Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / જાતક-અટ્ઠકથા • Jātaka-aṭṭhakathā |
[૧૦૩] ૩. વેરિજાતકવણ્ણના
[103] 3. Verijātakavaṇṇanā
યત્થ વેરી નિવિસતીતિ ઇદં સત્થા જેતવને વિહરન્તો અનાથપિણ્ડિકં આરબ્ભ કથેસિ. અનાથપિણ્ડિકો કિર ભોગગામં ગન્ત્વા આગચ્છન્તો અન્તરામગ્ગે ચોરે દિસ્વા ‘‘અન્તરામગ્ગે વસિતું ન યુત્તં, સાવત્થિમેવ ગમિસ્સામી’’તિ વેગેન ગોણે પાજેત્વા સાવત્થિમેવ આગન્ત્વા પુનદિવસે વિહારં ગતો સત્થુ એતમત્થં આરોચેસિ. સત્થા ‘‘પુબ્બેપિ ગહપતિ પણ્ડિતા અન્તરામગ્ગે ચોરે દિસ્વા અન્તરા અવિલમ્બમાના અત્તનો વસનટ્ઠાનમેવ ગમિંસૂ’’તિ વત્વા તેન યાચિતો અતીતં આહરિ.
Yattha verī nivisatīti idaṃ satthā jetavane viharanto anāthapiṇḍikaṃ ārabbha kathesi. Anāthapiṇḍiko kira bhogagāmaṃ gantvā āgacchanto antarāmagge core disvā ‘‘antarāmagge vasituṃ na yuttaṃ, sāvatthimeva gamissāmī’’ti vegena goṇe pājetvā sāvatthimeva āgantvā punadivase vihāraṃ gato satthu etamatthaṃ ārocesi. Satthā ‘‘pubbepi gahapati paṇḍitā antarāmagge core disvā antarā avilambamānā attano vasanaṭṭhānameva gamiṃsū’’ti vatvā tena yācito atītaṃ āhari.
અતીતે બારાણસિયં બ્રહ્મદત્તે રજ્જં કારેન્તે બોધિસત્તો મહાવિભવો સેટ્ઠિ હુત્વા એકં ગામકં નિમન્તનં ભુઞ્જનત્થાય ગન્ત્વા પચ્ચાગચ્છન્તો અન્તરામગ્ગે ચોરે દિસ્વા અન્તરામગ્ગે અવસિત્વાવ વેગેન ગોણે પાજેન્તો અત્તનો ગેહમેવ આગન્ત્વા નાનગ્ગરસેહિ ભુઞ્જિત્વા મહાસયને નિસિન્નો ‘‘ચોરાનં હત્થતો મુચ્ચિત્વા નિબ્ભયટ્ઠાનં અત્તનો ગેહં આગતોમ્હી’’તિ ઉદાનવસેન ઇમં ગાથમાહ –
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto mahāvibhavo seṭṭhi hutvā ekaṃ gāmakaṃ nimantanaṃ bhuñjanatthāya gantvā paccāgacchanto antarāmagge core disvā antarāmagge avasitvāva vegena goṇe pājento attano gehameva āgantvā nānaggarasehi bhuñjitvā mahāsayane nisinno ‘‘corānaṃ hatthato muccitvā nibbhayaṭṭhānaṃ attano gehaṃ āgatomhī’’ti udānavasena imaṃ gāthamāha –
૧૦૩.
103.
‘‘યત્થ વેરી નિવિસતિ, ન વસે તત્થ પણ્ડિતો;
‘‘Yattha verī nivisati, na vase tattha paṇḍito;
એકરત્તં દિરત્તં વા, દુક્ખં વસતિ વેરિસૂ’’તિ.
Ekarattaṃ dirattaṃ vā, dukkhaṃ vasati verisū’’ti.
તત્થ વેરીતિ વેરચેતનાસમઙ્ગિપુગ્ગલો. નિવિસતીતિ પતિટ્ઠાતિ. ન વસે તત્થ પણ્ડિતોતિ સો વેરીપુગ્ગલો યસ્મિં ઠાને પતિટ્ઠિતો હુત્વા વસતિ, તત્થ પણ્ડિતો પણ્ડિચ્ચેન સમન્નાગતો ન વસેય્ય. કિંકારણા? એકરત્તં દિરત્તં વા, દુક્ખં વસતિ વેરિસૂતિ, વેરીનઞ્હિ અન્તરે વસન્તો એકાહમ્પિ દ્વીહમ્પિ દુક્ખમેવ વસતીતિ અત્થો.
Tattha verīti veracetanāsamaṅgipuggalo. Nivisatīti patiṭṭhāti. Na vase tattha paṇḍitoti so verīpuggalo yasmiṃ ṭhāne patiṭṭhito hutvā vasati, tattha paṇḍito paṇḍiccena samannāgato na vaseyya. Kiṃkāraṇā? Ekarattaṃ dirattaṃ vā, dukkhaṃ vasati verisūti, verīnañhi antare vasanto ekāhampi dvīhampi dukkhameva vasatīti attho.
એવં મહાસત્તો ઉદાનં ઉદાનેત્વા દાનાદીનિ પુઞ્ઞાનિ કત્વા યથાકમ્મં ગતો.
Evaṃ mahāsatto udānaṃ udānetvā dānādīni puññāni katvā yathākammaṃ gato.
સત્થા ઇમં ધમ્મદેસનં આહરિત્વા જાતકં સમોધાનેસિ – ‘‘તદા અહમેવ બારાણસિસેટ્ઠિ અહોસિ’’ન્તિ.
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā ahameva bārāṇasiseṭṭhi ahosi’’nti.
વેરિજાતકવણ્ણના તતિયા.
Verijātakavaṇṇanā tatiyā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / જાતકપાળિ • Jātakapāḷi / ૧૦૩. વેરિજાતકં • 103. Verijātakaṃ