විභඞ්ගසුත්ත

Analysis

“චත්තාරෝමේ, භික්ඛවේ, ඉද්ධිපාදා භාවිතා බහුලීකතා මහප්ඵලා හෝන්ති මහානිසංසා”.

“Bhikkhus, when the four bases of psychic power are developed and cultivated they’re very fruitful and beneficial.

කථං භාවිතා ච, භික්ඛවේ, චත්තාරෝ ඉද්ධිපාදා කථං බහුලීකතා මහප්ඵලා හෝන්ති මහානිසංසා? ඉධ, භික්ඛවේ, භික්ඛු ඡන්දසමාධිප්පධානසඞ්ඛාරසමන්නාගතං ඉද්ධිපාදං භාවේති—ඉති මේ ඡන්දෝ න ච අතිලීනෝ භවිස්සති, න ච අතිප්පග්ගහිතෝ භවිස්සති, න ච අජ්ඣත්තං සඞ්ඛිත්තෝ භවිස්සති, න ච බහිද්ධා වික්ඛිත්තෝ භවිස්සති. පච්ඡාපුරේසඤ්ඤී ච විහරති—යථා පුරේ තථා පච්ඡා, යථා පච්ඡා තථා පුරේ; යථා අධෝ තථා උද්ධං, යථා උද්ධං තථා අධෝ; යථා දිවා තථා රත්තිං යථා රත්තිං තථා දිවා. ඉති විවටේන චේතසා අපරියෝනද්ධේන සප්පභාසං චිත්තං භාවේති.

How so? It’s when a bhikkhu develops the basis of psychic power that has immersion due to enthusiasm, and active effort. They think: ‘My enthusiasm won’t be too lax or too tense. And it’ll be neither constricted internally nor scattered externally.’ And they meditate perceiving continuity: as before, so after; as after, so before; as below, so above; as above, so below; as by day, so by night; as by night, so by day. And so, with an open and unenveloped heart, they develop a mind that’s full of radiance.

වීරියසමාධි …පේ… චිත්තසමාධි … වීමංසාසමාධිප්පධානසඞ්ඛාරසමන්නාගතං ඉද්ධිපාදං භාවේති—ඉති මේ වීමංසා න ච අතිලීනා භවිස්සති, න ච අතිප්පග්ගහිතා භවිස්සති, න ච අජ්ඣත්තං සඞ්ඛිත්තා භවිස්සති, න ච බහිද්ධා වික්ඛිත්තා භවිස්සති. පච්ඡාපුරේසඤ්ඤී ච විහරති—යථා පුරේ තථා පච්ඡා, යථා පච්ඡා තථා පුරේ; යථා අධෝ තථා උද්ධං, යථා උද්ධං තථා අධෝ; යථා දිවා තථා රත්තිං, යථා රත්තිං තථා දිවා. ඉති විවටේන චේතසා අපරියෝනද්ධේන සප්පභාසං චිත්තං භාවේති.

They develop the basis of psychic power that has immersion due to energy … mental development … inquiry, and active effort. They think: ‘My inquiry won’t be too lax or too tense. And it’ll be neither constricted internally nor scattered externally.’ And they meditate perceiving continuity: as before, so after; as after, so before; as below, so above; as above, so below; as by day, so by night; as by night, so by day. And so, with an open and unenveloped heart, they develop a mind that’s full of radiance.

කතමෝ ච, භික්ඛවේ, අතිලීනෝ ඡන්දෝ? යෝ, භික්ඛවේ, ඡන්දෝ කෝසජ්ජසහගතෝ කෝසජ්ජසම්පයුත්තෝ—අයං වුච්චති, භික්ඛවේ, අතිලීනෝ ඡන්දෝ.

And what is enthusiasm that’s too lax? It’s when enthusiasm is combined with laziness. This is called lax enthusiasm.

කතමෝ ච, භික්ඛවේ, අතිප්පග්ගහිතෝ ඡන්දෝ? යෝ, භික්ඛවේ, ඡන්දෝ උද්ධච්චසහගතෝ උද්ධච්චසම්පයුත්තෝ—අයං වුච්චති, භික්ඛවේ, අතිප්පග්ගහිතෝ ඡන්දෝ.

And what is enthusiasm that’s too tense? It’s when enthusiasm is combined with restlessness. This is called tense enthusiasm.

කතමෝ ච, භික්ඛවේ, අජ්ඣත්තං සඞ්ඛිත්තෝ ඡන්දෝ? යෝ, භික්ඛවේ, ඡන්දෝ ථිනමිද්ධසහගතෝ ථිනමිද්ධසම්පයුත්තෝ—අයං වුච්චති, භික්ඛවේ, අජ්ඣත්තං සඞ්ඛිත්තෝ ඡන්දෝ.

And what is enthusiasm that’s constricted internally? It’s when enthusiasm is combined with dullness and drowsiness. This is called enthusiasm constricted internally.

කතමෝ ච, භික්ඛවේ, බහිද්ධා වික්ඛිත්තෝ ඡන්දෝ? යෝ, භික්ඛවේ, ඡන්දෝ බහිද්ධා පඤ්ච කාමගුණේ ආරබ්භ අනුවික්ඛිත්තෝ අනුවිසටෝ—අයං වුච්චති, භික්ඛවේ, බහිද්ධා වික්ඛිත්තෝ ඡන්දෝ.

And what is enthusiasm that’s scattered externally? It’s when enthusiasm is frequently scattered and diffused externally on account of the five kinds of sensual stimulation. This is called enthusiasm scattered externally.

කථඤ්ච, භික්ඛවේ, භික්ඛු පච්ඡාපුරේසඤ්ඤී ච විහරති—යථා පුරේ තථා පච්ඡා, යථා පච්ඡා තථා පුරේ? ඉධ, භික්ඛවේ, භික්ඛුනෝ පච්ඡාපුරේසඤ්ඤා සුග්ගහිතා හෝති සුමනසිකතා සූපධාරිතා සුප්පටිවිද්ධා පඤ්ඤාය. ඒවං ඛෝ, භික්ඛවේ, භික්ඛු පච්ඡාපුරේසඤ්ඤී ච විහරති—යථා පුරේ තථා පච්ඡා, යථා පච්ඡා තථා පුරේ.

And how does a bhikkhu meditate perceiving continuity: as before, so after; as after, so before? It’s when the perception of continuity is properly grasped, focused on, borne in mind, and comprehended with wisdom by a bhikkhu. That’s how a bhikkhu meditates perceiving continuity: as before, so after; as after, so before.

කථඤ්ච, භික්ඛවේ, භික්ඛු යථා අධෝ තථා උද්ධං, යථා උද්ධං තථා අධෝ විහරති? ඉධ, භික්ඛවේ, භික්ඛු ඉමමේව කායං උද්ධං පාදතලා අධෝ කේසමත්ථකා තචපරියන්තං පූරං නානප්පකාරස්ස අසුචිනෝ පච්චවේක්ඛති: ‘අත්ථි ඉමස්මිං කායේ කේසා ලෝමා නඛා දන්තා තචෝ මංසං න්හාරු අට්ඨි අට්ඨිමිඤ්ජං වක්කං හදයං යකනං කිලෝමකං පිහකං පප්ඵාසං අන්තං අන්තගුණං උදරියං කරීසං පිත්තං සේම්හං පුබ්බෝ ලෝහිතං සේදෝ මේදෝ අස්සු වසා ඛේළෝ සිඞ්ඝාණිකා ලසිකා මුත්තන්(අ)ති. ඒවං ඛෝ, භික්ඛවේ, භික්ඛු යථා අධෝ තථා උද්ධං, යථා උද්ධං තථා අධෝ විහරති.

And how does a bhikkhu meditate as below, so above; as above, so below? It’s when a bhikkhu examines their own body up from the soles of the feet and down from the tips of the hairs, wrapped in skin and full of many kinds of filth. ‘In this body there is head hair, body hair, nails, teeth, skin, flesh, sinews, bones, bone marrow, kidneys, heart, liver, diaphragm, spleen, lungs, intestines, mesentery, undigested food, feces, bile, phlegm, pus, blood, sweat, fat, tears, grease, saliva, snot, synovial fluid, urine.’ That’s how a bhikkhu meditates as below, so above; as above, so below.

කථඤ්ච, භික්ඛවේ, භික්ඛු යථා දිවා තථා රත්තිං, යථා රත්තිං තථා දිවා විහරති? ඉධ, භික්ඛවේ, භික්ඛු යේහි ආකාරේහි යේහි ලිඞ්ගේහි යේහි නිමිත්තේහි දිවා ඡන්දසමාධිප්පධානසඞ්ඛාරසමන්නාගතං ඉද්ධිපාදං භාවේති, සෝ තේහි ආකාරේහි තේහි ලිඞ්ගේහි තේහි නිමිත්තේහි රත්තිං ඡන්දසමාධිප්පධානසඞ්ඛාරසමන්නාගතං ඉද්ධිපාදං භාවේති; යේහි වා පන ආකාරේහි යේහි ලිඞ්ගේහි යේහි නිමිත්තේහි රත්තිං ඡන්දසමාධිප්පධානසඞ්ඛාරසමන්නාගතං ඉද්ධිපාදං භාවේති, සෝ තේහි ආකාරේහි තේහි ලිඞ්ගේහි තේහි නිමිත්තේහි දිවා ඡන්දසමාධිප්පධානසඞ්ඛාරසමන්නාගතං ඉද්ධිපාදං භාවේති. ඒවං ඛෝ, භික්ඛවේ, භික්ඛු යථා දිවා තථා රත්තිං, යථා රත්තිං තථා දිවා විහරති.

And how does a bhikkhu meditate as by day, so by night; as by night, so by day? It’s when a bhikkhu develops the basis of psychic power that has immersion due to enthusiasm, and active effort, with the same features, attributes, and signs by day as by night. And they develop it with the same features, attributes, and signs by night as by day. That’s how a bhikkhu meditates as by day, so by night; as by night, so by day.

කථඤ්ච, භික්ඛවේ, භික්ඛු විවටේන චේතසා අපරියෝනද්ධේන සප්පභාසං චිත්තං භාවේති? ඉධ, භික්ඛවේ, භික්ඛුනෝ ආලෝකසඤ්ඤා සුග්ගහිතා හෝති දිවාසඤ්ඤා ස්වාධිට්ඨිතා. ඒවං ඛෝ, භික්ඛවේ, භික්ඛු විවටේන චේතසා අපරියෝනද්ධේන සප්පභාසං චිත්තං භාවේති.

And how, with an open and unenveloped heart, does a bhikkhu develop a mind that’s full of radiance? It’s when a bhikkhu has properly grasped the perception of light, and has properly grasped the perception of day. That’s how, with an open and unenveloped heart, a bhikkhu develops a mind that’s full of radiance.

කතමඤ්ච, භික්ඛවේ, අතිලීනං වීරියං? යං, භික්ඛවේ, වීරියං කෝසජ්ජසහගතං කෝසජ්ජසම්පයුත්තං—ඉදං වුච්චති, භික්ඛවේ, අතිලීනං වීරියං.

And what is energy that’s too lax? …

කතමඤ්ච, භික්ඛවේ, අතිප්පග්ගහිතං වීරියං? යං, භික්ඛවේ, වීරියං උද්ධච්චසහගතං උද්ධච්චසම්පයුත්තං—ඉදං වුච්චති, භික්ඛවේ, අතිප්පග්ගහිතං වීරියං.

කතමඤ්ච, භික්ඛවේ, අජ්ඣත්තං සඞ්ඛිත්තං වීරියං? යං, භික්ඛවේ, වීරියං ථිනමිද්ධසහගතං ථිනමිද්ධසම්පයුත්තං—ඉදං වුච්චති, භික්ඛවේ, අජ්ඣත්තං සඞ්ඛිත්තං වීරියං.

කතමඤ්ච, භික්ඛවේ, බහිද්ධා වික්ඛිත්තං වීරියං? යං, භික්ඛවේ, වීරියං බහිද්ධා පඤ්ච කාමගුණේ ආරබ්භ අනුවික්ඛිත්තං අනුවිසටං—ඉදං වුච්චති, භික්ඛවේ, බහිද්ධා වික්ඛිත්තං වීරියං …පේ….

කතමඤ්ච, භික්ඛවේ, අතිලීනං චිත්තං? යං, භික්ඛවේ, චිත්තං කෝසජ්ජසහගතං කෝසජ්ජසම්පයුත්තං—ඉදං වුච්චති, භික්ඛවේ, අතිලීනං චිත්තං.

And what is mental development that’s too lax? …

කතමඤ්ච, භික්ඛවේ, අතිප්පග්ගහිතං චිත්තං? යං, භික්ඛවේ, චිත්තං උද්ධච්චසහගතං උද්ධච්චසම්පයුත්තං—ඉදං වුච්චති, භික්ඛවේ, අතිප්පග්ගහිතං චිත්තං.

කතමඤ්ච, භික්ඛවේ, අජ්ඣත්තං සඞ්ඛිත්තං චිත්තං? යං, භික්ඛවේ, චිත්තං ථිනමිද්ධසහගතං ථිනමිද්ධසම්පයුත්තං—ඉදං වුච්චති, භික්ඛවේ, අජ්ඣත්තං සඞ්ඛිත්තං චිත්තං.

කතමඤ්ච, භික්ඛවේ, බහිද්ධා වික්ඛිත්තං චිත්තං? යං, භික්ඛවේ, චිත්තං බහිද්ධා පඤ්ච කාමගුණේ ආරබ්භ අනුවික්ඛිත්තං අනුවිසටං—ඉදං වුච්චති, භික්ඛවේ, බහිද්ධා වික්ඛිත්තං චිත්තං …පේ… ඒවං ඛෝ, භික්ඛවේ, භික්ඛු විවටේන චේතසා අපරියෝනද්ධේන සප්පභාසං චිත්තං භාවේති.

කතමා ච, භික්ඛවේ, අතිලීනා වීමංසා? යා, භික්ඛවේ, වීමංසා කෝසජ්ජසහගතා කෝසජ්ජසම්පයුත්තා—අයං වුච්චති, භික්ඛවේ, අතිලීනා වීමංසා.

And what is inquiry that’s too lax? It’s when inquiry is combined with laziness. This is called lax inquiry.

කතමා ච, භික්ඛවේ, අතිප්පග්ගහිතා වීමංසා? යා, භික්ඛවේ, වීමංසා උද්ධච්චසහගතා උද්ධච්චසම්පයුත්තා—අයං වුච්චති, භික්ඛවේ, අතිප්පග්ගහිතා වීමංසා.

And what is inquiry that’s too tense? It’s when inquiry is combined with restlessness. This is called tense inquiry.

කතමා ච, භික්ඛවේ, අජ්ඣත්තං සඞ්ඛිත්තා වීමංසා? යා, භික්ඛවේ, වීමංසා ථිනමිද්ධසහගතා ථිනමිද්ධසම්පයුත්තා—අයං වුච්චති, භික්ඛවේ, අජ්ඣත්තං සඞ්ඛිත්තා වීමංසා.

And what is inquiry that’s constricted internally? It’s when inquiry is combined with dullness and drowsiness. This is called inquiry constricted internally.

කතමා ච, භික්ඛවේ, බහිද්ධා වික්ඛිත්තා වීමංසා? යා, භික්ඛවේ, වීමංසා බහිද්ධා පඤ්ච කාමගුණේ ආරබ්භ අනුවික්ඛිත්තා අනුවිසටා—අයං වුච්චති, භික්ඛවේ, බහිද්ධා වික්ඛිත්තා වීමංසා …පේ… ඒවං ඛෝ, භික්ඛවේ, භික්ඛු විවටේන චේතසා අපරියෝනද්ධේන සප්පභාසං චිත්තං භාවේති. ඒවං භාවිතා ඛෝ, භික්ඛවේ, චත්තාරෝ ඉද්ධිපාදා ඒවං බහුලීකතා මහප්ඵලා හෝන්ති මහානිසංසා.

And what is inquiry that’s scattered externally? It’s when inquiry is frequently scattered and diffused externally on account of the five kinds of sensual stimulation. This is called inquiry scattered externally. … That’s how, with an open and unenveloped heart, a bhikkhu develops a mind that’s full of radiance. When the four bases of psychic power have been developed and cultivated in this way they’re very fruitful and beneficial.

ඒවං භාවිතේසු ඛෝ, භික්ඛවේ, භික්ඛු චතූසු ඉද්ධිපාදේසු ඒවං බහුලීකතේසු, අනේකවිහිතං ඉද්ධිවිධං පච්චනුභෝති—ඒකෝපි හුත්වා බහුධා හෝති, බහුධාපි හුත්වා ඒකෝ හෝති …පේ… යාව බ්‍රහ්මලෝකාපි කායේන වසං වත්තේති. ඒවං භාවිතේසු ඛෝ, භික්ඛවේ, භික්ඛු චතූසු ඉද්ධිපාදේසු ඒවං බහුලීකතේසු, ආසවානං ඛයා අනාසවං චේතෝවිමුත්තිං පඤ්ඤාවිමුත්තිං දිට්ඨේව ධම්මේ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරතී”ති.

When the four bases of psychic power have been developed and cultivated in this way, a bhikkhu wields the many kinds of psychic power: multiplying themselves and becoming one again … controlling the body as far as the Brahmā realm. When the four bases of psychic power have been developed and cultivated in this way, they realize the undefiled freedom of heart and freedom by wisdom in this very life. And they live having realized it with their own insight due to the ending of defilements.”

දසමං.

පාසාදකම්පනවග්ගෝ දුතියෝ.

තස්සුද්දානං

පුබ්බං මහප්ඵලං ඡන්දං, මෝග්ගල්ලානඤ්ච උණ්ණාභං; ද්වේ සමණබ්‍රාහ්මණා භික්ඛු, දේසනා විභඞ්ගේන චාති.

Next: මග්ගසුත්ත • Maggasutta • The Path

The authoritative text of the Saṁyutta Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]

විභඞ්ගසුත්ත

Analysis

YOU MAY ALSO LIKE: