Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ચૂળવગ્ગપાળિ • Cūḷavaggapāḷi |
ઉપાલિપઞ્હા
Upālipañhā
૩૫૧. અથ ખો આયસ્મા ઉપાલિ યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ, ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો આયસ્મા ઉપાલિ ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘સઙ્ઘરાજિ સઙ્ઘરાજીતિ, ભન્તે, વુચ્ચતિ. કિત્તાવતા નુ ખો, ભન્તે, સઙ્ઘરાજિ હોતિ, નો ચ સઙ્ઘભેદો? કિત્તાવતા ચ પન સઙ્ઘરાજિ ચેવ હોતિ સઙ્ઘભેદો ચા’’તિ?
351. Atha kho āyasmā upāli yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā upāli bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘saṅgharāji saṅgharājīti, bhante, vuccati. Kittāvatā nu kho, bhante, saṅgharāji hoti, no ca saṅghabhedo? Kittāvatā ca pana saṅgharāji ceva hoti saṅghabhedo cā’’ti?
‘‘એકતો , ઉપાલિ, એકો હોતિ, એકતો દ્વે, ચતુત્થો અનુસ્સાવેતિ, સલાકં ગાહેતિ – ‘અયં ધમ્મો, અયં વિનયો, ઇદં સત્થુસાસનં, ઇમં ગણ્હથ, ઇમં રોચેથા’તિ. એવમ્પિ ખો, ઉપાલિ, સઙ્ઘરાજિ હોતિ, નો ચ સઙ્ઘભેદો. એકતો, ઉપાલિ, દ્વે હોન્તિ, એકતો દ્વે, પઞ્ચમો અનુસ્સાવેતિ, સલાકં ગાહેતિ – ‘અયં ધમ્મો, અયં વિનયો, ઇદં સત્થુસાસનં, ઇમં ગણ્હથ, ઇમં રોચેથા’તિ. એવમ્પિ ખો, ઉપાલિ, સઙ્ઘરાજિ હોતિ, નો ચ સઙ્ઘભેદો. એકતો, ઉપાલિ, દ્વે હોન્તિ, એકતો તયો, છટ્ઠો અનુસ્સાવેતિ, સલાકં ગાહેતિ – ‘અયં ધમ્મો, અયં વિનયો, ઇદં સત્થુસાસનં, ઇમં ગણ્હથ, ઇમં રોચેથા’તિ. એવમ્પિ ખો, ઉપાલિ, સઙ્ઘરાજિ હોતિ, નો ચ સઙ્ઘભેદો . એકતો, ઉપાલિ, તયો હોન્તિ, એકતો તયો, સત્તમો અનુસ્સાવેતિ, સલાકં ગાહેતિ – ‘અયં ધમ્મો, અયં વિનયો, ઇદં સત્થુસાસનં, ઇમં ગણ્હથ, ઇમં રોચેથા’તિ. એવમ્પિ ખો, ઉપાલિ, સઙ્ઘરાજિ હોતિ, નો ચ સઙ્ઘભેદો. એકતો, ઉપાલિ, તયો હોન્તિ, એકતો ચત્તારો, અટ્ઠમો અનુસ્સાવેતિ, સલાકં ગાહેતિ – ‘અયં ધમ્મો, અયં વિનયો, ઇદં સત્થુસાસનં, ઇમં ગણ્હથ, ઇમં રોચેથા’તિ. એવમ્પિ ખો, ઉપાલિ, સઙ્ઘરાજિ હોતિ, નો ચ સઙ્ઘભેદો. એકતો, ઉપાલિ, ચત્તારો હોન્તિ, એકતો ચત્તારો, નવમો અનુસ્સાવેતિ, સલાકં ગાહેતિ – ‘અયં ધમ્મો, અયં વિનયો, ઇદં સત્થુસાસનં, ઇમં ગણ્હથ, ઇમં રોચેથા’તિ . એવં ખો, ઉપાલિ, સઙ્ઘરાજિ ચેવ હોતિ સઙ્ઘભેદો ચ. નવન્નં વા, ઉપાલિ, અતિરેકનવન્નં વા સઙ્ઘરાજિ ચેવ હોતિ સઙ્ઘભેદો ચ. ન ખો, ઉપાલિ, ભિક્ખુની સઙ્ઘં ભિન્દતિ, અપિ ચ ભેદાય પરક્કમતિ, ન સિક્ખમાના સઙ્ઘં ભિન્દતિ…પે॰… ન સામણેરો સઙ્ઘં ભિન્દતિ, ન સામણેરી સઙ્ઘં ભિન્દતિ, ન ઉપાસકો સઙ્ઘં ભિન્દતિ, ન ઉપાસિકા સઙ્ઘં ભિન્દતિ, અપિ ચ ભેદાય પરક્કમતિ. ભિક્ખુ ખો, ઉપાલિ, પકતત્તો, સમાનસંવાસકો, સમાનસીમાયં ઠિતો, સઙ્ઘં ભિન્દતી’’તિ.
‘‘Ekato , upāli, eko hoti, ekato dve, catuttho anussāveti, salākaṃ gāheti – ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti. Evampi kho, upāli, saṅgharāji hoti, no ca saṅghabhedo. Ekato, upāli, dve honti, ekato dve, pañcamo anussāveti, salākaṃ gāheti – ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti. Evampi kho, upāli, saṅgharāji hoti, no ca saṅghabhedo. Ekato, upāli, dve honti, ekato tayo, chaṭṭho anussāveti, salākaṃ gāheti – ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti. Evampi kho, upāli, saṅgharāji hoti, no ca saṅghabhedo . Ekato, upāli, tayo honti, ekato tayo, sattamo anussāveti, salākaṃ gāheti – ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti. Evampi kho, upāli, saṅgharāji hoti, no ca saṅghabhedo. Ekato, upāli, tayo honti, ekato cattāro, aṭṭhamo anussāveti, salākaṃ gāheti – ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti. Evampi kho, upāli, saṅgharāji hoti, no ca saṅghabhedo. Ekato, upāli, cattāro honti, ekato cattāro, navamo anussāveti, salākaṃ gāheti – ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti . Evaṃ kho, upāli, saṅgharāji ceva hoti saṅghabhedo ca. Navannaṃ vā, upāli, atirekanavannaṃ vā saṅgharāji ceva hoti saṅghabhedo ca. Na kho, upāli, bhikkhunī saṅghaṃ bhindati, api ca bhedāya parakkamati, na sikkhamānā saṅghaṃ bhindati…pe… na sāmaṇero saṅghaṃ bhindati, na sāmaṇerī saṅghaṃ bhindati, na upāsako saṅghaṃ bhindati, na upāsikā saṅghaṃ bhindati, api ca bhedāya parakkamati. Bhikkhu kho, upāli, pakatatto, samānasaṃvāsako, samānasīmāyaṃ ṭhito, saṅghaṃ bhindatī’’ti.
૩૫૨. 1 ‘‘સઙ્ઘભેદો સઙ્ઘભેદોતિ, ભન્તે, વુચ્ચતિ. કિત્તાવતા નુ ખો, ભન્તે, સઙ્ઘો ભિન્નો હોતી’’તિ?
352.2 ‘‘Saṅghabhedo saṅghabhedoti, bhante, vuccati. Kittāvatā nu kho, bhante, saṅgho bhinno hotī’’ti?
‘‘ઇધુપાલિ, ભિક્ખૂ અધમ્મં ધમ્મોતિ દીપેન્તિ, ધમ્મં અધમ્મોતિ દીપેન્તિ, અવિનયં વિનયોતિ દીપેન્તિ, વિનયં અવિનયોતિ દીપેન્તિ, અભાસિતં અલપિતં તથાગતેન ભાસિતં લપિતં તથાગતેનાતિ દીપેન્તિ, ભાસિતં લપિતં તથાગતેન અભાસિતં અલપિતં તથાગતેનાતિ દીપેન્તિ, અનાચિણ્ણં તથાગતેન આચિણ્ણં તથાગતેનાતિ દીપેન્તિ, આચિણ્ણં તથાગતેન અનાચિણ્ણં તથાગતેનાતિ દીપેન્તિ, અપઞ્ઞત્તં તથાગતેન પઞ્ઞત્તં તથાગતેનાતિ દીપેન્તિ, પઞ્ઞત્તં તથાગતેન અપઞ્ઞત્તં તથાગતેનાતિ દીપેન્તિ, અનાપત્તિં આપત્તીતિ દીપેન્તિ, આપત્તિં અનાપત્તીતિ દીપેન્તિ, લહુકં આપત્તિં ગરુકા આપત્તીતિ દીપેન્તિ, ગરુકં આપત્તિં લહુકા આપત્તીતિ દીપેન્તિ, સાવસેસં આપત્તિં અનવસેસા આપત્તીતિ દીપેન્તિ, અનવસેસં આપત્તિં સાવસેસા આપત્તીતિ દીપેન્તિ, દુટ્ઠુલ્લં આપત્તિં અદુટ્ઠુલા આપત્તીતિ દીપેન્તિ, અદુટ્ઠુલ્લં આપત્તિં દુટ્ઠુલ્લા આપત્તીતિ દીપેન્તિ. તે ઇમેહિ અટ્ઠારસહિ વત્થૂહિ અપકસ્સન્તિ, અવપકસ્સન્તિ, આવેનિં 3 ઉપોસથં કરોન્તિ, આવેનિં પવારણં કરોન્તિ, આવેનિં સઙ્ઘકમ્મં કરોન્તિ. એત્તાવતા ખો, ઉપાલિ, સઙ્ઘો ભિન્નો હોતી’’તિ.
‘‘Idhupāli, bhikkhū adhammaṃ dhammoti dīpenti, dhammaṃ adhammoti dīpenti, avinayaṃ vinayoti dīpenti, vinayaṃ avinayoti dīpenti, abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatena bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatenāti dīpenti, bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatena abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatenāti dīpenti, anāciṇṇaṃ tathāgatena āciṇṇaṃ tathāgatenāti dīpenti, āciṇṇaṃ tathāgatena anāciṇṇaṃ tathāgatenāti dīpenti, apaññattaṃ tathāgatena paññattaṃ tathāgatenāti dīpenti, paññattaṃ tathāgatena apaññattaṃ tathāgatenāti dīpenti, anāpattiṃ āpattīti dīpenti, āpattiṃ anāpattīti dīpenti, lahukaṃ āpattiṃ garukā āpattīti dīpenti, garukaṃ āpattiṃ lahukā āpattīti dīpenti, sāvasesaṃ āpattiṃ anavasesā āpattīti dīpenti, anavasesaṃ āpattiṃ sāvasesā āpattīti dīpenti, duṭṭhullaṃ āpattiṃ aduṭṭhulā āpattīti dīpenti, aduṭṭhullaṃ āpattiṃ duṭṭhullā āpattīti dīpenti. Te imehi aṭṭhārasahi vatthūhi apakassanti, avapakassanti, āveniṃ 4 uposathaṃ karonti, āveniṃ pavāraṇaṃ karonti, āveniṃ saṅghakammaṃ karonti. Ettāvatā kho, upāli, saṅgho bhinno hotī’’ti.
૩૫૩. 5 ‘‘સઙ્ઘસામગ્ગી સઙ્ઘસામગ્ગીતિ, ભન્તે, વુચ્ચતિ. કિત્તાવતા નુ ખો, ભન્તે, સઙ્ઘો સમગ્ગો હોતી’’તિ? ‘‘ઇધુપાલિ, ભિક્ખૂ અધમ્મં અધમ્મોતિ દીપેન્તિ, ધમ્મં ધમ્મોતિ દીપેન્તિ, અવિનયં અવિનયોતિ દીપેન્તિ, વિનયં વિનયોતિ દીપેન્તિ, અભાસિતં અલપિતં તથાગતેન અભાસિતં અલપિતં તથાગતેનાતિ દીપેન્તિ, ભાસિતં લપિતં તથાગતેન ભાસિતં લપિતં તથાગતેનાતિ દીપેન્તિ, અનાચિણ્ણં તથાગતેન અનાચિણ્ણં તથાગતેનાતિ દીપેન્તિ, આચિણ્ણં તથાગતેન આચિણ્ણં તથાગતેનાતિ દીપેન્તિ, અપઞ્ઞત્તં તથાગતેન અપઞ્ઞત્તં તથાગતેનાતિ દીપેન્તિ, પઞ્ઞત્તં તથાગતેન પઞ્ઞત્તં તથાગતેનાતિ દીપેન્તિ, અનાપત્તિં અનાપત્તીતિ દીપેન્તિ, આપત્તિં આપત્તીતિ દીપેન્તિ, લહુકં આપત્તિં લહુકા આપત્તીતિ દીપેન્તિ, ગરુકં આપત્તિં ગરુકા આપત્તીતિ દીપેન્તિ, સાવસેસં આપત્તિં સાવસેસા આપત્તીતિ દીપેન્તિ, અનવસેસં આપત્તિં અનવસેસા આપત્તીતિ દીપેન્તિ , દુટ્ઠુલ્લં આપત્તિં દુટ્ઠુલ્લા આપત્તીતિ દીપેન્તિ, અદુટ્ઠુલ્લં આપત્તિં અદુટ્ઠુલ્લા આપત્તીતિ દીપેન્તિ. તે ઇમેહિ અટ્ઠારસહિ વત્થૂહિ ન અપકસ્સન્તિ, ન અવપકસ્સન્તિ, ન આવેનિં ઉપોસથં કરોન્તિ, ન આવેનિં પવારણં કરોન્તિ, ન આવેનિં સઙ્ઘકમ્મં કરોન્તિ. એત્તાવતા ખો, ઉપાલિ, સઙ્ઘો સમગ્ગો હોતી’’તિ.
353.6 ‘‘Saṅghasāmaggī saṅghasāmaggīti, bhante, vuccati. Kittāvatā nu kho, bhante, saṅgho samaggo hotī’’ti? ‘‘Idhupāli, bhikkhū adhammaṃ adhammoti dīpenti, dhammaṃ dhammoti dīpenti, avinayaṃ avinayoti dīpenti, vinayaṃ vinayoti dīpenti, abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatena abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatenāti dīpenti, bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatena bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatenāti dīpenti, anāciṇṇaṃ tathāgatena anāciṇṇaṃ tathāgatenāti dīpenti, āciṇṇaṃ tathāgatena āciṇṇaṃ tathāgatenāti dīpenti, apaññattaṃ tathāgatena apaññattaṃ tathāgatenāti dīpenti, paññattaṃ tathāgatena paññattaṃ tathāgatenāti dīpenti, anāpattiṃ anāpattīti dīpenti, āpattiṃ āpattīti dīpenti, lahukaṃ āpattiṃ lahukā āpattīti dīpenti, garukaṃ āpattiṃ garukā āpattīti dīpenti, sāvasesaṃ āpattiṃ sāvasesā āpattīti dīpenti, anavasesaṃ āpattiṃ anavasesā āpattīti dīpenti , duṭṭhullaṃ āpattiṃ duṭṭhullā āpattīti dīpenti, aduṭṭhullaṃ āpattiṃ aduṭṭhullā āpattīti dīpenti. Te imehi aṭṭhārasahi vatthūhi na apakassanti, na avapakassanti, na āveniṃ uposathaṃ karonti, na āveniṃ pavāraṇaṃ karonti, na āveniṃ saṅghakammaṃ karonti. Ettāvatā kho, upāli, saṅgho samaggo hotī’’ti.
૩૫૪. ‘‘સમગ્ગં પન, ભન્તે, સઙ્ઘં ભિન્દિત્વા કિં સો પસવતી’’તિ? ‘‘સમગ્ગં ખો, ઉપાલિ, સઙ્ઘં ભિન્દિત્વા કપ્પટ્ઠિકં કિબ્બિસં પસવતિ, કપ્પં નિરયમ્હિ પચ્ચતી’’તિ.
354. ‘‘Samaggaṃ pana, bhante, saṅghaṃ bhinditvā kiṃ so pasavatī’’ti? ‘‘Samaggaṃ kho, upāli, saṅghaṃ bhinditvā kappaṭṭhikaṃ kibbisaṃ pasavati, kappaṃ nirayamhi paccatī’’ti.
વગ્ગરતો અધમ્મટ્ઠો, યોગક્ખેમા પધંસતિ;
Vaggarato adhammaṭṭho, yogakkhemā padhaṃsati;
સઙ્ઘં સમગ્ગં ભિન્દિત્વા, કપ્પં નિરયમ્હિ પચ્ચતી’’તિ.
Saṅghaṃ samaggaṃ bhinditvā, kappaṃ nirayamhi paccatī’’ti.
‘‘ભિન્નં પન, ભન્તે, સઙ્ઘં સમગ્ગં કત્વા કિં સો પસવતી’’તિ? ‘‘ભિન્નં ખો, ઉપાલિ, સઙ્ઘં સમગ્ગં કત્વા બ્રહ્મં પુઞ્ઞં પસવતિ, કપ્પં સગ્ગમ્હિ મોદતી’’તિ.
‘‘Bhinnaṃ pana, bhante, saṅghaṃ samaggaṃ katvā kiṃ so pasavatī’’ti? ‘‘Bhinnaṃ kho, upāli, saṅghaṃ samaggaṃ katvā brahmaṃ puññaṃ pasavati, kappaṃ saggamhi modatī’’ti.
સમગ્ગરતો ધમ્મટ્ઠો, યોગક્ખેમા ન ધંસતિ;
Samaggarato dhammaṭṭho, yogakkhemā na dhaṃsati;
સઙ્ઘં સમગ્ગં કત્વાન, કપ્પં સગ્ગમ્હિ મોદતી’’તિ.
Saṅghaṃ samaggaṃ katvāna, kappaṃ saggamhi modatī’’ti.
૩૫૫. 11 ‘‘સિયા નુ ખો, ભન્તે, સઙ્ઘભેદકો આપાયિકો, નેરયિકો, કપ્પટ્ઠો, અતેકિચ્છો’’તિ? ‘‘સિયા, ઉપાલિ, સઙ્ઘભેદકો આપાયિકો, નેરયિકો, કપ્પટ્ઠો, અતેકિચ્છો’’તિ.
355.12 ‘‘Siyā nu kho, bhante, saṅghabhedako āpāyiko, nerayiko, kappaṭṭho, atekiccho’’ti? ‘‘Siyā, upāli, saṅghabhedako āpāyiko, nerayiko, kappaṭṭho, atekiccho’’ti.
‘‘કતમો પન, ભન્તે, સઙ્ઘભેદકો આપાયિકો, નેરયિકો, કપ્પટ્ઠો, અતેકિચ્છો’’તિ? ‘‘ઇધુપાલિ, ભિક્ખુ અધમ્મં ધમ્મોતિ દીપેતિ. તસ્મિં અધમ્મદિટ્ઠિ, ભેદે અધમ્મદિટ્ઠિ, વિનિધાય દિટ્ઠિં, વિનિધાય ખન્તિં, વિનિધાય રુચિં, વિનિધાય ભાવં, અનુસ્સાવેતિ, સલાકં ગાહેતિ – ‘અયં ધમ્મો, અયં વિનયો, ઇદં સત્થુસાસનં, ઇમં ગણ્હથ, ઇમં રોચેથા’તિ. અયમ્પિ ખો, ઉપાલિ, સઙ્ઘભેદકો આપાયિકો, નેરયિકો, કપ્પટ્ઠો, અતેકિચ્છો.
‘‘Katamo pana, bhante, saṅghabhedako āpāyiko, nerayiko, kappaṭṭho, atekiccho’’ti? ‘‘Idhupāli, bhikkhu adhammaṃ dhammoti dīpeti. Tasmiṃ adhammadiṭṭhi, bhede adhammadiṭṭhi, vinidhāya diṭṭhiṃ, vinidhāya khantiṃ, vinidhāya ruciṃ, vinidhāya bhāvaṃ, anussāveti, salākaṃ gāheti – ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti. Ayampi kho, upāli, saṅghabhedako āpāyiko, nerayiko, kappaṭṭho, atekiccho.
‘‘પુન ચપરં, ઉપાલિ, ભિક્ખુ અધમ્મં ધમ્મોતિ દીપેતિ. તસ્મિં અધમ્મદિટ્ઠિ, ભેદે ધમ્મદિટ્ઠિ, વિનિધાય દિટ્ઠિં, વિનિધાય ખન્તિં, વિનિધાય રુચિં, વિનિધાય ભાવં, અનુસ્સાવેતિ, સલાકં ગાહેતિ – ‘અયં ધમ્મો, અયં વિનયો, ઇદં સત્થુસાસનં, ઇમં ગણ્હથ, ઇમં રોચેથા’તિ. અયમ્પિ ખો, ઉપાલિ, સઙ્ઘભેદકો આપાયિકો, નેરયિકો, કપ્પટ્ઠો, અતેકિચ્છો.
‘‘Puna caparaṃ, upāli, bhikkhu adhammaṃ dhammoti dīpeti. Tasmiṃ adhammadiṭṭhi, bhede dhammadiṭṭhi, vinidhāya diṭṭhiṃ, vinidhāya khantiṃ, vinidhāya ruciṃ, vinidhāya bhāvaṃ, anussāveti, salākaṃ gāheti – ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti. Ayampi kho, upāli, saṅghabhedako āpāyiko, nerayiko, kappaṭṭho, atekiccho.
‘‘પુન ચપરં, ઉપાલિ, ભિક્ખુ અધમ્મં ધમ્મોતિ દીપેતિ. તસ્મિં અધમ્મદિટ્ઠિ, ભેદે વેમતિકો, વિનિધાય દિટ્ઠિં, વિનિધાય ખન્તિં, વિનિધાય રુચિં, વિનિધાય ભાવં, અનુસ્સાવેતિ, સલાકં ગાહેતિ – ‘અયં ધમ્મો, અયં વિનયો, ઇદં સત્થુસાસનં, ઇમં ગણ્હથ, ઇમં રોચેથા’તિ. અયમ્પિ ખો, ઉપાલિ, સઙ્ઘભેદકો આપાયિકો, નેરયિકો, કપ્પટ્ઠો, અતેકિચ્છો.
‘‘Puna caparaṃ, upāli, bhikkhu adhammaṃ dhammoti dīpeti. Tasmiṃ adhammadiṭṭhi, bhede vematiko, vinidhāya diṭṭhiṃ, vinidhāya khantiṃ, vinidhāya ruciṃ, vinidhāya bhāvaṃ, anussāveti, salākaṃ gāheti – ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti. Ayampi kho, upāli, saṅghabhedako āpāyiko, nerayiko, kappaṭṭho, atekiccho.
‘‘પુન ચપરં, ઉપાલિ, ભિક્ખુ અધમ્મં ધમ્મોતિ દીપેતિ. તસ્મિં ધમ્મદિટ્ઠિ, ભેદે અધમ્મદિટ્ઠિ…પે॰… (તસ્મિં ધમ્મદિટ્ઠિ ભેદે ધમ્મદિટ્ઠિ) 17. તસ્મિં ધમ્મદિટ્ઠિ ભેદે વેમતિકો. તસ્મિં વેમતિકો ભેદે અધમ્મદિટ્ઠિ. તસ્મિં વેમતિકો ભેદે ધમ્મદિટ્ઠિ. તસ્મિં વેમતિકો ભેદે વેમતિકો વિનિધાય દિટ્ઠિં, વિનિધાય ખન્તિં, વિનિધાય રુચિં, વિનિધાય ભાવં, અનુસ્સાવેતિ, સલાકં ગાહેતિ – ‘અયં ધમ્મો, અયં વિનયો, ઇદં સત્થુસાસનં, ઇમં ગણ્હથ, ઇમં રોચેથા’તિ. અયમ્પિ ખો, ઉપાલિ, સઙ્ઘભેદકો આપાયિકો, નેરયિકો, કપ્પટ્ઠો, અતેકિચ્છો.
‘‘Puna caparaṃ, upāli, bhikkhu adhammaṃ dhammoti dīpeti. Tasmiṃ dhammadiṭṭhi, bhede adhammadiṭṭhi…pe… (tasmiṃ dhammadiṭṭhi bhede dhammadiṭṭhi) 18. Tasmiṃ dhammadiṭṭhi bhede vematiko. Tasmiṃ vematiko bhede adhammadiṭṭhi. Tasmiṃ vematiko bhede dhammadiṭṭhi. Tasmiṃ vematiko bhede vematiko vinidhāya diṭṭhiṃ, vinidhāya khantiṃ, vinidhāya ruciṃ, vinidhāya bhāvaṃ, anussāveti, salākaṃ gāheti – ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti. Ayampi kho, upāli, saṅghabhedako āpāyiko, nerayiko, kappaṭṭho, atekiccho.
‘‘પુન ચપરં, ઉપાલિ, ભિક્ખુ ધમ્મં અધમ્મોતિ દીપેતિ…પે॰… અવિનયં વિનયોતિ દીપેતિ… વિનયં અવિનયોતિ દીપેતિ… અભાસિતં અલપિતં તથાગતેન ભાસિતં લપિતં તથાગતેનાતિ દીપેતિ… ભાસિતં લપિતં તથાગતેન અભાસિતં અલપિતં તથાગતેનાતિ દીપેતિ… અનાચિણ્ણં તથાગતેન આચિણ્ણં તથાગતેનાતિ દીપેતિ… આચિણ્ણં તથાગતેન અનાચિણ્ણં તથાગતેનાતિ દીપેતિ… અપઞ્ઞત્તં તથાગતેન પઞ્ઞત્તં તથાગતેનાતિ દીપેતિ… પઞ્ઞત્તં તથાગતેન અપઞ્ઞત્તં તથાગતેનાતિ દીપેતિ… અનાપત્તિં આપત્તીતિ દીપેતિ… આપત્તિં અનાપત્તીતિ દીપેતિ… લહુકં આપત્તિં ગરુકા આપત્તીતિ દીપેતિ… ગરુકં આપત્તિં લહુકા આપત્તીતિ દીપેતિ… સાવસેસં આપત્તિં અનવસેસા આપત્તીતિ દીપેતિ… અનવસેસં આપત્તિં સાવસેસા આપત્તીતિ દીપેતિ… દુટ્ઠુલ્લં આપત્તિં અદુટ્ઠુલ્લા આપત્તીતિ દીપેતિ… અદુટ્ઠુલ્લં આપત્તિં દુટ્ઠુલ્લા આપત્તીતિ દીપેતિ… તસ્મિં અધમ્મદિટ્ઠિ, ભેદે અધમ્મદિટ્ઠિ…પે॰… તસ્મિં અધમ્મદિટ્ઠિ, ભેદે ધમ્મદિટ્ઠિ … તસ્મિં અધમ્મદિટ્ઠિ, ભેદે વેમતિકો… તસ્મિં ધમ્મદિટ્ઠિ, ભેદે અધમ્મદિટ્ઠિ… (તસ્મિં ધમ્મદિટ્ઠિ, ભેદે ધમ્મદિટ્ઠિ) 19 … તસ્મિં ધમ્મદિટ્ઠિ, ભેદે વેમતિકો… તસ્મિં વેમતિકો, ભેદે અધમ્મદિટ્ઠિ… તસ્મિં વેમતિકો, ભેદે ધમ્મદિટ્ઠિ… તસ્મિં વેમતિકો, ભેદે વેમતિકો, વિનિધાય દિટ્ઠિં, વિનિધાય ખન્તિં, વિનિધાય રુચિં, વિનિધાય ભાવં, અનુસ્સાવેતિ, સલાકં ગાહેતિ – ‘અયં ધમ્મો, અયં વિનયો, ઇદં સત્થુસાસનં, ઇમં ગણ્હથ, ઇમં રોચેથા’તિ. અયમ્પિ ખો, ઉપાલિ, સઙ્ઘભેદકો આપાયિકો, નેરયિકો, કપ્પટ્ઠો, અતેકિચ્છો’’તિ.
‘‘Puna caparaṃ, upāli, bhikkhu dhammaṃ adhammoti dīpeti…pe… avinayaṃ vinayoti dīpeti… vinayaṃ avinayoti dīpeti… abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatena bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatenāti dīpeti… bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatena abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatenāti dīpeti… anāciṇṇaṃ tathāgatena āciṇṇaṃ tathāgatenāti dīpeti… āciṇṇaṃ tathāgatena anāciṇṇaṃ tathāgatenāti dīpeti… apaññattaṃ tathāgatena paññattaṃ tathāgatenāti dīpeti… paññattaṃ tathāgatena apaññattaṃ tathāgatenāti dīpeti… anāpattiṃ āpattīti dīpeti… āpattiṃ anāpattīti dīpeti… lahukaṃ āpattiṃ garukā āpattīti dīpeti… garukaṃ āpattiṃ lahukā āpattīti dīpeti… sāvasesaṃ āpattiṃ anavasesā āpattīti dīpeti… anavasesaṃ āpattiṃ sāvasesā āpattīti dīpeti… duṭṭhullaṃ āpattiṃ aduṭṭhullā āpattīti dīpeti… aduṭṭhullaṃ āpattiṃ duṭṭhullā āpattīti dīpeti… tasmiṃ adhammadiṭṭhi, bhede adhammadiṭṭhi…pe… tasmiṃ adhammadiṭṭhi, bhede dhammadiṭṭhi … tasmiṃ adhammadiṭṭhi, bhede vematiko… tasmiṃ dhammadiṭṭhi, bhede adhammadiṭṭhi… (tasmiṃ dhammadiṭṭhi, bhede dhammadiṭṭhi) 20 … tasmiṃ dhammadiṭṭhi, bhede vematiko… tasmiṃ vematiko, bhede adhammadiṭṭhi… tasmiṃ vematiko, bhede dhammadiṭṭhi… tasmiṃ vematiko, bhede vematiko, vinidhāya diṭṭhiṃ, vinidhāya khantiṃ, vinidhāya ruciṃ, vinidhāya bhāvaṃ, anussāveti, salākaṃ gāheti – ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti. Ayampi kho, upāli, saṅghabhedako āpāyiko, nerayiko, kappaṭṭho, atekiccho’’ti.
‘‘કતમો પન, ભન્તે, સઙ્ઘભેદકો ન આપાયિકો, ન નેરયિકો, ન કપ્પટ્ઠો , ન અતેકિચ્છો’’તિ? ‘‘ઇધુપાલિ, ભિક્ખુ અધમ્મં ધમ્મોતિ દીપેતિ. તસ્મિં ધમ્મદિટ્ઠિ, ભેદે ધમ્મદિટ્ઠિ , અવિનિધાય દિટ્ઠિં, અવિનિધાય ખન્તિં, અવિનિધાય રુચિં, અવિનિધાય ભાવં, અનુસ્સાવેતિ, સલાકં ગાહેતિ – ‘અયં ધમ્મો, અયં વિનયો, ઇદં સત્થુસાસનં, ઇમં ગણ્હથ, ઇમં રોચેથા’તિ. અયમ્પિ ખો, ઉપાલિ, સઙ્ઘભેદકો ન આપાયિકો, ન નેરયિકો, ન કપ્પટ્ઠો, ન અતેકિચ્છો.
‘‘Katamo pana, bhante, saṅghabhedako na āpāyiko, na nerayiko, na kappaṭṭho , na atekiccho’’ti? ‘‘Idhupāli, bhikkhu adhammaṃ dhammoti dīpeti. Tasmiṃ dhammadiṭṭhi, bhede dhammadiṭṭhi , avinidhāya diṭṭhiṃ, avinidhāya khantiṃ, avinidhāya ruciṃ, avinidhāya bhāvaṃ, anussāveti, salākaṃ gāheti – ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti. Ayampi kho, upāli, saṅghabhedako na āpāyiko, na nerayiko, na kappaṭṭho, na atekiccho.
‘‘પુન ચપરં, ઉપાલિ, ભિક્ખુ ધમ્મં અધમ્મોતિ દીપેતિ…પે॰… દુટ્ઠુલ્લં આપત્તિં અદુટ્ઠુલ્લા આપત્તીતિ દીપેતિ. તસ્મિં ધમ્મદિટ્ઠિ, ભેદે ધમ્મદિટ્ઠિ, અવિનિધાય દિટ્ઠિં, અવિનિધાય ખન્તિં, અવિનિધાય રુચિં, અવિનિધાય ભાવં, અનુસ્સાવેતિ, સલાકં ગાહેતિ – ‘અયં ધમ્મો, અયં વિનયો, ઇદં સત્થુસાસનં, ઇમં ગણ્હથ, ઇમં રોચેથા’તિ. અયમ્પિ ખો , ઉપાલિ, સઙ્ઘભેદકો ન આપાયિકો, ન નેરયિકો, ન કપ્પટ્ઠો, ન અતેકિચ્છો’’તિ.
‘‘Puna caparaṃ, upāli, bhikkhu dhammaṃ adhammoti dīpeti…pe… duṭṭhullaṃ āpattiṃ aduṭṭhullā āpattīti dīpeti. Tasmiṃ dhammadiṭṭhi, bhede dhammadiṭṭhi, avinidhāya diṭṭhiṃ, avinidhāya khantiṃ, avinidhāya ruciṃ, avinidhāya bhāvaṃ, anussāveti, salākaṃ gāheti – ‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsanaṃ, imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’ti. Ayampi kho , upāli, saṅghabhedako na āpāyiko, na nerayiko, na kappaṭṭho, na atekiccho’’ti.
તતિયભાણવારો નિટ્ઠિતો.
Tatiyabhāṇavāro niṭṭhito.
સઙ્ઘભેદકક્ખન્ધકો સત્તમો.
Saṅghabhedakakkhandhako sattamo.
તસ્સુદ્દાનં –
Tassuddānaṃ –
અનુપિયે અભિઞ્ઞાતા, સુખુમાલો ન ઇચ્છતિ;
Anupiye abhiññātā, sukhumālo na icchati;
કસા વપા અભિ નિન્ને, નિદ્ધા લાવે ચ ઉબ્બહે.
Kasā vapā abhi ninne, niddhā lāve ca ubbahe.
પુઞ્જમદ્દપલાલઞ્ચ, ભુસઓફુણનીહરે;
Puñjamaddapalālañca, bhusaophuṇanīhare;
આયતિમ્પિ ન ખીયન્તિ, પિતરો ચ પિતામહા.
Āyatimpi na khīyanti, pitaro ca pitāmahā.
ભદ્દિયો અનુરુદ્ધો ચ, આનન્દો ભગુ કિમિલો;
Bhaddiyo anuruddho ca, ānando bhagu kimilo;
સક્યમાનો ચ કોસમ્બિં, પરિહાયિ કકુધેન ચ.
Sakyamāno ca kosambiṃ, parihāyi kakudhena ca.
પકાસેસિ પિતુનો ચ, પુરિસે સિલં નાળાગિરિં;
Pakāsesi pituno ca, purise silaṃ nāḷāgiriṃ;
તિકપઞ્ચગરુકો ખો, ભિન્દિ થુલ્લચ્ચયેન ચ;
Tikapañcagaruko kho, bhindi thullaccayena ca;
તયો અટ્ઠ પુન તીણિ, રાજિ ભેદા સિયા નુ ખોતિ.
Tayo aṭṭha puna tīṇi, rāji bhedā siyā nu khoti.
સઙ્ઘભેદકક્ખન્ધકં નિટ્ઠિતં.
Saṅghabhedakakkhandhakaṃ niṭṭhitaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ચૂળવગ્ગ-અટ્ઠકથા • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ઉપાલિપઞ્હાકથા • Upālipañhākathā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ઉપાલિપઞ્હકથાવણ્ણના • Upālipañhakathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / છસક્યપબ્બજ્જાકથાવણ્ણના • Chasakyapabbajjākathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / ઉપાલિપઞ્હાકથાવણ્ણના • Upālipañhākathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi / ઉપાલિપઞ્હાકથા • Upālipañhākathā