Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya |
૧૦. ઉપસ્સટ્ઠસુત્તં
10. Upassaṭṭhasuttaṃ
૫૨. ‘‘સબ્બં , ભિક્ખવે, ઉપસ્સટ્ઠં 1. કિઞ્ચ, ભિક્ખવે, સબ્બં ઉપસ્સટ્ઠં? ચક્ખુ, ભિક્ખવે, ઉપસ્સટ્ઠં, રૂપા ઉપસ્સટ્ઠા, ચક્ખુવિઞ્ઞાણં ઉપસ્સટ્ઠં, ચક્ખુસમ્ફસ્સો ઉપસ્સટ્ઠો. યમ્પિદં ચક્ખુસમ્ફસ્સપચ્ચયા ઉપ્પજ્જતિ વેદયિતં સુખં વા દુક્ખં વા અદુક્ખમસુખં વા તમ્પિ ઉપસ્સટ્ઠં…પે॰… જિવ્હા ઉપસ્સટ્ઠા, રસા ઉપસ્સટ્ઠા, જિવ્હાવિઞ્ઞાણં ઉપસ્સટ્ઠં, જિવ્હાસમ્ફસ્સો ઉપસ્સટ્ઠો. યમ્પિદં જિવ્હાસમ્ફસ્સપચ્ચયા ઉપ્પજ્જતિ વેદયિતં સુખં વા દુક્ખં વા અદુક્ખમસુખં વા તમ્પિ ઉપસ્સટ્ઠં. કાયો ઉપસ્સટ્ઠો… મનો ઉપસ્સટ્ઠો, ધમ્મા ઉપસ્સટ્ઠા, મનોવિઞ્ઞાણં ઉપસ્સટ્ઠં, મનોસમ્ફસ્સો ઉપસ્સટ્ઠો. યમ્પિદં મનોસમ્ફસ્સપચ્ચયા ઉપ્પજ્જતિ વેદયિતં સુખં વા દુક્ખં વા અદુક્ખમસુખં વા તમ્પિ ઉપસ્સટ્ઠં. એવં પસ્સં, ભિક્ખવે, સુતવા અરિયસાવકો ચક્ખુસ્મિમ્પિ નિબ્બિન્દતિ, રૂપેસુપિ નિબ્બિન્દતિ, ચક્ખુવિઞ્ઞાણેપિ નિબ્બિન્દતિ, ચક્ખુસમ્ફસ્સેપિ નિબ્બિન્દતિ. યમ્પિદં ચક્ખુસમ્ફસ્સપચ્ચયા ઉપ્પજ્જતિ વેદયિતં સુખં વા દુક્ખં વા અદુક્ખમસુખં વા તસ્મિમ્પિ નિબ્બિન્દતિ…પે॰… મનસ્મિમ્પિ નિબ્બિન્દતિ, ધમ્મેસુપિ નિબ્બિન્દતિ, મનોવિઞ્ઞાણેપિ નિબ્બિન્દતિ, મનોસમ્ફસ્સેપિ નિબ્બિન્દતિ. યમ્પિદં મનોસમ્ફસ્સપચ્ચયા ઉપ્પજ્જતિ વેદયિતં સુખં વા દુક્ખં વા અદુક્ખમસુખં વા તસ્મિમ્પિ નિબ્બિન્દતિ. નિબ્બિન્દં વિરજ્જતિ; વિરાગા વિમુચ્ચતિ; વિમુત્તસ્મિં વિમુત્તમિતિ ઞાણં હોતિ . ‘ખીણા જાતિ, વુસિતં બ્રહ્મચરિયં, કતં કરણીયં, નાપરં ઇત્થત્તાયા’તિ પજાનાતી’’તિ. દસમં.
52. ‘‘Sabbaṃ , bhikkhave, upassaṭṭhaṃ 2. Kiñca, bhikkhave, sabbaṃ upassaṭṭhaṃ? Cakkhu, bhikkhave, upassaṭṭhaṃ, rūpā upassaṭṭhā, cakkhuviññāṇaṃ upassaṭṭhaṃ, cakkhusamphasso upassaṭṭho. Yampidaṃ cakkhusamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi upassaṭṭhaṃ…pe… jivhā upassaṭṭhā, rasā upassaṭṭhā, jivhāviññāṇaṃ upassaṭṭhaṃ, jivhāsamphasso upassaṭṭho. Yampidaṃ jivhāsamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi upassaṭṭhaṃ. Kāyo upassaṭṭho… mano upassaṭṭho, dhammā upassaṭṭhā, manoviññāṇaṃ upassaṭṭhaṃ, manosamphasso upassaṭṭho. Yampidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi upassaṭṭhaṃ. Evaṃ passaṃ, bhikkhave, sutavā ariyasāvako cakkhusmimpi nibbindati, rūpesupi nibbindati, cakkhuviññāṇepi nibbindati, cakkhusamphassepi nibbindati. Yampidaṃ cakkhusamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tasmimpi nibbindati…pe… manasmimpi nibbindati, dhammesupi nibbindati, manoviññāṇepi nibbindati, manosamphassepi nibbindati. Yampidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tasmimpi nibbindati. Nibbindaṃ virajjati; virāgā vimuccati; vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti . ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānātī’’ti. Dasamaṃ.
સબ્બઅનિચ્ચવગ્ગો પઞ્ચમો.
Sabbaaniccavaggo pañcamo.
તસ્સુદ્દાનં –
Tassuddānaṃ –
અનિચ્ચં દુક્ખં અનત્તા, અભિઞ્ઞેય્યં પરિઞ્ઞેય્યં;
Aniccaṃ dukkhaṃ anattā, abhiññeyyaṃ pariññeyyaṃ;
ઉપદ્દુતં ઉપસ્સટ્ઠં, વગ્ગો તેન પવુચ્ચતીતિ.
Upaddutaṃ upassaṭṭhaṃ, vaggo tena pavuccatīti.
સળાયતનવગ્ગે પઠમપણ્ણાસકો સમત્તો.
Saḷāyatanavagge paṭhamapaṇṇāsako samatto.
તસ્સ વગ્ગુદ્દાનં –
Tassa vagguddānaṃ –
અનિચ્ચવગ્ગં યમકં, સબ્બં વગ્ગં જાતિધમ્મં;
Aniccavaggaṃ yamakaṃ, sabbaṃ vaggaṃ jātidhammaṃ;
અનિચ્ચવગ્ગેન પઞ્ઞાસં, પઞ્ચમો તેન પવુચ્ચતીતિ.
Aniccavaggena paññāsaṃ, pañcamo tena pavuccatīti.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૫. સબ્બઅનિચ્ચવગ્ગવણ્ણના • 5. Sabbaaniccavaggavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ૫. સબ્બઅનિચ્ચવગ્ગવણ્ણના • 5. Sabbaaniccavaggavaṇṇanā