Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / જાતક-અટ્ઠકથા • Jātaka-aṭṭhakathā

    [૬૯] ૯. વિસવન્તજાતકવણ્ણના

    [69] 9. Visavantajātakavaṇṇanā

    ધિરત્થુ તં વિસં વન્તન્તિ ઇદં સત્થા જેતવને વિહરન્તો ધમ્મસેનાપતિં આરબ્ભ કથેસિ. થેરસ્સ કિર પિટ્ઠખજ્જકખાદનકાલે મનુસ્સા સઙ્ઘસ્સ બહું પિટ્ઠખાદનીયં ગહેત્વા વિહારં અગમંસુ, ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ ગહિતાવસેસં બહુ અતિરિત્તં અહોસિ. મનુસ્સા ‘‘ભન્તે, અન્તોગામગતાનમ્પિ ગણ્હથા’’તિ આહંસુ. તસ્મિં ખણે થેરસ્સ સદ્ધિવિહારિકો દહરો અન્તોગામે હોતિ, તસ્સ કોટ્ઠાસં ગહેત્વા તસ્મિં અનાગચ્છન્તે ‘‘અતિદિવા હોતી’’તિ થેરસ્સ અદંસુ. થેરેન તસ્મિં પરિભુત્તે દહરો અગમાસિ. અથ નં થેરો ‘‘મયં, આવુસો, તુય્હં ઠપિતખાદનીયં પરિભુઞ્જિમ્હા’’તિ આહ. સો ‘‘મધુરં નામ, ભન્તે, કસ્સ અપ્પિય’’ન્તિ આહ. મહાથેરસ્સ સંવેગો ઉપ્પજ્જિ. સો ઇતો પટ્ઠાય ‘‘પિટ્ઠખાદનીયં ન ખાદિસ્સામી’’તિ અધિટ્ઠાસિ. તતો પટ્ઠાય કિર સારિપુત્તત્થેરેન પિટ્ઠખાદનીયં નામ ન ખાદિતપુબ્બં. તસ્સ પિટ્ઠખાદનીયં અખાદનભાવો ભિક્ખુસઙ્ઘે પાકટો જાતો. ભિક્ખૂ તં કથં કથેન્તા ધમ્મસભાયં નિસીદિંસુ. અથ સત્થા આગન્ત્વા ‘‘કાય નુત્થ, ભિક્ખવે, એતરહિ કથાય સન્નિસિન્ના’’તિ પુચ્છિત્વા ‘‘ઇમાય નામા’’તિ વુત્તે ‘‘ભિક્ખવે, સારિપુત્તો એકવારં જહિતકં જીવિતં પરિચ્ચજન્તોપિ પુન ન ગણ્હાતિયેવા’’તિ વત્વા અતીતં આહરિ.

    Dhiratthu taṃ visaṃ vantanti idaṃ satthā jetavane viharanto dhammasenāpatiṃ ārabbha kathesi. Therassa kira piṭṭhakhajjakakhādanakāle manussā saṅghassa bahuṃ piṭṭhakhādanīyaṃ gahetvā vihāraṃ agamaṃsu, bhikkhusaṅghassa gahitāvasesaṃ bahu atirittaṃ ahosi. Manussā ‘‘bhante, antogāmagatānampi gaṇhathā’’ti āhaṃsu. Tasmiṃ khaṇe therassa saddhivihāriko daharo antogāme hoti, tassa koṭṭhāsaṃ gahetvā tasmiṃ anāgacchante ‘‘atidivā hotī’’ti therassa adaṃsu. Therena tasmiṃ paribhutte daharo agamāsi. Atha naṃ thero ‘‘mayaṃ, āvuso, tuyhaṃ ṭhapitakhādanīyaṃ paribhuñjimhā’’ti āha. So ‘‘madhuraṃ nāma, bhante, kassa appiya’’nti āha. Mahātherassa saṃvego uppajji. So ito paṭṭhāya ‘‘piṭṭhakhādanīyaṃ na khādissāmī’’ti adhiṭṭhāsi. Tato paṭṭhāya kira sāriputtattherena piṭṭhakhādanīyaṃ nāma na khāditapubbaṃ. Tassa piṭṭhakhādanīyaṃ akhādanabhāvo bhikkhusaṅghe pākaṭo jāto. Bhikkhū taṃ kathaṃ kathentā dhammasabhāyaṃ nisīdiṃsu. Atha satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘bhikkhave, sāriputto ekavāraṃ jahitakaṃ jīvitaṃ pariccajantopi puna na gaṇhātiyevā’’ti vatvā atītaṃ āhari.

    અતીતે બારાણસિયં બ્રહ્મદત્તે રજ્જં કારેન્તે બોધિસત્તો વિસવેજ્જકુલે નિબ્બત્તિત્વા વેજ્જકમ્મેન જીવિકં કપ્પેસિ. અથેકં જનપદમનુસ્સં સપ્પો ડંસિ, તસ્સ ઞાતકા પમાદં અકત્વા ખિપ્પં વેજ્જં આનયિંસુ . વેજ્જો આહ ‘‘કિં તાવ ઓસધેન, પરિભાવેત્વા વિસં હરામિ, દટ્ઠસપ્પં આવાહેત્વા દટ્ઠટ્ઠાનતો તેનેવ વિસં આકડ્ઢાપેમી’’તિ. ‘‘સપ્પં આવાહેત્વા વિસં આકડ્ઢાપેહી’’તિ. સો સપ્પં આવાહેત્વા ‘‘તયા અયં દટ્ઠો’’તિ આહ. ‘‘આમ, મયા’’તિ . ‘‘તયા દટ્ઠટ્ઠાનતો ત્વઞ્ઞેવ મુખેન વિસં આકડ્ઢાહી’’તિ. ‘‘મયા એકવારં જહિતકં પુન ન ગહિતપુબ્બં, નાહં મયા જહિતવિસં આકડ્ઢિસ્સામી’’તિ. સો દારૂનિ આહરાપેત્વા અગ્ગિં કત્વા આહ ‘‘સચે અત્તનો વિસં નાકડ્ઢસિ, ઇમં અગ્ગિં પવિસા’’તિ. સપ્પો ‘‘અપિ અગ્ગિં પવિસિસ્સામિ, નેવત્તના એકવારં જહિતવિસં પચ્ચાહરિસ્સામી’’તિ વત્વા ઇમં ગાથમાહ –

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto visavejjakule nibbattitvā vejjakammena jīvikaṃ kappesi. Athekaṃ janapadamanussaṃ sappo ḍaṃsi, tassa ñātakā pamādaṃ akatvā khippaṃ vejjaṃ ānayiṃsu . Vejjo āha ‘‘kiṃ tāva osadhena, paribhāvetvā visaṃ harāmi, daṭṭhasappaṃ āvāhetvā daṭṭhaṭṭhānato teneva visaṃ ākaḍḍhāpemī’’ti. ‘‘Sappaṃ āvāhetvā visaṃ ākaḍḍhāpehī’’ti. So sappaṃ āvāhetvā ‘‘tayā ayaṃ daṭṭho’’ti āha. ‘‘Āma, mayā’’ti . ‘‘Tayā daṭṭhaṭṭhānato tvaññeva mukhena visaṃ ākaḍḍhāhī’’ti. ‘‘Mayā ekavāraṃ jahitakaṃ puna na gahitapubbaṃ, nāhaṃ mayā jahitavisaṃ ākaḍḍhissāmī’’ti. So dārūni āharāpetvā aggiṃ katvā āha ‘‘sace attano visaṃ nākaḍḍhasi, imaṃ aggiṃ pavisā’’ti. Sappo ‘‘api aggiṃ pavisissāmi, nevattanā ekavāraṃ jahitavisaṃ paccāharissāmī’’ti vatvā imaṃ gāthamāha –

    ૬૯.

    69.

    ‘‘ધિરત્થુ તં વિસં વન્તં, યમહં જીવિતકારણા;

    ‘‘Dhiratthu taṃ visaṃ vantaṃ, yamahaṃ jīvitakāraṇā;

    વન્તં પચ્ચાહરિસ્સામિ, મતં મે જીવિતા વર’’ન્તિ.

    Vantaṃ paccāharissāmi, mataṃ me jīvitā vara’’nti.

    તત્થ ધિરત્થૂતિ ગરહત્થે નિપાતો. તં વિસન્તિ યમહં જીવિતકારણા વન્તં વિસં પચ્ચાહરિસ્સામિ, તં વન્તં વિસં ધિરત્થુ. મતં મે જીવિતા વરન્તિ તસ્સ વિસસ્સ અપચ્ચાહરણકારણા યં અગ્ગિં પવિસિત્વા મરણં, તં મમ જીવિતતો વરન્તિ અત્થો.

    Tattha dhiratthūti garahatthe nipāto. Taṃ visanti yamahaṃ jīvitakāraṇā vantaṃ visaṃ paccāharissāmi, taṃ vantaṃ visaṃ dhiratthu. Mataṃ me jīvitā varanti tassa visassa apaccāharaṇakāraṇā yaṃ aggiṃ pavisitvā maraṇaṃ, taṃ mama jīvitato varanti attho.

    એવઞ્ચ પન વત્વા અગ્ગિં પવિસિતું પાયાસિ. અથ નં વેજ્જો નિવારેત્વા તં પુરિસં ઓસધેહિ ચ મન્તેહિ ચ નિબ્બિસં અરોગં કત્વા સપ્પસ્સ સીલાનિ દત્વા ‘‘ઇતો પટ્ઠાય મા કઞ્ચિ વિહેઠેસી’’તિ વત્વા વિસ્સજ્જેસિ.

    Evañca pana vatvā aggiṃ pavisituṃ pāyāsi. Atha naṃ vejjo nivāretvā taṃ purisaṃ osadhehi ca mantehi ca nibbisaṃ arogaṃ katvā sappassa sīlāni datvā ‘‘ito paṭṭhāya mā kañci viheṭhesī’’ti vatvā vissajjesi.

    સત્થાપિ ‘‘ન, ભિક્ખવે, સારિપુત્તો એકવારં જહિતકં જીવિતમ્પિ પરિચ્ચજન્તો પુન ગણ્હાતી’’તિ ઇમં ધમ્મદેસનં આહરિત્વા અનુસન્ધિં ઘટેત્વા જાતકં સમોધાનેસિ ‘‘તદા સપ્પો સારિપુત્તો અહોસિ, વેજ્જો પન અહમેવ અહોસિ’’ન્તિ.

    Satthāpi ‘‘na, bhikkhave, sāriputto ekavāraṃ jahitakaṃ jīvitampi pariccajanto puna gaṇhātī’’ti imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā anusandhiṃ ghaṭetvā jātakaṃ samodhānesi ‘‘tadā sappo sāriputto ahosi, vejjo pana ahameva ahosi’’nti.

    વિસવન્તજાતકવણ્ણના નવમા.

    Visavantajātakavaṇṇanā navamā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / જાતકપાળિ • Jātakapāḷi / ૬૯. વિસવન્તજાતકં • 69. Visavantajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact