Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya |
૯. વેસાલીસુત્તં
9. Vesālīsuttaṃ
૯૮૫. એવં મે સુતં – એકં સમયં ભગવા વેસાલિયં વિહરતિ મહાવને કૂટાગારસાલાયં. તેન ખો પન સમયેન ભગવા ભિક્ખૂનં અનેકપરિયાયેન અસુભકથં કથેતિ, અસુભાય વણ્ણં ભાસતિ, અસુભભાવનાય વણ્ણં ભાસતિ.
985. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ. Tena kho pana samayena bhagavā bhikkhūnaṃ anekapariyāyena asubhakathaṃ katheti, asubhāya vaṇṇaṃ bhāsati, asubhabhāvanāya vaṇṇaṃ bhāsati.
અથ ખો ભગવા ભિક્ખૂ આમન્તેસિ – ‘‘ઇચ્છામહં, ભિક્ખવે, અડ્ઢમાસં પટિસલ્લીયિતું. નામ્હિ કેનચિ ઉપસઙ્કમિતબ્બો, અઞ્ઞત્ર એકેન પિણ્ડપાતનીહારકેના’’તિ. ‘‘એવં, ભન્તે’’તિ ખો તે ભિક્ખૂ ભગવતો પટિસ્સુત્વા નાસ્સુધ કોચિ ભગવન્તં ઉપસઙ્કમતિ, અઞ્ઞત્ર એકેન પિણ્ડપાતનીહારકેન.
Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘icchāmahaṃ, bhikkhave, aḍḍhamāsaṃ paṭisallīyituṃ. Nāmhi kenaci upasaṅkamitabbo, aññatra ekena piṇḍapātanīhārakenā’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paṭissutvā nāssudha koci bhagavantaṃ upasaṅkamati, aññatra ekena piṇḍapātanīhārakena.
અથ ખો તે ભિક્ખૂ – ‘‘ભગવા અનેકપરિયાયેન અસુભકથં કથેતિ, અસુભાય વણ્ણં ભાસતિ , અસુભભાવનાય વણ્ણં ભાસતી’’તિ અનેકાકારવોકારં અસુભભાવનાનુયોગમનુયુત્તા વિહરન્તિ. તે ઇમિના કાયેન અટ્ટીયમાના 1 હરાયમાના જિગુચ્છમાના સત્થહારકં પરિયેસન્તિ. દસપિ ભિક્ખૂ એકાહેન સત્થં આહરન્તિ, વીસમ્પિ…પે॰… તિંસમ્પિ ભિક્ખૂ એકાહેન સત્થં આહરન્તિ.
Atha kho te bhikkhū – ‘‘bhagavā anekapariyāyena asubhakathaṃ katheti, asubhāya vaṇṇaṃ bhāsati , asubhabhāvanāya vaṇṇaṃ bhāsatī’’ti anekākāravokāraṃ asubhabhāvanānuyogamanuyuttā viharanti. Te iminā kāyena aṭṭīyamānā 2 harāyamānā jigucchamānā satthahārakaṃ pariyesanti. Dasapi bhikkhū ekāhena satthaṃ āharanti, vīsampi…pe… tiṃsampi bhikkhū ekāhena satthaṃ āharanti.
અથ ખો ભગવા તસ્સ અડ્ઢમાસસ્સ અચ્ચયેન પટિસલ્લાના વુટ્ઠિતો આયસ્મન્તં આનન્દં આમન્તેસિ – ‘‘કિં નુ ખો, આનન્દ, તનુભૂતો વિય ભિક્ખુસઙ્ઘો’’તિ? ‘‘તથા હિ પન, ભન્તે, ‘ભગવા ભિક્ખૂનં અનેકપરિયાયેન અસુભકથં કથેતિ, અસુભાય વણ્ણં ભાસતિ , અસુભભાવનાય વણ્ણં ભાસતી’તિ અનેકાકારવોકારં અસુભભાવનાનુયોગમનુયુત્તા વિહરન્તિ. તે ઇમિના કાયેન અટ્ટીયમાના હરાયમાના જિગુચ્છમાના સત્થહારકં પરિયેસન્તિ. દસપિ ભિક્ખૂ એકાહેન સત્થં આહરન્તિ, વીસમ્પિ ભિક્ખૂ… તિંસમ્પિ ભિક્ખૂ એકાહેન સત્થં આહરન્તિ. સાધુ, ભન્તે, ભગવા અઞ્ઞં પરિયાયં આચિક્ખતુ યથાયં ભિક્ખુસઙ્ઘો અઞ્ઞાય સણ્ઠહેય્યા’’તિ.
Atha kho bhagavā tassa aḍḍhamāsassa accayena paṭisallānā vuṭṭhito āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘kiṃ nu kho, ānanda, tanubhūto viya bhikkhusaṅgho’’ti? ‘‘Tathā hi pana, bhante, ‘bhagavā bhikkhūnaṃ anekapariyāyena asubhakathaṃ katheti, asubhāya vaṇṇaṃ bhāsati , asubhabhāvanāya vaṇṇaṃ bhāsatī’ti anekākāravokāraṃ asubhabhāvanānuyogamanuyuttā viharanti. Te iminā kāyena aṭṭīyamānā harāyamānā jigucchamānā satthahārakaṃ pariyesanti. Dasapi bhikkhū ekāhena satthaṃ āharanti, vīsampi bhikkhū… tiṃsampi bhikkhū ekāhena satthaṃ āharanti. Sādhu, bhante, bhagavā aññaṃ pariyāyaṃ ācikkhatu yathāyaṃ bhikkhusaṅgho aññāya saṇṭhaheyyā’’ti.
‘‘તેનહાનન્દ, યાવતિકા ભિક્ખૂ વેસાલિં ઉપનિસ્સાય વિહરન્તિ તે સબ્બે ઉપટ્ઠાનસાલાયં સન્નિપાતેહી’’તિ. ‘‘એવં, ભન્તે’’તિ ખો આયસ્મા આનન્દો ભગવતો પટિસ્સુત્વા યાવતિકા ભિક્ખૂ વેસાલિં ઉપનિસ્સાય વિહરન્તિ તે સબ્બે ઉપટ્ઠાનસાલાયં સન્નિપાતેત્વા યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘સન્નિપતિતો 3, ભન્તે, ભિક્ખુસઙ્ઘો. યસ્સ દાનિ, ભન્તે, ભગવા કાલં મઞ્ઞતી’’તિ.
‘‘Tenahānanda, yāvatikā bhikkhū vesāliṃ upanissāya viharanti te sabbe upaṭṭhānasālāyaṃ sannipātehī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paṭissutvā yāvatikā bhikkhū vesāliṃ upanissāya viharanti te sabbe upaṭṭhānasālāyaṃ sannipātetvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sannipatito 4, bhante, bhikkhusaṅgho. Yassa dāni, bhante, bhagavā kālaṃ maññatī’’ti.
અથ ખો ભગવા યેન ઉપટ્ઠાનસાલા તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા પઞ્ઞત્તે આસને નિસીદિ. નિસજ્જ ખો ભગવા ભિક્ખૂ આમન્તેસિ – ‘‘અયમ્પિ ખો, ભિક્ખવે, આનાપાનસ્સતિસમાધિ ભાવિતો બહુલીકતો સન્તો ચેવ પણીતો ચ અસેચનકો ચ સુખો ચ વિહારો ઉપ્પન્નુપ્પન્ને ચ પાપકે અકુસલે ધમ્મે ઠાનસો અન્તરધાપેતિ વૂપસમેતિ’’.
Atha kho bhagavā yena upaṭṭhānasālā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Nisajja kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘ayampi kho, bhikkhave, ānāpānassatisamādhi bhāvito bahulīkato santo ceva paṇīto ca asecanako ca sukho ca vihāro uppannuppanne ca pāpake akusale dhamme ṭhānaso antaradhāpeti vūpasameti’’.
‘‘સેય્યથાપિ , ભિક્ખવે, ગિમ્હાનં પચ્છિમે માસે ઊહતં રજોજલ્લં, તમેનં મહાઅકાલમેઘો ઠાનસો અન્તરધાપેતિ વૂપસમેતિ; એવમેવ ખો, ભિક્ખવે, આનાપાનસ્સતિસમાધિ ભાવિતો બહુલીકતો સન્તો ચેવ પણીતો ચ અસેચનકો ચ સુખો ચ વિહારો ઉપ્પન્નુપ્પન્ને ચ પાપકે અકુસલે ધમ્મે ઠાનસો અન્તરધાપેતિ વૂપસમેતિ. કથં ભાવિતો ચ, ભિક્ખવે, આનાપાનસ્સતિસમાધિ કથં બહુલીકતો સન્તો ચેવ પણીતો ચ અસેચનકો ચ સુખો ચ વિહારો ઉપ્પન્નુપ્પન્ને ચ પાપકે અકુસલે ધમ્મે ઠાનસો અન્તરધાપેતિ વૂપસમેતિ?
‘‘Seyyathāpi , bhikkhave, gimhānaṃ pacchime māse ūhataṃ rajojallaṃ, tamenaṃ mahāakālamegho ṭhānaso antaradhāpeti vūpasameti; evameva kho, bhikkhave, ānāpānassatisamādhi bhāvito bahulīkato santo ceva paṇīto ca asecanako ca sukho ca vihāro uppannuppanne ca pāpake akusale dhamme ṭhānaso antaradhāpeti vūpasameti. Kathaṃ bhāvito ca, bhikkhave, ānāpānassatisamādhi kathaṃ bahulīkato santo ceva paṇīto ca asecanako ca sukho ca vihāro uppannuppanne ca pāpake akusale dhamme ṭhānaso antaradhāpeti vūpasameti?
‘‘ઇધ, ભિક્ખવે, ભિક્ખુ અરઞ્ઞગતો વા રુક્ખમૂલગતો વા સુઞ્ઞાગારગતો વા નિસીદતિ પલ્લઙ્કં આભુજિત્વા ઉજું કાયં પણિધાય પરિમુખં સતિં ઉપટ્ઠપેત્વા. સો સતોવ અસ્સસતિ, સતોવ પસ્સસતિ…પે॰… ‘પટિનિસ્સગ્ગાનુપસ્સી અસ્સસિસ્સામી’તિ સિક્ખતિ, ‘પટિનિસ્સગ્ગાનુપસ્સી પસ્સસિસ્સામી’તિ સિક્ખતિ. એવં ભાવિતો ખો, ભિક્ખવે, આનાપાનસ્સતિસમાધિ એવં બહુલીકતો સન્તો ચેવ પણીતો ચ અસેચનકો ચ સુખો ચ વિહારો ઉપ્પન્નુપ્પન્ને ચ પાપકે અકુસલે ધમ્મે ઠાનસો અન્તરધાપેતિ વૂપસમેતી’’તિ. નવમં.
‘‘Idha, bhikkhave, bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā. So satova assasati, satova passasati…pe… ‘paṭinissaggānupassī assasissāmī’ti sikkhati, ‘paṭinissaggānupassī passasissāmī’ti sikkhati. Evaṃ bhāvito kho, bhikkhave, ānāpānassatisamādhi evaṃ bahulīkato santo ceva paṇīto ca asecanako ca sukho ca vihāro uppannuppanne ca pāpake akusale dhamme ṭhānaso antaradhāpeti vūpasametī’’ti. Navamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૯. વેસાલીસુત્તવણ્ણના • 9. Vesālīsuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ૯. વેસાલીસુત્તવણ્ણના • 9. Vesālīsuttavaṇṇanā