Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અપદાનપાળિ • Apadānapāḷi |
૫. ઉપસીવત્થેરઅપદાનં
5. Upasīvattheraapadānaṃ
૧૦૦.
100.
‘‘હિમવન્તસ્સાવિદૂરે , અનોમો નામ પબ્બતો;
‘‘Himavantassāvidūre , anomo nāma pabbato;
અસ્સમો સુકતો મય્હં, પણ્ણસાલા સુમાપિતા.
Assamo sukato mayhaṃ, paṇṇasālā sumāpitā.
૧૦૧.
101.
‘‘નદી ચ સન્દતી તત્થ, સુપતિત્થા મનોરમા;
‘‘Nadī ca sandatī tattha, supatitthā manoramā;
અનૂપતિત્થે જાયન્તિ, પદુમુપ્પલકા બહૂ.
Anūpatitthe jāyanti, padumuppalakā bahū.
૧૦૨.
102.
‘‘પાઠીના પાવુસા મચ્છા, બલજા મુઞ્જરોહિતા;
‘‘Pāṭhīnā pāvusā macchā, balajā muñjarohitā;
૧૦૩.
103.
‘‘તિમિરા પુપ્ફિતા તત્થ, અસોકા ખુદ્દમાલકા;
‘‘Timirā pupphitā tattha, asokā khuddamālakā;
પુન્નાગા ગિરિપુન્નાગા, સમ્પવન્તિ મમસ્સમં.
Punnāgā giripunnāgā, sampavanti mamassamaṃ.
૧૦૪.
104.
‘‘કુટજા પુપ્ફિતા તત્થ, તિણસૂલવનાનિ ચ;
‘‘Kuṭajā pupphitā tattha, tiṇasūlavanāni ca;
સાલા ચ સળલા તત્થ, ચમ્પકા પુપ્ફિતા બહૂ.
Sālā ca saḷalā tattha, campakā pupphitā bahū.
૧૦૫.
105.
‘‘અજ્જુના અતિમુત્તા ચ, મહાનામા ચ પુપ્ફિતા;
‘‘Ajjunā atimuttā ca, mahānāmā ca pupphitā;
અસના મધુગન્ધી ચ, પુપ્ફિતા તે મમસ્સમે.
Asanā madhugandhī ca, pupphitā te mamassame.
૧૦૬.
106.
‘‘ઉદ્દાલકા પાટલિકા, યૂથિકા ચ પિયઙ્ગુકા;
‘‘Uddālakā pāṭalikā, yūthikā ca piyaṅgukā;
બિમ્બિજાલકસઞ્છન્ના, સમન્તા અડ્ઢયોજનં.
Bimbijālakasañchannā, samantā aḍḍhayojanaṃ.
૧૦૭.
107.
સેલેય્યકા બહૂ તત્થ, પુપ્ફિતા મમ અસ્સમે.
Seleyyakā bahū tattha, pupphitā mama assame.
૧૦૮.
108.
સમન્તા તેન ગન્ધેન, વાયતે મમ અસ્સમો.
Samantā tena gandhena, vāyate mama assamo.
૧૦૯.
109.
કોલા ભલ્લાતકા બિલ્લા, ફારુસકફલાનિ ચ.
Kolā bhallātakā billā, phārusakaphalāni ca.
૧૧૦.
110.
‘‘તિન્દુકા ચ પિયાલા ચ, મધુકા કાસુમારયો;
‘‘Tindukā ca piyālā ca, madhukā kāsumārayo;
૧૧૧.
111.
‘‘અમ્બાટકા બહૂ તત્થ, વલ્લિકારફલાનિ ચ;
‘‘Ambāṭakā bahū tattha, vallikāraphalāni ca;
૧૧૨.
112.
‘‘આળકા ઇસિમુગ્ગા ચ, તતો મોદફલા બહૂ;
‘‘Āḷakā isimuggā ca, tato modaphalā bahū;
૧૧૩.
113.
‘‘પિપ્ફિલી મરીચા તત્થ, નિગ્રોધા ચ કપિત્થના;
‘‘Pipphilī marīcā tattha, nigrodhā ca kapitthanā;
૧૧૪.
114.
‘‘એતે ચઞ્ઞે ચ બહવો, ફલિતા અસ્સમે મમ;
‘‘Ete caññe ca bahavo, phalitā assame mama;
પુપ્ફરુક્ખાપિ બહવો, પુપ્ફિતા મમ અસ્સમે.
Puppharukkhāpi bahavo, pupphitā mama assame.
૧૧૫.
115.
‘‘આલુવા ચ કળમ્બા ચ, બિળાલી તક્કલાનિ ચ;
‘‘Āluvā ca kaḷambā ca, biḷālī takkalāni ca;
આલકા તાલકા ચેવ, વિજ્જન્તિ અસ્સમે મમ.
Ālakā tālakā ceva, vijjanti assame mama.
૧૧૬.
116.
‘‘અસ્સમસ્સાવિદૂરે મે, મહાજાતસ્સરો અહુ;
‘‘Assamassāvidūre me, mahājātassaro ahu;
અચ્છોદકો સીતજલો, સુપતિત્થો મનોરમો.
Acchodako sītajalo, supatittho manoramo.
૧૧૭.
117.
‘‘પદુમુપ્પલા બહૂ તત્થ, પુણ્ડરીકસમાયુતા;
‘‘Padumuppalā bahū tattha, puṇḍarīkasamāyutā;
મન્દાલકેહિ સઞ્છન્ના, નાનાગન્ધસમેરિતા.
Mandālakehi sañchannā, nānāgandhasameritā.
૧૧૮.
118.
‘‘ગબ્ભં ગણ્હન્તિ પદુમા, અઞ્ઞે પુપ્ફન્તિ કેસરી;
‘‘Gabbhaṃ gaṇhanti padumā, aññe pupphanti kesarī;
ઓપુપ્ફપત્તા તિટ્ઠન્તિ, પદુમાકણ્ણિકા બહૂ.
Opupphapattā tiṭṭhanti, padumākaṇṇikā bahū.
૧૧૯.
119.
‘‘મધુ ભિસમ્હા સવતિ, ખીરં સપ્પિ મુલાળિભિ;
‘‘Madhu bhisamhā savati, khīraṃ sappi mulāḷibhi;
સમન્તા તેન ગન્ધેન, નાનાગન્ધસમેરિતા.
Samantā tena gandhena, nānāgandhasameritā.
૧૨૦.
120.
‘‘કુમુદા અમ્બગન્ધિ ચ, નયિતા દિસ્સરે બહૂ;
‘‘Kumudā ambagandhi ca, nayitā dissare bahū;
જાતસ્સરસ્સાનુકૂલં, કેતકા પુપ્ફિતા બહૂ.
Jātassarassānukūlaṃ, ketakā pupphitā bahū.
૧૨૧.
121.
‘‘સુફુલ્લા બન્ધુજીવા ચ, સેતવારી સુગન્ધિકા;
‘‘Suphullā bandhujīvā ca, setavārī sugandhikā;
કુમ્ભિલા સુસુમારા ચ, ગહકા તત્થ જાયરે.
Kumbhilā susumārā ca, gahakā tattha jāyare.
૧૨૨.
122.
‘‘ઉગ્ગાહકા અજગરા, તત્થ જાતસ્સરે બહૂ;
‘‘Uggāhakā ajagarā, tattha jātassare bahū;
પાઠીના પાવુસા મચ્છા, બલજા મુઞ્જરોહિતા.
Pāṭhīnā pāvusā macchā, balajā muñjarohitā.
૧૨૩.
123.
૧૨૪.
124.
કલન્દકા ઉક્કુસા ચ, સેનકા ઉદ્ધરા બહૂ.
Kalandakā ukkusā ca, senakā uddharā bahū.
૧૨૫.
125.
‘‘કોટ્ઠકા સુકપોતા ચ, તુલિયા ચમરા બહૂ;
‘‘Koṭṭhakā sukapotā ca, tuliyā camarā bahū;
૧૨૬.
126.
‘‘સીહા બ્યગ્ઘા ચ દીપી ચ, અચ્છકોકતરચ્છકા;
‘‘Sīhā byagghā ca dīpī ca, acchakokataracchakā;
વાનરા કિન્નરા ચેવ, દિસ્સન્તિ મમ અસ્સમે.
Vānarā kinnarā ceva, dissanti mama assame.
૧૨૭.
127.
‘‘તાનિ ગન્ધાનિ ઘાયન્તો, ભક્ખયન્તો ફલાનહં;
‘‘Tāni gandhāni ghāyanto, bhakkhayanto phalānahaṃ;
ગન્ધોદકં પિવન્તો ચ, વસામિ મમ અસ્સમે.
Gandhodakaṃ pivanto ca, vasāmi mama assame.
૧૨૮.
128.
‘‘એણીમિગા વરાહા ચ, પસદા ખુદ્દરૂપકા;
‘‘Eṇīmigā varāhā ca, pasadā khuddarūpakā;
અગ્ગિકા જોતિકા ચેવ, વસન્તિ મમ અસ્સમે.
Aggikā jotikā ceva, vasanti mama assame.
૧૨૯.
129.
‘‘હંસા કોઞ્ચા મયૂરા ચ, સાલિકાપિ ચ કોકિલા;
‘‘Haṃsā koñcā mayūrā ca, sālikāpi ca kokilā;
૧૩૦.
130.
‘‘પિસાચા દાનવા ચેવ, કુમ્ભણ્ડા રક્ખસા બહૂ;
‘‘Pisācā dānavā ceva, kumbhaṇḍā rakkhasā bahū;
ગરુળા પન્નગા ચેવ, વસન્તિ મમ અસ્સમે.
Garuḷā pannagā ceva, vasanti mama assame.
૧૩૧.
131.
‘‘મહાનુભાવા ઇસયો, સન્તચિત્તા સમાહિતા;
‘‘Mahānubhāvā isayo, santacittā samāhitā;
કમણ્ડલુધરા સબ્બે, અજિનુત્તરવાસના;
Kamaṇḍaludharā sabbe, ajinuttaravāsanā;
૧૩૨.
132.
‘‘યુગમત્તઞ્ચ પેક્ખન્તા, નિપકા સન્તવુત્તિનો;
‘‘Yugamattañca pekkhantā, nipakā santavuttino;
લાભાલાભેન સન્તુટ્ઠા, વસન્તિ મમ અસ્સમે.
Lābhālābhena santuṭṭhā, vasanti mama assame.
૧૩૩.
133.
‘‘વાકચીરં ધુનન્તા તે, ફોટેન્તાજિનચમ્મકં;
‘‘Vākacīraṃ dhunantā te, phoṭentājinacammakaṃ;
સબલેહિ ઉપત્થદ્ધા, ગચ્છન્તિ અમ્બરે તદા.
Sabalehi upatthaddhā, gacchanti ambare tadā.
૧૩૪.
134.
‘‘ન તે દકં આહરન્તિ, કટ્ઠં વા અગ્ગિદારુકં;
‘‘Na te dakaṃ āharanti, kaṭṭhaṃ vā aggidārukaṃ;
સયઞ્ચ ઉપસમ્પન્ના, પાટિહીરસ્સિદં ફલં.
Sayañca upasampannā, pāṭihīrassidaṃ phalaṃ.
૧૩૫.
135.
‘‘લોહદોણિં ગહેત્વાન, વનમજ્ઝે વસન્તિ તે;
‘‘Lohadoṇiṃ gahetvāna, vanamajjhe vasanti te;
કુઞ્જરાવ મહાનાગા, અસમ્ભીતાવ કેસરી.
Kuñjarāva mahānāgā, asambhītāva kesarī.
૧૩૬.
136.
૧૩૭.
137.
‘‘તતો પિણ્ડં આહરિત્વા, પરિભુઞ્જન્તિ એકતો;
‘‘Tato piṇḍaṃ āharitvā, paribhuñjanti ekato;
સબ્બેસં પક્કમન્તાનં, ઉગ્ગતેજાન તાદિનં.
Sabbesaṃ pakkamantānaṃ, uggatejāna tādinaṃ.
૧૩૮.
138.
‘‘અજિનચમ્મસદ્દેન , વનં સદ્દાયતે તદા;
‘‘Ajinacammasaddena , vanaṃ saddāyate tadā;
એદિસા તે મહાવીર, સિસ્સા ઉગ્ગતપા મમ.
Edisā te mahāvīra, sissā uggatapā mama.
૧૩૯.
139.
‘‘પરિવુતો અહં તેહિ, વસામિ મમ અસ્સમે;
‘‘Parivuto ahaṃ tehi, vasāmi mama assame;
તોસિતા સકકમ્મેન, વિનીતાપિ સમાગતા.
Tositā sakakammena, vinītāpi samāgatā.
૧૪૦.
140.
‘‘આરાધયિંસુ મં એતે, સકકમ્માભિલાસિનો;
‘‘Ārādhayiṃsu maṃ ete, sakakammābhilāsino;
સીલવન્તો ચ નિપકા, અપ્પમઞ્ઞાસુ કોવિદા.
Sīlavanto ca nipakā, appamaññāsu kovidā.
૧૪૧.
141.
‘‘પદુમુત્તરો લોકવિદૂ, આહુતીનં પટિગ્ગહો;
‘‘Padumuttaro lokavidū, āhutīnaṃ paṭiggaho;
સમયં સંવિદિત્વાન, ઉપગચ્છિ વિનાયકો.
Samayaṃ saṃviditvāna, upagacchi vināyako.
૧૪૨.
142.
‘‘ઉપગન્ત્વાન સમ્બુદ્ધો, આતાપી નિપકો મુનિ;
‘‘Upagantvāna sambuddho, ātāpī nipako muni;
પત્તં પગ્ગય્હ સમ્બુદ્ધો, ભિક્ખાય મમુપાગમિ.
Pattaṃ paggayha sambuddho, bhikkhāya mamupāgami.
૧૪૩.
143.
‘‘ઉપાગતં મહાવીરં, જલજુત્તમનાયકં;
‘‘Upāgataṃ mahāvīraṃ, jalajuttamanāyakaṃ;
૧૪૪.
144.
૧૪૫.
145.
‘‘કુમ્ભમત્તં ગહેત્વાન, પનસં દેવગન્ધિકં;
‘‘Kumbhamattaṃ gahetvāna, panasaṃ devagandhikaṃ;
ખન્ધે આરોપયિત્વાન, ઉપગચ્છિં વિનાયકં.
Khandhe āropayitvāna, upagacchiṃ vināyakaṃ.
૧૪૬.
146.
‘‘ફલં બુદ્ધસ્સ દત્વાન, અગળું અનુલિમ્પહં;
‘‘Phalaṃ buddhassa datvāna, agaḷuṃ anulimpahaṃ;
પસન્નચિત્તો સુમનો, બુદ્ધસેટ્ઠં અવન્દિહં.
Pasannacitto sumano, buddhaseṭṭhaṃ avandihaṃ.
૧૪૭.
147.
‘‘પદુમુત્તરો લોકવિદૂ, આહુતીનં પટિગ્ગહો;
‘‘Padumuttaro lokavidū, āhutīnaṃ paṭiggaho;
ઇસિમજ્ઝે નિસીદિત્વા, ઇમા ગાથા અભાસથ.
Isimajjhe nisīditvā, imā gāthā abhāsatha.
૧૪૮.
148.
‘‘‘યો મે ફલઞ્ચ અગળું, આસનઞ્ચ અદાસિ મે;
‘‘‘Yo me phalañca agaḷuṃ, āsanañca adāsi me;
તમહં કિત્તયિસ્સામિ, સુણાથ મમ ભાસતો.
Tamahaṃ kittayissāmi, suṇātha mama bhāsato.
૧૪૯.
149.
‘‘‘ગામે વા યદિ વારઞ્ઞે, પબ્ભારેસુ ગુહાસુ વા;
‘‘‘Gāme vā yadi vāraññe, pabbhāresu guhāsu vā;
ઇમસ્સ ચિત્તમઞ્ઞાય, નિબ્બત્તિસ્સતિ ભોજનં.
Imassa cittamaññāya, nibbattissati bhojanaṃ.
૧૫૦.
150.
‘‘‘દેવલોકે મનુસ્સે વા, ઉપપન્નો અયં નરો;
‘‘‘Devaloke manusse vā, upapanno ayaṃ naro;
ભોજનેહિ ચ વત્થેહિ, પરિસં તપ્પયિસ્સતિ.
Bhojanehi ca vatthehi, parisaṃ tappayissati.
૧૫૧.
151.
‘‘‘ઉપપજ્જતિ યં યોનિં, દેવત્તં અથ માનુસં;
‘‘‘Upapajjati yaṃ yoniṃ, devattaṃ atha mānusaṃ;
અક્ખોભભોગો હુત્વાન, સંસરિસ્સતિયં નરો.
Akkhobhabhogo hutvāna, saṃsarissatiyaṃ naro.
૧૫૨.
152.
‘‘‘તિંસકપ્પસહસ્સાનિ, દેવલોકે રમિસ્સતિ;
‘‘‘Tiṃsakappasahassāni, devaloke ramissati;
સહસ્સક્ખત્તું રાજા ચ, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ.
Sahassakkhattuṃ rājā ca, cakkavattī bhavissati.
૧૫૩.
153.
‘‘‘એકસત્તતિક્ખત્તુઞ્ચ, દેવરજ્જં કરિસ્સતિ;
‘‘‘Ekasattatikkhattuñca, devarajjaṃ karissati;
પદેસરજ્જં વિપુલં, ગણનાતો અસઙ્ખિયં.
Padesarajjaṃ vipulaṃ, gaṇanāto asaṅkhiyaṃ.
૧૫૪.
154.
‘‘‘કપ્પસતસહસ્સમ્હિ, ઓક્કાકકુલસમ્ભવો;
‘‘‘Kappasatasahassamhi, okkākakulasambhavo;
ગોતમો નામ ગોત્તેન, સત્થા લોકે ભવિસ્સતિ.
Gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.
૧૫૫.
155.
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, વિહરિસ્સતિનાસવો’.
Sabbāsave pariññāya, viharissatināsavo’.
૧૫૬.
156.
‘‘સુલદ્ધલાભો લદ્ધો મે, યોહં અદ્દક્ખિં નાયકં;
‘‘Suladdhalābho laddho me, yohaṃ addakkhiṃ nāyakaṃ;
તિસ્સો વિજ્જા અનુપ્પત્તા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
Tisso vijjā anuppattā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
૧૫૭.
157.
‘‘ગામે વા યદિ વારઞ્ઞે, પબ્ભારેસુ ગુહાસુ વા;
‘‘Gāme vā yadi vāraññe, pabbhāresu guhāsu vā;
મમ સઙ્કપ્પમઞ્ઞાય, ભોજનં હોતિ મે સદા.
Mama saṅkappamaññāya, bhojanaṃ hoti me sadā.
૧૫૮.
158.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં…પે॰… વિહરામિ અનાસવો.
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… viharāmi anāsavo.
૧૫૯.
159.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ…પે॰… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘Svāgataṃ vata me āsi…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
૧૬૦.
160.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે॰… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
‘‘Paṭisambhidā catasso…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ઉપસીવો 45 થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
Itthaṃ sudaṃ āyasmā upasīvo 46 thero imā gāthāyo abhāsitthāti.
ઉપસીવત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
Upasīvattherassāpadānaṃ pañcamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ખુદ્દકનિકાય (અટ્ઠકથા) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / અપદાન-અટ્ઠકથા • Apadāna-aṭṭhakathā / ૨. પુણ્ણકત્થેરઅપદાનવણ્ણના • 2. Puṇṇakattheraapadānavaṇṇanā