Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā |
૨. વિલેખનસિક્ખાપદવણ્ણના
2. Vilekhanasikkhāpadavaṇṇanā
૪૩૮. આપત્તિઞ્ચ સતિસમ્મોસાયાતિ એત્થ ચ-સદ્દો કત્તબ્બઞ્ચ ન કરોતીતિ દીપેતિ, ન ચત્તારિ એવાતિ વુત્તં હોતિ. રટ્ઠેકદેસો જનપદો. બુદ્ધકાલે અરિટ્ઠકણ્ટકા સાસનપચ્ચત્થિકા. ‘‘નાલં અન્તરાયાયા’’તિ વચનેન હિ તે ભગવતો અસબ્બઞ્ઞુતં દીપેન્તિ. પરિનિબ્બુતે ભગવતિ દસવત્થુદીપકા વજ્જિપુત્તકા. તે હિ વિનયસાસનપચ્ચત્થિકા. પરૂપહારાદિવાદા પન સુત્તન્તાભિધમ્મપ્પચ્ચત્થિકા. કે પન તે? એકચ્ચે મહાસઙ્ઘિકાદયો, ન સબ્બેતિ દીપનત્થં ‘‘પરૂપહારા…પે॰… વાદા’’તિ વિસેસનવચનમાહ. તત્થ યે કુહકા પાપિચ્છકા અભૂતં ઉલ્લપિત્વા પટિલદ્ધવરભોજનાનિ ભુઞ્જિત્વા મુટ્ઠસ્સતી નિદ્દં ઓક્કમિત્વા સુક્કવિસ્સટ્ઠિં પત્તા, અઞ્ઞેહિ તં દિસ્વા ‘‘અત્થિ અરહતો સુક્કવિસ્સટ્ઠી’’તિ વુત્તે ‘‘મારકાયિકા ઉપસંહરન્તી’’તિ વત્વા જનં વઞ્ચેન્તિ. યે ચ સમ્માપટિપન્ના અકુહકા, તેપિ તં વચનં સુત્વા કેચિ તંદિટ્ઠિકા હોન્તિ અધિમાનિનો ચ. અત્તનો સુક્કવિસ્સટ્ઠિં પસ્સિત્વાપિ નાધિમુચ્ચન્તિ, અનધિગતે અધિકતસઞ્ઞિનોવ હોન્તિ. તથા અત્થિ અરહતો અઞ્ઞાણકઙ્ખાવિતરણા નામગોત્તાદીસુ વિય સચ્ચેસુ પરવિતરણા પરેહિ પઞ્ઞત્તા નામાનીતિ અધિપ્પાયો યથાસમ્ભવં યોજેતબ્બો. તત્થ વિનયધરો ‘‘અટ્ઠાનમેતં, ભિક્ખવે, અનવકાસો , યં અરહતો અસુચિ મુચ્ચેય્ય (કથા॰ ૩૧૩; મહાવ॰ ૩૫૩). દિટ્ઠધમ્મા…પે॰… અપરપ્પચ્ચયા સત્થુસાસને’’તિઆદીનિ (મહાવ॰ ૩૦) સુત્તપદાનિ દસ્સેત્વા તે સાસનપચ્ચત્થિકેસુ નિગ્ગહિતં નિગ્ગણ્હાતીતિ અધિપ્પાયો. ઇતરે ‘‘પરિયત્તિ મૂલ’’ન્તિ વાદિનો. ‘‘પાતિમોક્ખે ઉદ્દિસ્સમાને’’તિ નિદાનવસેન વુત્તં. તથાગતસ્સ વિભઙ્ગપદાનિ સિદ્ધાનિ. સિદ્ધેયેવ કિં ઇમસ્સ અઙ્ગાનિ? ગરહિતુકામતા ઉપસમ્પન્નસ્સ સન્તિકે સિક્ખાપદવિવણ્ણનઞ્ચાતિ.
438.Āpattiñca satisammosāyāti ettha ca-saddo kattabbañca na karotīti dīpeti, na cattāri evāti vuttaṃ hoti. Raṭṭhekadeso janapado. Buddhakāle ariṭṭhakaṇṭakā sāsanapaccatthikā. ‘‘Nālaṃ antarāyāyā’’ti vacanena hi te bhagavato asabbaññutaṃ dīpenti. Parinibbute bhagavati dasavatthudīpakā vajjiputtakā. Te hi vinayasāsanapaccatthikā. Parūpahārādivādā pana suttantābhidhammappaccatthikā. Ke pana te? Ekacce mahāsaṅghikādayo, na sabbeti dīpanatthaṃ ‘‘parūpahārā…pe… vādā’’ti visesanavacanamāha. Tattha ye kuhakā pāpicchakā abhūtaṃ ullapitvā paṭiladdhavarabhojanāni bhuñjitvā muṭṭhassatī niddaṃ okkamitvā sukkavissaṭṭhiṃ pattā, aññehi taṃ disvā ‘‘atthi arahato sukkavissaṭṭhī’’ti vutte ‘‘mārakāyikā upasaṃharantī’’ti vatvā janaṃ vañcenti. Ye ca sammāpaṭipannā akuhakā, tepi taṃ vacanaṃ sutvā keci taṃdiṭṭhikā honti adhimānino ca. Attano sukkavissaṭṭhiṃ passitvāpi nādhimuccanti, anadhigate adhikatasaññinova honti. Tathā atthi arahato aññāṇakaṅkhāvitaraṇā nāmagottādīsu viya saccesu paravitaraṇā parehi paññattā nāmānīti adhippāyo yathāsambhavaṃ yojetabbo. Tattha vinayadharo ‘‘aṭṭhānametaṃ, bhikkhave, anavakāso , yaṃ arahato asuci mucceyya (kathā. 313; mahāva. 353). Diṭṭhadhammā…pe… aparappaccayā satthusāsane’’tiādīni (mahāva. 30) suttapadāni dassetvā te sāsanapaccatthikesu niggahitaṃ niggaṇhātīti adhippāyo. Itare ‘‘pariyatti mūla’’nti vādino. ‘‘Pātimokkhe uddissamāne’’ti nidānavasena vuttaṃ. Tathāgatassa vibhaṅgapadāni siddhāni. Siddheyeva kiṃ imassa aṅgāni? Garahitukāmatā upasampannassa santike sikkhāpadavivaṇṇanañcāti.
વિલેખનસિક્ખાપદવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Vilekhanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / મહાવિભઙ્ગ • Mahāvibhaṅga / ૮. સહધમ્મિકવગ્ગો • 8. Sahadhammikavaggo
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / મહાવિભઙ્ગ-અટ્ઠકથા • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ૨. વિલેખનસિક્ખાપદવણ્ણના • 2. Vilekhanasikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ૨. વિલેખનસિક્ખાપદવણ્ણના • 2. Vilekhanasikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / ૨. વિલેખનસિક્ખાપદવણ્ણના • 2. Vilekhanasikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi / ૨. વિલેખનસિક્ખાપદં • 2. Vilekhanasikkhāpadaṃ