃ pahīnameva hoti vipākavaṭṭassa anuppādanato. Tenāha ‘‘natthi dāni punabbhavo’’ti. Āyatiṃ punabbhavābhinibbatti mayhaṃ natthīti attho. ‘‘Sabbampeta’’ntipi pāṭho, sabbampi etanti padavibhāgo.

    ઉગ્ગત્થેરગાથાવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Uggattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.

    અટ્ઠમવગ્ગવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Aṭṭhamavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / થેરગાથાપાળિ • Theragāthāpāḷi / ૧૦. ઉગ્ગત્થેરગાથા • 10. Uggattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact