| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પઞ્ચપકરણ-અનુટીકા • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
૩. વિપાકત્તિકવણ્ણના
3. Vipākattikavaṇṇanā
૧-૨૩. સોયેવાતિ અકતસમાસેહિ પદેહિ યો અત્થો વુચ્ચતિ, સોયેવ અત્થો વુત્તો હોતિ.
1-23. Soyevāti akatasamāsehi padehi yo attho vuccati, soyeva attho vutto hoti.
૨૪-૫૨. તન્તિ તં વચનં, તં વા કટત્તારૂપં. યસ્મા ચિત્તસમુટ્ઠાનસ્સ ઉપાદારૂપસ્સ યથા ખન્ધે પટિચ્ચ ઉપ્પત્તિ, તથા મહાભૂતે ચ પટિચ્ચ ઉપ્પત્તિ. ન હિ તસ્સ તદુભયં વિના ઉપ્પત્તિ અત્થિ, ન એવં કટત્તારૂપસ્સ. તઞ્હિ કમ્મસ્સ કટત્તા ઉપ્પજ્જમાનં મહાભૂતે પટિચ્ચ ઉપ્પજ્જતિ, તસ્મા ચિત્તસમુટ્ઠાનં રૂપં ઉપાદારૂપસ્સ તં વિસેસં દસ્સેતું તદેવ વુત્તં, ન કટત્તારૂપં વુત્તન્તિ ઇમમત્થં દસ્સેતું ‘‘ખન્ધે પટિચ્ચા’’તિઆદિમાહ. યદિપિ કટત્તારૂપં ‘‘મહાભૂતે પટિચ્ચ ચિત્તસમુટ્ઠાનં રૂપં ઉપાદારૂપ’’ન્તિ એત્થ ન ગહિતં, વચનન્તરેન પન ગહિતમેવાતિ દસ્સેન્તો ‘‘પવત્તિયં પના’’તિઆદિમાહ. એવઞ્ચ કત્વાતિ ખન્ધે પટિચ્ચ ઉપ્પત્તિયા અભાવતોયેવ. નાહારપચ્ચયેતિ આહારપચ્ચયે પચ્ચનીયતો ઠિતે. તમ્પીતિ કટત્તારૂપમ્પિ. ઠિતિક્ખણે કટત્તારૂપસ્સ આહારો ઉપત્થમ્ભકો હોતીતિ કત્વા વુત્તં ‘‘ઉપ્પાદક્ખણે’’તિ.
24-52. Tanti taṃ vacanaṃ, taṃ vā kaṭattārūpaṃ. Yasmā cittasamuṭṭhānassa upādārūpassa yathā khandhe paṭicca uppatti, tathā mahābhūte ca paṭicca uppatti. Na hi tassa tadubhayaṃ vinā uppatti atthi, na evaṃ kaṭattārūpassa. Tañhi kammassa kaṭattā uppajjamānaṃ mahābhūte paṭicca uppajjati, tasmā cittasamuṭṭhānaṃ rūpaṃ upādārūpassa taṃ visesaṃ dassetuṃ tadeva vuttaṃ, na kaṭattārūpaṃ vuttanti imamatthaṃ dassetuṃ ‘‘khandhe paṭiccā’’tiādimāha. Yadipi kaṭattārūpaṃ ‘‘mahābhūte paṭicca cittasamuṭṭhānaṃ rūpaṃ upādārūpa’’nti ettha na gahitaṃ, vacanantarena pana gahitamevāti dassento ‘‘pavattiyaṃ panā’’tiādimāha. Evañca katvāti khandhe paṭicca uppattiyā abhāvatoyeva. Nāhārapaccayeti āhārapaccaye paccanīyato ṭhite. Tampīti kaṭattārūpampi. Ṭhitikkhaṇe kaṭattārūpassa āhāro upatthambhako hotīti katvā vuttaṃ ‘‘uppādakkhaṇe’’ti.
વિપાકત્તિકવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Vipākattikavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ટીકા • Tīkā / અભિધમ્મપિટક (ટીકા) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / પઞ્ચપકરણ-મૂલટીકા • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ૩. વિપાકત્તિકવણ્ણના • 3. Vipākattikavaṇṇanā
