Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ઉદાનપાળિ • Udānapāḷi |
૫. ઉપોસથસુત્તં
5. Uposathasuttaṃ
૪૫. એવં મે સુતં – એકં સમયં ભગવા સાવત્થિયં વિહરતિ પુબ્બારામે મિગારમાતુપાસાદે. તેન ખો પન સમયેન ભગવા તદહુપોસથે ભિક્ખુસઙ્ઘપરિવુતો નિસિન્નો હોતિ.
45. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati pubbārāme migāramātupāsāde. Tena kho pana samayena bhagavā tadahuposathe bhikkhusaṅghaparivuto nisinno hoti.
અથ ખો આયસ્મા આનન્દો અભિક્કન્તાય રત્તિયા, નિક્ખન્તે પઠમે યામે, ઉટ્ઠાયાસના એકંસં ઉત્તરાસઙ્ગં 1 કરિત્વા યેન ભગવા તેનઞ્જલિં પણામેત્વા ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘અભિક્કન્તા, ભન્તે, રત્તિ; નિક્ખન્તો પઠમો યામો; ચિરનિસિન્નો ભિક્ખુસઙ્ઘો; ઉદ્દિસતુ, ભન્તે, ભગવા ભિક્ખૂનં પાતિમોક્ખ’’ન્તિ. એવં વુત્તે, ભગવા તુણ્હી અહોસિ.
Atha kho āyasmā ānando abhikkantāya rattiyā, nikkhante paṭhame yāme, uṭṭhāyāsanā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ 2 karitvā yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantā, bhante, ratti; nikkhanto paṭhamo yāmo; ciranisinno bhikkhusaṅgho; uddisatu, bhante, bhagavā bhikkhūnaṃ pātimokkha’’nti. Evaṃ vutte, bhagavā tuṇhī ahosi.
દુતિયમ્પિ ખો આયસ્મા આનન્દો અભિક્કન્તાય રત્તિયા, નિક્ખન્તે મજ્ઝિમે યામે, ઉટ્ઠાયાસના એકંસં ઉત્તરાસઙ્ગં કરિત્વા યેન ભગવા તેનઞ્જલિં પણામેત્વા ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘અભિક્કન્તા, ભન્તે, રત્તિ; નિક્ખન્તો મજ્ઝિમો યામો; ચિરનિસિન્નો ભિક્ખુસઙ્ઘો; ઉદ્દિસતુ, ભન્તે, ભગવા ભિક્ખૂનં પાતિમોક્ખ’’ન્તિ. દુતિયમ્પિ ખો ભગવા તુણ્હી અહોસિ.
Dutiyampi kho āyasmā ānando abhikkantāya rattiyā, nikkhante majjhime yāme, uṭṭhāyāsanā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantā, bhante, ratti; nikkhanto majjhimo yāmo; ciranisinno bhikkhusaṅgho; uddisatu, bhante, bhagavā bhikkhūnaṃ pātimokkha’’nti. Dutiyampi kho bhagavā tuṇhī ahosi.
તતિયમ્પિ ખો આયસ્મા આનન્દો અભિક્કન્તાય રત્તિયા, નિક્ખન્તે પચ્છિમે યામે, ઉદ્ધસ્તે અરુણે, નન્દિમુખિયા રત્તિયા ઉટ્ઠાયાસના એકંસં ઉત્તરાસઙ્ગં કરિત્વા યેન ભગવા તેનઞ્જલિં પણામેત્વા ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘અભિક્કન્તા, ભન્તે, રત્તિ; નિક્ખન્તો પચ્છિમો યામો; ઉદ્ધસ્તો અરુણો; નન્દિમુખી રત્તિ; ચિરનિસિન્નો ભિક્ખુસઙ્ઘો; ઉદ્દિસતુ, ભન્તે, ભગવા ભિક્ખૂનં પાતિમોક્ખ’’ન્તિ. ‘‘અપરિસુદ્ધા, આનન્દ, પરિસા’’તિ.
Tatiyampi kho āyasmā ānando abhikkantāya rattiyā, nikkhante pacchime yāme, uddhaste aruṇe, nandimukhiyā rattiyā uṭṭhāyāsanā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantā, bhante, ratti; nikkhanto pacchimo yāmo; uddhasto aruṇo; nandimukhī ratti; ciranisinno bhikkhusaṅgho; uddisatu, bhante, bhagavā bhikkhūnaṃ pātimokkha’’nti. ‘‘Aparisuddhā, ānanda, parisā’’ti.
અથ ખો આયસ્મતો મહામોગ્ગલ્લાનસ્સ એતદહોસિ – ‘‘કં નુ ખો ભગવા પુગ્ગલં સન્ધાય એવમાહ – ‘અપરિસુદ્ધા, આનન્દ, પરિસા’તિ? અથ ખો આયસ્મા મહામોગ્ગલ્લાનો સબ્બાવન્તં ભિક્ખુસઙ્ઘં ચેતસા ચેતો પરિચ્ચ મનસાકાસિ. અદ્દસા ખો આયસ્મા મહામોગ્ગલ્લાનો તં પુગ્ગલં દુસ્સીલં પાપધમ્મં અસુચિં સઙ્કસ્સરસમાચારં પટિચ્છન્નકમ્મન્તં અસમણં સમણપટિઞ્ઞં અબ્રહ્મચારિં બ્રહ્મચારિપટિઞ્ઞં અન્તોપૂતિં અવસ્સુતં કસમ્બુજાતં મજ્ઝે ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ નિસિન્નં. દિસ્વાન ઉટ્ઠાયાસના યેન સો પુગ્ગલો તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા તં પુગ્ગલં એતદવોચ – ‘‘ઉટ્ઠેહિ, આવુસો, દિટ્ઠોસિ ભગવતા; નત્થિ તે ભિક્ખૂહિ સદ્ધિં સંવાસો’’તિ. એવં વુત્તે 3, સો પુગ્ગલો તુણ્હી અહોસિ.
Atha kho āyasmato mahāmoggallānassa etadahosi – ‘‘kaṃ nu kho bhagavā puggalaṃ sandhāya evamāha – ‘aparisuddhā, ānanda, parisā’ti? Atha kho āyasmā mahāmoggallāno sabbāvantaṃ bhikkhusaṅghaṃ cetasā ceto paricca manasākāsi. Addasā kho āyasmā mahāmoggallāno taṃ puggalaṃ dussīlaṃ pāpadhammaṃ asuciṃ saṅkassarasamācāraṃ paṭicchannakammantaṃ asamaṇaṃ samaṇapaṭiññaṃ abrahmacāriṃ brahmacāripaṭiññaṃ antopūtiṃ avassutaṃ kasambujātaṃ majjhe bhikkhusaṅghassa nisinnaṃ. Disvāna uṭṭhāyāsanā yena so puggalo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā taṃ puggalaṃ etadavoca – ‘‘uṭṭhehi, āvuso, diṭṭhosi bhagavatā; natthi te bhikkhūhi saddhiṃ saṃvāso’’ti. Evaṃ vutte 4, so puggalo tuṇhī ahosi.
દુતિયમ્પિ ખો આયસ્મા મહામોગ્ગલ્લાનો તં પુગ્ગલં એતદવોચ – ‘‘ઉટ્ઠેહિ, આવુસો, દિટ્ઠોસિ ભગવતા; નત્થિ તે ભિક્ખૂહિ સદ્ધિં સંવાસો’’તિ. દુતિયમ્પિ ખો…પે॰… તતિયમ્પિ ખો સો પુગ્ગલો તુણ્હી અહોસિ.
Dutiyampi kho āyasmā mahāmoggallāno taṃ puggalaṃ etadavoca – ‘‘uṭṭhehi, āvuso, diṭṭhosi bhagavatā; natthi te bhikkhūhi saddhiṃ saṃvāso’’ti. Dutiyampi kho…pe… tatiyampi kho so puggalo tuṇhī ahosi.
અથ ખો આયસ્મા મહામોગ્ગલ્લાનો તં પુગ્ગલં બાહાયં ગહેત્વા બહિદ્વારકોટ્ઠકા નિક્ખામેત્વા સૂચિઘટિકં દત્વા યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘નિક્ખામિતો, ભન્તે, સો પુગ્ગલો મયા. પરિસુદ્ધા પરિસા. ઉદ્દિસતુ, ભન્તે, ભગવા ભિક્ખૂનં પાતિમોક્ખ’’ન્તિ. ‘‘અચ્છરિયં, મોગ્ગલ્લાન, અબ્ભુતં, મોગ્ગલ્લાન! યાવ બાહાગહણાપિ નામ સો મોઘપુરિસો આગમેસ્સતી’’તિ!
Atha kho āyasmā mahāmoggallāno taṃ puggalaṃ bāhāyaṃ gahetvā bahidvārakoṭṭhakā nikkhāmetvā sūcighaṭikaṃ datvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘nikkhāmito, bhante, so puggalo mayā. Parisuddhā parisā. Uddisatu, bhante, bhagavā bhikkhūnaṃ pātimokkha’’nti. ‘‘Acchariyaṃ, moggallāna, abbhutaṃ, moggallāna! Yāva bāhāgahaṇāpi nāma so moghapuriso āgamessatī’’ti!
અથ ખો ભગવા ભિક્ખૂ આમન્તેસિ – ‘‘ન દાનાહં, ભિક્ખવે, ઇતો પરં 5 ઉપોસથં કરિસ્સામિ, પાતિમોક્ખં ઉદ્દિસિસ્સામિ. તુમ્હેવ દાનિ, ભિક્ખવે, ઇતો પરં ઉપોસથં કરેય્યાથ, પાતિમોક્ખં ઉદ્દિસેય્યાથ. અટ્ઠાનમેતં, ભિક્ખવે, અનવકાસો યં તથાગતો અપરિસુદ્ધાય પરિસાય ઉપોસથં કરેય્ય, પાતિમોક્ખં ઉદ્દિસેય્ય.
Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘na dānāhaṃ, bhikkhave, ito paraṃ 6 uposathaṃ karissāmi, pātimokkhaṃ uddisissāmi. Tumheva dāni, bhikkhave, ito paraṃ uposathaṃ kareyyātha, pātimokkhaṃ uddiseyyātha. Aṭṭhānametaṃ, bhikkhave, anavakāso yaṃ tathāgato aparisuddhāya parisāya uposathaṃ kareyya, pātimokkhaṃ uddiseyya.
‘‘અટ્ઠિમે, ભિક્ખવે, મહાસમુદ્દે અચ્છરિયા અબ્ભુતા ધમ્મા, યે દિસ્વા દિસ્વા અસુરા મહાસમુદ્દે અભિરમન્તિ. કતમે અટ્ઠ?
‘‘Aṭṭhime, bhikkhave, mahāsamudde acchariyā abbhutā dhammā, ye disvā disvā asurā mahāsamudde abhiramanti. Katame aṭṭha?
‘‘મહાસમુદ્દો, ભિક્ખવે, અનુપુબ્બનિન્નો અનુપુબ્બપોણો અનુપુબ્બપબ્ભારો, ન આયતકેનેવ પપાતો. યમ્પિ 7, ભિક્ખવે, મહાસમુદ્દો અનુપુબ્બનિન્નો અનુપુબ્બપોણો અનુપુબ્બપબ્ભારો ન આયતકેનેવ પપાતો; અયં, ભિક્ખવે, મહાસમુદ્દે પઠમો અચ્છરિયો અબ્ભુતો ધમ્મો, યં દિસ્વા દિસ્વા અસુરા મહાસમુદ્દે અભિરમન્તિ.
‘‘Mahāsamuddo, bhikkhave, anupubbaninno anupubbapoṇo anupubbapabbhāro, na āyatakeneva papāto. Yampi 8, bhikkhave, mahāsamuddo anupubbaninno anupubbapoṇo anupubbapabbhāro na āyatakeneva papāto; ayaṃ, bhikkhave, mahāsamudde paṭhamo acchariyo abbhuto dhammo, yaṃ disvā disvā asurā mahāsamudde abhiramanti.
‘‘પુન ચપરં, ભિક્ખવે, મહાસમુદ્દો ઠિતધમ્મો વેલં નાતિવત્તતિ. યમ્પિ, ભિક્ખવે, મહાસમુદ્દો ઠિતધમ્મો વેલં નાતિવત્તતિ; અયં, ભિક્ખવે 9, મહાસમુદ્દે દુતિયો અચ્છરિયો અબ્ભુતો ધમ્મો, યં દિસ્વા દિસ્વા અસુરા મહાસમુદ્દે અભિરમન્તિ.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, mahāsamuddo ṭhitadhammo velaṃ nātivattati. Yampi, bhikkhave, mahāsamuddo ṭhitadhammo velaṃ nātivattati; ayaṃ, bhikkhave 10, mahāsamudde dutiyo acchariyo abbhuto dhammo, yaṃ disvā disvā asurā mahāsamudde abhiramanti.
‘‘પુન ચપરં, ભિક્ખવે, મહાસમુદ્દો ન મતેન કુણપેન સંવસતિ. યં હોતિ મહાસમુદ્દે મતં કુણપં તં ખિપ્પમેવ 11 તીરં વાહેતિ, થલં ઉસ્સારેતિ. યમ્પિ, ભિક્ખવે, મહાસમુદ્દો ન મતેન કુણપેન સંવસતિ, યં હોતિ મહાસમુદ્દે મતં કુણપં તં ખિપ્પમેવ તીરં વાહેતિ થલં ઉસ્સારેતિ; અયં, ભિક્ખવે, મહાસમુદ્દે તતિયો અચ્છરિયો અબ્ભુતો ધમ્મો, યં દિસ્વા દિસ્વા અસુરા મહાસમુદ્દે અભિરમન્તિ.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, mahāsamuddo na matena kuṇapena saṃvasati. Yaṃ hoti mahāsamudde mataṃ kuṇapaṃ taṃ khippameva 12 tīraṃ vāheti, thalaṃ ussāreti. Yampi, bhikkhave, mahāsamuddo na matena kuṇapena saṃvasati, yaṃ hoti mahāsamudde mataṃ kuṇapaṃ taṃ khippameva tīraṃ vāheti thalaṃ ussāreti; ayaṃ, bhikkhave, mahāsamudde tatiyo acchariyo abbhuto dhammo, yaṃ disvā disvā asurā mahāsamudde abhiramanti.
‘‘પુન ચપરં, ભિક્ખવે, યા કાચિ મહાનદિયો, સેય્યથિદં – ગઙ્ગા યમુના અચિરવતી સરભૂ મહી, તા મહાસમુદ્દં પત્વા 13 જહન્તિ પુરિમાનિ નામગોત્તાનિ; ‘મહાસમુદ્દો’ત્વેવ સઙ્ખં ગચ્છન્તિ. યમ્પિ, ભિક્ખવે, યા કાચિ મહાનદિયો, સેય્યથિદં – ગઙ્ગા યમુના અચિરવતી સરભૂ મહી તા મહાસમુદ્દં પત્વા જહન્તિ પુરિમાનિ નામગોત્તાનિ, ‘મહાસમુદ્દો’ત્વેવ સઙ્ખં ગચ્છન્તિ; અયં, ભિક્ખવે, મહાસમુદ્દે ચતુત્થો અચ્છરિયો અબ્ભુતો ધમ્મો, યં દિસ્વા દિસ્વા અસુરા મહાસમુદ્દે અભિરમન્તિ.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, yā kāci mahānadiyo, seyyathidaṃ – gaṅgā yamunā aciravatī sarabhū mahī, tā mahāsamuddaṃ patvā 14 jahanti purimāni nāmagottāni; ‘mahāsamuddo’tveva saṅkhaṃ gacchanti. Yampi, bhikkhave, yā kāci mahānadiyo, seyyathidaṃ – gaṅgā yamunā aciravatī sarabhū mahī tā mahāsamuddaṃ patvā jahanti purimāni nāmagottāni, ‘mahāsamuddo’tveva saṅkhaṃ gacchanti; ayaṃ, bhikkhave, mahāsamudde catuttho acchariyo abbhuto dhammo, yaṃ disvā disvā asurā mahāsamudde abhiramanti.
‘‘પુન ચપરં, ભિક્ખવે, યા ચ લોકે સવન્તિયો મહાસમુદ્દં અપ્પેન્તિ, યા ચ અન્તલિક્ખા ધારા પપતન્તિ, ન તેન મહાસમુદ્દસ્સ ઊનત્તં વા પૂરત્તં વા પઞ્ઞાયતિ. યમ્પિ, ભિક્ખવે , યા ચ લોકે સવન્તિયો મહાસમુદ્દં અપ્પેન્તિ, યા ચ અન્તલિક્ખા ધારા પપતન્તિ, ન તેન મહાસમ્મુદ્દસ્સ ઊનત્તં વા પૂરત્તં વા પઞ્ઞાયતિ; અયં, ભિક્ખવે, મહાસમુદ્દે પઞ્ચમો અચ્છરિયો અબ્ભુતો ધમ્મો, યં દિસ્વા દિસ્વા અસુરા મહાસમુદ્દે અભિરમન્તિ.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, yā ca loke savantiyo mahāsamuddaṃ appenti, yā ca antalikkhā dhārā papatanti, na tena mahāsamuddassa ūnattaṃ vā pūrattaṃ vā paññāyati. Yampi, bhikkhave , yā ca loke savantiyo mahāsamuddaṃ appenti, yā ca antalikkhā dhārā papatanti, na tena mahāsammuddassa ūnattaṃ vā pūrattaṃ vā paññāyati; ayaṃ, bhikkhave, mahāsamudde pañcamo acchariyo abbhuto dhammo, yaṃ disvā disvā asurā mahāsamudde abhiramanti.
‘‘પુન ચપરં, ભિક્ખવે, મહાસમુદ્દો એકરસો લોણરસો. યમ્પિ, ભિક્ખવે, મહાસમુદ્દો એકરસો લોણરસો; અયં, ભિક્ખવે, મહાસમુદ્દે છટ્ઠો અચ્છરિયો અબ્ભુતો ધમ્મો, યં દિસ્વા દિસ્વા અસુરા મહાસમુદ્દે અભિરમન્તિ.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, mahāsamuddo ekaraso loṇaraso. Yampi, bhikkhave, mahāsamuddo ekaraso loṇaraso; ayaṃ, bhikkhave, mahāsamudde chaṭṭho acchariyo abbhuto dhammo, yaṃ disvā disvā asurā mahāsamudde abhiramanti.
‘‘પુન ચપરં, ભિક્ખવે, મહાસમુદ્દો બહુરતનો અનેકરતનો. તત્રિમાનિ રતનાનિ, સેય્યથિદં – મુત્તા મણિ વેળુરિયો સઙ્ખો સિલા પવાળં રજતં જાતરૂપં લોહિતઙ્ગો મસારગલ્લં. યમ્પિ, ભિક્ખવે, મહાસમુદ્દો બહુરતનો અનેકરતનો, તત્રિમાનિ રતનાનિ, સેય્યથિદં – મુત્તા મણિ વેળુરિયો સઙ્ખો સિલા પવાળં રજતં જાતરૂપં લોહિતઙ્ગો 15 મસારગલ્લં; અયં, ભિક્ખવે, મહાસમુદ્દે સત્તમો અચ્છરિયો અબ્ભુતો ધમ્મો, યં દિસ્વા દિસ્વા અસુરા મહાસમુદ્દે અભિરમન્તિ.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, mahāsamuddo bahuratano anekaratano. Tatrimāni ratanāni, seyyathidaṃ – muttā maṇi veḷuriyo saṅkho silā pavāḷaṃ rajataṃ jātarūpaṃ lohitaṅgo masāragallaṃ. Yampi, bhikkhave, mahāsamuddo bahuratano anekaratano, tatrimāni ratanāni, seyyathidaṃ – muttā maṇi veḷuriyo saṅkho silā pavāḷaṃ rajataṃ jātarūpaṃ lohitaṅgo 16 masāragallaṃ; ayaṃ, bhikkhave, mahāsamudde sattamo acchariyo abbhuto dhammo, yaṃ disvā disvā asurā mahāsamudde abhiramanti.
‘‘પુન ચપરં, ભિક્ખવે, મહાસમુદ્દો મહતં ભૂતાનં આવાસો. તત્રિમે ભૂતા – તિમિ તિમિઙ્ગલો તિમિતિમિઙ્ગલો 17 અસુરા નાગા ગન્ધબ્બા. સન્તિ મહાસમુદ્દે યોજનસતિકાપિ અત્તભાવા, દ્વિયોજનસતિકાપિ અત્તભાવા, તિયોજનસતિકાપિ અત્તભાવા, ચતુયોજનસતિકાપિ અત્તભાવા, પઞ્ચયોજનસતિકાપિ અત્તભાવા. યમ્પિ, ભિક્ખવે, મહાસમુદ્દો મહતં ભૂતાનં આવાસો, તત્રિમે ભૂતા – તિમિ તિમિઙ્ગલો તિમિતિમિઙ્ગલો અસુરા નાગા ગન્ધબ્બા, સન્તિ મહાસમુદ્દે યોજનસતિકાપિ અત્તભાવા દ્વિયોજનસતિકાપિ અત્તભાવા…પે॰… પઞ્ચયોજનસતિકાપિ અત્તભાવા; અયં, ભિક્ખવે, મહાસમુદ્દે અટ્ઠમો અચ્છરિયો અબ્ભુતો ધમ્મો, યં દિસ્વા દિસ્વા અસુરા મહાસમુદ્દે અભિરમન્તિ. ઇમે ખો, ભિક્ખવે, અટ્ઠ મહાસમુદ્દે અચ્છરિયા અબ્ભુતા ધમ્મા યે દિસ્વા દિસ્વા અસુરા મહાસમુદ્દે અભિરમન્તિ.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, mahāsamuddo mahataṃ bhūtānaṃ āvāso. Tatrime bhūtā – timi timiṅgalo timitimiṅgalo 18 asurā nāgā gandhabbā. Santi mahāsamudde yojanasatikāpi attabhāvā, dviyojanasatikāpi attabhāvā, tiyojanasatikāpi attabhāvā, catuyojanasatikāpi attabhāvā, pañcayojanasatikāpi attabhāvā. Yampi, bhikkhave, mahāsamuddo mahataṃ bhūtānaṃ āvāso, tatrime bhūtā – timi timiṅgalo timitimiṅgalo asurā nāgā gandhabbā, santi mahāsamudde yojanasatikāpi attabhāvā dviyojanasatikāpi attabhāvā…pe… pañcayojanasatikāpi attabhāvā; ayaṃ, bhikkhave, mahāsamudde aṭṭhamo acchariyo abbhuto dhammo, yaṃ disvā disvā asurā mahāsamudde abhiramanti. Ime kho, bhikkhave, aṭṭha mahāsamudde acchariyā abbhutā dhammā ye disvā disvā asurā mahāsamudde abhiramanti.
‘‘એવમેવ ખો, ભિક્ખવે, ઇમસ્મિં ધમ્મવિનયે અટ્ઠ અચ્છરિયા અબ્ભુતા ધમ્મા, યે દિસ્વા દિસ્વા ભિક્ખૂ ઇમસ્મિં ધમ્મવિનયે અભિરમન્તિ. કતમે અટ્ઠ?
‘‘Evameva kho, bhikkhave, imasmiṃ dhammavinaye aṭṭha acchariyā abbhutā dhammā, ye disvā disvā bhikkhū imasmiṃ dhammavinaye abhiramanti. Katame aṭṭha?
‘‘સેય્યથાપિ, ભિક્ખવે, મહાસમુદ્દો અનુપુબ્બનિન્નો અનુપુબ્બપોણો અનુપુબ્બપબ્ભારો, ન આયતકેનેવ પપાતો; એવમેવ ખો, ભિક્ખવે, ઇમસ્મિં ધમ્મવિનયે અનુપુબ્બસિક્ખા અનુપુબ્બકિરિયા અનુપુબ્બપટિપદા, ન આયતકેનેવ અઞ્ઞાપટિવેધો. યમ્પિ, ભિક્ખવે, ઇમસ્મિં ધમ્મવિનયે અનુપુબ્બસિક્ખા અનુપુબ્બકિરિયા અનુપુબ્બપટિપદા, ન આયતકેનેવ અઞ્ઞાપટિવેધો; અયં, ભિક્ખવે, ઇમસ્મિં ધમ્મવિનયે પઠમો અચ્છરિયો અબ્ભુતો ધમ્મો, યં દિસ્વા દિસ્વા ભિક્ખૂ ઇમસ્મિં ધમ્મવિનયે અભિરમન્તિ.
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, mahāsamuddo anupubbaninno anupubbapoṇo anupubbapabbhāro, na āyatakeneva papāto; evameva kho, bhikkhave, imasmiṃ dhammavinaye anupubbasikkhā anupubbakiriyā anupubbapaṭipadā, na āyatakeneva aññāpaṭivedho. Yampi, bhikkhave, imasmiṃ dhammavinaye anupubbasikkhā anupubbakiriyā anupubbapaṭipadā, na āyatakeneva aññāpaṭivedho; ayaṃ, bhikkhave, imasmiṃ dhammavinaye paṭhamo acchariyo abbhuto dhammo, yaṃ disvā disvā bhikkhū imasmiṃ dhammavinaye abhiramanti.
‘‘સેય્યથાપિ , ભિક્ખવે, મહાસમુદ્દો ઠિતધમ્મો વેલં નાતિવત્તતિ; એવમેવ ખો, ભિક્ખવે, યં મયા સાવકાનં સિક્ખાપદં પઞ્ઞત્તં તં મમ સાવકા જીવિતહેતુપિ નાતિક્કમન્તિ. યમ્પિ, ભિક્ખવે, મયા સાવકાનં સિક્ખાપદં પઞ્ઞત્તં તં મમ સાવકા જીવિતહેતુપિ નાતિક્કમન્તિ; અયં, ભિક્ખવે, ઇમસ્મિં ધમ્મવિનયે દુતિયો અચ્છરિયો અબ્ભુતો ધમ્મો, યં દિસ્વા દિસ્વા ભિક્ખૂ ઇમસ્મિં ધમ્મવિનયે અભિરમન્તિ.
‘‘Seyyathāpi , bhikkhave, mahāsamuddo ṭhitadhammo velaṃ nātivattati; evameva kho, bhikkhave, yaṃ mayā sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ taṃ mama sāvakā jīvitahetupi nātikkamanti. Yampi, bhikkhave, mayā sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ taṃ mama sāvakā jīvitahetupi nātikkamanti; ayaṃ, bhikkhave, imasmiṃ dhammavinaye dutiyo acchariyo abbhuto dhammo, yaṃ disvā disvā bhikkhū imasmiṃ dhammavinaye abhiramanti.
‘‘સેય્યથાપિ, ભિક્ખવે, મહાસમુદ્દો ન મતેન કુણપેન સંવસતિ; યં હોતિ મહાસમુદ્દે મતં કુણપં તં ખિપ્પમેવ તીરં વાહેતિ, થલં ઉસ્સારેતિ; એવમેવ ખો, ભિક્ખવે, યો સો પુગ્ગલો દુસ્સીલો પાપધમ્મો અસુચિ સઙ્કસ્સરસમાચારો પટિચ્છન્નકમ્મન્તો અસ્સમણો સમણપટિઞ્ઞો અબ્રહ્મચારી બ્રહ્મચારિપટિઞ્ઞો અન્તોપૂતિ અવસ્સુતો કસમ્બુજાતો, ન તેન સઙ્ઘો સંવસતિ; અથ ખો નં ખિપ્પમેવ સન્નિપતિત્વા ઉક્ખિપતિ. કિઞ્ચાપિ સો હોતિ મજ્ઝે ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ નિસિન્નો, અથ ખો સો આરકાવ સઙ્ઘમ્હા, સઙ્ઘો ચ તેન. યમ્પિ, ભિક્ખવે, યો સો પુગ્ગલો દુસ્સીલો પાપધમ્મો અસુચિ સઙ્કસ્સરસમાચારો પટિચ્છન્નકમ્મન્તો અસ્સમણો સમણપટિઞ્ઞો અબ્રહ્મચારી બ્રહ્મચારિપટિઞ્ઞો અન્તોપૂતિ અવસ્સુતો કસમ્બુજાતો, ન તેન સઙ્ઘો સંવસતિ; ખિપ્પમેવ નં સન્નિપતિત્વા ઉક્ખિપતિ. કિઞ્ચાપિ સો હોતિ મજ્ઝે ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ નિસિન્નો, અથ ખો સો આરકાવ સઙ્ઘમ્હા, સઙ્ઘો ચ તેન; અયં, ભિક્ખવે, ઇમસ્મિં ધમ્મવિનયે તતિયો અચ્છરિયો અબ્ભુતો ધમ્મો, યં દિસ્વા દિસ્વા ભિક્ખૂ ઇમસ્મિં ધમ્મવિનયે અભિરમન્તિ.
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, mahāsamuddo na matena kuṇapena saṃvasati; yaṃ hoti mahāsamudde mataṃ kuṇapaṃ taṃ khippameva tīraṃ vāheti, thalaṃ ussāreti; evameva kho, bhikkhave, yo so puggalo dussīlo pāpadhammo asuci saṅkassarasamācāro paṭicchannakammanto assamaṇo samaṇapaṭiñño abrahmacārī brahmacāripaṭiñño antopūti avassuto kasambujāto, na tena saṅgho saṃvasati; atha kho naṃ khippameva sannipatitvā ukkhipati. Kiñcāpi so hoti majjhe bhikkhusaṅghassa nisinno, atha kho so ārakāva saṅghamhā, saṅgho ca tena. Yampi, bhikkhave, yo so puggalo dussīlo pāpadhammo asuci saṅkassarasamācāro paṭicchannakammanto assamaṇo samaṇapaṭiñño abrahmacārī brahmacāripaṭiñño antopūti avassuto kasambujāto, na tena saṅgho saṃvasati; khippameva naṃ sannipatitvā ukkhipati. Kiñcāpi so hoti majjhe bhikkhusaṅghassa nisinno, atha kho so ārakāva saṅghamhā, saṅgho ca tena; ayaṃ, bhikkhave, imasmiṃ dhammavinaye tatiyo acchariyo abbhuto dhammo, yaṃ disvā disvā bhikkhū imasmiṃ dhammavinaye abhiramanti.
‘‘સેય્યથાપિ, ભિક્ખવે, યા કાચિ મહાનદિયો, સેય્યથિદં – ગઙ્ગા યમુના અચિરવતી સરભૂ મહી તા મહાસમુદ્દં પત્વા જહન્તિ પુરિમાનિ નામગોત્તાનિ, ‘મહાસમુદ્દો’ત્વેવ સઙ્ખં ગચ્છન્તિ; એવમેવ ખો, ભિક્ખવે, ચત્તારો વણ્ણા – ખત્તિયા, બ્રાહ્મણા, વેસ્સા, સુદ્દા તે તથાગતપ્પવેદિતે ધમ્મવિનયે અગારસ્મા અનગારિયં પબ્બજિત્વા 19 જહન્તિ પુરિમાનિ નામગોત્તાનિ, ‘સમણા સક્યપુત્તિયા’ત્વેવ સઙ્ખં ગચ્છન્તિ. યમ્પિ, ભિક્ખવે, ચત્તારો વણ્ણા – ખત્તિયા, બ્રાહ્મણા, વેસ્સા, સુદ્દા તે તથાગતપ્પવેદિતે ધમ્મવિનયે અગારસ્મા અનગારિયં પબ્બજિત્વા જહન્તિ પુરિમાનિ નામગોત્તાનિ , ‘સમણા સક્યપુત્તિયા’ત્વેવ સઙ્ખં ગચ્છન્તિ; અયં, ભિક્ખવે, ઇમસ્મિં ધમ્મવિનયે ચતુત્થો અચ્છરિયો અબ્ભુતો ધમ્મો, યં દિસ્વા દિસ્વા ભિક્ખૂ ઇમસ્મિં ધમ્મવિનયે અભિરમન્તિ.
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, yā kāci mahānadiyo, seyyathidaṃ – gaṅgā yamunā aciravatī sarabhū mahī tā mahāsamuddaṃ patvā jahanti purimāni nāmagottāni, ‘mahāsamuddo’tveva saṅkhaṃ gacchanti; evameva kho, bhikkhave, cattāro vaṇṇā – khattiyā, brāhmaṇā, vessā, suddā te tathāgatappavedite dhammavinaye agārasmā anagāriyaṃ pabbajitvā 20 jahanti purimāni nāmagottāni, ‘samaṇā sakyaputtiyā’tveva saṅkhaṃ gacchanti. Yampi, bhikkhave, cattāro vaṇṇā – khattiyā, brāhmaṇā, vessā, suddā te tathāgatappavedite dhammavinaye agārasmā anagāriyaṃ pabbajitvā jahanti purimāni nāmagottāni , ‘samaṇā sakyaputtiyā’tveva saṅkhaṃ gacchanti; ayaṃ, bhikkhave, imasmiṃ dhammavinaye catuttho acchariyo abbhuto dhammo, yaṃ disvā disvā bhikkhū imasmiṃ dhammavinaye abhiramanti.
‘‘સેય્યથાપિ, ભિક્ખવે, યા ચ લોકે સવન્તિયો મહાસમુદ્દં અપ્પેન્તિ, યા ચ અન્તલિક્ખા ધારા પપતન્તિ, ન તેન મહાસમુદ્દસ્સ ઊનત્તં વા પૂરત્તં વા પઞ્ઞાયતિ; એવમેવ ખો, ભિક્ખવે, બહૂ ચેપિ ભિક્ખૂ અનુપાદિસેસાય નિબ્બાનધાતુયા પરિનિબ્બાયન્તિ, ન તેન નિબ્બાનધાતુયા ઊનત્તં વા પૂરત્તં વા પઞ્ઞાયતિ. યમ્પિ, ભિક્ખવે, બહૂ ચેપિ ભિક્ખૂ અનુપાદિસેસાય નિબ્બાનધાતુયા પરિનિબ્બાયન્તિ, ન તેન નિબ્બાનધાતુયા ઊનત્તં વા પૂરત્તં વા પઞ્ઞાયતિ; અયં, ભિક્ખવે, ઇમસ્મિં ધમ્મવિનયે પઞ્ચમો અચ્છરિયો અબ્ભુતો ધમ્મો, યં દિસ્વા દિસ્વા ભિક્ખૂ ઇમસ્મિં ધમ્મવિનયે અભિરમન્તિ.
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, yā ca loke savantiyo mahāsamuddaṃ appenti, yā ca antalikkhā dhārā papatanti, na tena mahāsamuddassa ūnattaṃ vā pūrattaṃ vā paññāyati; evameva kho, bhikkhave, bahū cepi bhikkhū anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyanti, na tena nibbānadhātuyā ūnattaṃ vā pūrattaṃ vā paññāyati. Yampi, bhikkhave, bahū cepi bhikkhū anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyanti, na tena nibbānadhātuyā ūnattaṃ vā pūrattaṃ vā paññāyati; ayaṃ, bhikkhave, imasmiṃ dhammavinaye pañcamo acchariyo abbhuto dhammo, yaṃ disvā disvā bhikkhū imasmiṃ dhammavinaye abhiramanti.
‘‘સેય્યથાપિ , ભિક્ખવે, મહાસમુદ્દો એકરસો લોણરસો; એવમેવ ખો, ભિક્ખવે, અયં ધમ્મવિનયો એકરસો વિમુત્તિરસો. યમ્પિ, ભિક્ખવે, અયં ધમ્મવિનયો એકરસો વિમુત્તિરસો; અયં , ભિક્ખવે, ઇમસ્મિં ધમ્મવિનયે છટ્ઠો અચ્છરિયો અબ્ભુતો ધમ્મો, યં દિસ્વા દિસ્વા ભિક્ખૂ ઇમસ્મિં ધમ્મવિનયે અભિરમન્તિ.
‘‘Seyyathāpi , bhikkhave, mahāsamuddo ekaraso loṇaraso; evameva kho, bhikkhave, ayaṃ dhammavinayo ekaraso vimuttiraso. Yampi, bhikkhave, ayaṃ dhammavinayo ekaraso vimuttiraso; ayaṃ , bhikkhave, imasmiṃ dhammavinaye chaṭṭho acchariyo abbhuto dhammo, yaṃ disvā disvā bhikkhū imasmiṃ dhammavinaye abhiramanti.
‘‘સેય્યથાપિ, ભિક્ખવે, મહાસમુદ્દો બહુરતનો અનેકરતનો, તત્રિમાનિ રતનાનિ, સેય્યથિદં – મુત્તા મણિ વેળુરિયો સઙ્ખો સિલા પવાળં રજતં જાતરૂપં લોહિતઙ્ગો મસારગલ્લં; એવમેવ ખો, ભિક્ખવે, અયં ધમ્મવિનયો બહુરતનો અનેકરતનો; તત્રિમાનિ રતનાનિ, સેય્યથિદં – ચત્તારો સતિપટ્ઠાના, ચત્તારો સમ્મપ્પધાના, ચત્તારો ઇદ્ધિપાદા, પઞ્ચિન્દ્રિયાનિ, પઞ્ચ બલાનિ, સત્ત બોજ્ઝઙ્ગા, અરિયો અટ્ઠઙ્ગિકો મગ્ગો. યમ્પિ, ભિક્ખવે, અયં ધમ્મવિનયો બહુરતનો અનેકરતનો, તત્રિમાનિ રતનાનિ, સેય્યથિદં – ચત્તારો સતિપટ્ઠાના, ચત્તારો સમ્મપ્પધાના, ચત્તારો ઇદ્ધિપાદા, પઞ્ચિન્દ્રિયાનિ, પઞ્ચ બલાનિ, સત્ત બોજ્ઝઙ્ગા, અરિયો અટ્ઠઙ્ગિકો મગ્ગો; અયં, ભિક્ખવે, ઇમસ્મિં ધમ્મવિનયે સત્તમો અચ્છરિયો અબ્ભુતો ધમ્મો, યં દિસ્વા દિસ્વા ભિક્ખૂ ઇમસ્મિં ધમ્મવિનયે અભિરમન્તિ.
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, mahāsamuddo bahuratano anekaratano, tatrimāni ratanāni, seyyathidaṃ – muttā maṇi veḷuriyo saṅkho silā pavāḷaṃ rajataṃ jātarūpaṃ lohitaṅgo masāragallaṃ; evameva kho, bhikkhave, ayaṃ dhammavinayo bahuratano anekaratano; tatrimāni ratanāni, seyyathidaṃ – cattāro satipaṭṭhānā, cattāro sammappadhānā, cattāro iddhipādā, pañcindriyāni, pañca balāni, satta bojjhaṅgā, ariyo aṭṭhaṅgiko maggo. Yampi, bhikkhave, ayaṃ dhammavinayo bahuratano anekaratano, tatrimāni ratanāni, seyyathidaṃ – cattāro satipaṭṭhānā, cattāro sammappadhānā, cattāro iddhipādā, pañcindriyāni, pañca balāni, satta bojjhaṅgā, ariyo aṭṭhaṅgiko maggo; ayaṃ, bhikkhave, imasmiṃ dhammavinaye sattamo acchariyo abbhuto dhammo, yaṃ disvā disvā bhikkhū imasmiṃ dhammavinaye abhiramanti.
‘‘સેય્યથાપિ , ભિક્ખવે, મહાસમુદ્દો મહતં ભૂતાનં આવાસો, તત્રિમે ભૂતા – તિમિ તિમિઙ્ગલો તિમિતિમિઙ્ગલો અસુરા નાગા ગન્ધબ્બા, સન્તિ મહાસમુદ્દે યોજનસતિકાપિ અત્તભાવા દ્વિયોજનસતિકાપિ અત્તભાવા તિયોજનસતિકાપિ અત્તભાવા ચતુયોજનસતિકાપિ અત્તભાવા પઞ્ચયોજનસતિકાપિ અત્તભાવા; એવમેવ ખો, ભિક્ખવે, અયં ધમ્મવિનયો મહતં ભૂતાનં આવાસો; તત્રિમે ભૂતા – સોતાપન્નો, સોતાપત્તિફલસચ્છિકિરિયાય પટિપન્નો, સકદાગામિ, સકદાગામિફલસચ્છિકિરિયાય પટિપન્નો, અનાગામી, અનાગામીફલસચ્છિકિરિયાય પટિપન્નો, અરહા, અરહત્તાય પટિપન્નો 21. યમ્પિ, ભિક્ખવે, અયં ધમ્મવિનયો મહતં ભૂતાનં આવાસો, તત્રિમે ભૂતા – સોતાપન્નો, સોતાપત્તિફલસચ્છિકિરિયાય પટિપન્નો, સકદાગામી, સકદાગામિફલસચ્છિકિરિયાય પટિપન્નો, અનાગામી, અનાગામિફલસચ્છિકિરિયાય પટિપન્નો, અરહા, અરહત્તાય પટિપન્નો; અયં, ભિક્ખવે, ઇમસ્મિં ધમ્મવિનયે અટ્ઠમો અચ્છરિયો અબ્ભુતો ધમ્મો, યં દિસ્વા દિસ્વા ભિક્ખૂ ઇમસ્મિં ધમ્મવિનયે અભિરમન્તિ. ઇમે ખો, ભિક્ખવે, ઇમસ્મિં ધમ્મવિનયે અટ્ઠ અચ્છરિયા અબ્ભુતા ધમ્મા, યે દિસ્વા દિસ્વા ભિક્ખૂ ઇમસ્મિં ધમ્મવિનયે અભિરમન્તી’’તિ.
‘‘Seyyathāpi , bhikkhave, mahāsamuddo mahataṃ bhūtānaṃ āvāso, tatrime bhūtā – timi timiṅgalo timitimiṅgalo asurā nāgā gandhabbā, santi mahāsamudde yojanasatikāpi attabhāvā dviyojanasatikāpi attabhāvā tiyojanasatikāpi attabhāvā catuyojanasatikāpi attabhāvā pañcayojanasatikāpi attabhāvā; evameva kho, bhikkhave, ayaṃ dhammavinayo mahataṃ bhūtānaṃ āvāso; tatrime bhūtā – sotāpanno, sotāpattiphalasacchikiriyāya paṭipanno, sakadāgāmi, sakadāgāmiphalasacchikiriyāya paṭipanno, anāgāmī, anāgāmīphalasacchikiriyāya paṭipanno, arahā, arahattāya paṭipanno 22. Yampi, bhikkhave, ayaṃ dhammavinayo mahataṃ bhūtānaṃ āvāso, tatrime bhūtā – sotāpanno, sotāpattiphalasacchikiriyāya paṭipanno, sakadāgāmī, sakadāgāmiphalasacchikiriyāya paṭipanno, anāgāmī, anāgāmiphalasacchikiriyāya paṭipanno, arahā, arahattāya paṭipanno; ayaṃ, bhikkhave, imasmiṃ dhammavinaye aṭṭhamo acchariyo abbhuto dhammo, yaṃ disvā disvā bhikkhū imasmiṃ dhammavinaye abhiramanti. Ime kho, bhikkhave, imasmiṃ dhammavinaye aṭṭha acchariyā abbhutā dhammā, ye disvā disvā bhikkhū imasmiṃ dhammavinaye abhiramantī’’ti.
અથ ખો ભગવા એતમત્થં વિદિત્વા તાયં વેલાયં ઇમં ઉદાનં ઉદાનેસિ –
Atha kho bhagavā etamatthaṃ viditvā tāyaṃ velāyaṃ imaṃ udānaṃ udānesi –
‘‘છન્નમતિવસ્સતિ, વિવટં નાતિવસ્સતિ;
‘‘Channamativassati, vivaṭaṃ nātivassati;
તસ્મા છન્નં વિવરેથ, એવં તં નાતિવસ્સતી’’તિ. પઞ્ચમં;
Tasmā channaṃ vivaretha, evaṃ taṃ nātivassatī’’ti. pañcamaṃ;
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ખુદ્દકનિકાય (અટ્ઠકથા) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ઉદાન-અટ્ઠકથા • Udāna-aṭṭhakathā / ૫. ઉપોસથસુત્તવણ્ણના • 5. Uposathasuttavaṇṇanā