Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અપદાનપાળિ • Apadānapāḷi |
૧૦. ઉપવાનત્થેરઅપદાનં
10. Upavānattheraapadānaṃ
૧૨૨.
122.
‘‘પદુમુત્તરો નામ જિનો, સબ્બધમ્માન પારગૂ;
‘‘Padumuttaro nāma jino, sabbadhammāna pāragū;
જલિત્વા અગ્ગિક્ખન્ધોવ, સમ્બુદ્ધો પરિનિબ્બુતો.
Jalitvā aggikkhandhova, sambuddho parinibbuto.
૧૨૩.
123.
‘‘મહાજના સમાગમ્મ, પૂજયિત્વા તથાગતં;
‘‘Mahājanā samāgamma, pūjayitvā tathāgataṃ;
ચિતં કત્વાન સુગતં, સરીરં અભિરોપયું.
Citaṃ katvāna sugataṃ, sarīraṃ abhiropayuṃ.
૧૨૪.
124.
‘‘સરીરકિચ્ચં કત્વાન, ધાતું તત્થ સમાનયું;
‘‘Sarīrakiccaṃ katvāna, dhātuṃ tattha samānayuṃ;
સદેવમનુસ્સા સબ્બે, બુદ્ધથૂપં અકંસુ તે.
Sadevamanussā sabbe, buddhathūpaṃ akaṃsu te.
૧૨૫.
125.
‘‘પઠમા કઞ્ચનમયા, દુતિયા ચ મણિમયા;
‘‘Paṭhamā kañcanamayā, dutiyā ca maṇimayā;
તતિયા રૂપિયમયા, ચતુત્થી ફલિકામયા.
Tatiyā rūpiyamayā, catutthī phalikāmayā.
૧૨૬.
126.
છટ્ઠા મસારગલ્લસ્સ, સબ્બં રતનમયૂપરિ.
Chaṭṭhā masāragallassa, sabbaṃ ratanamayūpari.
૧૨૭.
127.
‘‘જઙ્ઘા મણિમયા આસિ, વેદિકા રતનામયા;
‘‘Jaṅghā maṇimayā āsi, vedikā ratanāmayā;
સબ્બસોણ્ણમયો થૂપો, ઉદ્ધં યોજનમુગ્ગતો.
Sabbasoṇṇamayo thūpo, uddhaṃ yojanamuggato.
૧૨૮.
128.
‘‘દેવા તત્થ સમાગન્ત્વા, એકતો મન્તયું તદા;
‘‘Devā tattha samāgantvā, ekato mantayuṃ tadā;
‘મયમ્પિ થૂપં કસ્સામ, લોકનાથસ્સ તાદિનો.
‘Mayampi thūpaṃ kassāma, lokanāthassa tādino.
૧૨૯.
129.
‘‘‘ધાતુ આવેણિકા નત્થિ, સરીરં એકપિણ્ડિતં;
‘‘‘Dhātu āveṇikā natthi, sarīraṃ ekapiṇḍitaṃ;
ઇમમ્હિ બુદ્ધથૂપમ્હિ, કસ્સામ કઞ્ચુકં મયં’.
Imamhi buddhathūpamhi, kassāma kañcukaṃ mayaṃ’.
૧૩૦.
130.
‘‘દેવા સત્તહિ રત્નેહિ, અઞ્ઞં વડ્ઢેસું યોજનં;
‘‘Devā sattahi ratnehi, aññaṃ vaḍḍhesuṃ yojanaṃ;
થૂપો દ્વિયોજનુબ્બેધો, તિમિરં બ્યપહન્તિ સો.
Thūpo dviyojanubbedho, timiraṃ byapahanti so.
૧૩૧.
131.
‘‘નાગા તત્થ સમાગન્ત્વા, એકતો મન્તયું તદા;
‘‘Nāgā tattha samāgantvā, ekato mantayuṃ tadā;
‘મનુસ્સા ચેવ દેવા ચ, બુદ્ધથૂપં અકંસુ તે.
‘Manussā ceva devā ca, buddhathūpaṃ akaṃsu te.
૧૩૨.
132.
‘‘‘મા નો પમત્તા અસ્સુમ્હ, અપ્પમત્તા સદેવકા;
‘‘‘Mā no pamattā assumha, appamattā sadevakā;
મયમ્પિ થૂપં કસ્સામ, લોકનાથસ્સ તાદિનો’.
Mayampi thūpaṃ kassāma, lokanāthassa tādino’.
૧૩૩.
133.
‘‘ઇન્દનીલં મહાનીલં, અથો જોતિરસં મણિં;
‘‘Indanīlaṃ mahānīlaṃ, atho jotirasaṃ maṇiṃ;
એકતો સન્નિપાતેત્વા, બુદ્ધથૂપં અછાદયું.
Ekato sannipātetvā, buddhathūpaṃ achādayuṃ.
૧૩૪.
134.
તિયોજનસમુબ્બેધં, આલોકકરણં તદા.
Tiyojanasamubbedhaṃ, ālokakaraṇaṃ tadā.
૧૩૫.
135.
‘‘ગરુળા ચ સમાગન્ત્વા, એકતો મન્તયું તદા;
‘‘Garuḷā ca samāgantvā, ekato mantayuṃ tadā;
‘મનુસ્સા દેવનાગા ચ, બુદ્ધપૂજં અકંસુ તે.
‘Manussā devanāgā ca, buddhapūjaṃ akaṃsu te.
૧૩૬.
136.
‘‘‘મા નો પમત્તા અસ્સુમ્હ, અપ્પમત્તા સદેવકા;
‘‘‘Mā no pamattā assumha, appamattā sadevakā;
મયમ્પિ થૂપં કસ્સામ, લોકનાથસ્સ તાદિનો’.
Mayampi thūpaṃ kassāma, lokanāthassa tādino’.
૧૩૭.
137.
‘‘સબ્બં મણિમયં થૂપં, અકરું તે ચ કઞ્ચુકં;
‘‘Sabbaṃ maṇimayaṃ thūpaṃ, akaruṃ te ca kañcukaṃ;
યોજનં તેપિ વડ્ઢેસું, આયતં બુદ્ધચેતિયં.
Yojanaṃ tepi vaḍḍhesuṃ, āyataṃ buddhacetiyaṃ.
૧૩૮.
138.
‘‘ચતુયોજનમુબ્બેધો, બુદ્ધથૂપો વિરોચતિ;
‘‘Catuyojanamubbedho, buddhathūpo virocati;
ઓભાસેતિ દિસા સબ્બા, સતરંસીવ ઉગ્ગતો.
Obhāseti disā sabbā, sataraṃsīva uggato.
૧૩૯.
139.
‘‘કુમ્ભણ્ડા ચ સમાગન્ત્વા, એકતો મન્તયું તદા;
‘‘Kumbhaṇḍā ca samāgantvā, ekato mantayuṃ tadā;
‘મનુસ્સા ચેવ દેવા ચ, નાગા ચ ગરુળા તથા.
‘Manussā ceva devā ca, nāgā ca garuḷā tathā.
૧૪૦.
140.
‘‘‘પચ્ચેકં બુદ્ધસેટ્ઠસ્સ, અકંસુ થૂપમુત્તમં;
‘‘‘Paccekaṃ buddhaseṭṭhassa, akaṃsu thūpamuttamaṃ;
મા નો પમત્તા અસ્સુમ્હ, અપ્પમત્તા સદેવકા.
Mā no pamattā assumha, appamattā sadevakā.
૧૪૧.
141.
‘‘‘મયમ્પિ થૂપં કસ્સામ, લોકનાથસ્સ તાદિનો;
‘‘‘Mayampi thūpaṃ kassāma, lokanāthassa tādino;
રતનેહિ છાદેસ્સામ, આયતં બુદ્ધચેતિયં’.
Ratanehi chādessāma, āyataṃ buddhacetiyaṃ’.
૧૪૨.
142.
‘‘યોજનં તેપિ વડ્ઢેસું, આયતં બુદ્ધચેતિયં;
‘‘Yojanaṃ tepi vaḍḍhesuṃ, āyataṃ buddhacetiyaṃ;
પઞ્ચયોજનમુબ્બેધો, થૂપો ઓભાસતે તદા.
Pañcayojanamubbedho, thūpo obhāsate tadā.
૧૪૩.
143.
‘‘યક્ખા તત્થ સમાગન્ત્વા, એકતો મન્તયું તદા;
‘‘Yakkhā tattha samāgantvā, ekato mantayuṃ tadā;
‘મનુસ્સા દેવનાગા ચ, ગરુળા ચ કુમ્ભણ્ડકા.
‘Manussā devanāgā ca, garuḷā ca kumbhaṇḍakā.
૧૪૪.
144.
‘‘‘પચ્ચેકં બુદ્ધસેટ્ઠસ્સ, અકંસુ થૂપમુત્તમં;
‘‘‘Paccekaṃ buddhaseṭṭhassa, akaṃsu thūpamuttamaṃ;
મા નો પમત્તા અસ્સુમ્હ, અપ્પમત્તા સદેવકા.
Mā no pamattā assumha, appamattā sadevakā.
૧૪૫.
145.
‘‘‘મયમ્પિ થૂપં કસ્સામ, લોકનાથસ્સ તાદિનો;
‘‘‘Mayampi thūpaṃ kassāma, lokanāthassa tādino;
ફલિકા છાદયિસ્સામ, આયતં બુદ્ધચેતિયં’.
Phalikā chādayissāma, āyataṃ buddhacetiyaṃ’.
૧૪૬.
146.
‘‘યોજનં તેપિ વડ્ઢેસું, આયતં બુદ્ધચેતિયં;
‘‘Yojanaṃ tepi vaḍḍhesuṃ, āyataṃ buddhacetiyaṃ;
છયોજનિકમુબ્બેધો, થૂપો ઓભાસતે તદા.
Chayojanikamubbedho, thūpo obhāsate tadā.
૧૪૭.
147.
‘‘ગન્ધબ્બા ચ સમાગન્ત્વા, એકતો મન્તયું તદા;
‘‘Gandhabbā ca samāgantvā, ekato mantayuṃ tadā;
૧૪૮.
148.
‘‘‘સબ્બે અકંસુ બુદ્ધથૂપં, મયમેત્થ અકારકા;
‘‘‘Sabbe akaṃsu buddhathūpaṃ, mayamettha akārakā;
મયમ્પિ થૂપં કસ્સામ, લોકનાથસ્સ તાદિનો’.
Mayampi thūpaṃ kassāma, lokanāthassa tādino’.
૧૪૯.
149.
‘‘વેદિયો સત્ત કત્વાન, ધજં છત્તં અકંસુ તે;
‘‘Vediyo satta katvāna, dhajaṃ chattaṃ akaṃsu te;
સબ્બસોણ્ણમયં થૂપં, ગન્ધબ્બા કારયું તદા.
Sabbasoṇṇamayaṃ thūpaṃ, gandhabbā kārayuṃ tadā.
૧૫૦.
150.
‘‘સત્તયોજનમુબ્બેધો, થૂપો ઓભાસતે તદા;
‘‘Sattayojanamubbedho, thūpo obhāsate tadā;
રત્તિન્દિવા ન ઞાયન્તિ, આલોકો હોતિ સબ્બદા.
Rattindivā na ñāyanti, āloko hoti sabbadā.
૧૫૧.
151.
‘‘અભિભોન્તિ ન તસ્સાભા, ચન્દસૂરા સતારકા;
‘‘Abhibhonti na tassābhā, candasūrā satārakā;
સમન્તા યોજનસતે, પદીપોપિ ન પજ્જલિ.
Samantā yojanasate, padīpopi na pajjali.
૧૫૨.
152.
‘‘તેન કાલેન યે કેચિ, થૂપં પૂજેન્તિ માનુસા;
‘‘Tena kālena ye keci, thūpaṃ pūjenti mānusā;
ન તે થૂપં આરુહન્તિ, અમ્બરે ઉક્ખિપન્તિ તે.
Na te thūpaṃ āruhanti, ambare ukkhipanti te.
૧૫૩.
153.
‘‘દેવેહિ ઠપિતો યક્ખો, અભિસમ્મતનામકો;
‘‘Devehi ṭhapito yakkho, abhisammatanāmako;
ધજં વા પુપ્ફદામં વા, અભિરોપેતિ ઉત્તરિં.
Dhajaṃ vā pupphadāmaṃ vā, abhiropeti uttariṃ.
૧૫૪.
154.
‘‘ન તે પસ્સન્તિ તં યક્ખં, દામં પસ્સન્તિ ગચ્છતો;
‘‘Na te passanti taṃ yakkhaṃ, dāmaṃ passanti gacchato;
એવં પસ્સિત્વા ગચ્છન્તા, સબ્બે ગચ્છન્તિ સુગ્ગતિં.
Evaṃ passitvā gacchantā, sabbe gacchanti suggatiṃ.
૧૫૫.
155.
‘‘વિરુદ્ધા યે પાવચને, પસન્ના યે ચ સાસને;
‘‘Viruddhā ye pāvacane, pasannā ye ca sāsane;
પાટિહીરં દટ્ઠુકામા, થૂપં પૂજેન્તિ માનુસા.
Pāṭihīraṃ daṭṭhukāmā, thūpaṃ pūjenti mānusā.
૧૫૬.
156.
‘‘નગરે હંસવતિયા, અહોસિં ભતકો તદા;
‘‘Nagare haṃsavatiyā, ahosiṃ bhatako tadā;
આમોદિતં જનં દિસ્વા, એવં ચિન્તેસહં તદા.
Āmoditaṃ janaṃ disvā, evaṃ cintesahaṃ tadā.
૧૫૭.
157.
‘‘‘ઉળારો ભગવા નેસો, યસ્સ ધાતુઘરે દિસં;
‘‘‘Uḷāro bhagavā neso, yassa dhātughare disaṃ;
ઇમા ચ જનતા તુટ્ઠા, કારં કુબ્બં ન તપ્પરે.
Imā ca janatā tuṭṭhā, kāraṃ kubbaṃ na tappare.
૧૫૮.
158.
‘‘‘અહમ્પિ કારં કસ્સામિ, લોકનાથસ્સ તાદિનો;
‘‘‘Ahampi kāraṃ kassāmi, lokanāthassa tādino;
તસ્સ ધમ્મેસુ દાયાદો, ભવિસ્સામિ અનાગતે’.
Tassa dhammesu dāyādo, bhavissāmi anāgate’.
૧૫૯.
159.
‘‘સુધોતં રજકેનાહં, ઉત્તરેય્યં પટં મમ;
‘‘Sudhotaṃ rajakenāhaṃ, uttareyyaṃ paṭaṃ mama;
વેળગ્ગે આલગ્ગેત્વાન, ધજં ઉક્ખિપિમમ્બરે.
Veḷagge ālaggetvāna, dhajaṃ ukkhipimambare.
૧૬૦.
160.
‘‘અભિસમ્મતકો ગય્હ, અમ્બરે હાસિ મે ધજં;
‘‘Abhisammatako gayha, ambare hāsi me dhajaṃ;
વાતેરિતં ધજં દિસ્વા, ભિય્યો હાસં જનેસહં.
Vāteritaṃ dhajaṃ disvā, bhiyyo hāsaṃ janesahaṃ.
૧૬૧.
161.
‘‘તત્થ ચિત્તં પસાદેત્વા, સમણં ઉપસઙ્કમિં;
‘‘Tattha cittaṃ pasādetvā, samaṇaṃ upasaṅkamiṃ;
તં ભિક્ખું અભિવાદેત્વા, વિપાકં પુચ્છહં ધજે.
Taṃ bhikkhuṃ abhivādetvā, vipākaṃ pucchahaṃ dhaje.
૧૬૨.
162.
‘‘સો મે કથેસિ આનન્દી, પીતિસઞ્જનનં મમ;
‘‘So me kathesi ānandī, pītisañjananaṃ mama;
‘તસ્સ ધજસ્સ વિપાકં, અનુભોસ્સસિ સબ્બદા.
‘Tassa dhajassa vipākaṃ, anubhossasi sabbadā.
૧૬૩.
163.
‘‘‘હત્થિઅસ્સરથાપત્તી, સેના ચ ચતુરઙ્ગિની;
‘‘‘Hatthiassarathāpattī, senā ca caturaṅginī;
પરિવારેસ્સન્તિ તં નિચ્ચં, ધજદાનસ્સિદં ફલં.
Parivāressanti taṃ niccaṃ, dhajadānassidaṃ phalaṃ.
૧૬૪.
164.
‘‘‘સટ્ઠિતુરિયસહસ્સાનિ, ભેરિયો સમલઙ્કતા;
‘‘‘Saṭṭhituriyasahassāni, bheriyo samalaṅkatā;
પરિવારેસ્સન્તિ તં નિચ્ચં, ધજદાનસ્સિદં ફલં.
Parivāressanti taṃ niccaṃ, dhajadānassidaṃ phalaṃ.
૧૬૫.
165.
‘‘‘છળસીતિસહસ્સાનિ , નારિયો સમલઙ્કતા;
‘‘‘Chaḷasītisahassāni , nāriyo samalaṅkatā;
વિચિત્તવત્થાભરણા, આમુક્કમણિકુણ્ડલા.
Vicittavatthābharaṇā, āmukkamaṇikuṇḍalā.
૧૬૬.
166.
પરિવારેસ્સન્તિ તં નિચ્ચં, ધજદાનસ્સિદં ફલં.
Parivāressanti taṃ niccaṃ, dhajadānassidaṃ phalaṃ.
૧૬૭.
167.
‘‘‘તિંસકપ્પસહસ્સાનિ, દેવલોકે રમિસ્સસિ;
‘‘‘Tiṃsakappasahassāni, devaloke ramissasi;
અસીતિક્ખત્તું દેવિન્દો, દેવરજ્જં કરિસ્સસિ.
Asītikkhattuṃ devindo, devarajjaṃ karissasi.
૧૬૮.
168.
‘‘‘સહસ્સક્ખત્તું રાજા ચ, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ;
‘‘‘Sahassakkhattuṃ rājā ca, cakkavattī bhavissati;
પદેસરજ્જં વિપુલં, ગણનાતો અસઙ્ખિયં.
Padesarajjaṃ vipulaṃ, gaṇanāto asaṅkhiyaṃ.
૧૬૯.
169.
‘‘‘કપ્પસતસહસ્સમ્હિ, ઓક્કાકકુલસમ્ભવો;
‘‘‘Kappasatasahassamhi, okkākakulasambhavo;
ગોતમો નામ ગોત્તેન, સત્થા લોકે ભવિસ્સતિ.
Gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.
૧૭૦.
170.
‘‘‘દેવલોકા ચવિત્વાન, સુક્કમૂલેન ચોદિતો;
‘‘‘Devalokā cavitvāna, sukkamūlena codito;
પુઞ્ઞકમ્મેન સઞ્ઞુત્તો, બ્રહ્મબન્ધુ ભવિસ્સસિ.
Puññakammena saññutto, brahmabandhu bhavissasi.
૧૭૧.
171.
‘‘‘અસીતિકોટિં છડ્ડેત્વા, દાસે કમ્મકરે બહૂ;
‘‘‘Asītikoṭiṃ chaḍḍetvā, dāse kammakare bahū;
ગોતમસ્સ ભગવતો, સાસને પબ્બજિસ્સસિ.
Gotamassa bhagavato, sāsane pabbajissasi.
૧૭૨.
172.
‘‘‘આરાધયિત્વા સમ્બુદ્ધં, ગોતમં સક્યપુઙ્ગવં;
‘‘‘Ārādhayitvā sambuddhaṃ, gotamaṃ sakyapuṅgavaṃ;
ઉપવાનોતિ નામેન, હેસ્સસિ સત્થુ સાવકો’.
Upavānoti nāmena, hessasi satthu sāvako’.
૧૭૩.
173.
‘‘સતસહસ્સે કતં કમ્મં, ફલં દસ્સેસિ મે ઇધ;
‘‘Satasahasse kataṃ kammaṃ, phalaṃ dassesi me idha;
૧૭૪.
174.
‘‘ચક્કવત્તિસ્સ સન્તસ્સ, ચાતુદ્દીપિસ્સરસ્સ મે;
‘‘Cakkavattissa santassa, cātuddīpissarassa me;
તીણિ યોજનાનિ સામન્તા, ઉસ્સીયન્તિ ધજા સદા.
Tīṇi yojanāni sāmantā, ussīyanti dhajā sadā.
૧૭૫.
175.
‘‘સતસહસ્સિતો કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
‘‘Satasahassito kappe, yaṃ kammamakariṃ tadā;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ધજદાનસ્સિદં ફલં.
Duggatiṃ nābhijānāmi, dhajadānassidaṃ phalaṃ.
૧૭૬.
176.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં…પે॰… વિહરામિ અનાસવો.
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… viharāmi anāsavo.
૧૭૭.
177.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ…પે॰… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘Svāgataṃ vata me āsi…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
૧૭૮.
178.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે॰… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
‘‘Paṭisambhidā catasso…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ઉપવાનત્થેરો ઇમા ગાથાયો
Itthaṃ sudaṃ āyasmā upavānatthero imā gāthāyo
અભાસિત્થાતિ.
Abhāsitthāti.
ઉપવાનત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
Upavānattherassāpadānaṃ dasamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ખુદ્દકનિકાય (અટ્ઠકથા) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / અપદાન-અટ્ઠકથા • Apadāna-aṭṭhakathā / ૧૦. ઉપવાનત્થેરઅપદાનવણ્ણના • 10. Upavānattheraapadānavaṇṇanā