Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / இதிவுத்தக-அட்ட²கதா² • Itivuttaka-aṭṭhakathā |
2. து³தியவக்³கோ³
2. Dutiyavaggo
1. விதக்கஸுத்தவண்ணனா
1. Vitakkasuttavaṇṇanā
38. து³தியவக்³க³ஸ்ஸ பட²மே ததா²க³தங், பி⁴க்க²வேதி எத்த² ததா²க³த-ஸத்³தோ³ தாவ ஸத்தவோஹாரஸம்மாஸம்பு³த்³தா⁴தீ³ஸு தி³ஸ்ஸதி. ததா² ஹேஸ ‘‘ஹோதி ததா²க³தோ பரங் மரணா’’திஆதீ³ஸு (தீ³॰ நி॰ 1.65) ஸத்தவோஹாரே.
38. Dutiyavaggassa paṭhame tathāgataṃ, bhikkhaveti ettha tathāgata-saddo tāva sattavohārasammāsambuddhādīsu dissati. Tathā hesa ‘‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’tiādīsu (dī. ni. 1.65) sattavohāre.
‘‘ததா²க³தங் தே³வமனுஸ்ஸபூஜிதங்,
‘‘Tathāgataṃ devamanussapūjitaṃ,
பு³த்³த⁴ங் நமஸ்ஸாம ஸுவத்தி² ஹோதூ’’தி. (கு²॰ பா॰ 6.16) –
Buddhaṃ namassāma suvatthi hotū’’ti. (khu. pā. 6.16) –
ஆதீ³ஸு ஸம்மாஸம்பு³த்³தே⁴.
Ādīsu sammāsambuddhe.
‘‘ததா²க³தங் தே³வமனுஸ்ஸபூஜிதங்,
‘‘Tathāgataṃ devamanussapūjitaṃ,
த⁴ம்மங் நமஸ்ஸாம ஸுவத்தி² ஹோதூ’’தி. (கு²॰ பா॰ 6.17) –
Dhammaṃ namassāma suvatthi hotū’’ti. (khu. pā. 6.17) –
ஆதீ³ஸு த⁴ம்மே.
Ādīsu dhamme.
‘‘ததா²க³தங் தே³வமனுஸ்ஸபூஜிதங்,
‘‘Tathāgataṃ devamanussapūjitaṃ,
ஸங்க⁴ங் நமஸ்ஸாம ஸுவத்தி² ஹோதூ’’தி. (கு²॰ பா॰ 6.18) –
Saṅghaṃ namassāma suvatthi hotū’’ti. (khu. pā. 6.18) –
ஆதீ³ஸு ஸங்கே⁴. இத⁴ பன ஸம்மாஸம்பு³த்³தே⁴. தஸ்மா ததா²க³தந்தி எத்த² அட்ட²ஹி காரணேஹி ப⁴க³வா ததா²க³தோதி வுச்சதி. கதமேஹி அட்ட²ஹி? ததா² ஆக³தோதி ததா²க³தோ, ததா² க³தோதி ததா²க³தோ, தத²லக்க²ணங் ஆக³தோதி ததா²க³தோ, தத²த⁴ம்மே யாதா²வதோ அபி⁴ஸம்பு³த்³தோ⁴தி ததா²க³தோ, தத²த³ஸ்ஸிதாய ததா²க³தோ, தத²வாதி³தாய ததா²க³தோ, ததா²காரிதாய ததா²க³தோ, அபி⁴ப⁴வனட்டே²ன ததா²க³தோதி.
Ādīsu saṅghe. Idha pana sammāsambuddhe. Tasmā tathāgatanti ettha aṭṭhahi kāraṇehi bhagavā tathāgatoti vuccati. Katamehi aṭṭhahi? Tathā āgatoti tathāgato, tathā gatoti tathāgato, tathalakkhaṇaṃ āgatoti tathāgato, tathadhamme yāthāvato abhisambuddhoti tathāgato, tathadassitāya tathāgato, tathavāditāya tathāgato, tathākāritāya tathāgato, abhibhavanaṭṭhena tathāgatoti.
கத²ங் ப⁴க³வா ததா² ஆக³தோதி ததா²க³தோ? யதா² யேன அபி⁴னீஹாரேன தா³னபாரமிங் பூரெத்வா ஸீலனெக்க²ம்மபஞ்ஞாவீரியக²ந்திஸச்சஅதி⁴ட்டா²னமெத்தாஉபெக்கா²பாரமிங் பூரெத்வா இமா த³ஸ பாரமியோ, த³ஸ உபபாரமியோ, த³ஸ பரமத்த²பாரமியோதி ஸமதிங்ஸ பாரமியோ பூரெத்வா அங்க³பரிச்சாக³ங், அத்தபரிச்சாக³ங், த⁴னபரிச்சாக³ங், தா³ரபரிச்சாக³ங், ரஜ்ஜபரிச்சாக³ந்தி இமானி பஞ்ச மஹாபரிச்சாகா³னி பரிச்சஜித்வா யதா² விபஸ்ஸிஆத³யோ ஸம்மாஸம்பு³த்³தா⁴ ஆக³தா , ததா² அம்ஹாகங் ப⁴க³வாபி ஆக³தோதி ததா²க³தோ. யதா²ஹ –
Kathaṃ bhagavā tathā āgatoti tathāgato? Yathā yena abhinīhārena dānapāramiṃ pūretvā sīlanekkhammapaññāvīriyakhantisaccaadhiṭṭhānamettāupekkhāpāramiṃ pūretvā imā dasa pāramiyo, dasa upapāramiyo, dasa paramatthapāramiyoti samatiṃsa pāramiyo pūretvā aṅgapariccāgaṃ, attapariccāgaṃ, dhanapariccāgaṃ, dārapariccāgaṃ, rajjapariccāganti imāni pañca mahāpariccāgāni pariccajitvā yathā vipassiādayo sammāsambuddhā āgatā , tathā amhākaṃ bhagavāpi āgatoti tathāgato. Yathāha –
‘‘யதே²வ லோகம்ஹி விபஸ்ஸிஆத³யோ,
‘‘Yatheva lokamhi vipassiādayo,
ஸப்³ப³ஞ்ஞுபா⁴வங் முனயோ இதா⁴க³தா;
Sabbaññubhāvaṃ munayo idhāgatā;
ததா² அயங் ஸக்யமுனீபி ஆக³தோ,
Tathā ayaṃ sakyamunīpi āgato,
ததா²க³தோ வுச்சதி தேன சக்கு²மா’’தி. –
Tathāgato vuccati tena cakkhumā’’ti. –
ஏவங் ததா² ஆக³தோதி ததா²க³தோ.
Evaṃ tathā āgatoti tathāgato.
கத²ங் ததா² க³தோதி ததா²க³தோ? யதா² ஸம்பதிஜாதாவ விபஸ்ஸிஆத³யோ ஸமேஹி பாதே³ஹி பத²வியங் பதிட்டா²ய உத்தராபி⁴முகா² ஸத்தபத³வீதிஹாரேன க³தா, ததா² அம்ஹாகங் ப⁴க³வாபி க³தோதி ததா²க³தோ. யதா²ஹு –
Kathaṃ tathā gatoti tathāgato? Yathā sampatijātāva vipassiādayo samehi pādehi pathaviyaṃ patiṭṭhāya uttarābhimukhā sattapadavītihārena gatā, tathā amhākaṃ bhagavāpi gatoti tathāgato. Yathāhu –
‘‘முஹுத்தஜாதோவ க³வங்பதீ யதா²,
‘‘Muhuttajātova gavaṃpatī yathā,
ஸமேஹி பாதே³ஹி பு²ஸீ வஸுந்த⁴ரங்;
Samehi pādehi phusī vasundharaṃ;
ஸோ விக்கமீ ஸத்த பதா³னி கோ³தமோ,
So vikkamī satta padāni gotamo,
ஸேதஞ்ச ச²த்தங் அனுதா⁴ரயுங் மரூ.
Setañca chattaṃ anudhārayuṃ marū.
‘‘க³ந்த்வான ஸோ ஸத்த பதா³னி கோ³தமோ,
‘‘Gantvāna so satta padāni gotamo,
தி³ஸா விலோகேஸி ஸமா ஸமந்ததோ;
Disā vilokesi samā samantato;
அட்ட²ங்கு³பேதங் கி³ரமப்³பு⁴தீ³ரயி,
Aṭṭhaṅgupetaṃ giramabbhudīrayi,
ஸீஹோ யதா² பப்³ப³தமுத்³த⁴னிட்டி²தோ’’தி. –
Sīho yathā pabbatamuddhaniṭṭhito’’ti. –
ஏவங் ததா² க³தோதி ததா²க³தோ.
Evaṃ tathā gatoti tathāgato.
கத²ங் தத²லக்க²ணங் ஆக³தோதி ததா²க³தோ? ஸப்³பே³ஸங் ரூபாரூபத⁴ம்மானங் ஸலக்க²ணங், ஸாமஞ்ஞலக்க²ணங், தத²ங், அவிதத²ங், ஞாணக³தியா ஆக³தோ, அவிரஜ்ஜி²த்வா பத்தோ, அனுபு³த்³தோ⁴தி ததா²க³தோ. யதா²ஹ –
Kathaṃ tathalakkhaṇaṃ āgatoti tathāgato? Sabbesaṃ rūpārūpadhammānaṃ salakkhaṇaṃ, sāmaññalakkhaṇaṃ, tathaṃ, avitathaṃ, ñāṇagatiyā āgato, avirajjhitvā patto, anubuddhoti tathāgato. Yathāha –
‘‘ஸப்³பே³ஸங் பன த⁴ம்மானங், ஸகஸாமஞ்ஞலக்க²ணங்;
‘‘Sabbesaṃ pana dhammānaṃ, sakasāmaññalakkhaṇaṃ;
தத²மேவாக³தோ யஸ்மா, தஸ்மா நாதோ² ததா²க³தோ’’தி. –
Tathamevāgato yasmā, tasmā nātho tathāgato’’ti. –
ஏவங் தத²லக்க²ணங் ஆக³தோதி ததா²க³தோ.
Evaṃ tathalakkhaṇaṃ āgatoti tathāgato.
கத²ங் தத²த⁴ம்மே யாதா²வதோ அபி⁴ஸம்பு³த்³தோ⁴தி ததா²க³தோ? தத²த⁴ம்மா நாம சத்தாரி அரியஸச்சானி. யதா²ஹ ‘‘சத்தாரிமானி, பி⁴க்க²வே, ததா²னி அவிததா²னி அனஞ்ஞதா²னி. கதமானி சத்தாரி? இத³ங் து³க்க²ங் அரியஸச்சந்தி , பி⁴க்க²வே, தத²மேதங் அவிதத²மேதங் அனஞ்ஞத²மேத’’ந்தி (ஸங்॰ நி॰ 5.1090) வித்தா²ரோ. தானி ச ப⁴க³வா அபி⁴ஸம்பு³த்³தோ⁴, தஸ்மாபி ததா²னங் அபி⁴ஸம்பு³த்³த⁴த்தா ததா²க³தோ. அபி⁴ஸம்பு³த்³த⁴த்தோ² ஹி எத்த² க³த-ஸத்³தோ³. ஏவங் தத²த⁴ம்மே யாதா²வதோ அபி⁴ஸம்பு³த்³தோ⁴தி ததா²க³தோ.
Kathaṃ tathadhamme yāthāvato abhisambuddhoti tathāgato? Tathadhammā nāma cattāri ariyasaccāni. Yathāha ‘‘cattārimāni, bhikkhave, tathāni avitathāni anaññathāni. Katamāni cattāri? Idaṃ dukkhaṃ ariyasaccanti , bhikkhave, tathametaṃ avitathametaṃ anaññathameta’’nti (saṃ. ni. 5.1090) vitthāro. Tāni ca bhagavā abhisambuddho, tasmāpi tathānaṃ abhisambuddhattā tathāgato. Abhisambuddhattho hi ettha gata-saddo. Evaṃ tathadhamme yāthāvato abhisambuddhoti tathāgato.
கத²ங் தத²த³ஸ்ஸிதாய ததா²க³தோ? யங் ஸதே³வகே லோகே…பே॰… ஸதே³வமனுஸ்ஸாய பஜாய அபரிமாணாஸு லோகதா⁴தூஸு அபரிமாணானங் ஸத்தானங் சக்கு²த்³வாரே ஆபாத²மாக³ச்ச²ந்தங் ரூபாரம்மணங் நாம அத்தி², தங் ப⁴க³வா ஸப்³பா³காரதோ ஜானாதி பஸ்ஸதி. ஏவங் ஜானதா பஸ்ஸதா சானேன தங் இட்டா²தி³வஸேன வா தி³ட்ட²ஸுதமுதவிஞ்ஞாதேஸு லப்³ப⁴மானபத³வஸேன வா ‘‘கதமங் தங் ரூபங் ரூபாயதனங், யங் ரூபங் சதுன்னங் மஹாபூ⁴தானங் உபாதா³ய வண்ணனிபா⁴ ஸனித³ஸ்ஸனங் ஸப்படிக⁴ங் நீலங் பீதக’’ந்திஆதி³னா (த⁴॰ ஸ॰ 616) நயேன அனேகேஹி நாமேஹி தேரஸஹி வாரேஹி த்³வேபஞ்ஞாஸாய நயேஹி விப⁴ஜ்ஜமானங் தத²மேவ ஹோதி, விதத²ங் நத்தி². ஏஸ நயோ ஸோதத்³வாராதீ³ஸு ஆபாத²மாக³ச்ச²ந்தேஸு ஸத்³தா³தீ³ஸு. வுத்தஞ்ஹேதங் ப⁴க³வதா –
Kathaṃ tathadassitāya tathāgato? Yaṃ sadevake loke…pe… sadevamanussāya pajāya aparimāṇāsu lokadhātūsu aparimāṇānaṃ sattānaṃ cakkhudvāre āpāthamāgacchantaṃ rūpārammaṇaṃ nāma atthi, taṃ bhagavā sabbākārato jānāti passati. Evaṃ jānatā passatā cānena taṃ iṭṭhādivasena vā diṭṭhasutamutaviññātesu labbhamānapadavasena vā ‘‘katamaṃ taṃ rūpaṃ rūpāyatanaṃ, yaṃ rūpaṃ catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya vaṇṇanibhā sanidassanaṃ sappaṭighaṃ nīlaṃ pītaka’’ntiādinā (dha. sa. 616) nayena anekehi nāmehi terasahi vārehi dvepaññāsāya nayehi vibhajjamānaṃ tathameva hoti, vitathaṃ natthi. Esa nayo sotadvārādīsu āpāthamāgacchantesu saddādīsu. Vuttañhetaṃ bhagavatā –
‘‘யங், பி⁴க்க²வே, ஸதே³வகஸ்ஸ லோகஸ்ஸ…பே॰… ஸதே³வமனுஸ்ஸாய தி³ட்ட²ங் ஸுதங் முதங் விஞ்ஞாதங் பத்தங் பரியேஸிதங் அனுவிசரிதங் மனஸா, தமஹங் ஜானாமி…பே॰… தமஹங் அப்³ப⁴ஞ்ஞாஸிங், தங் ததா²க³தஸ்ஸ விதி³தங், தங் ததா²க³தோ ந உபட்டா²ஸீ’’தி (அ॰ நி॰ 4.24).
‘‘Yaṃ, bhikkhave, sadevakassa lokassa…pe… sadevamanussāya diṭṭhaṃ sutaṃ mutaṃ viññātaṃ pattaṃ pariyesitaṃ anuvicaritaṃ manasā, tamahaṃ jānāmi…pe… tamahaṃ abbhaññāsiṃ, taṃ tathāgatassa viditaṃ, taṃ tathāgato na upaṭṭhāsī’’ti (a. ni. 4.24).
ஏவங் தத²த³ஸ்ஸிதாய ததா²க³தோ. எத்த² தத²த³ஸ்ஸிஅத்தே² ததா²க³தோதி பத³ஸ்ஸ ஸம்ப⁴வோ வேதி³தப்³போ³.
Evaṃ tathadassitāya tathāgato. Ettha tathadassiatthe tathāgatoti padassa sambhavo veditabbo.
கத²ங் தத²வாதி³தாய ததா²க³தோ? யங் ரத்திங் ப⁴க³வா அனுத்தரங் ஸம்மாஸம்போ³தி⁴ங் அபி⁴ஸம்பு³த்³தோ⁴, யஞ்ச ரத்திங் அனுபாதி³ஸேஸாய நிப்³பா³னதா⁴துயா பரினிப்³பா³யி, எத்த²ந்தரே பஞ்சசத்தாலீஸவஸ்ஸபரிமாணகாலே யங் ப⁴க³வதா பா⁴ஸிதங் ஸுத்தகெ³ய்யாதி³, ஸப்³ப³ங் தங் பரிஸுத்³த⁴ங் பரிபுண்ணங் ராக³மதா³தி³னிம்மத³னங் ஏகஸதி³ஸங் தத²ங் அவிதத²ங். தேனாஹ –
Kathaṃ tathavāditāya tathāgato? Yaṃ rattiṃ bhagavā anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddho, yañca rattiṃ anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyi, etthantare pañcacattālīsavassaparimāṇakāle yaṃ bhagavatā bhāsitaṃ suttageyyādi, sabbaṃ taṃ parisuddhaṃ paripuṇṇaṃ rāgamadādinimmadanaṃ ekasadisaṃ tathaṃ avitathaṃ. Tenāha –
‘‘யஞ்ச, சுந்த³, ரத்திங் ததா²க³தோ அனுத்தரங் ஸம்மாஸம்போ³தி⁴ங் அபி⁴ஸம்பு³ஜ்ஜ²தி, யஞ்ச ரத்திங் அனுபாதி³ஸேஸாய நிப்³பா³னதா⁴துயா பரினிப்³பா³யதி, யங் ஏதஸ்மிங் அந்தரே பா⁴ஸதி லபதி நித்³தி³ஸதி, ஸப்³ப³ங் தங் ததே²வ ஹோதி, நோ அஞ்ஞதா². தஸ்மா ‘ததா²க³தோ’தி வுச்சதீ’’தி (தீ³॰ நி॰ 3.188; அ॰ நி॰ 4.23).
‘‘Yañca, cunda, rattiṃ tathāgato anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambujjhati, yañca rattiṃ anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyati, yaṃ etasmiṃ antare bhāsati lapati niddisati, sabbaṃ taṃ tatheva hoti, no aññathā. Tasmā ‘tathāgato’ti vuccatī’’ti (dī. ni. 3.188; a. ni. 4.23).
க³த³அத்தோ² ஹி எத்த² க³தஸத்³தோ³. ஏவங் தத²வாதி³தாய ததா²க³தோ. அபிச ஆக³த³னங் ஆக³தோ³, வசனந்தி அத்தோ². ததோ² அவிபரீதோ ஆக³தோ³ அஸ்ஸாதி த³காரஸ்ஸ தகாரங் கத்வா ததா²க³தோதி, ஏவம்பெத்த² பத³ஸித்³தி⁴ வேதி³தப்³பா³.
Gadaattho hi ettha gatasaddo. Evaṃ tathavāditāya tathāgato. Apica āgadanaṃ āgado, vacananti attho. Tatho aviparīto āgado assāti dakārassa takāraṃ katvā tathāgatoti, evampettha padasiddhi veditabbā.
கத²ங் ததா²காரிதாய ததா²க³தோ? ப⁴க³வதோ ஹி வாசாய காயோ அனுலோமேதி, காயஸ்ஸபி வாசா. தஸ்மா யதா²வாதீ³ ததா²காரீ, யதா²காரீ ததா²வாதீ³ ச ஹோதி. ஏவங்பூ⁴தஸ்ஸ சஸ்ஸ யதா² வாசா, காயோபி ததா² க³தோ பவத்தோ. யதா² ச காயோ, வாசாபி ததா² க³தாதி ததா²க³தோ. தேனாஹ ‘‘யதா²வாதீ³, பி⁴க்க²வே, ததா²க³தோ ததா²காரீ, யதா²காரீ ததா²வாதீ³. இதி யதா²வாதீ³ ததா²காரீ, யதா²காரீ ததா²வாதீ³. தஸ்மா ‘ததா²க³தோ’தி வுச்சதீ’’தி. ஏவங் ததா²காரிதாய ததா²க³தோ.
Kathaṃ tathākāritāya tathāgato? Bhagavato hi vācāya kāyo anulometi, kāyassapi vācā. Tasmā yathāvādī tathākārī, yathākārī tathāvādī ca hoti. Evaṃbhūtassa cassa yathā vācā, kāyopi tathā gato pavatto. Yathā ca kāyo, vācāpi tathā gatāti tathāgato. Tenāha ‘‘yathāvādī, bhikkhave, tathāgato tathākārī, yathākārī tathāvādī. Iti yathāvādī tathākārī, yathākārī tathāvādī. Tasmā ‘tathāgato’ti vuccatī’’ti. Evaṃ tathākāritāya tathāgato.
கத²ங் அபி⁴ப⁴வனட்டே²ன ததா²க³தோ? யஸ்மா ப⁴க³வா உபரி ப⁴வக்³க³ங் ஹெட்டா² அவீசிங் பரியந்தங் கரித்வா திரியங் அபரிமாணாஸு லோகதா⁴தூஸு ஸப்³ப³ஸத்தே அபி⁴ப⁴வதி ஸீலேனபி ஸமாதி⁴னாபி பஞ்ஞாயபி விமுத்தியாபி விமுத்திஞாணத³ஸ்ஸனேனபி, ந தஸ்ஸ துலா வா பமாணங் வா அத்தி², அத² கோ² அதுலோ அப்பமெய்யோ அனுத்தரோ தே³வானங் அதிதே³வோ ஸக்கானங் அதிஸக்கோ ப்³ரஹ்மானங் அதிப்³ரஹ்மா ஸப்³ப³ஸத்துத்தமோ, தஸ்மா ததா²க³தோ. தேனாஹ –
Kathaṃ abhibhavanaṭṭhena tathāgato? Yasmā bhagavā upari bhavaggaṃ heṭṭhā avīciṃ pariyantaṃ karitvā tiriyaṃ aparimāṇāsu lokadhātūsu sabbasatte abhibhavati sīlenapi samādhināpi paññāyapi vimuttiyāpi vimuttiñāṇadassanenapi, na tassa tulā vā pamāṇaṃ vā atthi, atha kho atulo appameyyo anuttaro devānaṃ atidevo sakkānaṃ atisakko brahmānaṃ atibrahmā sabbasattuttamo, tasmā tathāgato. Tenāha –
‘‘ஸதே³வகே, பி⁴க்க²வே, லோகே…பே॰… மனுஸ்ஸாய ததா²க³தோ அபி⁴பூ⁴ அனபி⁴பூ⁴தோ அஞ்ஞத³த்து² த³ஸோ வஸவத்தீ, தஸ்மா ‘ததா²க³தோ’தி வுச்சதீ’’தி (தீ³॰ நி॰ 3.188; அ॰ நி॰ 4.23).
‘‘Sadevake, bhikkhave, loke…pe… manussāya tathāgato abhibhū anabhibhūto aññadatthu daso vasavattī, tasmā ‘tathāgato’ti vuccatī’’ti (dī. ni. 3.188; a. ni. 4.23).
தத்ராயங் பத³ஸித்³தி⁴ – அக³தோ³ விய அக³தோ³, தே³ஸனாவிலாஸோ சேவ புஞ்ஞுஸ்ஸயோ ச. தேன ஹேஸ மஹானுபா⁴வோ பி⁴ஸக்கோ விய தி³ப்³பா³க³தே³ன ஸப்பே, ஸப்³ப³பரப்பவாதி³னோ ஸதே³வகஞ்ச லோகங் அபி⁴ப⁴வதி. இதி ஸப்³ப³லோகாபி⁴ப⁴வனே ததோ² அவிபரீதோ யதா²வுத்தோ அக³தோ³ ஏதஸ்ஸாதி த³காரஸ்ஸ தகாரங் கத்வா ததா²க³தோதி வேதி³தப்³போ³. ஏவங் அபி⁴ப⁴வனட்டே²ன ததா²க³தோ.
Tatrāyaṃ padasiddhi – agado viya agado, desanāvilāso ceva puññussayo ca. Tena hesa mahānubhāvo bhisakko viya dibbāgadena sappe, sabbaparappavādino sadevakañca lokaṃ abhibhavati. Iti sabbalokābhibhavane tatho aviparīto yathāvutto agado etassāti dakārassa takāraṃ katvā tathāgatoti veditabbo. Evaṃ abhibhavanaṭṭhena tathāgato.
அபிச ததா²ய க³தோதி ததா²க³தோ, தத²ங் க³தோதி ததா²க³தோ. தத்த² ஸகலலோகங் தீரணபரிஞ்ஞாய ததா²ய க³தோ அவக³தோதி ததா²க³தோ, லோகஸமுத³யங் பஹானபரிஞ்ஞாய ததா²ய க³தோ அதீதோதி ததா²க³தோ, லோகனிரோத⁴ங் ஸச்சி²கிரியாய ததா²ய க³தோ அதி⁴க³தோதி ததா²க³தோ. லோகனிரோத⁴கா³மினிங் படிபத³ங் தத²ங் க³தோ படிபன்னோதி ததா²க³தோ. வுத்தஞ்ஹேதங் ப⁴க³வதா –
Apica tathāya gatoti tathāgato, tathaṃ gatoti tathāgato. Tattha sakalalokaṃ tīraṇapariññāya tathāya gato avagatoti tathāgato, lokasamudayaṃ pahānapariññāya tathāya gato atītoti tathāgato, lokanirodhaṃ sacchikiriyāya tathāya gato adhigatoti tathāgato. Lokanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ tathaṃ gato paṭipannoti tathāgato. Vuttañhetaṃ bhagavatā –
‘‘லோகோ, பி⁴க்க²வே, ததா²க³தேன அபி⁴ஸம்பு³த்³தோ⁴. லோகஸ்மா ததா²க³தோ விஸங்யுத்தோ. லோகஸமுத³யோ, பி⁴க்க²வே, ததா²க³தேன அபி⁴ஸம்பு³த்³தோ⁴, லோகஸமுத³யோ ததா²க³தஸ்ஸ பஹீனோ. லோகனிரோதோ⁴, பி⁴க்க²வே, ததா²க³தேன அபி⁴ஸம்பு³த்³தோ⁴, லோகனிரோதோ⁴ ததா²க³தஸ்ஸ ஸச்சி²கதோ. லோகனிரோத⁴கா³மினீ படிபதா³, பி⁴க்க²வே, ததா²க³தேன அபி⁴ஸம்பு³த்³தா⁴, லோகனிரோத⁴கா³மினீ படிபதா³ ததா²க³தஸ்ஸ பா⁴விதா. யங், பி⁴க்க²வே, ஸதே³வகஸ்ஸ…பே॰… ஸப்³ப³ங் தங் ததா²க³தேன அபி⁴ஸம்பு³த்³த⁴ங். தஸ்மா ‘ததா²க³தோ’தி வுச்சதீ’’தி (அ॰ நி॰ 4.23).
‘‘Loko, bhikkhave, tathāgatena abhisambuddho. Lokasmā tathāgato visaṃyutto. Lokasamudayo, bhikkhave, tathāgatena abhisambuddho, lokasamudayo tathāgatassa pahīno. Lokanirodho, bhikkhave, tathāgatena abhisambuddho, lokanirodho tathāgatassa sacchikato. Lokanirodhagāminī paṭipadā, bhikkhave, tathāgatena abhisambuddhā, lokanirodhagāminī paṭipadā tathāgatassa bhāvitā. Yaṃ, bhikkhave, sadevakassa…pe… sabbaṃ taṃ tathāgatena abhisambuddhaṃ. Tasmā ‘tathāgato’ti vuccatī’’ti (a. ni. 4.23).
அபரேஹிபி அட்ட²ஹி காரணேஹி ப⁴க³வா ததா²க³தோ. ததா²ய ஆக³தோதி ததா²க³தோ, ததா²ய க³தோதி ததா²க³தோ, ததா²னி ஆக³தோதி ததா²க³தோ, ததா² க³தோதி ததா²க³தோ, ததா²விதோ⁴தி ததா²க³தோ, ததா²பவத்திகோதி ததா²க³தோ, ததே²ஹி ஆக³தோதி ததா²க³தோ, ததா² க³தபா⁴வேன ததா²க³தோதி.
Aparehipi aṭṭhahi kāraṇehi bhagavā tathāgato. Tathāya āgatoti tathāgato, tathāya gatoti tathāgato, tathāni āgatoti tathāgato, tathā gatoti tathāgato, tathāvidhoti tathāgato, tathāpavattikoti tathāgato, tathehi āgatoti tathāgato, tathā gatabhāvena tathāgatoti.
கத²ங் ததா²ய ஆக³தோதி ததா²க³தோ? யா ஸா ப⁴க³வதா ஸுமேத⁴பூ⁴தேன தீ³பங்கரத³ஸப³லஸ்ஸ பாத³மூலே –
Kathaṃ tathāya āgatoti tathāgato? Yā sā bhagavatā sumedhabhūtena dīpaṅkaradasabalassa pādamūle –
‘‘மனுஸ்ஸத்தங் லிங்க³ஸம்பத்தி, ஹேது ஸத்தா²ரத³ஸ்ஸனங்;
‘‘Manussattaṃ liṅgasampatti, hetu satthāradassanaṃ;
பப்³ப³ஜ்ஜா கு³ணஸம்பத்தி, அதி⁴காரோ ச ச²ந்த³தா;
Pabbajjā guṇasampatti, adhikāro ca chandatā;
அட்ட²த⁴ம்மஸமோதா⁴னா, அபி⁴னீஹாரோ ஸமிஜ்ஜ²தீ’’தி. (பு³॰ வங்॰ 2.59) –
Aṭṭhadhammasamodhānā, abhinīhāro samijjhatī’’ti. (bu. vaṃ. 2.59) –
ஏவங் வுத்தங் அட்ட²ங்க³ஸமன்னாக³தங் அபி⁴னீஹாரங் ஸம்பாதெ³ந்தேன ‘‘அஹங் ஸதே³வகங் லோகங் திண்ணோ தாரெஸ்ஸாமி, முத்தோ மோசெஸ்ஸாமி, த³ந்தோ த³மெஸ்ஸாமி, அஸ்ஸத்தோ² அஸ்ஸாஸெஸ்ஸாமி, பரினிப்³பு³தோ பரினிப்³பா³பெஸ்ஸாமி , ஸுத்³தோ⁴ ஸோதெ⁴ஸ்ஸாமி , பு³த்³தோ⁴ போ³தெ⁴ஸ்ஸாமீ’’தி மஹாபடிஞ்ஞா பவத்திதா. வுத்தங் ஹேதங் –
Evaṃ vuttaṃ aṭṭhaṅgasamannāgataṃ abhinīhāraṃ sampādentena ‘‘ahaṃ sadevakaṃ lokaṃ tiṇṇo tāressāmi, mutto mocessāmi, danto damessāmi, assattho assāsessāmi, parinibbuto parinibbāpessāmi , suddho sodhessāmi , buddho bodhessāmī’’ti mahāpaṭiññā pavattitā. Vuttaṃ hetaṃ –
‘‘கிங் மே ஏகேன திண்ணேன, புரிஸேன தா²மத³ஸ்ஸினா;
‘‘Kiṃ me ekena tiṇṇena, purisena thāmadassinā;
ஸப்³ப³ஞ்ஞுதங் பாபுணித்வா, ஸந்தாரெஸ்ஸங் ஸதே³வகங்.
Sabbaññutaṃ pāpuṇitvā, santāressaṃ sadevakaṃ.
‘‘இமினா மே அதி⁴காரேன, கதேன புரிஸுத்தமே;
‘‘Iminā me adhikārena, katena purisuttame;
ஸப்³ப³ஞ்ஞுதங் பாபுணித்வா, தாரேமி ஜனதங் ப³ஹுங்.
Sabbaññutaṃ pāpuṇitvā, tāremi janataṃ bahuṃ.
‘‘ஸங்ஸாரஸோதங் சி²ந்தி³த்வா, வித்³த⁴ங்ஸெத்வா தயோ ப⁴வே;
‘‘Saṃsārasotaṃ chinditvā, viddhaṃsetvā tayo bhave;
த⁴ம்மனாவங் ஸமாருய்ஹ, ஸந்தாரெஸ்ஸங் ஸதே³வகங்.
Dhammanāvaṃ samāruyha, santāressaṃ sadevakaṃ.
‘‘கிங் மே அஞ்ஞாதவேஸேன, த⁴ம்மங் ஸச்சி²கதேனித⁴;
‘‘Kiṃ me aññātavesena, dhammaṃ sacchikatenidha;
ஸப்³ப³ஞ்ஞுதங் பாபுணித்வா, பு³த்³தோ⁴ ஹெஸ்ஸங் ஸதே³வகே’’தி. (பு³॰ வங்॰ 55-58);
Sabbaññutaṃ pāpuṇitvā, buddho hessaṃ sadevake’’ti. (bu. vaṃ. 55-58);
தங் பனேதங் மஹாபடிஞ்ஞங் ஸகலஸ்ஸபி பு³த்³த⁴கரத⁴ம்மஸமுதா³யஸ்ஸ பவிசயபச்சவெக்க²ணஸமாதா³னானங் காரணபூ⁴தங் அவிஸங்வாதெ³ந்தோ லோகனாதோ² யஸ்மா மஹாகப்பானங் ஸதஸஹஸ்ஸாதி⁴கானி சத்தாரி அஸங்க்²யெய்யானி ஸக்கச்சங் நிரந்தரங் நிரவஸேஸதோ தா³னபாரமிஆத³யோ ஸமதிங்ஸபாரமியோ பூரெத்வா, அங்க³பரிச்சாகா³த³யோ பஞ்ச மஹாபரிச்சாகே³ பரிச்சஜித்வா, ஸச்சாதி⁴ட்டா²னாதீ³னி சத்தாரி அதி⁴ட்டா²னானி பரிப்³ரூஹெத்வா, புஞ்ஞஞாணஸம்பா⁴ரே ஸம்ப⁴ரித்வா புப்³ப³யோக³புப்³ப³சரியத⁴ம்மக்கா²னஞாதத்த²சரியாத³யோ உக்கங்ஸாபெத்வா, பு³த்³தி⁴சரியங் பரமகோடிங் பாபெத்வா அனுத்தரங் ஸம்மாஸம்போ³தி⁴ங் அபி⁴ஸம்பு³ஜ்ஜி²; தஸ்மா தஸ்ஸேவ ஸா மஹாபடிஞ்ஞா ததா² அவிததா² அனஞ்ஞதா², ந தஸ்ஸ வாலக்³க³மத்தம்பி விதத²ங் அத்தி². ததா² ஹி தீ³பங்கரோ த³ஸப³லோ கொண்ட³ஞ்ஞோ, மங்க³லோ…பே॰… கஸ்ஸபோ ப⁴க³வாதி இமே சதுவீஸதி ஸம்மாஸம்பு³த்³தா⁴ படிபாடியா உப்பன்னா ‘‘பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி நங் ப்³யாகரிங்ஸு. ஏவங் சதுவீஸதியா பு³த்³தா⁴னங் ஸந்திகே லத்³த⁴ப்³யாகரணோ யே தே கதாபி⁴னீஹாரேஹி போ³தி⁴ஸத்தேஹி லத்³த⁴ப்³பா³ ஆனிஸங்ஸா, தே லபி⁴த்வாவ ஆக³தோதி தாய யதா²வுத்தாய மஹாபடிஞ்ஞாய ததா²ய அபி⁴ஸம்பு³த்³த⁴பா⁴வங் ஆக³தோ அதி⁴க³தோதி ததா²க³தோ. ஏவங் ததா²ய ஆக³தோதி ததா²க³தோ.
Taṃ panetaṃ mahāpaṭiññaṃ sakalassapi buddhakaradhammasamudāyassa pavicayapaccavekkhaṇasamādānānaṃ kāraṇabhūtaṃ avisaṃvādento lokanātho yasmā mahākappānaṃ satasahassādhikāni cattāri asaṅkhyeyyāni sakkaccaṃ nirantaraṃ niravasesato dānapāramiādayo samatiṃsapāramiyo pūretvā, aṅgapariccāgādayo pañca mahāpariccāge pariccajitvā, saccādhiṭṭhānādīni cattāri adhiṭṭhānāni paribrūhetvā, puññañāṇasambhāre sambharitvā pubbayogapubbacariyadhammakkhānañātatthacariyādayo ukkaṃsāpetvā, buddhicariyaṃ paramakoṭiṃ pāpetvā anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambujjhi; tasmā tasseva sā mahāpaṭiññā tathā avitathā anaññathā, na tassa vālaggamattampi vitathaṃ atthi. Tathā hi dīpaṅkaro dasabalo koṇḍañño, maṅgalo…pe… kassapo bhagavāti ime catuvīsati sammāsambuddhā paṭipāṭiyā uppannā ‘‘buddho bhavissatī’’ti naṃ byākariṃsu. Evaṃ catuvīsatiyā buddhānaṃ santike laddhabyākaraṇo ye te katābhinīhārehi bodhisattehi laddhabbā ānisaṃsā, te labhitvāva āgatoti tāya yathāvuttāya mahāpaṭiññāya tathāya abhisambuddhabhāvaṃ āgato adhigatoti tathāgato. Evaṃ tathāya āgatoti tathāgato.
கத²ங் ததா²ய க³தோதி ததா²க³தோ? யாயங் மஹாகருணா லோகனாத²ஸ்ஸ, யாய மஹாது³க்க²ஸம்பா³த⁴ப்படிபன்னங் ஸத்தனிகாயங் தி³ஸ்வா ‘‘தஸ்ஸ நத்த²ஞ்ஞோ கோசி படிஸரணங், அஹமேவ நங் இதோ ஸங்ஸாரது³க்க²தோ முத்தோ மோசெஸ்ஸாமீ’’தி ஸமுஸ்ஸாஹிதமானஸோ மஹாபி⁴னீஹாரங் அகாஸி. கத்வா ச யதா²பணிதா⁴னங் ஸகலலோகஹிதஸம்பாத³னாய உஸ்ஸுக்கமாபன்னோ அத்தனோ காயஜீவிதனிரபெக்கோ² பரேஸங் ஸோதபத²க³மனமத்தேனபி சித்துத்ராஸஸமுப்பாதி³கா அதிது³க்கரா து³க்கரசரியா ஸமாசரந்தோ யதா² மஹாபோ³தி⁴ஸத்தானங் படிபத்தி ஹானபா⁴கி³யா ஸங்கிலேஸபா⁴கி³யா டி²திபா⁴கி³யா வா ந ஹோதி, அத² கோ² உத்தரி விஸேஸபா⁴கி³யாவ ஹோதி, ததா² படிபஜ்ஜமானோ அனுபுப்³பே³ன நிரவஸேஸே போ³தி⁴ஸம்பா⁴ரே ஸமானெத்வா அபி⁴ஸம்போ³தி⁴ங் பாபுணி. ததோ பரஞ்ச தாயேவ மஹாகருணாய ஸஞ்சோதி³தமானஸோ பவிவேகரதிங் பரமஞ்ச ஸந்தங் விமொக்க²ஸுக²ங் பஹாய பா³லஜனப³ஹுலே லோகே தேஹி ஸமுப்பாதி³தங் ஸம்மானாவமானவிப்பகாரங் அக³ணெத்வா வேனெய்யஜனவினயனேன நிரவஸேஸங் பு³த்³த⁴கிச்சங் நிட்ட²பேஸி. தத்ர யோ ப⁴க³வதோ ஸத்தேஸு மஹாகருணாய ஸமோக்கமனாகாரோ, ஸோ பரதோ ஆவி ப⁴விஸ்ஸதி. யதா² பு³த்³த⁴பூ⁴தஸ்ஸ லோகனாத²ஸ்ஸ ஸத்தேஸு மஹாகருணா, ஏவங் போ³தி⁴ஸத்தபூ⁴தஸ்ஸபி மஹாபி⁴னீஹாரகாலாதீ³ஸூதி ஸப்³ப³த்த² ஸப்³ப³தா³ ச ஏகஸதி³ஸதாய ததா²வ ஸா அவிததா² அனஞ்ஞதா². தஸ்மா தீஸுபி அவத்தா²ஸு ஸப்³ப³ஸத்தேஸு ஸமானரஸாய ததா²ய மஹாகருணாய ஸகலலோகஹிதாய க³தோ படிபன்னோதி ததா²க³தோ. ஏவங் ததா²ய க³தோதி ததா²க³தோ.
Kathaṃ tathāya gatoti tathāgato? Yāyaṃ mahākaruṇā lokanāthassa, yāya mahādukkhasambādhappaṭipannaṃ sattanikāyaṃ disvā ‘‘tassa natthañño koci paṭisaraṇaṃ, ahameva naṃ ito saṃsāradukkhato mutto mocessāmī’’ti samussāhitamānaso mahābhinīhāraṃ akāsi. Katvā ca yathāpaṇidhānaṃ sakalalokahitasampādanāya ussukkamāpanno attano kāyajīvitanirapekkho paresaṃ sotapathagamanamattenapi cittutrāsasamuppādikā atidukkarā dukkaracariyā samācaranto yathā mahābodhisattānaṃ paṭipatti hānabhāgiyā saṃkilesabhāgiyā ṭhitibhāgiyā vā na hoti, atha kho uttari visesabhāgiyāva hoti, tathā paṭipajjamāno anupubbena niravasese bodhisambhāre samānetvā abhisambodhiṃ pāpuṇi. Tato parañca tāyeva mahākaruṇāya sañcoditamānaso pavivekaratiṃ paramañca santaṃ vimokkhasukhaṃ pahāya bālajanabahule loke tehi samuppāditaṃ sammānāvamānavippakāraṃ agaṇetvā veneyyajanavinayanena niravasesaṃ buddhakiccaṃ niṭṭhapesi. Tatra yo bhagavato sattesu mahākaruṇāya samokkamanākāro, so parato āvi bhavissati. Yathā buddhabhūtassa lokanāthassa sattesu mahākaruṇā, evaṃ bodhisattabhūtassapi mahābhinīhārakālādīsūti sabbattha sabbadā ca ekasadisatāya tathāva sā avitathā anaññathā. Tasmā tīsupi avatthāsu sabbasattesu samānarasāya tathāya mahākaruṇāya sakalalokahitāya gato paṭipannoti tathāgato. Evaṃ tathāya gatoti tathāgato.
கத²ங் ததா²னி ஆக³தோதி ததா²க³தோ? ததா²னி நாம சத்தாரி அரியமக்³க³ஞாணானி. தானி ஹி ‘‘இத³ங் து³க்க²ங், அயங் து³க்க²ஸமுத³யோ, அயங் து³க்க²னிரோதோ⁴, அயங் து³க்க²னிரோத⁴கா³மினீ படிபதா³’’தி ஏவங் ஸப்³ப³ஞெய்யஸங்கா³ஹகானங் பவத்தினிவத்திதது³ப⁴யஹேதுபூ⁴தானங் சதுன்னங் அரியஸச்சானங், து³க்க²ஸ்ஸ பீளனட்டோ² ஸங்க²தட்டோ² ஸந்தாபட்டோ² விபரிணாமட்டோ², ஸமுத³யஸ்ஸ ஆயூஹனட்டோ² நிதா³னட்டோ² ஸங்யோக³ட்டோ² பலிபோ³த⁴ட்டோ², நிரோத⁴ஸ்ஸ நிஸ்ஸரணட்டோ² விவேகட்டோ² அஸங்க²தட்டோ² அமதட்டோ², மக்³க³ஸ்ஸ நிய்யானட்டோ² ஹெத்வட்டோ² த³ஸ்ஸனட்டோ² அதி⁴பதெய்யட்டோ²திஆதீ³னங் தப்³பி³பா⁴கா³னஞ்ச யதா²பூ⁴தஸபா⁴வாவபோ³த⁴விப³ந்த⁴கஸ்ஸ ஸங்கிலேஸபக்க²ஸ்ஸ ஸமுச்சி²ந்த³னேன படிலத்³தா⁴ய தத்த² அஸம்மோஹாபி⁴ஸமயஸங்கா²தாய அவிபரீதாகாரப்பவத்தியா த⁴ம்மானங் ஸபா⁴வஸரஸலக்க²ணஸ்ஸ அவிஸங்வாத³னதோ ததா²னி அவிததா²னி அனஞ்ஞதா²னி, தானி ப⁴க³வா அனஞ்ஞனெய்யோ ஸயமேவ ஆக³தோ அதி⁴க³தோ, தஸ்மா ததா²னி ஆக³தோதி ததா²க³தோ.
Kathaṃ tathāni āgatoti tathāgato? Tathāni nāma cattāri ariyamaggañāṇāni. Tāni hi ‘‘idaṃ dukkhaṃ, ayaṃ dukkhasamudayo, ayaṃ dukkhanirodho, ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti evaṃ sabbañeyyasaṅgāhakānaṃ pavattinivattitadubhayahetubhūtānaṃ catunnaṃ ariyasaccānaṃ, dukkhassa pīḷanaṭṭho saṅkhataṭṭho santāpaṭṭho vipariṇāmaṭṭho, samudayassa āyūhanaṭṭho nidānaṭṭho saṃyogaṭṭho palibodhaṭṭho, nirodhassa nissaraṇaṭṭho vivekaṭṭho asaṅkhataṭṭho amataṭṭho, maggassa niyyānaṭṭho hetvaṭṭho dassanaṭṭho adhipateyyaṭṭhotiādīnaṃ tabbibhāgānañca yathābhūtasabhāvāvabodhavibandhakassa saṃkilesapakkhassa samucchindanena paṭiladdhāya tattha asammohābhisamayasaṅkhātāya aviparītākārappavattiyā dhammānaṃ sabhāvasarasalakkhaṇassa avisaṃvādanato tathāni avitathāni anaññathāni, tāni bhagavā anaññaneyyo sayameva āgato adhigato, tasmā tathāni āgatoti tathāgato.
யதா² ச மக்³க³ஞாணானி, ஏவங் ப⁴க³வதோ தீஸு காலேஸு அப்படிஹதஞாணானி சதுபடிஸம்பி⁴தா³ஞாணானி சதுவேஸாரஜ்ஜஞாணானி பஞ்சக³திபரிச்சே²த³ஞாணானி ச²அஸாதா⁴ரணஞாணானி ஸத்தபொ³ஜ்ஜ²ங்க³விபா⁴வனஞாணானி அட்ட²மக்³க³ங்க³விபா⁴வனஞாணானி நவானுபுப்³ப³விஹாரஸமாபத்திஞாணானி த³ஸப³லஞாணானி ச விபா⁴வேதப்³பா³னி.
Yathā ca maggañāṇāni, evaṃ bhagavato tīsu kālesu appaṭihatañāṇāni catupaṭisambhidāñāṇāni catuvesārajjañāṇāni pañcagatiparicchedañāṇāni chaasādhāraṇañāṇāni sattabojjhaṅgavibhāvanañāṇāni aṭṭhamaggaṅgavibhāvanañāṇāni navānupubbavihārasamāpattiñāṇāni dasabalañāṇāni ca vibhāvetabbāni.
தத்ராயங் விபா⁴வனா – யஞ்ஹி கிஞ்சி அபரிமாணாஸு லோகதா⁴தூஸு அபரிமாணானங் ஸத்தானங் ஹீனாதி³பே⁴த³பி⁴ன்னானங் ஹீனாதி³பே⁴த³பி⁴ன்னாஸு அதீதாஸு க²ந்தா⁴யதனதா⁴தூஸு ஸபா⁴வகிச்சாதி³ அவத்தா²விஸேஸாதி³ க²ந்த⁴படிப³த்³த⁴னாமகொ³த்தாதி³ ச ஜானிதப்³ப³ங். அனிந்த்³ரியப³த்³தே⁴ஸு ச அதிஸுகு²மதிரோஹிதவிதூ³ரதே³ஸேஸு ரூபத⁴ம்மேஸு யோ தங்தங்பச்சயவிஸேஸேஹி ஸத்³தி⁴ங் பச்சயுப்பன்னானங் வண்ணஸண்டா²னக³ந்த⁴ரஸப²ஸ்ஸாதி³விஸேஸோ, தத்த² ஸப்³ப³த்தே²வ ஹத்த²தலே ட²பிதஆமலகோ விய பச்சக்க²தோ அஸங்க³மப்படிஹதங் ப⁴க³வதோ ஞாணங் பவத்ததி, ததா² அனாக³தாஸு பச்சுப்பன்னாஸு சாதி இமானி தீஸு காலேஸு அப்படிஹதஞாணானி நாம. யதா²ஹ –
Tatrāyaṃ vibhāvanā – yañhi kiñci aparimāṇāsu lokadhātūsu aparimāṇānaṃ sattānaṃ hīnādibhedabhinnānaṃ hīnādibhedabhinnāsu atītāsu khandhāyatanadhātūsu sabhāvakiccādi avatthāvisesādi khandhapaṭibaddhanāmagottādi ca jānitabbaṃ. Anindriyabaddhesu ca atisukhumatirohitavidūradesesu rūpadhammesu yo taṃtaṃpaccayavisesehi saddhiṃ paccayuppannānaṃ vaṇṇasaṇṭhānagandharasaphassādiviseso, tattha sabbattheva hatthatale ṭhapitaāmalako viya paccakkhato asaṅgamappaṭihataṃ bhagavato ñāṇaṃ pavattati, tathā anāgatāsu paccuppannāsu cāti imāni tīsu kālesu appaṭihatañāṇāni nāma. Yathāha –
‘‘அதீதங்ஸே பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ப⁴க³வதோ அப்படிஹதங் ஞாணங், அனாக³தங்ஸே பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ப⁴க³வதோ அப்படிஹதங் ஞாணங், பச்சுப்பன்னங்ஸே பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ப⁴க³வதோ அப்படிஹதங் ஞாண’’ந்தி (படி॰ ம॰ 3.5).
‘‘Atītaṃse buddhassa bhagavato appaṭihataṃ ñāṇaṃ, anāgataṃse buddhassa bhagavato appaṭihataṃ ñāṇaṃ, paccuppannaṃse buddhassa bhagavato appaṭihataṃ ñāṇa’’nti (paṭi. ma. 3.5).
தானி பனேதானி தத்த² தத்த² த⁴ம்மானங் ஸபா⁴வஸரஸலக்க²ணஸ்ஸ அவிஸங்வாத³னதோ ததா²னி அவிததா²னி அனஞ்ஞதா²னி, தானி ப⁴க³வா ஸயம்பு⁴ஞாணேன அதி⁴க³ஞ்சி². ஏவங் ததா²னி ஆக³தோதி ததா²க³தோ.
Tāni panetāni tattha tattha dhammānaṃ sabhāvasarasalakkhaṇassa avisaṃvādanato tathāni avitathāni anaññathāni, tāni bhagavā sayambhuñāṇena adhigañchi. Evaṃ tathāni āgatoti tathāgato.
ததா² அத்த²படிஸம்பி⁴தா³, த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³, நிருத்திபடிஸம்பி⁴தா³, படிபா⁴னபடிஸம்பி⁴தா³தி சதஸ்ஸோ படிஸம்பி⁴தா³. தத்த² அத்த²பபே⁴த³ஸ்ஸ ஸல்லக்க²ணவிபா⁴வனவவத்தா²னகரணஸமத்த²ங் அத்தே² பபே⁴த³க³தங் ஞாணங் அத்த²படிஸம்பி⁴தா³. த⁴ம்மபபே⁴த³ஸ்ஸ ஸல்லக்க²ணவிபா⁴வனவவத்தா²னகரணஸமத்த²ங் த⁴ம்மே பபே⁴த³க³தங் ஞாணங் த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³. நிருத்திபபே⁴த³ஸ்ஸ ஸல்லக்க²ணவிபா⁴வனவவத்தா²னகரணஸமத்த²ங் நிருத்தாபி⁴லாபே பபே⁴த³க³தங் ஞாணங் நிருத்திபடிஸம்பி⁴தா³. படிபா⁴னபபே⁴த³ஸ்ஸ ஸல்லக்க²ணவிபா⁴வனவவத்தா²னகரணஸமத்த²ங் படிபா⁴னே பபே⁴த³க³தங் ஞாணங் படிபா⁴னபடிஸம்பி⁴தா³. வுத்தஞ்ஹேதங் –
Tathā atthapaṭisambhidā, dhammapaṭisambhidā, niruttipaṭisambhidā, paṭibhānapaṭisambhidāti catasso paṭisambhidā. Tattha atthapabhedassa sallakkhaṇavibhāvanavavatthānakaraṇasamatthaṃ atthe pabhedagataṃ ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā. Dhammapabhedassa sallakkhaṇavibhāvanavavatthānakaraṇasamatthaṃ dhamme pabhedagataṃ ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā. Niruttipabhedassa sallakkhaṇavibhāvanavavatthānakaraṇasamatthaṃ niruttābhilāpe pabhedagataṃ ñāṇaṃ niruttipaṭisambhidā. Paṭibhānapabhedassa sallakkhaṇavibhāvanavavatthānakaraṇasamatthaṃ paṭibhāne pabhedagataṃ ñāṇaṃ paṭibhānapaṭisambhidā. Vuttañhetaṃ –
‘‘அத்தே² ஞாணங் அத்த²படிஸம்பி⁴தா³, த⁴ம்மே ஞாணங் த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³, தத்ர த⁴ம்மனிருத்தாபி⁴லாபே ஞாணங் நிருத்திபடிஸம்பி⁴தா³, ஞாணேஸு ஞாணங் படிபா⁴னபடிஸம்பி⁴தா³’’தி (விப⁴॰ 718).
‘‘Atthe ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā, dhamme ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā, tatra dhammaniruttābhilāpe ñāṇaṃ niruttipaṭisambhidā, ñāṇesu ñāṇaṃ paṭibhānapaṭisambhidā’’ti (vibha. 718).
எத்த² ச ஹேதுஅனுஸாரேன அரணீயதோ அதி⁴க³ந்தப்³ப³தோ ச ஸங்கே²பதோ ஹேதுப²லங் அத்தோ² நாம. பபே⁴த³தோ பன யங்கிஞ்சி பச்சயுப்பன்னங், நிப்³பா³னங், பா⁴ஸிதத்தோ², விபாகோ, கிரியாதி இமே பஞ்ச த⁴ம்மா அத்தோ². தங் அத்த²ங் பச்சவெக்க²ந்தஸ்ஸ தஸ்மிங் அத்தே² பபே⁴த³க³தங் ஞாணங் அத்த²படிஸம்பி⁴தா³. த⁴ம்மோதி ஸங்கே²பதோ பச்சயோ. ஸோ ஹி யஸ்மா தங் தங் அத்த²ங் வித³ஹதி பவத்தேதி சேவ பாபேதி ச, தஸ்மா த⁴ம்மோதி வுச்சதி. பபே⁴த³தோ பன யோ கோசி ப²லனிப்³ப³த்தகோ ஹேது, அரியமக்³கோ³, பா⁴ஸிதங், குஸலங், அகுஸலந்தி இமே பஞ்ச த⁴ம்மா த⁴ம்மோ, தங் த⁴ம்மங் பச்சவெக்க²ந்தஸ்ஸ தஸ்மிங் த⁴ம்மே பபே⁴த³க³தங் ஞாணங் த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³. வுத்தம்பி சேதங் –
Ettha ca hetuanusārena araṇīyato adhigantabbato ca saṅkhepato hetuphalaṃ attho nāma. Pabhedato pana yaṃkiñci paccayuppannaṃ, nibbānaṃ, bhāsitattho, vipāko, kiriyāti ime pañca dhammā attho. Taṃ atthaṃ paccavekkhantassa tasmiṃ atthe pabhedagataṃ ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā. Dhammoti saṅkhepato paccayo. So hi yasmā taṃ taṃ atthaṃ vidahati pavatteti ceva pāpeti ca, tasmā dhammoti vuccati. Pabhedato pana yo koci phalanibbattako hetu, ariyamaggo, bhāsitaṃ, kusalaṃ, akusalanti ime pañca dhammā dhammo, taṃ dhammaṃ paccavekkhantassa tasmiṃ dhamme pabhedagataṃ ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā. Vuttampi cetaṃ –
‘‘து³க்கே² ஞாணங் அத்த²படிஸம்பி⁴தா³, து³க்க²ஸமுத³யே ஞாணங் த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³, து³க்க²னிரோதே⁴ ஞாணங் அத்த²படிஸம்பி⁴தா³, து³க்க²னிரோத⁴கா³மினியா படிபதா³ய ஞாணங் த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³’’தி (விப⁴॰ 719).
‘‘Dukkhe ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā, dukkhasamudaye ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā, dukkhanirodhe ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā, dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā’’ti (vibha. 719).
அத² வா ஹேதும்ஹி ஞாணங் த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³, ஹேதுப²லே ஞாணங் அத்த²படிஸம்பி⁴தா³. யே த⁴ம்மா ஜாதா பூ⁴தா ஸஞ்ஜாதா நிப்³ப³த்தா அபி⁴னிப்³ப³த்தா பாதுபூ⁴தா, இமேஸு த⁴ம்மேஸு ஞாணங் அத்த²படிஸம்பி⁴தா³. யம்ஹா த⁴ம்மா தே த⁴ம்மா ஜாதா பூ⁴தா ஸஞ்ஜாதா நிப்³ப³த்தா அபி⁴னிப்³ப³த்தா பாதுபூ⁴தா, தேஸு த⁴ம்மேஸு ஞாணங் த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³. ஜராமரணே ஞாணங் அத்த²படிஸம்பி⁴தா³, ஜராமரணஸமுத³யே ஞாணங் த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³. ஜராமரணனிரோதே⁴ ஞாணங் அத்த²படிஸம்பி⁴தா³, ஜராமரணனிரோத⁴கா³மினியா படிபதா³ய ஞாணங் த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³. ஜாதியா, ப⁴வே, உபாதா³னே, தண்ஹாய, வேத³னாய, ப²ஸ்ஸே, ஸளாயதனே, நாமரூபே, விஞ்ஞாணே, ஸங்கா²ரேஸு ஞாணங் அத்த²படிஸம்பி⁴தா³, ஸங்கா²ரஸமுத³யே ஞாணங் த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³. ஸங்கா²ரனிரோதே⁴ ஞாணங் அத்த²படிஸம்பி⁴தா³ , ஸங்கா²ரனிரோத⁴கா³மினியா படிபதா³ய ஞாணங் த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³.
Atha vā hetumhi ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā, hetuphale ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā. Ye dhammā jātā bhūtā sañjātā nibbattā abhinibbattā pātubhūtā, imesu dhammesu ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā. Yamhā dhammā te dhammā jātā bhūtā sañjātā nibbattā abhinibbattā pātubhūtā, tesu dhammesu ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā. Jarāmaraṇe ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā, jarāmaraṇasamudaye ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā. Jarāmaraṇanirodhe ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā, jarāmaraṇanirodhagāminiyā paṭipadāya ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā. Jātiyā, bhave, upādāne, taṇhāya, vedanāya, phasse, saḷāyatane, nāmarūpe, viññāṇe, saṅkhāresu ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā, saṅkhārasamudaye ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā. Saṅkhāranirodhe ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā , saṅkhāranirodhagāminiyā paṭipadāya ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā.
‘‘இத⁴ பி⁴க்கு² த⁴ம்மங் ஜானாதி – ஸுத்தங், கெ³ய்யங்…பே॰… வேத³ல்லங். அயங் வுச்சதி த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³. ஸோ தஸ்ஸ தஸ்ஸேவ பா⁴ஸிதஸ்ஸ அத்த²ங் ஜானாதி – ‘அயங் இமஸ்ஸ பா⁴ஸிதஸ்ஸ அத்தோ², அயங் இமஸ்ஸ பா⁴ஸிதஸ்ஸ அத்தோ²’தி, அயங் வுச்சதி அத்த²படிஸம்பி⁴தா³ (விப⁴॰ 724).
‘‘Idha bhikkhu dhammaṃ jānāti – suttaṃ, geyyaṃ…pe… vedallaṃ. Ayaṃ vuccati dhammapaṭisambhidā. So tassa tasseva bhāsitassa atthaṃ jānāti – ‘ayaṃ imassa bhāsitassa attho, ayaṃ imassa bhāsitassa attho’ti, ayaṃ vuccati atthapaṭisambhidā (vibha. 724).
‘‘கதமே த⁴ம்மா குஸலா? யஸ்மிங் ஸமயே காமாவசரங் குஸலங் சித்தங் உப்பன்னங் ஹோதி ஸோமனஸ்ஸஸஹக³தங் ஞாணஸம்பயுத்தங் ரூபாரம்மணங் வா…பே॰… த⁴ம்மாரம்மணங் வா யங் யங் வா பனாரப்³ப⁴, தஸ்மிங் ஸமயே ப²ஸ்ஸோ ஹோதி…பே॰… அவிக்கே²போ ஹோதி. இமே த⁴ம்மா குஸலா. இமேஸு த⁴ம்மேஸு ஞாணங் த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³, தேஸங் விபாகே ஞாணங் அத்த²படிஸம்பி⁴தா³’’திஆதி³ வித்தா²ரோ (விப⁴॰ 725).
‘‘Katame dhammā kusalā? Yasmiṃ samaye kāmāvacaraṃ kusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti somanassasahagataṃ ñāṇasampayuttaṃ rūpārammaṇaṃ vā…pe… dhammārammaṇaṃ vā yaṃ yaṃ vā panārabbha, tasmiṃ samaye phasso hoti…pe… avikkhepo hoti. Ime dhammā kusalā. Imesu dhammesu ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā, tesaṃ vipāke ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā’’tiādi vitthāro (vibha. 725).
தஸ்மிங் அத்தே² ச த⁴ம்மே ச ஸபா⁴வனிருத்தி அப்³யபி⁴சாரவோஹாரோ அபி⁴லாபோ, தஸ்மிங் ஸபா⁴வனிருத்தாபி⁴லாபே மாக³தி⁴காய ஸப்³ப³ஸத்தானங் மூலபா⁴ஸாய ‘‘அயங் ஸபா⁴வனிருத்தி, அயங் ந ஸபா⁴வனிருத்தீ’’தி பபே⁴த³க³தங் ஞாணங் நிருத்திபடிஸம்பி⁴தா³. யதா²வுத்தேஸு தேஸு ஞாணேஸு கோ³சரகிச்சாதி³வஸேன வித்தா²ரதோ பவத்தங் ஸப்³ப³ம்பி ஞாணமாரம்மணங் கத்வா பச்சவெக்க²ந்தஸ்ஸ தஸ்மிங் ஞாணே பபே⁴த³க³தங் ஞாணங் படிபா⁴னபடிஸம்பி⁴தா³. இதி இமானி சத்தாரி படிஸம்பி⁴தா³ஞாணானி ஸயமேவ ப⁴க³வதா அதி⁴க³தானி அத்த²த⁴ம்மாதி³கே தஸ்மிங் தஸ்மிங் அத்தனோ விஸயே அவிஸங்வாத³னவஸேன அவிபரீதாகாரப்பவத்தியா ததா²னி அவிததா²னி அனஞ்ஞதா²னி. ஏவம்பி ப⁴க³வா ததா²னி ஆக³தோதி ததா²க³தோ.
Tasmiṃ atthe ca dhamme ca sabhāvanirutti abyabhicāravohāro abhilāpo, tasmiṃ sabhāvaniruttābhilāpe māgadhikāya sabbasattānaṃ mūlabhāsāya ‘‘ayaṃ sabhāvanirutti, ayaṃ na sabhāvaniruttī’’ti pabhedagataṃ ñāṇaṃ niruttipaṭisambhidā. Yathāvuttesu tesu ñāṇesu gocarakiccādivasena vitthārato pavattaṃ sabbampi ñāṇamārammaṇaṃ katvā paccavekkhantassa tasmiṃ ñāṇe pabhedagataṃ ñāṇaṃ paṭibhānapaṭisambhidā. Iti imāni cattāri paṭisambhidāñāṇāni sayameva bhagavatā adhigatāni atthadhammādike tasmiṃ tasmiṃ attano visaye avisaṃvādanavasena aviparītākārappavattiyā tathāni avitathāni anaññathāni. Evampi bhagavā tathāni āgatoti tathāgato.
ததா² யங் கிஞ்சி ஞெய்யங் நாம, ஸப்³ப³ங் தங் ப⁴க³வதா ஸப்³பா³காரேன ஞாதங் தி³ட்ட²ங் அதி⁴க³தங் அபி⁴ஸம்பு³த்³த⁴ங். ததா² ஹிஸ்ஸ அபி⁴ஞ்ஞெய்யா த⁴ம்மா அபி⁴ஞ்ஞெய்யதோ பு³த்³தா⁴, பரிஞ்ஞெய்யா த⁴ம்மா பரிஞ்ஞெய்யதோ பு³த்³தா⁴, பஹாதப்³பா³ த⁴ம்மா பஹாதப்³ப³தோ பு³த்³தா⁴, ஸச்சி²காதப்³பா³ த⁴ம்மா ஸச்சி²காதப்³ப³தோ பு³த்³தா⁴, பா⁴வேதப்³பா³ த⁴ம்மா பா⁴வேதப்³ப³தோ பு³த்³தா⁴, யதோ நங் கோசி ஸமணோ வா ப்³ராஹ்மணோ வா தே³வோ வா மாரோ வா ப்³ரஹ்மா வா ‘‘இமே நாம தே த⁴ம்மா அனபி⁴ஸம்பு³த்³தா⁴’’தி ஸஹ த⁴ம்மேன அனுயுஞ்ஜிதுங் ஸமத்தோ² நத்தி².
Tathā yaṃ kiñci ñeyyaṃ nāma, sabbaṃ taṃ bhagavatā sabbākārena ñātaṃ diṭṭhaṃ adhigataṃ abhisambuddhaṃ. Tathā hissa abhiññeyyā dhammā abhiññeyyato buddhā, pariññeyyā dhammā pariññeyyato buddhā, pahātabbā dhammā pahātabbato buddhā, sacchikātabbā dhammā sacchikātabbato buddhā, bhāvetabbā dhammā bhāvetabbato buddhā, yato naṃ koci samaṇo vā brāhmaṇo vā devo vā māro vā brahmā vā ‘‘ime nāma te dhammā anabhisambuddhā’’ti saha dhammena anuyuñjituṃ samattho natthi.
யங் கிஞ்சி பஹாதப்³ப³ங் நாம, ஸப்³ப³ங் தங் ப⁴க³வதா அனவஸேஸதோ போ³தி⁴மூலேயேவ பஹீனங் அனுப்பத்தித⁴ம்மங், ந தஸ்ஸ பஹானாய உத்தரி கரணீயங் அத்தி² . ததா² ஹிஸ்ஸ லோப⁴தோ³ஸமோஹவிபரீதமனஸிகாரஅஹிரிகானொத்தப்பதி²னமித்³த⁴- கோதூ⁴பனாஹமக்க²பலாஸஇஸ்ஸாமச்ச²ரிய- மாயாஸாடெ²ய்யத²ம்ப⁴ஸாரம்ப⁴மானாதிமானமத³பமாத³திவிதா⁴குஸலமூலது³ச்சரித- விஸமஸஞ்ஞாமலவிதக்கபபஞ்சஏஸனாதண்ஹாசதுப்³பி³த⁴விபரியேஸஆஸவ- க³ந்த²ஓக⁴யோகா³க³திதண்ஹுபாதா³னபஞ்சாபி⁴னந்த³னநீவரண- சேதோகி²லசேதஸோவினிப³ந்த⁴ச²விவாத³மூலஸத்தானுஸய- அட்ட²மிச்ச²த்தனவஆகா⁴தவத்து²தண்ஹாமூலகத³ஸஅகுஸல- கம்மபத²ஏகவீஸதிஅனேஸனத்³வாஸட்டி²தி³ட்டி²க³தஅட்ட²ஸததண்ஹாவிசரிதாதி³ப்பபே⁴த³ங் தி³யட்³ட⁴கிலேஸஸஹஸ்ஸங் ஸஹ வாஸனாய பஹீனங் ஸமுச்சி²ன்னங் ஸமூஹதங், யதோ நங் கோசி ஸமணோ வா…பே॰… ப்³ரஹ்மா வா ‘‘இமே நாம தே கிலேஸா அப்பஹீனா’’தி ஸஹ த⁴ம்மேன அனுயுஞ்ஜிதுங் ஸமத்தோ² நத்தி².
Yaṃ kiñci pahātabbaṃ nāma, sabbaṃ taṃ bhagavatā anavasesato bodhimūleyeva pahīnaṃ anuppattidhammaṃ, na tassa pahānāya uttari karaṇīyaṃ atthi . Tathā hissa lobhadosamohaviparītamanasikāraahirikānottappathinamiddha- kodhūpanāhamakkhapalāsaissāmacchariya- māyāsāṭheyyathambhasārambhamānātimānamadapamādatividhākusalamūladuccarita- visamasaññāmalavitakkapapañcaesanātaṇhācatubbidhavipariyesaāsava- ganthaoghayogāgatitaṇhupādānapañcābhinandananīvaraṇa- cetokhilacetasovinibandhachavivādamūlasattānusaya- aṭṭhamicchattanavaāghātavatthutaṇhāmūlakadasaakusala- kammapathaekavīsatianesanadvāsaṭṭhidiṭṭhigataaṭṭhasatataṇhāvicaritādippabhedaṃ diyaḍḍhakilesasahassaṃ saha vāsanāya pahīnaṃ samucchinnaṃ samūhataṃ, yato naṃ koci samaṇo vā…pe… brahmā vā ‘‘ime nāma te kilesā appahīnā’’ti saha dhammena anuyuñjituṃ samattho natthi.
யே சிமே ப⁴க³வதா கம்மவிபாககிலேஸூபவாத³ஆணாவீதிக்கமப்பபே⁴தா³ அந்தராயிகா த⁴ம்மா வுத்தா, அலமேவ தே ஏகந்தேன அந்தராயாய, யதோ நங் கோசி ஸமணோ வா…பே॰… ப்³ரஹ்மா வா ‘‘நாலங் தே படிஸேவதோ அந்தராயாயா’’தி ஸஹ த⁴ம்மேன அனுயுஞ்ஜிதுங் ஸமத்தோ² நத்தி².
Ye cime bhagavatā kammavipākakilesūpavādaāṇāvītikkamappabhedā antarāyikā dhammā vuttā, alameva te ekantena antarāyāya, yato naṃ koci samaṇo vā…pe… brahmā vā ‘‘nālaṃ te paṭisevato antarāyāyā’’ti saha dhammena anuyuñjituṃ samattho natthi.
யோ ச ப⁴க³வதா நிரவஸேஸவட்டது³க்க²னிஸ்ஸரணாய ஸீலஸமாதி⁴பஞ்ஞாஸங்க³ஹோ ஸத்தகொட்டா²ஸிகோ ஸத்ததிங்ஸப்பபே⁴தோ³ அரியமக்³க³புப்³ப³ங்க³மோ அனுத்தரோ நிய்யானத⁴ம்மோ தே³ஸிதோ, ஸோ ஏகந்தேனேவ நிய்யாதி படிபன்னஸ்ஸ வட்டது³க்க²தோ, யதோ நங் கோசி ஸமணோ வா…பே॰… ப்³ரஹ்மா வா ‘‘நிய்யானத⁴ம்மோ தயா தே³ஸிதோ ந நிய்யாதீ’’தி ஸஹ த⁴ம்மேன அனுயுஞ்ஜிதுங் ஸமத்தோ² நத்தி². வுத்தஞ்ஹேதங் – ‘‘ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴ஸ்ஸ தே படிஜானதோ இமே த⁴ம்மா அனபி⁴ஸம்பு³த்³தா⁴’’தி (ம॰ நி॰ 1.150) வித்தா²ரோ. ஏவமேதானி அத்தனோ ஞாணப்பஹானதே³ஸனாவிஸேஸானங் அவிதத²பா⁴வாவபோ³த⁴னதோ அவிபரீதாகாரப்பவத்தானி ப⁴க³வதோ சதுவேஸாரஜ்ஜஞாணானி ததா²னி அவிததா²னி அனஞ்ஞதா²னி. ஏவம்பி ப⁴க³வா ததா²னி ஆக³தோதி ததா²க³தோ.
Yo ca bhagavatā niravasesavaṭṭadukkhanissaraṇāya sīlasamādhipaññāsaṅgaho sattakoṭṭhāsiko sattatiṃsappabhedo ariyamaggapubbaṅgamo anuttaro niyyānadhammo desito, so ekanteneva niyyāti paṭipannassa vaṭṭadukkhato, yato naṃ koci samaṇo vā…pe… brahmā vā ‘‘niyyānadhammo tayā desito na niyyātī’’ti saha dhammena anuyuñjituṃ samattho natthi. Vuttañhetaṃ – ‘‘sammāsambuddhassa te paṭijānato ime dhammā anabhisambuddhā’’ti (ma. ni. 1.150) vitthāro. Evametāni attano ñāṇappahānadesanāvisesānaṃ avitathabhāvāvabodhanato aviparītākārappavattāni bhagavato catuvesārajjañāṇāni tathāni avitathāni anaññathāni. Evampi bhagavā tathāni āgatoti tathāgato.
ததா² நிரயக³தி, திரச்சா²னக³தி, பேதக³தி, மனுஸ்ஸக³தி, தே³வக³தீதி பஞ்ச க³தியோ. தாஸு ஸஞ்ஜீவாத³யோ அட்ட² மஹானிரயா , குக்குளாத³யோ ஸோளஸ உஸ்ஸத³னிரயா, லோகந்தரிகனிரயோ சாதி ஸப்³பே³பிமே ஏகந்தது³க்க²தாய நிரஸ்ஸாத³ட்டே²ன நிரயா ச, ஸககம்முனா க³ந்தப்³ப³தோ க³தி சாதி நிரயக³தி . திப்³ப³ந்த⁴காரஸீதனரகாபி ஏதெஸ்வேவ அந்தோக³தா⁴ கிமிகீடபடங்க³ஸரீஸபபக்கி²ஸோணஸிங்கா³லாத³யோ திரியங் அஞ்சி²தபா⁴வேன திரச்சா²னா நாம. தே ஏவ க³தீதி திரச்சா²னக³தி. கு²ப்பிபாஸிதபரத³த்தூபஜீவினிஜ்ஜா²மதண்ஹிகாத³யோ து³க்க²ப³ஹுலதாய பகட்ட²ஸுக²தோ இதா விக³தாதி பேதா, தே ஏவ க³தீதி பேதக³தி. காலகஞ்சிகாதி³அஸுராபி ஏதெஸ்வேவ அந்தோக³தா⁴. பரித்ததீ³பவாஸீஹி ஸத்³தி⁴ங் ஜம்பு³தீ³பாதி³சதுமஹாதீ³பவாஸினோ மனஸோ உஸ்ஸன்னதாய மனுஸ்ஸா, தே ஏவ க³தீதி மனுஸ்ஸக³தி. சாதுமஹாராஜிகதோ பட்டா²ய யாவ நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனூபகா³தி இமே ச²ப்³பீ³ஸதி தே³வனிகாயா தி³ப்³ப³ந்தி அத்தனோ இத்³தா⁴னுபா⁴வேன கீளந்தி ஜோதெந்தி சாதி தே³வா, தே ஏவ க³தீதி தே³வக³தி.
Tathā nirayagati, tiracchānagati, petagati, manussagati, devagatīti pañca gatiyo. Tāsu sañjīvādayo aṭṭha mahānirayā , kukkuḷādayo soḷasa ussadanirayā, lokantarikanirayo cāti sabbepime ekantadukkhatāya nirassādaṭṭhena nirayā ca, sakakammunā gantabbato gati cāti nirayagati. Tibbandhakārasītanarakāpi etesveva antogadhā kimikīṭapaṭaṅgasarīsapapakkhisoṇasiṅgālādayo tiriyaṃ añchitabhāvena tiracchānā nāma. Te eva gatīti tiracchānagati. Khuppipāsitaparadattūpajīvinijjhāmataṇhikādayo dukkhabahulatāya pakaṭṭhasukhato itā vigatāti petā, te eva gatīti petagati. Kālakañcikādiasurāpi etesveva antogadhā. Parittadīpavāsīhi saddhiṃ jambudīpādicatumahādīpavāsino manaso ussannatāya manussā, te eva gatīti manussagati. Cātumahārājikato paṭṭhāya yāva nevasaññānāsaññāyatanūpagāti ime chabbīsati devanikāyā dibbanti attano iddhānubhāvena kīḷanti jotenti cāti devā, te eva gatīti devagati.
தா பனேதா க³தியோ யஸ்மா தங்தங்கம்மனிப்³ப³த்தோ உபபத்திப⁴வவிஸேஸோ, தஸ்மா அத்த²தோ விபாகக்க²ந்தா⁴ கடத்தா ச ரூபங். தத்த² ‘‘அயங் நாம க³தி நாம இமினா கம்முனா ஜாயதி, தஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ பச்சயவிஸேஸேஹி ஏவங் விபா⁴க³பி⁴ன்னத்தா விஸுங் ஏதே ஸத்தனிகாயா ஏவங் விபா⁴க³பி⁴ன்னா’’தி யதா²ஸகங்ஹேதுப²லவிபா⁴க³பரிச்சி²ந்த³னவஸேன டா²னஸோ ஹேதுஸோ ப⁴க³வதோ ஞாணங் பவத்ததி. தேனாஹ ப⁴க³வா –
Tā panetā gatiyo yasmā taṃtaṃkammanibbatto upapattibhavaviseso, tasmā atthato vipākakkhandhā kaṭattā ca rūpaṃ. Tattha ‘‘ayaṃ nāma gati nāma iminā kammunā jāyati, tassa kammassa paccayavisesehi evaṃ vibhāgabhinnattā visuṃ ete sattanikāyā evaṃ vibhāgabhinnā’’ti yathāsakaṃhetuphalavibhāgaparicchindanavasena ṭhānaso hetuso bhagavato ñāṇaṃ pavattati. Tenāha bhagavā –
‘‘பஞ்ச கோ² இமா, ஸாரிபுத்த, க³தியோ. கதமா பஞ்ச? நிரயோ, திரச்சா²னயோனி, பெத்திவிஸயோ, மனுஸ்ஸா, தே³வா. நிரயஞ்சாஹங், ஸாரிபுத்த, பஜானாமி, நிரயகா³மிஞ்ச மக்³க³ங், நிரயகா³மினிஞ்ச படிபத³ங்; யதா² படிபன்னோ ச காயஸ்ஸ பே⁴தா³ பரங் மரணா அபாயங் து³க்³க³திங் வினிபாதங் நிரயங் உபபஜ்ஜதி, தஞ்ச பஜானாமீ’’திஆதி³ (ம॰ நி॰ 1.153).
‘‘Pañca kho imā, sāriputta, gatiyo. Katamā pañca? Nirayo, tiracchānayoni, pettivisayo, manussā, devā. Nirayañcāhaṃ, sāriputta, pajānāmi, nirayagāmiñca maggaṃ, nirayagāminiñca paṭipadaṃ; yathā paṭipanno ca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, tañca pajānāmī’’tiādi (ma. ni. 1.153).
தானி பனேதானி ப⁴க³வதோ ஞாணானி தஸ்மிங் தஸ்மிங் விஸயே அவிபரீதாகாரப்பவத்தியா அவிஸங்வாத³னதோ ததா²னி அவிததா²னி அனஞ்ஞதா²னி. ஏவம்பி ப⁴க³வா ததா²னி ஆக³தோதி ததா²க³தோ.
Tāni panetāni bhagavato ñāṇāni tasmiṃ tasmiṃ visaye aviparītākārappavattiyā avisaṃvādanato tathāni avitathāni anaññathāni. Evampi bhagavā tathāni āgatoti tathāgato.
ததா² யங் ஸத்தானங் ஸத்³தா⁴தி³யோக³விகலபா⁴வாவபோ³தே⁴ன அப்பரஜக்க²மஹாரஜக்க²தாதி³விஸேஸவிபா⁴வனங் பஞ்ஞாஸாய ஆகாரேஹி பவத்தங் ப⁴க³வதோ இந்த்³ரியபரோபரியத்தஞாணங். வுத்தஞ்ஹேதங் – ‘‘ஸத்³தோ⁴ புக்³க³லோ அப்பரஜக்கோ², அஸ்ஸத்³தோ⁴ புக்³க³லோ மஹாரஜக்கோ²’’தி (படி॰ ம॰ 1.111) வித்தா²ரோ.
Tathā yaṃ sattānaṃ saddhādiyogavikalabhāvāvabodhena apparajakkhamahārajakkhatādivisesavibhāvanaṃ paññāsāya ākārehi pavattaṃ bhagavato indriyaparopariyattañāṇaṃ. Vuttañhetaṃ – ‘‘saddho puggalo apparajakkho, assaddho puggalo mahārajakkho’’ti (paṭi. ma. 1.111) vitthāro.
யஞ்ச ‘‘அயங் புக்³க³லோ அப்பரஜக்கோ², அயங் ஸஸ்ஸததி³ட்டி²கோ, அயங் உச்சே²த³தி³ட்டி²கோ, அயங் அனுலோமிகாயங் க²ந்தியங் டி²தோ, அயங் யதா²பூ⁴தஞாணே டி²தோ, அயங் காமாஸயோ, ந நெக்க²ம்மாதி³ஆஸயோ, அயங் நெக்க²ம்மாஸயோ, ந காமாதி³ஆஸயோ’’திஆதி³னா ‘‘இமஸ்ஸ காமராகோ³ அதிவிய தா²மக³தோ, ந படிகா⁴தி³கோ, இமஸ்ஸ படிகோ⁴ அதிவிய தா²மக³தோ, ந காமராகா³தி³கோ’’திஆதி³னா ‘‘இமஸ்ஸ புஞ்ஞாபி⁴ஸங்கா²ரோ அதி⁴கோ, ந அபுஞ்ஞாபி⁴ஸங்கா²ரோ ந ஆனேஞ்ஜாபி⁴ஸங்கா²ரோ, இமஸ்ஸ அபுஞ்ஞாபி⁴ஸங்கா²ரோ அதி⁴கோ, ந புஞ்ஞாபி⁴ஸங்கா²ரோ ந ஆனேஞ்ஜாபி⁴ஸங்கா²ரோ, இமஸ்ஸ ஆனேஞ்ஜாபி⁴ஸங்கா²ரோ அதி⁴கோ, ந புஞ்ஞாபி⁴ஸங்கா²ரோ ந அபுஞ்ஞாபி⁴ஸங்கா²ரோ. இமஸ்ஸ காயஸுசரிதங் அதி⁴கங், இமஸ்ஸ வசீஸுசரிதங், இமஸ்ஸ மனோஸுசரிதங். அயங் ஹீனாதி⁴முத்திகோ, அயங் பணீதாதி⁴முத்திகோ, அயங் கம்மாவரணேன ஸமன்னாக³தோ, அயங் கிலேஸாவரணேன ஸமன்னாக³தோ, அயங் விபாகாவரணேன ஸமன்னாக³தோ, அயங் ந கம்மாவரணேன ஸமன்னாக³தோ, ந கிலேஸாவரணேன, ந விபாகாவரணேன ஸமன்னாக³தோ’’திஆதி³னா ச ஸத்தானங் ஆஸயாதீ³னங் யதா²பூ⁴தங் விபா⁴வனாகாரப்பவத்தங் ப⁴க³வதோ ஆஸயானுஸயஞாணங். யங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங் –
Yañca ‘‘ayaṃ puggalo apparajakkho, ayaṃ sassatadiṭṭhiko, ayaṃ ucchedadiṭṭhiko, ayaṃ anulomikāyaṃ khantiyaṃ ṭhito, ayaṃ yathābhūtañāṇe ṭhito, ayaṃ kāmāsayo, na nekkhammādiāsayo, ayaṃ nekkhammāsayo, na kāmādiāsayo’’tiādinā ‘‘imassa kāmarāgo ativiya thāmagato, na paṭighādiko, imassa paṭigho ativiya thāmagato, na kāmarāgādiko’’tiādinā ‘‘imassa puññābhisaṅkhāro adhiko, na apuññābhisaṅkhāro na āneñjābhisaṅkhāro, imassa apuññābhisaṅkhāro adhiko, na puññābhisaṅkhāro na āneñjābhisaṅkhāro, imassa āneñjābhisaṅkhāro adhiko, na puññābhisaṅkhāro na apuññābhisaṅkhāro. Imassa kāyasucaritaṃ adhikaṃ, imassa vacīsucaritaṃ, imassa manosucaritaṃ. Ayaṃ hīnādhimuttiko, ayaṃ paṇītādhimuttiko, ayaṃ kammāvaraṇena samannāgato, ayaṃ kilesāvaraṇena samannāgato, ayaṃ vipākāvaraṇena samannāgato, ayaṃ na kammāvaraṇena samannāgato, na kilesāvaraṇena, na vipākāvaraṇena samannāgato’’tiādinā ca sattānaṃ āsayādīnaṃ yathābhūtaṃ vibhāvanākārappavattaṃ bhagavato āsayānusayañāṇaṃ. Yaṃ sandhāya vuttaṃ –
‘‘இத⁴ ததா²க³தோ ஸத்தானங் ஆஸயங் ஜானாதி, அனுஸயங் ஜானாதி, சரிதங் ஜானாதி, அதி⁴முத்திங் ஜானாதி, ப⁴ப்³பா³ப⁴ப்³பே³ ஸத்தே ஜானாதீ’’திஆதி³ (படி॰ ம॰ 1.113).
‘‘Idha tathāgato sattānaṃ āsayaṃ jānāti, anusayaṃ jānāti, caritaṃ jānāti, adhimuttiṃ jānāti, bhabbābhabbe satte jānātī’’tiādi (paṭi. ma. 1.113).
யஞ்ச உபரிமஹெட்டி²மபுரத்தி²மபச்சி²மகாயேஹி த³க்கி²ணவாமஅக்கி²கண்ணஸோதனாஸிகாஸோதஅங்ஸகூடபஸ்ஸஹத்த²பாதே³ஹி அங்கு³லங்கு³லந்தரேஹி லோமலோமகூபேஹி ச அக்³கி³க்க²ந்தூ⁴த³கதா⁴ராபவத்தனங் அனஞ்ஞஸாதா⁴ரணங் விவித⁴விகுப்³ப³னித்³தி⁴னிம்மாபனகங் ப⁴க³வதோ யமகபாடிஹாரியஞாணங். யங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங் –
Yañca uparimaheṭṭhimapuratthimapacchimakāyehi dakkhiṇavāmaakkhikaṇṇasotanāsikāsotaaṃsakūṭapassahatthapādehi aṅgulaṅgulantarehi lomalomakūpehi ca aggikkhandhūdakadhārāpavattanaṃ anaññasādhāraṇaṃ vividhavikubbaniddhinimmāpanakaṃ bhagavato yamakapāṭihāriyañāṇaṃ. Yaṃ sandhāya vuttaṃ –
‘‘இத⁴ ததா²க³தோ யமகபாடிஹாரியங் கரோதி அஸாதா⁴ரணங் ஸாவகேஹி. உபரிமகாயதோ அக்³கி³க்க²ந்தோ⁴ பவத்ததி, ஹெட்டி²மகாயதோ உத³கதா⁴ரா பவத்ததி. ஹெட்டி²மகாயதோ அக்³கி³க்க²ந்தோ⁴ பவத்ததி, உபரிமகாயதோ உத³கதா⁴ரா பவத்ததீ’’திஆதி³ (படி॰ ம॰ 1.116).
‘‘Idha tathāgato yamakapāṭihāriyaṃ karoti asādhāraṇaṃ sāvakehi. Uparimakāyato aggikkhandho pavattati, heṭṭhimakāyato udakadhārā pavattati. Heṭṭhimakāyato aggikkhandho pavattati, uparimakāyato udakadhārā pavattatī’’tiādi (paṭi. ma. 1.116).
யஞ்ச ராகா³தீ³ஹி ஜாதிஆதீ³ஹி ச அனேகேஹி து³க்க²த⁴ம்மேஹி உபத்³து³தங் ஸத்தனிகாயங் ததோ நீஹரிதுகாமதாவஸேன நானானயேஹி பவத்தஸ்ஸ ப⁴க³வதோ மஹாகருணோக்கமனஸ்ஸ பச்சயபூ⁴தங் மஹாகருணாஸமாபத்திஞாணங். யதா²ஹ –
Yañca rāgādīhi jātiādīhi ca anekehi dukkhadhammehi upaddutaṃ sattanikāyaṃ tato nīharitukāmatāvasena nānānayehi pavattassa bhagavato mahākaruṇokkamanassa paccayabhūtaṃ mahākaruṇāsamāpattiñāṇaṃ. Yathāha –
‘‘கதமங் ததா²க³தஸ்ஸ மஹாகருணாஸமாபத்திஞாணங்? ப³ஹுகேஹி ஆகாரேஹி பஸ்ஸந்தானங் பு³த்³தா⁴னங் ப⁴க³வந்தானங் ஸத்தேஸு மஹாகருணா ஓக்கமதி, ஆதி³த்தோ லோகஸன்னிவாஸோதி பஸ்ஸந்தானங் பு³த்³தா⁴னங் ப⁴க³வந்தானங் ஸத்தேஸு மஹாகருணா ஓக்கமதீ’’தி. –
‘‘Katamaṃ tathāgatassa mahākaruṇāsamāpattiñāṇaṃ? Bahukehi ākārehi passantānaṃ buddhānaṃ bhagavantānaṃ sattesu mahākaruṇā okkamati, āditto lokasannivāsoti passantānaṃ buddhānaṃ bhagavantānaṃ sattesu mahākaruṇā okkamatī’’ti. –
ஆதி³னா (படி॰ ம॰ 1.117) ஏகூனநவுதியா ஆகாரேஹி விப⁴ஜனங் கதங்.
Ādinā (paṭi. ma. 1.117) ekūnanavutiyā ākārehi vibhajanaṃ kataṃ.
யங் பன யாவதா த⁴ம்மதா⁴து, யத்தகங் ஞாதப்³ப³ங் ஸங்க²தாஸங்க²தாதி³, தஸ்ஸ ஸப்³ப³ஸ்ஸ பரோபதே³ஸேன வினா ஸப்³பா³காரதோ படிஜானநஸமத்த²ங் ஆகங்கா²மத்தப்படிப³த்³த⁴வுத்தி அனஞ்ஞஸாதா⁴ரணங் ப⁴க³வதோ ஞாணங் ஸப்³ப³தா² அனவஸேஸஸங்க²தாஸங்க²தஸம்முதிஸச்சாவபோ³த⁴தோ ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணங், தத்தா²வரணாபா⁴வதோவ நிஸ்ஸங்க³ப்பவத்திங் உபாதா³ய அனாவரணஞாணந்தி ச வுச்சதி. அயமெத்த² ஸங்கே²போ, வித்தா²ரோ பன பரதோ ஆவி ப⁴விஸ்ஸதி.
Yaṃ pana yāvatā dhammadhātu, yattakaṃ ñātabbaṃ saṅkhatāsaṅkhatādi, tassa sabbassa paropadesena vinā sabbākārato paṭijānanasamatthaṃ ākaṅkhāmattappaṭibaddhavutti anaññasādhāraṇaṃ bhagavato ñāṇaṃ sabbathā anavasesasaṅkhatāsaṅkhatasammutisaccāvabodhato sabbaññutaññāṇaṃ, tatthāvaraṇābhāvatova nissaṅgappavattiṃ upādāya anāvaraṇañāṇanti ca vuccati. Ayamettha saṅkhepo, vitthāro pana parato āvi bhavissati.
ஏவமேதானி ப⁴க³வதோ ச² அஸாதா⁴ரணஞாணானி அவிபரீதாகாரப்பவத்தியா யதா²ஸகங்விஸயஸ்ஸ அவிஸங்வாத³னதோ ததா²னி அவிததா²னி அனஞ்ஞதா²னி. ஏவம்பி ப⁴க³வா ததா²னி ஆக³தோதி ததா²க³தோ.
Evametāni bhagavato cha asādhāraṇañāṇāni aviparītākārappavattiyā yathāsakaṃvisayassa avisaṃvādanato tathāni avitathāni anaññathāni. Evampi bhagavā tathāni āgatoti tathāgato.
ததா² ‘‘ஸத்திமே, பி⁴க்க²வே, பொ³ஜ்ஜ²ங்கா³ – ஸதிஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்கோ³, த⁴ம்மவிசயஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்கோ³, வீரியஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்கோ³, பீதிஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்கோ³, பஸ்ஸத்³தி⁴ஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்கோ³, ஸமாதி⁴ஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்கோ³, உபெக்கா²ஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்கோ³’’தி (படி॰ ம॰ 2.17; ஸங்॰ நி॰ 5.185) ஏவங் ஸரூபதோ யாயங் லோகுத்தரமக்³க³க்க²ணே உப்பஜ்ஜமானா லீனுத்³த⁴ச்சபதிட்டா²னாயூஹனகாமஸுக²த்தகிலமதா²னுயோக³உச்சே²த³ஸஸ்ஸதாபி⁴னிவேஸாதீ³னங் அனேகேஸங் உபத்³த³வானங் படிபக்க²பூ⁴தா ஸதிஆதி³பே⁴தா³ த⁴ம்மஸாமக்³கீ³, யாய அரியஸாவகோ பு³ஜ்ஜ²தி, கிலேஸனித்³தா³ய உட்ட²ஹதி, சத்தாரி வா ஸச்சானி படிவிஜ்ஜ²தி, நிப்³பா³னமேவ வா ஸச்சி²கரோதி, ஸா த⁴ம்மஸாமக்³கீ³ ‘‘போ³தீ⁴’’தி வுச்சதி, தஸ்ஸா போ³தி⁴யா அங்கா³தி பொ³ஜ்ஜ²ங்கா³. அரியஸாவகோ வா யதா²வுத்தாய த⁴ம்மஸாமக்³கி³யா பு³ஜ்ஜ²தீதி கத்வா ‘‘போ³தீ⁴’’தி வுச்சதி. தஸ்ஸ போ³தி⁴ஸ்ஸ அங்கா³தி பொ³ஜ்ஜ²ங்கா³தி ஏவங் ஸாமஞ்ஞலக்க²ணதோ , உபட்டா²னலக்க²ணோ ஸதிஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்கோ³, பவிசயலக்க²ணோ த⁴ம்மவிசயஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்கோ³, பக்³க³ஹலக்க²ணோ வீரியஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்கோ³, ப²ரணலக்க²ணோ பீதிஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்கோ³, உபஸமலக்க²ணோ பஸ்ஸத்³தி⁴ஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்கோ³, அவிக்கே²பலக்க²ணோ ஸமாதி⁴ஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்கோ³ படிஸங்கா²னலக்க²ணோ உபெக்கா²ஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்கோ³தி ஏவங் விஸேஸலக்க²ணதோ.
Tathā ‘‘sattime, bhikkhave, bojjhaṅgā – satisambojjhaṅgo, dhammavicayasambojjhaṅgo, vīriyasambojjhaṅgo, pītisambojjhaṅgo, passaddhisambojjhaṅgo, samādhisambojjhaṅgo, upekkhāsambojjhaṅgo’’ti (paṭi. ma. 2.17; saṃ. ni. 5.185) evaṃ sarūpato yāyaṃ lokuttaramaggakkhaṇe uppajjamānā līnuddhaccapatiṭṭhānāyūhanakāmasukhattakilamathānuyogaucchedasassatābhinivesādīnaṃ anekesaṃ upaddavānaṃ paṭipakkhabhūtā satiādibhedā dhammasāmaggī, yāya ariyasāvako bujjhati, kilesaniddāya uṭṭhahati, cattāri vā saccāni paṭivijjhati, nibbānameva vā sacchikaroti, sā dhammasāmaggī ‘‘bodhī’’ti vuccati, tassā bodhiyā aṅgāti bojjhaṅgā. Ariyasāvako vā yathāvuttāya dhammasāmaggiyā bujjhatīti katvā ‘‘bodhī’’ti vuccati. Tassa bodhissa aṅgāti bojjhaṅgāti evaṃ sāmaññalakkhaṇato, upaṭṭhānalakkhaṇo satisambojjhaṅgo, pavicayalakkhaṇo dhammavicayasambojjhaṅgo, paggahalakkhaṇo vīriyasambojjhaṅgo, pharaṇalakkhaṇo pītisambojjhaṅgo, upasamalakkhaṇo passaddhisambojjhaṅgo, avikkhepalakkhaṇo samādhisambojjhaṅgo paṭisaṅkhānalakkhaṇo upekkhāsambojjhaṅgoti evaṃ visesalakkhaṇato.
‘‘தத்த² கதமோ ஸதிஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்கோ³? இத⁴ பி⁴க்கு² ஸதிமா ஹோதி பரமேன ஸதினேபக்கேன ஸமன்னாக³தோ, சிரகதம்பி சிரபா⁴ஸிதம்பி ஸரிதா ஹோதி அனுஸ்ஸரிதா’’திஆதி³னா (விப⁴॰ 467) ஸத்தன்னங் பொ³ஜ்ஜ²ங்கா³னங் அஞ்ஞமஞ்ஞூபகாரவஸேன ஏகக்க²ணே பவத்தித³ஸ்ஸனதோ. ‘‘தத்த² கதமோ ஸதிஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்கோ³? அத்தி² அஜ்ஜ²த்தங் த⁴ம்மேஸு ஸதி, அத்தி² ப³ஹித்³தா⁴ த⁴ம்மேஸு ஸதீ’’திஆதி³னா (விப⁴॰ 469) தேஸங் விஸயவிபா⁴வனாபவத்தித³ஸ்ஸனதோ. ‘‘தத்த² கதமோ ஸதிஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்கோ³? இத⁴, பி⁴க்க²வே, பி⁴க்கு² ஸதிஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்க³ங் பா⁴வேதி விவேகனிஸ்ஸிதங், விராக³னிஸ்ஸிதங், நிரோத⁴னிஸ்ஸிதங், வோஸக்³க³பரிணாமி’’ந்திஆதி³னா (விப⁴॰ 471) பா⁴வனாவிதி⁴த³ஸ்ஸனதோ. ‘‘தத்த² கதமே ஸத்த பொ³ஜ்ஜ²ங்கா³? இத⁴ பி⁴க்கு² யஸ்மிங் ஸமயே லோகுத்தரங் ஜா²னங் பா⁴வேதி…பே॰… தஸ்மிங் ஸமயே ஸத்த பொ³ஜ்ஜ²ங்கா³ ஹொந்தி, ஸதிஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்கோ³…பே॰… உபெக்கா²ஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்கோ³. தத்த² கதமோ ஸதிஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்கோ³? யா ஸதி அனுஸ்ஸதீ’’திஆதி³னா (விப⁴॰ 478) ச²னவுதியா நயஸஹஸ்ஸவிபா⁴கே³ஹீதி ஏவங் நானாகாரதோ பவத்தானி ப⁴க³வதோ பொ³ஜ்ஜ²ங்க³விபா⁴வனஞாணானி தஸ்ஸ தஸ்ஸ அத்த²ஸ்ஸ அவிஸங்வாத³னதோ ததா²னி அவிததா²னி அனஞ்ஞதா²னி. ஏவம்பி ப⁴க³வா ததா²னி ஆக³தோதி ததா²க³தோ.
‘‘Tattha katamo satisambojjhaṅgo? Idha bhikkhu satimā hoti paramena satinepakkena samannāgato, cirakatampi cirabhāsitampi saritā hoti anussaritā’’tiādinā (vibha. 467) sattannaṃ bojjhaṅgānaṃ aññamaññūpakāravasena ekakkhaṇe pavattidassanato. ‘‘Tattha katamo satisambojjhaṅgo? Atthi ajjhattaṃ dhammesu sati, atthi bahiddhā dhammesu satī’’tiādinā (vibha. 469) tesaṃ visayavibhāvanāpavattidassanato. ‘‘Tattha katamo satisambojjhaṅgo? Idha, bhikkhave, bhikkhu satisambojjhaṅgaṃ bhāveti vivekanissitaṃ, virāganissitaṃ, nirodhanissitaṃ, vosaggapariṇāmi’’ntiādinā (vibha. 471) bhāvanāvidhidassanato. ‘‘Tattha katame satta bojjhaṅgā? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti…pe… tasmiṃ samaye satta bojjhaṅgā honti, satisambojjhaṅgo…pe… upekkhāsambojjhaṅgo. Tattha katamo satisambojjhaṅgo? Yā sati anussatī’’tiādinā (vibha. 478) chanavutiyā nayasahassavibhāgehīti evaṃ nānākārato pavattāni bhagavato bojjhaṅgavibhāvanañāṇāni tassa tassa atthassa avisaṃvādanato tathāni avitathāni anaññathāni. Evampi bhagavā tathāni āgatoti tathāgato.
ததா² ‘‘தத்த² கதமங் து³க்க²னிரோத⁴கா³மினீ படிபதா³ அரியஸச்சங்? அயமேவ அரியோ அட்ட²ங்கி³கோ மக்³கோ³, ஸெய்யதி²த³ங் – ஸம்மாதி³ட்டி²…பே॰… ஸம்மாஸமாதீ⁴’’தி (விப⁴॰ 205) ஏவங் ஸரூபதோ. ஸப்³ப³கிலேஸேஹி ஆரகத்தா அரியபா⁴வகரத்தா அரியப²லபடிலாப⁴கரத்தா ச அரியோ. அரியானங் அட்ட²வித⁴த்தா நிப்³பா³னாதி⁴க³மாய ஏகந்தகாரணத்தா ச அட்ட²ங்கி³கோ. கிலேஸே மாரெந்தோ க³ச்ச²தி, அத்தி²கேஹி மக்³கீ³யதி, ஸயங் வா நிப்³பா³னங் மக்³க³யதீதி மக்³கோ³தி ஏவங் ஸாமஞ்ஞலக்க²ணதோ. ‘‘ஸம்மாத³ஸ்ஸனலக்க²ணா ஸம்மாதி³ட்டி², ஸம்மாஅபி⁴னிரோபனலக்க²ணோ ஸம்மாஸங்கப்போ , ஸம்மாபரிக்³க³ஹணலக்க²ணா ஸம்மாவாசா , ஸம்மாஸமுட்டா²பனலக்க²ணோ ஸம்மாகம்மந்தோ, ஸம்மாவோதா³னலக்க²ணோ ஸம்மாஆஜீவோ, ஸம்மாபக்³க³ஹலக்க²ணோ ஸம்மாவாயாமோ, ஸம்மாஉபட்டா²னலக்க²ணா ஸம்மாஸதி , ஸம்மாஅவிக்கே²பலக்க²ணோ ஸம்மாஸமாதீ⁴’’தி ஏவங் விஸேஸலக்க²ணதோ. ஸம்மாதி³ட்டி² தாவ அஞ்ஞேஹிபி அத்தனோ பச்சனீககிலேஸேஹி ஸத்³தி⁴ங் மிச்சா²தி³ட்டி²ங் பஜஹதி, நிப்³பா³னங் ஆரம்மணங் கரோதி, தப்படிச்சா²த³கமோஹவித⁴மனேன அஸம்மோஹதோ ஸம்பயுத்தத⁴ம்மே ச பஸ்ஸதி, ததா² ஸம்மாஸங்கப்பாத³யோபி மிச்சா²ஸங்கப்பாதீ³னி பஜஹந்தி, நிரோத⁴ஞ்ச ஆரம்மணங் கரொந்தி, ஸஹஜாதத⁴ம்மானங் ஸம்மாஅபி⁴னிரோபனபரிக்³க³ஹணஸமுட்டா²பனவோதா³னபக்³க³ஹஉபட்டா²னஸமாத³ஹனானி ச கரொந்தீதி ஏவங் கிச்சவிபா⁴க³தோ. ஸம்மாதி³ட்டி² புப்³ப³பா⁴கே³ நானக்க²ணா விஸுங் து³க்கா²தி³ஆரம்மணா ஹுத்வா மக்³க³காலே ஏகக்க²ணா நிப்³பா³னமேவ ஆரம்மணங் கத்வா கிச்சதோ ‘‘து³க்கே² ஞாண’’ந்திஆதீ³னி சத்தாரி நாமானி லப⁴தி. ஸம்மாஸங்கப்பாத³யோபி புப்³ப³பா⁴கே³ நானக்க²ணா நானாரம்மணா, மக்³க³காலே ஏகக்க²ணா ஏகாரம்மணா, தேஸு ஸம்மாஸங்கப்போ கிச்சதோ ‘‘நெக்க²ம்மஸங்கப்போ’’திஆதீ³னி தீணி நாமானி லப⁴தி. ஸம்மாவாசாத³யோ தயோ புப்³ப³பா⁴கே³ ‘‘முஸாவாதா³ வேரமணீ’’திஆதி³விபா⁴கா³ விரதியோபி சேதனாயோபி ஹுத்வா மக்³க³க்க²ணே விரதியோவ, ஸம்மாவாயாமஸதியோ கிச்சதோ ஸம்மப்பதா⁴னஸதிபட்டா²னவஸேன சத்தாரி நாமானி லப⁴ந்தி. ஸம்மாஸமாதி⁴ பன மக்³க³க்க²ணேபி பட²மஜ்ஜா²னாதி³வஸேன நானா ஏவாதி ஏவங் புப்³ப³பா⁴கா³பரபா⁴கே³ஸு பவத்திவிபா⁴க³தோ. ‘‘இத⁴, பி⁴க்க²வே, பி⁴க்கு² ஸம்மாதி³ட்டி²ங் பா⁴வேதி விவேகனிஸ்ஸித’’ந்திஆதி³னா (விப⁴॰ 489) பா⁴வனாவிதி⁴தோ. ‘‘தத்த² கதமோ அட்ட²ங்கி³கோ மக்³கோ³? இத⁴, பி⁴க்கு², யஸ்மிங் ஸமயே லோகுத்தரங் ஜா²னங் பா⁴வேதி…பே॰… து³க்க²படிபத³ங் த³ந்தா⁴பி⁴ஞ்ஞங், தஸ்மிங் ஸமயே அட்ட²ங்கி³கோ மக்³கோ³ ஹோதி – ஸம்மாதி³ட்டி² ஸம்மாஸங்கப்போ’’திஆதி³னா (விப⁴॰ 499) சதுராஸீதியா நயஸஹஸ்ஸவிபா⁴கே³ஹீதி ஏவங் அனேகாகாரதோ பவத்தானி ப⁴க³வதோ அரியமக்³க³விபா⁴வனஞாணானி அத்த²ஸ்ஸ அவிஸங்வாத³னதோ ஸப்³பா³னிபி ததா²னி அவிததா²னி அனஞ்ஞதா²னி ஏவம்பி ப⁴க³வா ததா²னி ஆக³தோதி ததா²க³தோ.
Tathā ‘‘tattha katamaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasaccaṃ? Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi…pe… sammāsamādhī’’ti (vibha. 205) evaṃ sarūpato. Sabbakilesehi ārakattā ariyabhāvakarattā ariyaphalapaṭilābhakarattā ca ariyo. Ariyānaṃ aṭṭhavidhattā nibbānādhigamāya ekantakāraṇattā ca aṭṭhaṅgiko. Kilese mārento gacchati, atthikehi maggīyati, sayaṃ vā nibbānaṃ maggayatīti maggoti evaṃ sāmaññalakkhaṇato. ‘‘Sammādassanalakkhaṇā sammādiṭṭhi, sammāabhiniropanalakkhaṇo sammāsaṅkappo , sammāpariggahaṇalakkhaṇā sammāvācā , sammāsamuṭṭhāpanalakkhaṇo sammākammanto, sammāvodānalakkhaṇo sammāājīvo, sammāpaggahalakkhaṇo sammāvāyāmo, sammāupaṭṭhānalakkhaṇā sammāsati , sammāavikkhepalakkhaṇo sammāsamādhī’’ti evaṃ visesalakkhaṇato. Sammādiṭṭhi tāva aññehipi attano paccanīkakilesehi saddhiṃ micchādiṭṭhiṃ pajahati, nibbānaṃ ārammaṇaṃ karoti, tappaṭicchādakamohavidhamanena asammohato sampayuttadhamme ca passati, tathā sammāsaṅkappādayopi micchāsaṅkappādīni pajahanti, nirodhañca ārammaṇaṃ karonti, sahajātadhammānaṃ sammāabhiniropanapariggahaṇasamuṭṭhāpanavodānapaggahaupaṭṭhānasamādahanāni ca karontīti evaṃ kiccavibhāgato. Sammādiṭṭhi pubbabhāge nānakkhaṇā visuṃ dukkhādiārammaṇā hutvā maggakāle ekakkhaṇā nibbānameva ārammaṇaṃ katvā kiccato ‘‘dukkhe ñāṇa’’ntiādīni cattāri nāmāni labhati. Sammāsaṅkappādayopi pubbabhāge nānakkhaṇā nānārammaṇā, maggakāle ekakkhaṇā ekārammaṇā, tesu sammāsaṅkappo kiccato ‘‘nekkhammasaṅkappo’’tiādīni tīṇi nāmāni labhati. Sammāvācādayo tayo pubbabhāge ‘‘musāvādā veramaṇī’’tiādivibhāgā viratiyopi cetanāyopi hutvā maggakkhaṇe viratiyova, sammāvāyāmasatiyo kiccato sammappadhānasatipaṭṭhānavasena cattāri nāmāni labhanti. Sammāsamādhi pana maggakkhaṇepi paṭhamajjhānādivasena nānā evāti evaṃ pubbabhāgāparabhāgesu pavattivibhāgato. ‘‘Idha, bhikkhave, bhikkhu sammādiṭṭhiṃ bhāveti vivekanissita’’ntiādinā (vibha. 489) bhāvanāvidhito. ‘‘Tattha katamo aṭṭhaṅgiko maggo? Idha, bhikkhu, yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti…pe… dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, tasmiṃ samaye aṭṭhaṅgiko maggo hoti – sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo’’tiādinā (vibha. 499) caturāsītiyā nayasahassavibhāgehīti evaṃ anekākārato pavattāni bhagavato ariyamaggavibhāvanañāṇāni atthassa avisaṃvādanato sabbānipi tathāni avitathāni anaññathāni evampi bhagavā tathāni āgatoti tathāgato.
ததா² பட²மஜ்ஜா²னஸமாபத்தியா ச நிரோத⁴ஸமாபத்தீதி ஏதாஸு அனுபடிபாடியா விஹரிதப்³ப³ட்டே²ன ஸமாபஜ்ஜிதப்³ப³ட்டே²ன ச அனுபுப்³ப³விஹாரஸமாபத்தீஸு ஸம்பாத³னபச்சவெக்க²ணாதி³வஸேன யதா²ரஹங் ஸம்பயோக³வஸேன ச பவத்தானி ப⁴க³வதோ ஞாணானி தத³த்த²ஸித்³தி⁴யா ததா²னி அவிததா²னி அனஞ்ஞதா²னி. ஏவம்பி ப⁴க³வா ததா²னி ஆக³தோதி ததா²க³தோ. ததா² ‘‘இத³ங் இமஸ்ஸ டா²னங் , இத³ங் அட்டா²ன’’ந்தி அவிபரீதங் தஸ்ஸ தஸ்ஸ ப²லஸ்ஸ காரணாகாரணஜானநங், தேஸங் தேஸங் ஸத்தானங் அதீதாதி³பே⁴த³பி⁴ன்னஸ்ஸ கம்மஸமாதா³னஸ்ஸ அனவஸேஸதோ யதா²பூ⁴தங் விபாகந்தரஜானநங், ஆயூஹனக்க²ணேயேவ தஸ்ஸ தஸ்ஸ ஸத்தஸ்ஸ ‘‘அயங் நிரயகா³மினீ படிபதா³…பே॰… அயங் நிப்³பா³னகா³மினீ படிபதா³’’தி யாதா²வதோ ஸாஸவானாஸவகம்மவிபா⁴க³ஜானநங், க²ந்தா⁴யதனானங் உபாதி³ன்னானுபாதி³ன்னாதி³அனேகஸபா⁴வங் நானாஸபா⁴வஞ்ச தஸ்ஸ லோகஸ்ஸ ‘‘இமாய நாம தா⁴துயா உஸ்ஸன்னத்தா இமஸ்மிங் த⁴ம்மப்பப³ந்தே⁴ அயங் விஸேஸோ ஜாயதீ’’திஆதி³னா நயேன யதா²பூ⁴தங் தா⁴துனானத்தஜானநங், ஸத்³தா⁴தி³இந்த்³ரியானங் திக்க²முது³தாஜானநங் ஸங்கிலேஸாதீ³ஹி ஸத்³தி⁴ங் ஜா²னவிமொக்கா²தி³ஜானநங், ஸத்தானங் அபரிமாணாஸு ஜாதீஸு தப்படிப³ந்தே⁴ன ஸத்³தி⁴ங் அனவஸேஸதோ புப்³பே³னிவுத்த²க்க²ந்த⁴ஸந்ததிஜானநங் ஹீனாதி³விபா⁴கே³ஹி ஸத்³தி⁴ங் சுதிபடிஸந்தி⁴ஜானநங், ‘‘இத³ங் து³க்க²’’ந்திஆதி³னா ஹெட்டா² வுத்தனயேனேவ சதுஸச்சஜானநந்தி இமானி ப⁴க³வதோ த³ஸப³லஞாணானி அவிரஜ்ஜி²த்வா யதா²ஸகங்விஸயாவகா³ஹனதோ யதா²தி⁴ப்பேதத்த²ஸாத⁴னதோ ச யதா²பூ⁴தவுத்தியா ததா²னி அவிததா²னி அனஞ்ஞதா²னி. வுத்தஞ்ஹேதங் –
Tathā paṭhamajjhānasamāpattiyā ca nirodhasamāpattīti etāsu anupaṭipāṭiyā viharitabbaṭṭhena samāpajjitabbaṭṭhena ca anupubbavihārasamāpattīsu sampādanapaccavekkhaṇādivasena yathārahaṃ sampayogavasena ca pavattāni bhagavato ñāṇāni tadatthasiddhiyā tathāni avitathāni anaññathāni. Evampi bhagavā tathāni āgatoti tathāgato. Tathā ‘‘idaṃ imassa ṭhānaṃ , idaṃ aṭṭhāna’’nti aviparītaṃ tassa tassa phalassa kāraṇākāraṇajānanaṃ, tesaṃ tesaṃ sattānaṃ atītādibhedabhinnassa kammasamādānassa anavasesato yathābhūtaṃ vipākantarajānanaṃ, āyūhanakkhaṇeyeva tassa tassa sattassa ‘‘ayaṃ nirayagāminī paṭipadā…pe… ayaṃ nibbānagāminī paṭipadā’’ti yāthāvato sāsavānāsavakammavibhāgajānanaṃ, khandhāyatanānaṃ upādinnānupādinnādianekasabhāvaṃ nānāsabhāvañca tassa lokassa ‘‘imāya nāma dhātuyā ussannattā imasmiṃ dhammappabandhe ayaṃ viseso jāyatī’’tiādinā nayena yathābhūtaṃ dhātunānattajānanaṃ, saddhādiindriyānaṃ tikkhamudutājānanaṃ saṃkilesādīhi saddhiṃ jhānavimokkhādijānanaṃ, sattānaṃ aparimāṇāsu jātīsu tappaṭibandhena saddhiṃ anavasesato pubbenivutthakkhandhasantatijānanaṃ hīnādivibhāgehi saddhiṃ cutipaṭisandhijānanaṃ, ‘‘idaṃ dukkha’’ntiādinā heṭṭhā vuttanayeneva catusaccajānananti imāni bhagavato dasabalañāṇāni avirajjhitvā yathāsakaṃvisayāvagāhanato yathādhippetatthasādhanato ca yathābhūtavuttiyā tathāni avitathāni anaññathāni. Vuttañhetaṃ –
‘‘இத⁴ ததா²க³தோ டா²னஞ்ச டா²னதோ அட்டா²னஞ்ச அட்டா²னதோ யதா²பூ⁴தங் பஜானாதீ’’திஆதி³ (விப⁴॰ 809; அ॰ நி॰ 10.21).
‘‘Idha tathāgato ṭhānañca ṭhānato aṭṭhānañca aṭṭhānato yathābhūtaṃ pajānātī’’tiādi (vibha. 809; a. ni. 10.21).
ஏவம்பி ப⁴க³வா ததா²னி ஆக³தோதி ததா²க³தோ.
Evampi bhagavā tathāni āgatoti tathāgato.
யதா² சேதேஸம்பி ஞாணானங் வஸேன, ஏவங் யதா²வுத்தானங் ஸதிபட்டா²னஸம்மப்பதா⁴னாதி³விபா⁴வனஞாணாதி³அனந்தாபரிமெய்யபே⁴தா³னங் அனஞ்ஞஸாதா⁴ரணானங் பஞ்ஞாவிஸேஸானங் வஸேன ப⁴க³வா ததா²னி ஞாணானி ஆக³தோ அதி⁴க³தோதி ததா²க³தோ, ஏவம்பி ததா²னி ஆக³தோதி ததா²க³தோ.
Yathā cetesampi ñāṇānaṃ vasena, evaṃ yathāvuttānaṃ satipaṭṭhānasammappadhānādivibhāvanañāṇādianantāparimeyyabhedānaṃ anaññasādhāraṇānaṃ paññāvisesānaṃ vasena bhagavā tathāni ñāṇāni āgato adhigatoti tathāgato, evampi tathāni āgatoti tathāgato.
கத²ங் ததா² க³தோதி ததா²க³தோ? யா தா ப⁴க³வதோ அபி⁴ஜாதிஅபி⁴ஸம்போ³தி⁴த⁴ம்மவினயபஞ்ஞாபனஅனுபாதி³ஸேஸனிப்³பா³னதா⁴துயோ, தா ததா². கிங் வுத்தங் ஹோதி? யத³த்த²ங் தா லோகனாதே²ன அபி⁴பத்தி²தா பவத்திதா ச, தத³த்த²ஸ்ஸ ஏகந்தஸித்³தி⁴யா அவிஸங்வாத³னதோ அவிபரீதத்த²வுத்தியா ததா² அவிததா² அனஞ்ஞதா². ததா² ஹி அயங் ப⁴க³வா போ³தி⁴ஸத்தபூ⁴தோ ஸமதிங்ஸபாரமிபரிபூரணாதி³கங் வுத்தப்பகாரங் ஸப்³ப³பு³த்³த⁴த்தஹேதுங் ஸம்பாதெ³த்வா துஸிதபுரே டி²தோ பு³த்³த⁴கோலாஹலங் ஸுத்வா த³ஸஸஹஸ்ஸசக்கவாளதே³வதாஹி ஏகதோ ஸன்னிபதிதாஹி உபஸங்கமித்வா –
Kathaṃ tathā gatoti tathāgato? Yā tā bhagavato abhijātiabhisambodhidhammavinayapaññāpanaanupādisesanibbānadhātuyo, tā tathā. Kiṃ vuttaṃ hoti? Yadatthaṃ tā lokanāthena abhipatthitā pavattitā ca, tadatthassa ekantasiddhiyā avisaṃvādanato aviparītatthavuttiyā tathā avitathā anaññathā. Tathā hi ayaṃ bhagavā bodhisattabhūto samatiṃsapāramiparipūraṇādikaṃ vuttappakāraṃ sabbabuddhattahetuṃ sampādetvā tusitapure ṭhito buddhakolāhalaṃ sutvā dasasahassacakkavāḷadevatāhi ekato sannipatitāhi upasaṅkamitvā –
‘‘காலோ கோ² தே மஹாவீர, உப்பஜ்ஜ மாதுகுச்சி²யங்;
‘‘Kālo kho te mahāvīra, uppajja mātukucchiyaṃ;
ஸதே³வகங் தாரயந்தோ, பு³ஜ்ஜ²ஸ்ஸு அமதங் பத³’’ந்தி. (பு³॰ வங்॰ 1.67) –
Sadevakaṃ tārayanto, bujjhassu amataṃ pada’’nti. (bu. vaṃ. 1.67) –
ஆயாசிதோ உப்பன்னபுப்³ப³னிமித்தோ பஞ்ச மஹாவிலோகனானி விலோகெத்வா ‘‘இதா³னி அஹங் மனுஸ்ஸயோனியங் உப்பஜ்ஜித்வா அபி⁴ஸம்பு³ஜ்ஜி²ஸ்ஸாமீ’’தி ஆஸாள்ஹிபுண்ணமாயங் ஸக்யராஜகுலே மஹாமாயாய தே³வியா குச்சி²யங் படிஸந்தி⁴ங் க³ஹெத்வா த³ஸ மாஸே தே³வமனுஸ்ஸேஹி மஹதா பரிஹாரேன பரிஹரியமானோ விஸாக²புண்ணமாயங் பச்சூஸஸமயே அபி⁴ஜாதிங் பாபுணி.
Āyācito uppannapubbanimitto pañca mahāvilokanāni viloketvā ‘‘idāni ahaṃ manussayoniyaṃ uppajjitvā abhisambujjhissāmī’’ti āsāḷhipuṇṇamāyaṃ sakyarājakule mahāmāyāya deviyā kucchiyaṃ paṭisandhiṃ gahetvā dasa māse devamanussehi mahatā parihārena parihariyamāno visākhapuṇṇamāyaṃ paccūsasamaye abhijātiṃ pāpuṇi.
அபி⁴ஜாதிக்க²ணே பனஸ்ஸ படிஸந்தி⁴க்³க³ஹணக்க²ணே விய த்³வத்திங்ஸ புப்³ப³னிமித்தானி பாதுரஹேஸுங், அயங் த³ஸஸஹஸ்ஸிலோகதா⁴து ஸங்கம்பி ஸம்பகம்பி ஸம்பவேதி⁴, த³ஸஸு சக்கவாளஸஹஸ்ஸேஸு அபரிமாணோ ஓபா⁴ஸோ ப²ரி, தஸ்ஸ, தங் ஸிரிங் த³ட்டு²காமா விய அந்தா⁴ சக்கூ²னி படிலபி⁴ங்ஸு, ப³தி⁴ரா ஸத்³த³ங் ஸுணிங்ஸு, மூகா³ ஸமாலபிங்ஸு, கு²ஜ்ஜா உஜுக³த்தா அஹேஸுங், பங்கு³லா பத³ஸா க³மனங் படிலபி⁴ங்ஸு, ப³ந்த⁴னக³தா ஸப்³ப³ஸத்தா அந்து³ப³ந்த⁴னாதீ³ஹி முச்சிங்ஸு, ஸப்³ப³னரகேஸு அக்³கி³ நிப்³பா³யி, பெத்திவிஸயே கு²ப்பிபாஸா வூபஸமி, திரச்சா²னானங் ப⁴யங் நாஹோஸி, ஸப்³ப³ஸத்தானங் ரோகோ³ வூபஸமி, ஸப்³ப³ஸத்தா பியங்வதா³ அஹேஸுங், மது⁴ரேனாகாரேன அஸ்ஸா ஹஸிங்ஸு, வாரணா க³ஜ்ஜிங்ஸு, ஸப்³ப³தூரியானி ஸகஸகனின்னாத³ங் முஞ்சிங்ஸு, அக⁴ட்டிதானி ஏவ மனுஸ்ஸானங் ஹத்தூ²பகா³தீ³னி ஆப⁴ரணானி மது⁴ரேனாகாரேன ஸத்³த³ங் முஞ்சிங்ஸு, ஸப்³ப³தி³ஸா விப்பஸன்னா அஹேஸுங், ஸத்தானங் ஸுக²ங் உப்பாத³யமானோ முது³ஸீதலவாதோ வாயி, அகாலமேகோ⁴ வஸ்ஸி, பத²விதோபி உத³கங் உப்³பி⁴ஜ்ஜித்வா விஸ்ஸந்தி³, பக்கி²னோ ஆகாஸக³மனங் விஜஹிங்ஸு, நதி³யோ அஸந்த³மானா அட்ட²ங்ஸு, மஹாஸமுத்³தே³ மது⁴ரங் உத³கங் அஹோஸி, உபக்கிலேஸவினிமுத்தே ஸூரியே தி³ப்பமானே ஏவ ஆகாஸக³தா ஸப்³பா³ ஜோதியோ ஜோதிங்ஸு, ட²பெத்வா அரூபாவசரே தே³வே அவஸேஸா ஸப்³பே³ தே³வா ஸப்³பே³ ச நேரயிகா தி³ஸ்ஸமானரூபா அஹேஸுங், தருகுட்டகவாடஸேலாத³யோ அனாவரணபூ⁴தா அஹேஸுங், ஸத்தானங் சுதூபபாதா நாஹேஸுங், ஸப்³ப³ங் அனிட்ட²க³ந்த⁴ங் அபி⁴ப⁴வித்வா தி³ப்³ப³க³ந்தோ⁴ பவாயி, ஸப்³பே³ ப²லூபகா³ ருக்கா² ப²லத⁴ரா ஸம்பஜ்ஜிங்ஸு, மஹாஸமுத்³தோ³ ஸப்³ப³த்த²கமேவ பஞ்சவண்ணேஹி பது³மேஹி ஸஞ்ச²ன்னதலோ அஹோஸி, த²லஜஜலஜாதீ³னி ஸப்³ப³புப்பா²னி புப்பி²ங்ஸு, ருக்கா²னங் க²ந்தே⁴ஸு க²ந்த⁴பது³மானி, ஸாகா²ஸு ஸாகா²பது³மானி, லதாஸு லதாபது³மானி, புப்பி²ங்ஸு, மஹீதலஸிலாதலானி பி⁴ந்தி³த்வா உபரூபரி ஸத்த ஸத்த ஹுத்வா த³ண்ட³பது³மானி நாம நிக்க²மிங்ஸு, ஆகாஸே ஓலம்ப³கபது³மானி நிப்³ப³த்திங்ஸு, ஸமந்ததோ புப்ப²வஸ்ஸங் வஸ்ஸி ஆகாஸே தி³ப்³ப³தூரியானி வஜ்ஜிங்ஸு, ஸகலத³ஸஸஹஸ்ஸிலோகதா⁴து வட்டெத்வா விஸ்ஸட்ட²மாலாகு³ளங் விய, உப்பீளெத்வா பவத்தமாலாகலாபோ விய, அலங்கதபடியத்தங் மாலாஸனங் விய ச ஏகமாலாமாலினீ விப்பு²ரந்தவாளபீ³ஜனீ புப்ப²தூ⁴பக³ந்த⁴பரிவாஸிதா பரமஸோப⁴க்³க³ப்பத்தா அஹோஸி, தானி ச புப்³ப³னிமித்தானி உபரி அதி⁴க³தானங் அனேகேஸங் விஸேஸாதி⁴க³மானங் நிமித்தபூ⁴தானி ஏவ அஹேஸுங். ஏவங் அனேகச்ச²ரியபாதுபா⁴வா அயங் அபி⁴ஜாதி யத³த்த²ங் தேன அபி⁴பத்தி²தா, தஸ்ஸா அபி⁴ஸம்போ³தி⁴யா ஏகந்தஸித்³தி⁴யா ததா²வ அஹோஸி அவிததா² அனஞ்ஞதா².
Abhijātikkhaṇe panassa paṭisandhiggahaṇakkhaṇe viya dvattiṃsa pubbanimittāni pāturahesuṃ, ayaṃ dasasahassilokadhātu saṃkampi sampakampi sampavedhi, dasasu cakkavāḷasahassesu aparimāṇo obhāso phari, tassa, taṃ siriṃ daṭṭhukāmā viya andhā cakkhūni paṭilabhiṃsu, badhirā saddaṃ suṇiṃsu, mūgā samālapiṃsu, khujjā ujugattā ahesuṃ, paṅgulā padasā gamanaṃ paṭilabhiṃsu, bandhanagatā sabbasattā andubandhanādīhi mucciṃsu, sabbanarakesu aggi nibbāyi, pettivisaye khuppipāsā vūpasami, tiracchānānaṃ bhayaṃ nāhosi, sabbasattānaṃ rogo vūpasami, sabbasattā piyaṃvadā ahesuṃ, madhurenākārena assā hasiṃsu, vāraṇā gajjiṃsu, sabbatūriyāni sakasakaninnādaṃ muñciṃsu, aghaṭṭitāni eva manussānaṃ hatthūpagādīni ābharaṇāni madhurenākārena saddaṃ muñciṃsu, sabbadisā vippasannā ahesuṃ, sattānaṃ sukhaṃ uppādayamāno mudusītalavāto vāyi, akālamegho vassi, pathavitopi udakaṃ ubbhijjitvā vissandi, pakkhino ākāsagamanaṃ vijahiṃsu, nadiyo asandamānā aṭṭhaṃsu, mahāsamudde madhuraṃ udakaṃ ahosi, upakkilesavinimutte sūriye dippamāne eva ākāsagatā sabbā jotiyo jotiṃsu, ṭhapetvā arūpāvacare deve avasesā sabbe devā sabbe ca nerayikā dissamānarūpā ahesuṃ, tarukuṭṭakavāṭaselādayo anāvaraṇabhūtā ahesuṃ, sattānaṃ cutūpapātā nāhesuṃ, sabbaṃ aniṭṭhagandhaṃ abhibhavitvā dibbagandho pavāyi, sabbe phalūpagā rukkhā phaladharā sampajjiṃsu, mahāsamuddo sabbatthakameva pañcavaṇṇehi padumehi sañchannatalo ahosi, thalajajalajādīni sabbapupphāni pupphiṃsu, rukkhānaṃ khandhesu khandhapadumāni, sākhāsu sākhāpadumāni, latāsu latāpadumāni, pupphiṃsu, mahītalasilātalāni bhinditvā uparūpari satta satta hutvā daṇḍapadumāni nāma nikkhamiṃsu, ākāse olambakapadumāni nibbattiṃsu, samantato pupphavassaṃ vassi ākāse dibbatūriyāni vajjiṃsu, sakaladasasahassilokadhātu vaṭṭetvā vissaṭṭhamālāguḷaṃ viya, uppīḷetvā pavattamālākalāpo viya, alaṅkatapaṭiyattaṃ mālāsanaṃ viya ca ekamālāmālinī vipphurantavāḷabījanī pupphadhūpagandhaparivāsitā paramasobhaggappattā ahosi, tāni ca pubbanimittāni upari adhigatānaṃ anekesaṃ visesādhigamānaṃ nimittabhūtāni eva ahesuṃ. Evaṃ anekacchariyapātubhāvā ayaṃ abhijāti yadatthaṃ tena abhipatthitā, tassā abhisambodhiyā ekantasiddhiyā tathāva ahosi avitathā anaññathā.
ததா² யே பு³த்³த⁴வேனெய்யா போ³த⁴னெய்யப³ந்த⁴வா, தே ஸப்³பே³பி அனவஸேஸதோ ஸயமேவ ப⁴க³வதா வினீதா. யே ச ஸாவகவேனெய்யா த⁴ம்மவேனெய்யா ச, தேபி ஸாவகாதீ³ஹி வினீதா வினயங் க³ச்ச²ந்தி க³மிஸ்ஸந்தி சாதி யத³த்த²ங் ப⁴க³வதா அபி⁴ஸம்போ³தி⁴ அபி⁴பத்தி²தா, தத³த்த²ஸ்ஸ ஏகந்தஸித்³தி⁴யா அபி⁴ஸம்போ³தி⁴ ததா² அவிததா² அனஞ்ஞதா².
Tathā ye buddhaveneyyā bodhaneyyabandhavā, te sabbepi anavasesato sayameva bhagavatā vinītā. Ye ca sāvakaveneyyā dhammaveneyyā ca, tepi sāvakādīhi vinītā vinayaṃ gacchanti gamissanti cāti yadatthaṃ bhagavatā abhisambodhi abhipatthitā, tadatthassa ekantasiddhiyā abhisambodhi tathā avitathā anaññathā.
அபிச யஸ்ஸ யஸ்ஸ ஞெய்யத⁴ம்மஸ்ஸ யோ யோ ஸபா⁴வோ பு³ஜ்ஜி²தப்³போ³, ஸோ ஸோ ஹத்த²தலே ட²பிதஆமலகங் விய ஆவஜ்ஜனமத்தபடிப³த்³தே⁴ன அத்தனோ ஞாணேன அவிபரீதங் அனவஸேஸதோ ப⁴க³வதா அபி⁴ஸம்பு³த்³தோ⁴தி ஏவம்பி அபி⁴ஸம்போ³தி⁴ ததா² அவிததா² அனஞ்ஞதா².
Apica yassa yassa ñeyyadhammassa yo yo sabhāvo bujjhitabbo, so so hatthatale ṭhapitaāmalakaṃ viya āvajjanamattapaṭibaddhena attano ñāṇena aviparītaṃ anavasesato bhagavatā abhisambuddhoti evampi abhisambodhi tathā avitathā anaññathā.
ததா² தேஸங் தேஸங் த⁴ம்மானங் ததா² ததா² தே³ஸேதப்³ப³ப்பகாரங், தேஸங் தேஸஞ்ச ஸத்தானங் ஆஸயானுஸயசரியாதி⁴முத்திங் ஸம்மதே³வ ஓலோகெத்வா த⁴ம்மதங் அவிஜஹந்தேனேவ பஞ்ஞத்தினயங் வோஹாரமத்தங் அனதிதா⁴வந்தேனேவ ச த⁴ம்மதங் விபா⁴வெந்தேன யதா²பராத⁴ங் யதா²ஜ்ஜா²ஸயங் யதா²த⁴ம்மஞ்ச அனுஸாஸந்தேன ப⁴க³வதா வேனெய்யா வினீதா அரியபூ⁴மிங் ஸம்பாபிதாதி த⁴ம்மவினயபஞ்ஞாபனாபிஸ்ஸ தத³த்த²ஸித்³தி⁴யா யதா²பூ⁴தவுத்தியா ச ததா² அவிததா² அனஞ்ஞதா².
Tathā tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ tathā tathā desetabbappakāraṃ, tesaṃ tesañca sattānaṃ āsayānusayacariyādhimuttiṃ sammadeva oloketvā dhammataṃ avijahanteneva paññattinayaṃ vohāramattaṃ anatidhāvanteneva ca dhammataṃ vibhāventena yathāparādhaṃ yathājjhāsayaṃ yathādhammañca anusāsantena bhagavatā veneyyā vinītā ariyabhūmiṃ sampāpitāti dhammavinayapaññāpanāpissa tadatthasiddhiyā yathābhūtavuttiyā ca tathā avitathā anaññathā.
ததா² யா ஸா ப⁴க³வதா அனுப்பத்தா பத²வியாதி³ப²ஸ்ஸவேத³னாதி³ரூபாரூபஸபா⁴வனிமுத்தா லுஜ்ஜனபலுஜ்ஜனபா⁴வாபா⁴வதோ லோகஸபா⁴வாதீதா தமஸா விஸங்ஸட்ட²த்தா கேனசி அனோபா⁴ஸனீயா லோகஸபா⁴வாபா⁴வதோ ஏவ க³திஆதி³பா⁴வரஹிதா அப்பதிட்டா² அனாரம்மணா அமதமஹானிப்³பா³னதா⁴து க²ந்த⁴ஸங்கா²தானங் உபாதீ³னங் லேஸமத்தஸ்ஸாபி அபா⁴வதோ ‘‘அனுபாதி³ஸேஸா’’திபி வுச்சதி. யங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங் –
Tathā yā sā bhagavatā anuppattā pathaviyādiphassavedanādirūpārūpasabhāvanimuttā lujjanapalujjanabhāvābhāvato lokasabhāvātītā tamasā visaṃsaṭṭhattā kenaci anobhāsanīyā lokasabhāvābhāvato eva gatiādibhāvarahitā appatiṭṭhā anārammaṇā amatamahānibbānadhātu khandhasaṅkhātānaṃ upādīnaṃ lesamattassāpi abhāvato ‘‘anupādisesā’’tipi vuccati. Yaṃ sandhāya vuttaṃ –
‘‘அத்தி², பி⁴க்க²வே, ததா³யதனங், யத்த² நேவ பத²வீ ந ஆபோ ந தேஜோ ந வாயோ ந ஆகாஸானஞ்சாயதனங் ந விஞ்ஞாணஞ்சாயதனங் ந ஆகிஞ்சஞ்ஞாயதனங் ந நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனங் நாயங் லோகோ ந பரோ லோகோ ந ச உபோ⁴ சந்தி³மஸூரியா. தமஹங், பி⁴க்க²வே, நேவ ஆக³திங் வதா³மி ந க³திங் ந டி²திங் ந சுதிங் ந உபபத்திங்; அப்பதிட்ட²ங் அப்பவத்தங் அனாரம்மணமேவேதங் ஏஸேவந்தோ து³க்க²ஸ்ஸா’’தி (உதா³॰ 71).
‘‘Atthi, bhikkhave, tadāyatanaṃ, yattha neva pathavī na āpo na tejo na vāyo na ākāsānañcāyatanaṃ na viññāṇañcāyatanaṃ na ākiñcaññāyatanaṃ na nevasaññānāsaññāyatanaṃ nāyaṃ loko na paro loko na ca ubho candimasūriyā. Tamahaṃ, bhikkhave, neva āgatiṃ vadāmi na gatiṃ na ṭhitiṃ na cutiṃ na upapattiṃ; appatiṭṭhaṃ appavattaṃ anārammaṇamevetaṃ esevanto dukkhassā’’ti (udā. 71).
ஸா ஸப்³பே³ஸம்பி உபாதா³னக்க²ந்தா⁴னங் அத்த²ங்க³மோ ஸப்³ப³ஸங்கா²ரானங் ஸமதோ², ஸப்³பூ³பதீ⁴னங் படினிஸ்ஸக்³கோ³, ஸப்³ப³து³க்கா²னங் வூபஸமோ, ஸப்³பா³லயானங் ஸமுக்³கா⁴தோ, ஸப்³ப³வட்டானங் உபச்சே²தோ³, அச்சந்தஸந்திலக்க²ணாதி யதா²வுத்தஸபா⁴வஸ்ஸ கதா³சிபி அவிஸங்வாத³னதோ ததா² அவிததா² அனஞ்ஞதா² . ஏவமேதா அபி⁴ஜாதிஆதி³கா ததா² க³தோ உபக³தோ அதி⁴க³தோ படிபன்னோ பத்தோதி ததா²க³தோ. ஏவங் ப⁴க³வா ததா² க³தோதி ததா²க³தோ.
Sā sabbesampi upādānakkhandhānaṃ atthaṅgamo sabbasaṅkhārānaṃ samatho, sabbūpadhīnaṃ paṭinissaggo, sabbadukkhānaṃ vūpasamo, sabbālayānaṃ samugghāto, sabbavaṭṭānaṃ upacchedo, accantasantilakkhaṇāti yathāvuttasabhāvassa kadācipi avisaṃvādanato tathā avitathā anaññathā . Evametā abhijātiādikā tathā gato upagato adhigato paṭipanno pattoti tathāgato. Evaṃ bhagavā tathā gatoti tathāgato.
கத²ங் ததா²விதோ⁴தி ததா²க³தோ? யதா²விதா⁴ புரிமகா ஸம்மாஸம்பு³த்³தா⁴, அயம்பி ப⁴க³வா ததா²விதோ⁴. கிங் வுத்தங் ஹோதி? யதா²விதா⁴ தே ப⁴க³வந்தோ மக்³க³ஸீலேன, ப²லஸீலேன, ஸப்³பே³னபி லோகியலோகுத்தரஸீலேன, மக்³க³ஸமாதி⁴னா, ப²லஸமாதி⁴னா, ஸப்³பே³னபி லோகியலோகுத்தரஸமாதி⁴னா, மக்³க³பஞ்ஞாய, ப²லபஞ்ஞாய, ஸப்³பா³யபி லோகியலோகுத்தரபஞ்ஞாய, தே³வஸிகங் வளஞ்ஜிதப்³பே³ஹி சதுவீஸதிகோடிஸதஸஹஸ்ஸஸமாபத்திவிஹாரேஹி, தத³ங்க³விமுத்தியா விக்க²ம்ப⁴னவிமுத்தியா ஸமுச்சே²த³விமுத்தியா படிப்பஸ்ஸத்³தி⁴விமுத்தியா நிஸ்ஸரணவிமுத்தியாதி ஸங்கே²பதோ, வித்தா²ரதோ பன அனந்தாபரிமாணபே⁴தே³ஹி அசிந்தெய்யானுபா⁴வேஹி ஸகலஸப்³ப³ஞ்ஞுகு³ணேஹி, அயம்பி அம்ஹாகங் ப⁴க³வா ததா²விதோ⁴. ஸப்³பே³ஸஞ்ஹி ஸம்மாஸம்பு³த்³தா⁴னங் ஆயுவேமத்தங், ஸரீரப்பமாணவேமத்தங், குலவேமத்தங், து³க்கரசரியாவேமத்தங், ரஸ்மிவேமத்தந்தி இமேஹி பஞ்சஹி வேமத்தேஹி ஸியா வேமத்தங், ந பன ஸீலவிஸுத்³தி⁴ஆதீ³ஸு விஸுத்³தீ⁴ஸு ஸமத²விபஸ்ஸனாபடிபத்தியங் அத்தனா படிவித்³த⁴கு³ணேஸு ச கிஞ்சி நானாகரணங் அத்தி², அத² கோ² மஜ்ஜே² பி⁴ன்னஸுவண்ணங் விய அஞ்ஞங்மஞ்ஞங் நிப்³பி³ஸேஸா தே பு³த்³தா⁴ ப⁴க³வந்தோ. தஸ்மா யதா²விதா⁴ புரிமகா ஸம்மாஸம்பு³த்³தா⁴, அயம்பி ப⁴க³வா ததா²விதோ⁴. ஏவங் ததா²விதோ⁴தி ததா²க³தோ. வித⁴த்தோ² செத்த² க³தஸத்³தோ³. ததா² ஹி லோகியா வித⁴யுத்தக³தஸத்³தே³ பகாரத்தே² வத³ந்தி.
Kathaṃ tathāvidhoti tathāgato? Yathāvidhā purimakā sammāsambuddhā, ayampi bhagavā tathāvidho. Kiṃ vuttaṃ hoti? Yathāvidhā te bhagavanto maggasīlena, phalasīlena, sabbenapi lokiyalokuttarasīlena, maggasamādhinā, phalasamādhinā, sabbenapi lokiyalokuttarasamādhinā, maggapaññāya, phalapaññāya, sabbāyapi lokiyalokuttarapaññāya, devasikaṃ vaḷañjitabbehi catuvīsatikoṭisatasahassasamāpattivihārehi, tadaṅgavimuttiyā vikkhambhanavimuttiyā samucchedavimuttiyā paṭippassaddhivimuttiyā nissaraṇavimuttiyāti saṅkhepato, vitthārato pana anantāparimāṇabhedehi acinteyyānubhāvehi sakalasabbaññuguṇehi, ayampi amhākaṃ bhagavā tathāvidho. Sabbesañhi sammāsambuddhānaṃ āyuvemattaṃ, sarīrappamāṇavemattaṃ, kulavemattaṃ, dukkaracariyāvemattaṃ, rasmivemattanti imehi pañcahi vemattehi siyā vemattaṃ, na pana sīlavisuddhiādīsu visuddhīsu samathavipassanāpaṭipattiyaṃ attanā paṭividdhaguṇesu ca kiñci nānākaraṇaṃ atthi, atha kho majjhe bhinnasuvaṇṇaṃ viya aññaṃmaññaṃ nibbisesā te buddhā bhagavanto. Tasmā yathāvidhā purimakā sammāsambuddhā, ayampi bhagavā tathāvidho. Evaṃ tathāvidhoti tathāgato. Vidhattho cettha gatasaddo. Tathā hi lokiyā vidhayuttagatasadde pakāratthe vadanti.
கத²ங் ததா²பவத்திகோதி ததா²க³தோ? அனஞ்ஞஸாதா⁴ரணேன இத்³தா⁴னுபா⁴வேன ஸமன்னாக³தத்தா அத்த²படிஸம்பி⁴தா³தீ³னங் உக்கங்ஸபாரமிப்பத்தியா அனாவரணஞாணபடிலாபே⁴ன ச ப⁴க³வதோ காயப்பவத்தியாதீ³னங் கத்த²சி படிகா⁴தாபா⁴வதோ யதா²ருசி ததா² க³தங் க³தி க³மனங் காயவசீசித்தப்பவத்தி ஏதஸ்ஸாதி ததா²க³தோ. ஏவங் ததா²பவத்திகோதி ததா²க³தோ.
Kathaṃ tathāpavattikoti tathāgato? Anaññasādhāraṇena iddhānubhāvena samannāgatattā atthapaṭisambhidādīnaṃ ukkaṃsapāramippattiyā anāvaraṇañāṇapaṭilābhena ca bhagavato kāyappavattiyādīnaṃ katthaci paṭighātābhāvato yathāruci tathā gataṃ gati gamanaṃ kāyavacīcittappavatti etassāti tathāgato. Evaṃ tathāpavattikoti tathāgato.
கத²ங் ததே²ஹி அக³தோதி ததா²க³தோ? போ³தி⁴ஸம்பா⁴ரஸம்ப⁴ரணே தப்படிபக்க²ப்பவத்திஸங்கா²தங் நத்தி² ஏதஸ்ஸ க³தந்தி அக³தோ. ஸோ பனஸ்ஸ அக³தபா⁴வோ மச்சே²ரதா³னபாரமிஆதீ³ஸு அவிபரீதங் ஆதீ³னவானிஸங்ஸபச்சவெக்க²ணாதி³னயப்பவத்தேஹி ஞாணேஹீதி ததே²ஹி ஞாணேஹி அக³தோதி ததா²க³தோ.
Kathaṃ tathehi agatoti tathāgato? Bodhisambhārasambharaṇe tappaṭipakkhappavattisaṅkhātaṃ natthi etassa gatanti agato. So panassa agatabhāvo maccheradānapāramiādīsu aviparītaṃ ādīnavānisaṃsapaccavekkhaṇādinayappavattehi ñāṇehīti tathehi ñāṇehi agatoti tathāgato.
அத² வா கிலேஸாபி⁴ஸங்கா²ரப்பவத்திஸங்கா²தங் க²ந்த⁴ப்பவத்திஸங்கா²தமேவ வா பஞ்சஸுபி க³தீஸு க³தங் க³மனங் ஏதஸ்ஸ நத்தீ²தி அக³தோ. ஸஉபாதி³ஸேஸஅனுபாதி³ஸேஸனிப்³பா³னப்பத்தியா ஸ்வாயமஸ்ஸ அக³தபா⁴வோ ததே²ஹி அரியமக்³க³ஞாணேஹீதி ஏவம்பி ப⁴க³வா ததே²ஹி ஆக³தோதி ததா²க³தோ.
Atha vā kilesābhisaṅkhārappavattisaṅkhātaṃ khandhappavattisaṅkhātameva vā pañcasupi gatīsu gataṃ gamanaṃ etassa natthīti agato. Saupādisesaanupādisesanibbānappattiyā svāyamassa agatabhāvo tathehi ariyamaggañāṇehīti evampi bhagavā tathehi āgatoti tathāgato.
கத²ங் ததா²க³தபா⁴வேன ததா²க³தோ? ததா²க³தபா⁴வேனாதி ச ததா²க³தஸ்ஸ ஸப்³பா⁴வேன, அத்தி²தாயாதி அத்தோ². கோ பனேஸ ததா²க³தோ, யஸ்ஸ அத்தி²தாய ப⁴க³வா ததா²க³தோதி வுச்சதீதி? ஸத்³த⁴ம்மோ. ஸத்³த⁴ம்மோ ஹி அரியமக்³கோ³ தாவ யதா² யுக³னத்³த⁴ஸமத²விபஸ்ஸனாப³லேன அனவஸேஸகிலேஸபக்க²ங் ஸமூஹனந்தேன ஸமுச்சே²த³ப்பஹானவஸேன க³ந்தப்³ப³ங், ததா² க³தோ. ப²லத⁴ம்மோ யதா² அத்தனோ மக்³கா³னுரூபங் படிப்பஸ்ஸத்³தி⁴ப்பஹானவஸேன க³ந்தப்³ப³ங், ததா² க³தோ பவத்தோ. நிப்³பா³னத⁴ம்மோ பன யதா² க³தோ பஞ்ஞாய படிவித்³தோ⁴ ஸகலவட்டது³க்க²வூபஸமாய ஸம்பஜ்ஜதி, பு³த்³தா⁴தீ³ஹி ததா² க³தோ ஸச்சி²கதோதி ததா²க³தோ. பரியத்தித⁴ம்மோபி யதா² புரிமபு³த்³தே⁴ஹி ஸுத்தகெ³ய்யாதி³வஸேன பவத்திஆதி³ப்பகாஸனவஸேன ச வேனெய்யானங் ஆஸயாதி³அனுரூபங் பவத்திதோ, அம்ஹாகம்பி ப⁴க³வதா ததா² க³தோ க³தி³தோ பவத்திதோதி வா ததா²க³தோ. யதா² ப⁴க³வதா தே³ஸிதோ, ததா² ப⁴க³வதோ ஸாவகேஹி க³தோ அவக³தோதி ததா²க³தோ. ஏவங் ஸப்³போ³பி ஸத்³த⁴ம்மோ ததா²க³தோ. தேனாஹ ஸக்கோ தே³வானமிந்தோ³ ‘‘ததா²க³தங் தே³வமனுஸ்ஸபூஜிதங், த⁴ம்மங் நமஸ்ஸாம ஸுவத்தி² ஹோதூ’’தி (கு²॰ பா॰ 6.17; ஸு॰ நி॰ 240). ஸ்வாஸ்ஸ அத்தீ²தி ப⁴க³வா ததா²க³தோ.
Kathaṃ tathāgatabhāvena tathāgato? Tathāgatabhāvenāti ca tathāgatassa sabbhāvena, atthitāyāti attho. Ko panesa tathāgato, yassa atthitāya bhagavā tathāgatoti vuccatīti? Saddhammo. Saddhammo hi ariyamaggo tāva yathā yuganaddhasamathavipassanābalena anavasesakilesapakkhaṃ samūhanantena samucchedappahānavasena gantabbaṃ, tathā gato. Phaladhammo yathā attano maggānurūpaṃ paṭippassaddhippahānavasena gantabbaṃ, tathā gato pavatto. Nibbānadhammo pana yathā gato paññāya paṭividdho sakalavaṭṭadukkhavūpasamāya sampajjati, buddhādīhi tathā gato sacchikatoti tathāgato. Pariyattidhammopi yathā purimabuddhehi suttageyyādivasena pavattiādippakāsanavasena ca veneyyānaṃ āsayādianurūpaṃ pavattito, amhākampi bhagavatā tathā gato gadito pavattitoti vā tathāgato. Yathā bhagavatā desito, tathā bhagavato sāvakehi gato avagatoti tathāgato. Evaṃ sabbopi saddhammo tathāgato. Tenāha sakko devānamindo ‘‘tathāgataṃ devamanussapūjitaṃ, dhammaṃ namassāma suvatthi hotū’’ti (khu. pā. 6.17; su. ni. 240). Svāssa atthīti bhagavā tathāgato.
யதா² ச த⁴ம்மோ, ஏவங் அரியஸங்கோ⁴பி, யதா² அத்தஹிதாய பரஹிதாய ச படிபன்னேஹி ஸுவிஸுத்³த⁴ங் புப்³ப³பா⁴க³ஸமத²விபஸ்ஸனாபடிபத³ங் புரக்க²த்வா தேன தேன மக்³கே³ன க³ந்தப்³ப³ங், தங் தங் ததா² க³தோதி ததா²க³தோ. யதா² வா ப⁴க³வதா ஸச்சபடிச்சஸமுப்பாதா³தி³னயோ தே³ஸிதோ, ததா² ச பு³த்³த⁴த்தா ததா² க³த³னதோ ச ததா²க³தோ. தேனாஹ ஸக்கோ தே³வராஜா – ‘‘ததா²க³தங் தே³வமனுஸ்ஸபூஜிதங், ஸங்க⁴ங் நமஸ்ஸாம ஸுவத்தி² ஹோதூ’’தி (கு²॰ பா॰ 6.18; ஸு॰ நி॰ 241), ஸ்வாஸ்ஸ ஸாவகபூ⁴தோ அத்தீ²தி ப⁴க³வா ததா²க³தோ. ஏவங் ததா²க³தபா⁴வேன ததா²க³தோ.
Yathā ca dhammo, evaṃ ariyasaṅghopi, yathā attahitāya parahitāya ca paṭipannehi suvisuddhaṃ pubbabhāgasamathavipassanāpaṭipadaṃ purakkhatvā tena tena maggena gantabbaṃ, taṃ taṃ tathā gatoti tathāgato. Yathā vā bhagavatā saccapaṭiccasamuppādādinayo desito, tathā ca buddhattā tathā gadanato ca tathāgato. Tenāha sakko devarājā – ‘‘tathāgataṃ devamanussapūjitaṃ, saṅghaṃ namassāma suvatthi hotū’’ti (khu. pā. 6.18; su. ni. 241), svāssa sāvakabhūto atthīti bhagavā tathāgato. Evaṃ tathāgatabhāvena tathāgato.
இத³ம்பி ததா²க³தஸ்ஸ ததா²க³தபா⁴வதீ³பனே முக²மத்தகமேவ, ஸப்³பா³காரேன பன ததா²க³தோவ ததா²க³தஸ்ஸ ததா²க³தபா⁴வங் வண்ணெய்ய. இத³ஞ்ஹி ததா²க³தபத³ங் மஹத்த²ங், மஹாக³திகங், மஹாவிஸயங், தஸ்ஸ அப்பமாத³பத³ஸ்ஸ விய தேபிடகம்பி பு³த்³த⁴வசனங் யுத்திதோ அத்த²பா⁴வேன ஆஹரந்தோ ‘‘அதித்தே²ன த⁴ம்மகதி²கோ பக்க²ந்தோ³’’தி ந வத்தப்³போ³தி.
Idampi tathāgatassa tathāgatabhāvadīpane mukhamattakameva, sabbākārena pana tathāgatova tathāgatassa tathāgatabhāvaṃ vaṇṇeyya. Idañhi tathāgatapadaṃ mahatthaṃ, mahāgatikaṃ, mahāvisayaṃ, tassa appamādapadassa viya tepiṭakampi buddhavacanaṃ yuttito atthabhāvena āharanto ‘‘atitthena dhammakathiko pakkhando’’ti na vattabboti.
தத்தே²தங் வுச்சதி –
Tatthetaṃ vuccati –
‘‘யதே²வ லோகே புரிமா மஹேஸினோ,
‘‘Yatheva loke purimā mahesino,
ஸப்³ப³ஞ்ஞுபா⁴வங் முனயோ இதா⁴க³தா;
Sabbaññubhāvaṃ munayo idhāgatā;
ததா² அயங் ஸக்யமுனீபி ஆக³தோ,
Tathā ayaṃ sakyamunīpi āgato,
ததா²க³தோ வுச்சதி தேன சக்கு²மா.
Tathāgato vuccati tena cakkhumā.
‘‘பஹாய காமாதி³மலே அஸேஸதோ,
‘‘Pahāya kāmādimale asesato,
ஸமாதி⁴ஞாணேஹி யதா² க³தா ஜினா;
Samādhiñāṇehi yathā gatā jinā;
புராதனா ஸக்யமுனீ ஜுதிந்த⁴ரோ,
Purātanā sakyamunī jutindharo,
ததா² க³தோ தேன ததா²க³தோ மதோ.
Tathā gato tena tathāgato mato.
‘‘தத²ஞ்ச தா⁴தாயதனாதி³லக்க²ணங்,
‘‘Tathañca dhātāyatanādilakkhaṇaṃ,
ஸபா⁴வஸாமஞ்ஞவிபா⁴க³பே⁴த³தோ;
Sabhāvasāmaññavibhāgabhedato;
ஸயம்பு⁴ஞாணேன ஜினோயமாக³தோ,
Sayambhuñāṇena jinoyamāgato,
ததா²க³தோ வுச்சதி ஸக்யபுங்க³வோ.
Tathāgato vuccati sakyapuṅgavo.
‘‘ததா²னி ஸச்சானி ஸமந்தசக்கு²னா,
‘‘Tathāni saccāni samantacakkhunā,
ததா² இத³ப்பச்சயதா ச ஸப்³ப³ஸோ;
Tathā idappaccayatā ca sabbaso;
அனஞ்ஞனெய்யா நயதோ விபா⁴விதா,
Anaññaneyyā nayato vibhāvitā,
ததா² க³தோ தேன ஜினோ ததா²க³தோ.
Tathā gato tena jino tathāgato.
‘‘அனேகபே⁴தா³ஸுபி லோகதா⁴துஸு,
‘‘Anekabhedāsupi lokadhātusu,
ஜினஸ்ஸ ரூபாயதனாதி³கோ³சரே;
Jinassa rūpāyatanādigocare;
விசித்தபே⁴தே³ தத²மேவ த³ஸ்ஸனங்,
Vicittabhede tathameva dassanaṃ,
ததா²க³தோ தேன ஸமந்தலோசனோ.
Tathāgato tena samantalocano.
‘‘யதோ ச த⁴ம்மங் தத²மேவ பா⁴ஸதி,
‘‘Yato ca dhammaṃ tathameva bhāsati,
கரோதி வாசாயனுரூபமத்தனோ;
Karoti vācāyanurūpamattano;
கு³ணேஹி லோகங் அபி⁴பு⁴ய்யிரீயதி,
Guṇehi lokaṃ abhibhuyyirīyati,
ததா²க³தோ தேனபி லோகனாயகோ.
Tathāgato tenapi lokanāyako.
‘‘ததா² பரிஞ்ஞாய ததா²ய ஸப்³ப³ஸோ,
‘‘Tathā pariññāya tathāya sabbaso,
அவேதி³ லோகங் பப⁴வங் அதிக்கமி;
Avedi lokaṃ pabhavaṃ atikkami;
க³தோ ச பச்சக்க²கிரியாய நிப்³பு³திங்,
Gato ca paccakkhakiriyāya nibbutiṃ,
அரியமக்³க³ஞ்ச க³தோ ததா²க³தோ.
Ariyamaggañca gato tathāgato.
‘‘ததா² படிஞ்ஞாய ததா²ய ஸப்³ப³ஸோ,
‘‘Tathā paṭiññāya tathāya sabbaso,
ஹிதாய லோகஸ்ஸ யதோயமாக³தோ;
Hitāya lokassa yatoyamāgato;
ததா²ய நாதோ² கருணாய ஸப்³ப³தா³,
Tathāya nātho karuṇāya sabbadā,
க³தோ ச தேனாபி ஜினோ ததா²க³தோ.
Gato ca tenāpi jino tathāgato.
‘‘ததா²னி ஞாணானி யதோயமாக³தோ,
‘‘Tathāni ñāṇāni yatoyamāgato,
யதா²ஸபா⁴வங் விஸயாவபோ³த⁴தோ;
Yathāsabhāvaṃ visayāvabodhato;
ததா²பி⁴ஜாதிப்பபு⁴தீ ததா²க³தோ,
Tathābhijātippabhutī tathāgato,
தத³த்த²ஸம்பாத³னதோ ததா²க³தோ.
Tadatthasampādanato tathāgato.
‘‘யதா²விதா⁴ தே புரிமா மஹேஸினோ,
‘‘Yathāvidhā te purimā mahesino,
ததா²விதோ⁴யம்பி ததா² யதா²ருசி;
Tathāvidhoyampi tathā yathāruci;
பவத்தவாசா தனுசித்தபா⁴வதோ,
Pavattavācā tanucittabhāvato,
ததா²க³தோ வுச்சதி அக்³க³புக்³க³லோ.
Tathāgato vuccati aggapuggalo.
‘‘ஸம்போ³தி⁴ஸம்பா⁴ரவிபக்க²தோ புரே,
‘‘Sambodhisambhāravipakkhato pure,
க³தங் ந ஸங்ஸாரக³தம்பி தஸ்ஸ வா;
Gataṃ na saṃsāragatampi tassa vā;
ந சத்தி² நாத²ஸ்ஸ ப⁴வந்தத³ஸ்ஸினோ,
Na catthi nāthassa bhavantadassino,
ததே²ஹி தஸ்மா அக³தோ ததா²க³தோ.
Tathehi tasmā agato tathāgato.
‘‘ததா²க³தோ த⁴ம்மவரோ மஹேஸினா,
‘‘Tathāgato dhammavaro mahesinā,
யதா² பஹாதப்³ப³மலங் பஹீயதி;
Yathā pahātabbamalaṃ pahīyati;
ததா²க³தோ அரியக³ணோ வினாயகோ,
Tathāgato ariyagaṇo vināyako,
ததா²க³தோ தேன ஸமங்கி³பா⁴வதோ’’தி.
Tathāgato tena samaṅgibhāvato’’ti.
அரஹந்தங் ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴ந்தி எத்த² அரஹாதி பத³ஸ்ஸ அத்தோ² ஹெட்டா² வுத்தோயேவ. ஸம்மா ஸாமஞ்ச ஸப்³ப³த⁴ம்மானங் பு³த்³த⁴த்தா ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴ங். யங்கிஞ்சி ஞெய்யங் நாம, தஸ்ஸ ஸப்³ப³ஸ்ஸபி ஸப்³பா³காரதோ அவிபரீததோ ஸயமேவ அபி⁴ஸம்பு³த்³த⁴த்தாதி வுத்தங் ஹோதி. இமினாஸ்ஸ பரோபதே³ஸரஹிதஸ்ஸ ஸப்³பா³காரேன ஸப்³ப³த⁴ம்மாவபோ³த⁴னஸமத்த²ஸ்ஸ ஆகங்கா²படிப³த்³த⁴வுத்தினோ அனாவரணஞாணஸங்கா²தஸ்ஸ ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணஸ்ஸ அதி⁴க³மோ த³ஸ்ஸிதோ.
Arahantaṃ sammāsambuddhanti ettha arahāti padassa attho heṭṭhā vuttoyeva. Sammā sāmañca sabbadhammānaṃ buddhattā sammāsambuddhaṃ. Yaṃkiñci ñeyyaṃ nāma, tassa sabbassapi sabbākārato aviparītato sayameva abhisambuddhattāti vuttaṃ hoti. Imināssa paropadesarahitassa sabbākārena sabbadhammāvabodhanasamatthassa ākaṅkhāpaṭibaddhavuttino anāvaraṇañāṇasaṅkhātassa sabbaññutaññāṇassa adhigamo dassito.
நனு ச ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணதோ அஞ்ஞங் அனாவரணங், அஞ்ஞதா² ச² அஸாதா⁴ரணானி ஞாணானி பு³த்³த⁴ஞாணானீதி வசனங் விருஜ்ஜெ²ய்யாதி? ந விருஜ்ஜ²தி, விஸயப்பவத்திபே⁴த³வஸேன அஞ்ஞேஹி அஸாதா⁴ரணபா⁴வத³ஸ்ஸனத்த²ங் ஏகஸ்ஸேவ ஞாணஸ்ஸ த்³விதா⁴ வுத்தத்தா. ஏகமேவ ஹி தங் ஞாணங் அனவஸேஸஸங்க²தாஸங்க²தஸம்முதித⁴ம்மவிஸயதாய ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணங், தத்த² ச ஆவரணாபா⁴வதோ நிஸ்ஸங்க³சாரமுபாதா³ய அனாவரணஞாணந்தி வுத்தங். யதா²ஹ படிஸம்பி⁴தா³யங் –
Nanu ca sabbaññutaññāṇato aññaṃ anāvaraṇaṃ, aññathā cha asādhāraṇāni ñāṇāni buddhañāṇānīti vacanaṃ virujjheyyāti? Na virujjhati, visayappavattibhedavasena aññehi asādhāraṇabhāvadassanatthaṃ ekasseva ñāṇassa dvidhā vuttattā. Ekameva hi taṃ ñāṇaṃ anavasesasaṅkhatāsaṅkhatasammutidhammavisayatāya sabbaññutaññāṇaṃ, tattha ca āvaraṇābhāvato nissaṅgacāramupādāya anāvaraṇañāṇanti vuttaṃ. Yathāha paṭisambhidāyaṃ –
‘‘ஸப்³ப³ங் ஸங்க²தாஸங்க²தங் அனவஸேஸங் ஜானாதீதி ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணங். தத்த² ஆவரணங் நத்தீ²தி அனாவரணஞாண’’ந்திஆதி³ (படி॰ ம॰ 1.119).
‘‘Sabbaṃ saṅkhatāsaṅkhataṃ anavasesaṃ jānātīti sabbaññutaññāṇaṃ. Tattha āvaraṇaṃ natthīti anāvaraṇañāṇa’’ntiādi (paṭi. ma. 1.119).
தஸ்மா நத்தி² நேஸங் அத்த²தோ பே⁴தோ³, ஏகந்தேனேவேதங் ஏவமிச்சி²தப்³ப³ங். அஞ்ஞதா² ஸப்³ப³ஞ்ஞுதானாவரணஞாணானங் ஸாதா⁴ரணதா அஸப்³ப³த⁴ம்மாரம்மணதா ச ஆபஜ்ஜெய்ய. ந ஹி ப⁴க³வதோ ஞாணஸ்ஸ அணுமத்தம்பி ஆவரணங் அத்தி², அனாவரணஞாணஸ்ஸ ச அஸப்³ப³த⁴ம்மாரம்மணபா⁴வே யத்த² தங் ந பவத்ததி தத்தா²வரணஸப்³பா⁴வதோ அனாவரணபா⁴வோயேவ ந ஸியா. அத² வா பன ஹோது அஞ்ஞமேவ அனாவரணங் ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணதோ, இத⁴ பன ஸப்³ப³த்த² அப்படிஹதவுத்திதாய அனாவரணஞாணந்தி ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணமேவ அதி⁴ப்பேதங், தஸ்ஸேவாதி⁴க³மேன ப⁴க³வா ஸப்³ப³ஞ்ஞூ ஸப்³ப³விதூ³ ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴தி வுச்சதி, ந ஸகிங்யேவ ஸப்³ப³த⁴ம்மாவபோ³த⁴தோ. ததா² ச வுத்தங் படிஸம்பி⁴தா³யங் –
Tasmā natthi nesaṃ atthato bhedo, ekantenevetaṃ evamicchitabbaṃ. Aññathā sabbaññutānāvaraṇañāṇānaṃ sādhāraṇatā asabbadhammārammaṇatā ca āpajjeyya. Na hi bhagavato ñāṇassa aṇumattampi āvaraṇaṃ atthi, anāvaraṇañāṇassa ca asabbadhammārammaṇabhāve yattha taṃ na pavattati tatthāvaraṇasabbhāvato anāvaraṇabhāvoyeva na siyā. Atha vā pana hotu aññameva anāvaraṇaṃ sabbaññutaññāṇato, idha pana sabbattha appaṭihatavuttitāya anāvaraṇañāṇanti sabbaññutaññāṇameva adhippetaṃ, tassevādhigamena bhagavā sabbaññū sabbavidū sammāsambuddhoti vuccati, na sakiṃyeva sabbadhammāvabodhato. Tathā ca vuttaṃ paṭisambhidāyaṃ –
‘‘விமொக்க²ந்திகமேதங் பு³த்³தா⁴னங் ப⁴க³வந்தானங் போ³தி⁴யா மூலே ஸஹ ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணஸ்ஸ படிலாபா⁴ ஸச்சி²கா பஞ்ஞத்தி யதி³த³ங் பு³த்³தோ⁴’’தி.
‘‘Vimokkhantikametaṃ buddhānaṃ bhagavantānaṃ bodhiyā mūle saha sabbaññutaññāṇassa paṭilābhā sacchikā paññatti yadidaṃ buddho’’ti.
ஸப்³ப³த⁴ம்மாவபோ³த⁴னஸமத்த²ஞாணஸமதி⁴க³மேன ஹி ப⁴க³வதோ ஸந்தானே அனவஸேஸத⁴ம்மே படிவிஜ்ஜி²துங் ஸமத்த²தா அஹோஸீதி.
Sabbadhammāvabodhanasamatthañāṇasamadhigamena hi bhagavato santāne anavasesadhamme paṭivijjhituṃ samatthatā ahosīti.
எத்தா²ஹ – கிங் பனித³ங் ஞாணங் பவத்தமானங் ஸகிங்யேவ ஸப்³ப³ஸ்மிங் விஸயே பவத்ததி, உதா³ஹு கமேனாதி? கிஞ்செத்த² – யதி³ தாவ ஸகிங்யேவ ஸப்³ப³ஸ்மிங் விஸயே பவத்ததி, அதீதானாக³தப்பச்சுபன்னஅஜ்ஜ²த்தப³ஹித்³தா⁴தி³பே⁴த³பி⁴ன்னானங் ஸங்க²தத⁴ம்மானங் அஸங்க²தஸம்முதித⁴ம்மானஞ்ச ஏகஜ்ஜ²ங் உபட்டா²னே தூ³ரதோ சித்தபடங் பெக்க²ந்தஸ்ஸ விய விஸயவிபா⁴கே³னாவபோ³தோ⁴ ந ஸியா, ததா² ச ஸதி ‘‘ஸப்³பே³ த⁴ம்மா அனத்தா’’தி விபஸ்ஸந்தானங் அனத்தாகாரேன விய ஸப்³ப³த⁴ம்மா அனிரூபிதரூபேன ப⁴க³வதோ ஞாணஸ்ஸ விஸயா ஹொந்தீதி ஆபஜ்ஜதி. யேபி ‘‘ஸப்³ப³ஞெய்யத⁴ம்மானங் டி²தலக்க²ணவிஸயங் விகப்பரஹிதங் ஸப்³ப³காலங் பு³த்³தா⁴னங் ஞாணங் பவத்ததி, தேன தே ஸப்³ப³விதூ³தி வுச்சந்தி. ஏவஞ்ச கத்வா –
Etthāha – kiṃ panidaṃ ñāṇaṃ pavattamānaṃ sakiṃyeva sabbasmiṃ visaye pavattati, udāhu kamenāti? Kiñcettha – yadi tāva sakiṃyeva sabbasmiṃ visaye pavattati, atītānāgatappaccupannaajjhattabahiddhādibhedabhinnānaṃ saṅkhatadhammānaṃ asaṅkhatasammutidhammānañca ekajjhaṃ upaṭṭhāne dūrato cittapaṭaṃ pekkhantassa viya visayavibhāgenāvabodho na siyā, tathā ca sati ‘‘sabbe dhammā anattā’’ti vipassantānaṃ anattākārena viya sabbadhammā anirūpitarūpena bhagavato ñāṇassa visayā hontīti āpajjati. Yepi ‘‘sabbañeyyadhammānaṃ ṭhitalakkhaṇavisayaṃ vikapparahitaṃ sabbakālaṃ buddhānaṃ ñāṇaṃ pavattati, tena te sabbavidūti vuccanti. Evañca katvā –
‘‘சரங் ஸமாஹிதோ நாகோ³, திட்ட²ந்தோபி ஸமாஹிதோ’’தி. –
‘‘Caraṃ samāhito nāgo, tiṭṭhantopi samāhito’’ti. –
‘‘இத³ம்பி வசனங் ஸுவுத்தங் ஹோதீ’’தி வத³ந்தி, தேஸம்பி வுத்ததோ³ஸானாதிவத்தி, டி²தலக்க²ணாரம்மணதாய ச அதீதானாக³தஸம்முதித⁴ம்மானங் தத³பா⁴வதோ, ஏகதே³ஸவிஸயமேவ ப⁴க³வதோ ஞாணங் ஸியா. தஸ்மா ஸகிங்யேவ ஞாணங் பவத்ததீதி ந யுஜ்ஜதி.
‘‘Idampi vacanaṃ suvuttaṃ hotī’’ti vadanti, tesampi vuttadosānātivatti, ṭhitalakkhaṇārammaṇatāya ca atītānāgatasammutidhammānaṃ tadabhāvato, ekadesavisayameva bhagavato ñāṇaṃ siyā. Tasmā sakiṃyeva ñāṇaṃ pavattatīti na yujjati.
அத² கமேன ஸப்³ப³ஸ்மிங் விஸயே ஞாணங் பவத்ததீதி? ஏவம்பி ந யுஜ்ஜதி. ந ஹி ஜாதிபூ⁴மிஸபா⁴வாதி³வஸேன தி³ஸாதே³ஸகாலாதி³வஸேன ச அனேகபே⁴த³பி⁴ன்னே ஞெய்யே கமேன க³ய்ஹமானே தஸ்ஸ அனவஸேஸபடிவேதோ⁴ ஸம்ப⁴வதி அபரியந்தபா⁴வதோ ஞெய்யஸ்ஸ. யே பன ‘‘அத்த²ஸ்ஸ அவிஸங்வாத³னதோ ஞெய்யஸ்ஸ ஏகதே³ஸங் பச்சக்க²ங் கத்வா ஸேஸேபி ஏவந்தி அதி⁴முச்சித்வா வவத்தா²பனேன ஸப்³ப³ஞ்ஞூ ப⁴க³வா, தஞ்ச ஞாணங் ந அனுமானிகங் ஸங்ஸயாபா⁴வதோ. ஸங்ஸயானுப³த்³த⁴ஞ்ஹி லோகே அனுமானஞாண’’ந்தி வத³ந்தி, தேஸம்பி ந யுத்தங். ஸப்³ப³ஸ்ஸ ஹி அபச்சக்க²பா⁴வே அத்த²ஸ்ஸ அவிஸங்வாத³னேன ஞெய்யஸ்ஸ ஏகதே³ஸங் பச்சக்க²ங் கத்வா ஸேஸேபி ஏவந்தி அதி⁴முச்சித்வா வவத்தா²பனஸ்ஸ அஸம்ப⁴வதோ. யஞ்ஹி தங் ஸேஸங், தங் அபச்சக்க²ந்தி. அத² தம்பி பச்சக்க²ங், தஸ்ஸ ஸேஸபா⁴வோ பன ந ஸியாதி ஸப்³ப³மேதங் அகாரணங். கஸ்மா? அவிஸயவிசாரபா⁴வதோ. வுத்தஞ்ஹேதங் ப⁴க³வதா –
Atha kamena sabbasmiṃ visaye ñāṇaṃ pavattatīti? Evampi na yujjati. Na hi jātibhūmisabhāvādivasena disādesakālādivasena ca anekabhedabhinne ñeyye kamena gayhamāne tassa anavasesapaṭivedho sambhavati apariyantabhāvato ñeyyassa. Ye pana ‘‘atthassa avisaṃvādanato ñeyyassa ekadesaṃ paccakkhaṃ katvā sesepi evanti adhimuccitvā vavatthāpanena sabbaññū bhagavā, tañca ñāṇaṃ na anumānikaṃ saṃsayābhāvato. Saṃsayānubaddhañhi loke anumānañāṇa’’nti vadanti, tesampi na yuttaṃ. Sabbassa hi apaccakkhabhāve atthassa avisaṃvādanena ñeyyassa ekadesaṃ paccakkhaṃ katvā sesepi evanti adhimuccitvā vavatthāpanassa asambhavato. Yañhi taṃ sesaṃ, taṃ apaccakkhanti. Atha tampi paccakkhaṃ, tassa sesabhāvo pana na siyāti sabbametaṃ akāraṇaṃ. Kasmā? Avisayavicārabhāvato. Vuttañhetaṃ bhagavatā –
‘‘பு³த்³த⁴விஸயோ, பி⁴க்க²வே, அசிந்தெய்யோ, ந சிந்தேதப்³போ³; யோ சிந்தெய்ய, உம்மாத³ஸ்ஸ விகா⁴தஸ்ஸ பா⁴கீ³ அஸ்ஸா’’தி (அ॰ நி॰ 4.77).
‘‘Buddhavisayo, bhikkhave, acinteyyo, na cintetabbo; yo cinteyya, ummādassa vighātassa bhāgī assā’’ti (a. ni. 4.77).
இத³ங் பனெத்த² ஸன்னிட்டா²னங் – யங்கிஞ்சி ப⁴க³வதா ஞாதுங் இச்சி²தங் ஸகலமேகதே³ஸோ வா, தத்த² அப்படிஹதவுத்திதாய பச்சக்க²தோ ஞாணங் பவத்ததி, நிச்சஸமாதா⁴னஞ்ச விக்கே²பாபா⁴வதோ, ஞாதுங் இச்சி²தஸ்ஸ ஸகலஸ்ஸ அவிஸயபா⁴வதோ தஸ்ஸ ஆகங்கா²படிப³த்³த⁴வுத்திதா ந ஸியா, ஏகந்தேனேவ ஸா இச்சி²தப்³பா³ ‘‘ஸப்³பே³ த⁴ம்மா பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ப⁴க³வதோ ஆவஜ்ஜனபடிப³த்³தா⁴, ஆகங்கா²படிப³த்³தா⁴, மனஸிகாரபடிப³த்³தா⁴, சித்துப்பாத³படிப³த்³தா⁴’’தி (மஹானி॰ 69; சூளனி॰ மோக⁴ராஜமாணவபுச்சா²னித்³தே³ஸ 85) வசனதோ. அதீதானாக³தவிஸயம்பி ப⁴க³வதோ ஞாணங் அனுமானாக³மனதக்கக்³க³ஹணவிரஹிதத்தா பச்சக்க²மேவ.
Idaṃ panettha sanniṭṭhānaṃ – yaṃkiñci bhagavatā ñātuṃ icchitaṃ sakalamekadeso vā, tattha appaṭihatavuttitāya paccakkhato ñāṇaṃ pavattati, niccasamādhānañca vikkhepābhāvato, ñātuṃ icchitassa sakalassa avisayabhāvato tassa ākaṅkhāpaṭibaddhavuttitā na siyā, ekanteneva sā icchitabbā ‘‘sabbe dhammā buddhassa bhagavato āvajjanapaṭibaddhā, ākaṅkhāpaṭibaddhā, manasikārapaṭibaddhā, cittuppādapaṭibaddhā’’ti (mahāni. 69; cūḷani. mogharājamāṇavapucchāniddesa 85) vacanato. Atītānāgatavisayampi bhagavato ñāṇaṃ anumānāgamanatakkaggahaṇavirahitattā paccakkhameva.
நனு ச ஏதஸ்மிம்பி பக்கே² யதா³ ஸகலங் ஞாதுங் இச்சி²தங், ததா³ ஸகிமேவ ஸகலவிஸயதாய அனிரூபிதரூபேன ப⁴க³வதோ ஞாணங் பவத்தெய்யாதி வுத்ததோ³ஸானாதிவத்தியேவாதி? ந, தஸ்ஸ விஸோதி⁴தத்தா. விஸோதி⁴தோ ஹி ஸோ பு³த்³த⁴விஸயோ அசிந்தெய்யோதி. அஞ்ஞதா² பசுரஜனஞாணஸமவுத்திதாய பு³த்³தா⁴னங் ப⁴க³வந்தானங் ஞாணஸ்ஸ அசிந்தெய்யதா ந ஸியா, தஸ்மா ஸகலத⁴ம்மாரம்மணம்பி தங் ஏகத⁴ம்மாரம்மணங் விய ஸுவவத்தா²பிதேயேவ தே த⁴ம்மே கத்வா பவத்ததீதி இத³மெத்த² அசிந்தெய்யங். யாவதகங் ஞெய்யங், தாவதகங் ஞாணங், யாவதகங் ஞாணங், தாவதகங் ஞெய்யங், ஞெய்யபரியந்திகங் ஞாணங், ஞாணபரியந்திகங் ஞெய்யந்தி ஏவமேகஜ்ஜ²ங் விஸுங் விஸுங் ஸகிங் கமேன ச இச்சா²னுரூபங் ஸம்மா ஸாமஞ்ச ஸப்³ப³த⁴ம்மானங் பு³த்³த⁴த்தா ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴ ப⁴க³வா. தங் ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴ங்.
Nanu ca etasmimpi pakkhe yadā sakalaṃ ñātuṃ icchitaṃ, tadā sakimeva sakalavisayatāya anirūpitarūpena bhagavato ñāṇaṃ pavatteyyāti vuttadosānātivattiyevāti? Na, tassa visodhitattā. Visodhito hi so buddhavisayo acinteyyoti. Aññathā pacurajanañāṇasamavuttitāya buddhānaṃ bhagavantānaṃ ñāṇassa acinteyyatā na siyā, tasmā sakaladhammārammaṇampi taṃ ekadhammārammaṇaṃ viya suvavatthāpiteyeva te dhamme katvā pavattatīti idamettha acinteyyaṃ. Yāvatakaṃ ñeyyaṃ, tāvatakaṃ ñāṇaṃ, yāvatakaṃ ñāṇaṃ, tāvatakaṃ ñeyyaṃ, ñeyyapariyantikaṃ ñāṇaṃ, ñāṇapariyantikaṃ ñeyyanti evamekajjhaṃ visuṃ visuṃ sakiṃ kamena ca icchānurūpaṃ sammā sāmañca sabbadhammānaṃ buddhattā sammāsambuddho bhagavā. Taṃ sammāsambuddhaṃ.
த்³வே விதக்காதி த்³வே ஸம்மா விதக்கா. தத்த² விதக்கெந்தி ஏதேன, ஸயங் வா விதக்கேதி, விதக்கனமத்தமேவ வாதி விதக்கோ. ஸ்வாயங் ஆரம்மணாபி⁴னிரோபனலக்க²ணோ, ஆஹனநபரியாஹனநரஸோ, ஆரம்மணே சித்தஸ்ஸ ஆனயனபச்சுபட்டா²னோ. விஸயபே⁴தே³ன பன தங் த்³விதா⁴ கத்வா வுத்தங் ‘‘த்³வே விதக்கா’’தி. ஸமுதா³சரந்தீதி ஸமங் ஸம்மா ச உத்³த⁴முத்³த⁴ங் மரியாதா³ய சரந்தி. மரியாத³த்தோ² ஹி அயமாகாரோ, தேன ச யோகே³ன ‘‘ததா²க³தங் அரஹந்தங் ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴’’ந்தி இத³ங் ஸாமிஅத்தே² உபயோக³வசனங். இத³ங் வுத்தங் ஹோதி – ததா²க³தஸ்ஸ அரஹதோ ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴ஸ்ஸ அத்தனோ விஸயே ஸமங் ஸம்மா ச அஞ்ஞமஞ்ஞங் மரியாத³ங் அனதிக்கமந்தா உத்³த⁴முத்³த⁴ங் ப³ஹுலங் அபி⁴ண்ஹங் சரந்தி பவத்தந்தீதி.
Dve vitakkāti dve sammā vitakkā. Tattha vitakkenti etena, sayaṃ vā vitakketi, vitakkanamattameva vāti vitakko. Svāyaṃ ārammaṇābhiniropanalakkhaṇo, āhananapariyāhananaraso, ārammaṇe cittassa ānayanapaccupaṭṭhāno. Visayabhedena pana taṃ dvidhā katvā vuttaṃ ‘‘dve vitakkā’’ti. Samudācarantīti samaṃ sammā ca uddhamuddhaṃ mariyādāya caranti. Mariyādattho hi ayamākāro, tena ca yogena ‘‘tathāgataṃ arahantaṃ sammāsambuddha’’nti idaṃ sāmiatthe upayogavacanaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – tathāgatassa arahato sammāsambuddhassa attano visaye samaṃ sammā ca aññamaññaṃ mariyādaṃ anatikkamantā uddhamuddhaṃ bahulaṃ abhiṇhaṃ caranti pavattantīti.
கோ பன நேஸங் விஸயோ, கா வா மரியாதா³, கத²ஞ்ச தங் அனதிக்கமித்வா தே உத்³த⁴முத்³த⁴ங் ப³ஹுலங் அபி⁴ண்ஹங் நிச்சங் பவத்தந்தீதி? வுச்சதே – கே²மவிதக்கோ, பவிவேகவிதக்கோதி இமே த்³வே விதக்காயேவ. தேஸு கே²மவிதக்கோ தாவ ப⁴க³வதோ விஸேஸேன கருணாஸம்பயுத்தோ, மெத்தாமுதி³தாஸம்பயுத்தோபி லப்³ப⁴தேவ, தஸ்மா ஸோ மஹாகருணாஸமாபத்தியா மெத்தாதி³ஸமாபத்தியா ச புப்³ப³ங்க³மோ ஸம்பயுத்தோ ச வேதி³தப்³போ³. பவிவேகவிதக்கோ பன ப²லஸமாபத்தியா புப்³ப³ங்க³மோ ஸம்பயுத்தோ ச, தி³ப்³ப³விஹாராதி³வஸேனாபி லப்³ப⁴தேவ. இதி நேஸங் விதக்கோ விஸயோ, தஸ்மா ஏகஸ்மிங் ஸந்தானே ப³ஹுலங் பவத்தமானானம்பி காலேன காலங் ஸவிஸயஸ்மிங்யேவ சரணதோ நத்தி² மரியாதா³, ந ஸங்கரேன வுத்தி.
Ko pana nesaṃ visayo, kā vā mariyādā, kathañca taṃ anatikkamitvā te uddhamuddhaṃ bahulaṃ abhiṇhaṃ niccaṃ pavattantīti? Vuccate – khemavitakko, pavivekavitakkoti ime dve vitakkāyeva. Tesu khemavitakko tāva bhagavato visesena karuṇāsampayutto, mettāmuditāsampayuttopi labbhateva, tasmā so mahākaruṇāsamāpattiyā mettādisamāpattiyā ca pubbaṅgamo sampayutto ca veditabbo. Pavivekavitakko pana phalasamāpattiyā pubbaṅgamo sampayutto ca, dibbavihārādivasenāpi labbhateva. Iti nesaṃ vitakko visayo, tasmā ekasmiṃ santāne bahulaṃ pavattamānānampi kālena kālaṃ savisayasmiṃyeva caraṇato natthi mariyādā, na saṅkarena vutti.
தத்த² கே²மவிதக்கோ ப⁴க³வதோ கருணோக்கமனாதி³னா விபா⁴வேதப்³போ³, பவிவேகவிதக்கோ ஸமாபத்தீஹி. தத்ராயங் விபா⁴வனா – ‘‘அயங் லோகோ ஸந்தாபஜாதோ து³க்க²பரேதோ’’திஆதி³னா ராக³க்³கி³ஆதீ³ஹி லோகஸன்னிவாஸஸ்ஸ ஆதி³த்ததாதி³ஆகாரத³ஸ்ஸனேஹி மஹாகருணாஸமாபத்தியா புப்³ப³பா⁴கே³ , ஸமாபத்தியம்பி பட²மஜ்ஜா²னவஸேன வத்தப்³போ³. வுத்தஞ்ஹேதங் (படி॰ ம॰ 1.117-118) –
Tattha khemavitakko bhagavato karuṇokkamanādinā vibhāvetabbo, pavivekavitakko samāpattīhi. Tatrāyaṃ vibhāvanā – ‘‘ayaṃ loko santāpajāto dukkhapareto’’tiādinā rāgaggiādīhi lokasannivāsassa ādittatādiākāradassanehi mahākaruṇāsamāpattiyā pubbabhāge , samāpattiyampi paṭhamajjhānavasena vattabbo. Vuttañhetaṃ (paṭi. ma. 1.117-118) –
‘‘ப³ஹூஹி ஆகாரேஹி பஸ்ஸந்தானங் பு³த்³தா⁴னங் ப⁴க³வந்தானங் ஸத்தேஸு மஹாகருணா ஓக்கமதி, ஆதி³த்தோ லோகஸன்னிவாஸோதி பஸ்ஸந்தானங் பு³த்³தா⁴னங் ப⁴க³வந்தானங் ஸத்தேஸு மஹாகருணா ஓக்கமதி. உய்யுத்தோ, பயாதோ, கும்மக்³க³படிபன்னோ, உபனீயதி லோகோ அத்³து⁴வோ, அதாணோ லோகோ அனபி⁴ஸ்ஸரோ, அஸ்ஸகோ லோகோ, ஸப்³ப³ங் பஹாய க³மனீயங், ஊனோ லோகோ அதித்தோ தண்ஹாதா³ஸோ.
‘‘Bahūhi ākārehi passantānaṃ buddhānaṃ bhagavantānaṃ sattesu mahākaruṇā okkamati, āditto lokasannivāsoti passantānaṃ buddhānaṃ bhagavantānaṃ sattesu mahākaruṇā okkamati. Uyyutto, payāto, kummaggapaṭipanno, upanīyati loko addhuvo, atāṇo loko anabhissaro, assako loko, sabbaṃ pahāya gamanīyaṃ, ūno loko atitto taṇhādāso.
‘‘அதாயனோ லோகஸன்னிவாஸோ, அலேணோ, அஸரணோ, அஸரணீபூ⁴தோ, உத்³த⁴தோ லோகோ அவூபஸந்தோ, ஸஸல்லோ லோகஸன்னிவாஸோ வித்³தோ⁴ புது²ஸல்லேஹி, அவிஜ்ஜந்த⁴காராவரணோ கிலேஸபஞ்ஜரபரிக்கி²த்தோ, அவிஜ்ஜாக³தோ லோகஸன்னிவாஸோ அண்ட³பூ⁴தோ பரியோனத்³தோ⁴ தந்தாகுலகஜாதோ குலாகு³ண்டி²கஜாதோ முஞ்ஜபப்³ப³ஜபூ⁴தோ அபாயங் து³க்³க³திங் வினிபாதங் ஸங்ஸாரங் நாதிவத்ததீதி பஸ்ஸந்தானங், அவிஜ்ஜாவிஸதோ³ஸஸங்லித்தோ கிலேஸகலலீபூ⁴தோ, ராக³தோ³ஸமோஹஜடாஜடிதோ.
‘‘Atāyano lokasannivāso, aleṇo, asaraṇo, asaraṇībhūto, uddhato loko avūpasanto, sasallo lokasannivāso viddho puthusallehi, avijjandhakārāvaraṇo kilesapañjaraparikkhitto, avijjāgato lokasannivāso aṇḍabhūto pariyonaddho tantākulakajāto kulāguṇṭhikajāto muñjapabbajabhūto apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ saṃsāraṃ nātivattatīti passantānaṃ, avijjāvisadosasaṃlitto kilesakalalībhūto, rāgadosamohajaṭājaṭito.
‘‘தண்ஹாஸங்கா⁴டபடிமுக்கோ, தண்ஹாஜாலேன ஒத்த²டோ, தண்ஹாஸோதேன வுய்ஹதி, தண்ஹாஸங்யோஜனேன ஸங்யுத்தோ, தண்ஹானுஸயேன அனுஸடோ, தண்ஹாஸந்தாபேன ஸந்தப்பதி, தண்ஹாபரிளாஹேன பரிட³ய்ஹதி.
‘‘Taṇhāsaṅghāṭapaṭimukko, taṇhājālena otthaṭo, taṇhāsotena vuyhati, taṇhāsaṃyojanena saṃyutto, taṇhānusayena anusaṭo, taṇhāsantāpena santappati, taṇhāpariḷāhena pariḍayhati.
‘‘தி³ட்டி²ஸங்கா⁴டபடிமுக்கோ, தி³ட்டி²ஜாலேன ஒத்த²டோ, தி³ட்டி²ஸோதேன வுய்ஹதி, தி³ட்டி²ஸங்யோஜனேன ஸங்யுத்தோ, தி³ட்டா²னுஸயேன அனுஸடோ, தி³ட்டி²ஸந்தாபேன ஸந்தப்பதி, தி³ட்டி²பரிளாஹேன பரிட³ய்ஹதி.
‘‘Diṭṭhisaṅghāṭapaṭimukko, diṭṭhijālena otthaṭo, diṭṭhisotena vuyhati, diṭṭhisaṃyojanena saṃyutto, diṭṭhānusayena anusaṭo, diṭṭhisantāpena santappati, diṭṭhipariḷāhena pariḍayhati.
‘‘ஜாதியா அனுக³தோ, ஜராய அனுஸடோ, ப்³யாதி⁴னா அபி⁴பூ⁴தோ, மரணேன அப்³பா⁴ஹதோ, து³க்கே² பதிட்டி²தோ.
‘‘Jātiyā anugato, jarāya anusaṭo, byādhinā abhibhūto, maraṇena abbhāhato, dukkhe patiṭṭhito.
‘‘தண்ஹாய ஒட்³டி³தோ, ஜராபாகாரபரிக்கி²த்தோ, மச்சுபாஸபரிக்கி²த்தோ, மஹாப³ந்த⁴னப³த்³தோ⁴, லோகஸன்னிவாஸோ, ராக³ப³ந்த⁴னேன, தோ³ஸமோஹப³ந்த⁴னேன, மானதி³ட்டி²கிலேஸது³ச்சரிதப³ந்த⁴னேன ப³த்³தோ⁴, மஹாஸம்பா³த⁴படிபன்னோ, மஹாபலிபோ³தே⁴ன பலிபு³த்³தோ⁴, மஹாபபாதே பதிதோ, மஹாகந்தாரபடிபன்னோ, மஹாஸங்ஸாரபடிபன்னோ, மஹாவிது³க்³கே³ ஸம்பரிவத்ததி, மஹாபலிபே பலிபன்னோ.
‘‘Taṇhāya oḍḍito, jarāpākāraparikkhitto, maccupāsaparikkhitto, mahābandhanabaddho, lokasannivāso, rāgabandhanena, dosamohabandhanena, mānadiṭṭhikilesaduccaritabandhanena baddho, mahāsambādhapaṭipanno, mahāpalibodhena palibuddho, mahāpapāte patito, mahākantārapaṭipanno, mahāsaṃsārapaṭipanno, mahāvidugge samparivattati, mahāpalipe palipanno.
‘‘அப்³பா⁴ஹதோ லோகஸன்னிவாஸோ, ஆதி³த்தோ லோகஸன்னிவாஸோ ராக³க்³கி³னா, தோ³ஸக்³கி³னா, மோஹக்³கி³னா ஜாதியா…பே॰… உபாயாஸேஹி, உன்னீதகோ லோகஸன்னிவாஸோ ஹஞ்ஞதி நிச்சமதாணோ பத்தத³ண்டோ³ தக்கரோ, வஜ்ஜப³ந்த⁴னப³த்³தோ⁴ ஆகா⁴தனபச்சுபட்டி²தோ, அனாதோ² லோகஸன்னிவாஸோ பரமகாருஞ்ஞதங் பத்தோ, து³க்கா²பி⁴துன்னோ சிரரத்தபீளிதோ, நிச்சக³தி⁴தோ நிச்சபிபாஸிதோ.
‘‘Abbhāhato lokasannivāso, āditto lokasannivāso rāgagginā, dosagginā, mohagginā jātiyā…pe… upāyāsehi, unnītako lokasannivāso haññati niccamatāṇo pattadaṇḍo takkaro, vajjabandhanabaddho āghātanapaccupaṭṭhito, anātho lokasannivāso paramakāruññataṃ patto, dukkhābhitunno cirarattapīḷito, niccagadhito niccapipāsito.
‘‘அந்தோ⁴, அசக்கு²கோ, ஹதனெத்தோ, அபரிணாயகோ, விபத²பக்க²ந்தோ³, அஞ்ஜஸாபரத்³தோ⁴, மஹோக⁴பக்க²ந்தோ³.
‘‘Andho, acakkhuko, hatanetto, apariṇāyako, vipathapakkhando, añjasāparaddho, mahoghapakkhando.
‘‘த்³வீஹி தி³ட்டி²க³தேஹி பரியுட்டி²தோ, தீஹி து³ச்சரிதேஹி விப்படிபன்னோ, சதூஹி யோகே³ஹி யோஜிதோ, சதூஹி க³ந்தே²ஹி க³ந்தி²தோ, சதூஹி உபாதா³னேஹி உபாதீ³யதி, பஞ்சக³திஸமாருள்ஹோ, பஞ்சஹி காமகு³ணேஹி ரஜ்ஜதி, பஞ்சஹி நீவரணேஹி ஒத்த²டோ, ச²ஹி விவாத³மூலேஹி விவத³தி, ச²ஹி தண்ஹாகாயேஹி ரஜ்ஜதி, ச²ஹி தி³ட்டி²க³தேஹி பரியுட்டி²தோ, ஸத்தஹி அனுஸயேஹி அனுஸடோ, ஸத்தஹி ஸங்யோஜனேஹி ஸங்யுத்தோ, ஸத்தஹி மானேஹி உன்னதோ, அட்ட²ஹி லோகத⁴ம்மேஹி ஸம்பரிவத்ததி, அட்ட²ஹி மிச்ச²த்தேஹி நியதோ, அட்ட²ஹி புரிஸதோ³ஸேஹி து³ஸ்ஸதி, நவஹி ஆகா⁴தவத்தூ²ஹி ஆகா⁴திதோ, நவஹி மானேஹி உன்னதோ, நவஹி தண்ஹாமூலகேஹி த⁴ம்மேஹி ரஜ்ஜதி, த³ஸஹி கிலேஸவத்தூ²ஹி கிலிஸ்ஸதி, த³ஸஹி ஆகா⁴தவத்தூ²ஹி ஆகா⁴திதோ, த³ஸஹி அகுஸலகம்மபதே²ஹி ஸமன்னாக³தோ, த³ஸஹி ஸங்யோஜனேஹி ஸங்யுத்தோ, த³ஸஹி மிச்ச²த்தேஹி நியதோ, த³ஸவத்து²காய தி³ட்டி²யா ஸமன்னாக³தோ, த³ஸவத்து²காய அந்தக்³கா³ஹிகாய தி³ட்டி²யா ஸமன்னாக³தோ, அட்ட²ஸததண்ஹாபபஞ்சேஹி பபஞ்சிதோ, த்³வாஸட்டி²யா தி³ட்டி²க³தேஹி பரியுட்டி²தோ லோகஸன்னிவாஸோதி ஸம்பஸ்ஸந்தானங் பு³த்³தா⁴னங் ப⁴க³வந்தானங் ஸத்தேஸு மஹாகருணா ஓக்கமதி.
‘‘Dvīhi diṭṭhigatehi pariyuṭṭhito, tīhi duccaritehi vippaṭipanno, catūhi yogehi yojito, catūhi ganthehi ganthito, catūhi upādānehi upādīyati, pañcagatisamāruḷho, pañcahi kāmaguṇehi rajjati, pañcahi nīvaraṇehi otthaṭo, chahi vivādamūlehi vivadati, chahi taṇhākāyehi rajjati, chahi diṭṭhigatehi pariyuṭṭhito, sattahi anusayehi anusaṭo, sattahi saṃyojanehi saṃyutto, sattahi mānehi unnato, aṭṭhahi lokadhammehi samparivattati, aṭṭhahi micchattehi niyato, aṭṭhahi purisadosehi dussati, navahi āghātavatthūhi āghātito, navahi mānehi unnato, navahi taṇhāmūlakehi dhammehi rajjati, dasahi kilesavatthūhi kilissati, dasahi āghātavatthūhi āghātito, dasahi akusalakammapathehi samannāgato, dasahi saṃyojanehi saṃyutto, dasahi micchattehi niyato, dasavatthukāya diṭṭhiyā samannāgato, dasavatthukāya antaggāhikāya diṭṭhiyā samannāgato, aṭṭhasatataṇhāpapañcehi papañcito, dvāsaṭṭhiyā diṭṭhigatehi pariyuṭṭhito lokasannivāsoti sampassantānaṃ buddhānaṃ bhagavantānaṃ sattesu mahākaruṇā okkamati.
‘‘அஹஞ்சம்ஹி திண்ணோ, லோகோ ச அதிண்ணோ. அஹஞ்சம்ஹி முத்தோ, லோகோ ச அமுத்தோ. அஹஞ்சம்ஹி த³ந்தோ, லோகோ ச அத³ந்தோ. அஹஞ்சம்ஹி ஸந்தோ, லோகோ ச அஸந்தோ. அஹஞ்சம்ஹி அஸ்ஸத்தோ², லோகோ ச அனஸ்ஸத்தோ². அஹஞ்சம்ஹி பரினிப்³பு³தோ, லோகோ ச அபரினிப்³பு³தோ. பஹோமி க்²வாஹங் திண்ணோ தாரேதுங், முத்தோ மோசேதுங், த³ந்தோ த³மேதுங், ஸந்தோ ஸமேதுங் , அஸ்ஸத்தோ² அஸ்ஸாஸேதுங், பரினிப்³பு³தோ பரே ச பரினிப்³பா³பேதுந்தி பஸ்ஸந்தானங் பு³த்³தா⁴னங் ப⁴க³வந்தானங் ஸத்தேஸு மஹாகருணா ஓக்கமதீ’’தி (படி॰ ம॰ 1.117-118).
‘‘Ahañcamhi tiṇṇo, loko ca atiṇṇo. Ahañcamhi mutto, loko ca amutto. Ahañcamhi danto, loko ca adanto. Ahañcamhi santo, loko ca asanto. Ahañcamhi assattho, loko ca anassattho. Ahañcamhi parinibbuto, loko ca aparinibbuto. Pahomi khvāhaṃ tiṇṇo tāretuṃ, mutto mocetuṃ, danto dametuṃ, santo sametuṃ , assattho assāsetuṃ, parinibbuto pare ca parinibbāpetunti passantānaṃ buddhānaṃ bhagavantānaṃ sattesu mahākaruṇā okkamatī’’ti (paṭi. ma. 1.117-118).
இமினாவ நயேன ப⁴க³வதோ ஸத்தேஸு மெத்தாஓக்கமனஞ்ச விபா⁴வேதப்³ப³ங். கருணாவிஸயஸ்ஸ ஹி து³க்க²ஸ்ஸ படிபக்க²பூ⁴தங் ஸுக²ங் ஸத்தேஸு உபஸங்ஹரந்தீ மெத்தாபி பவத்ததீதி இத⁴ அப்³யாபாத³அவிஹிங்ஸாவிதக்கா கே²மவிதக்கோ. பவிவேகவிதக்கோ பன நெக்க²ம்மவிதக்கோயேவ, தஸ்ஸ தி³ப்³ப³விஹாரஅரியவிஹாரேஸு புப்³ப³பா⁴க³ஸ்ஸ பட²மஜ்ஜா²னஸ்ஸ பச்சவெக்க²ணாய ச வஸேன பவத்தி வேதி³தப்³பா³. தத்த² யே தே ப⁴க³வதோ தே³வஸிகங் வளஞ்ஜனகவஸேன சதுவீஸதிகோடிஸதஸஹஸ்ஸஸங்கா² ஸமாபத்திவிஹாரா, யேஸங் புரேசரணபா⁴வேன பவத்தங் ஸமாதி⁴சரியானுக³தங் ஞாணசரியானுக³தங் ஞாணங் சதுவீஸதிகோடிஸதஸஹஸ்ஸஸமாபத்திஸஞ்சாரிமஹாவஜிரஞாணந்தி வுச்சதி, தேஸங் வஸேன ப⁴க³வதோ பவிவேகவிதக்கஸ்ஸ ப³ஹுலங் பவத்தி வேதி³தப்³பா³. அயஞ்ச அத்தோ² மஹாஸச்சகஸுத்தேனபி வேதி³தப்³போ³. வுத்தஞ்ஹி தத்த² ப⁴க³வதா –
Imināva nayena bhagavato sattesu mettāokkamanañca vibhāvetabbaṃ. Karuṇāvisayassa hi dukkhassa paṭipakkhabhūtaṃ sukhaṃ sattesu upasaṃharantī mettāpi pavattatīti idha abyāpādaavihiṃsāvitakkā khemavitakko. Pavivekavitakko pana nekkhammavitakkoyeva, tassa dibbavihāraariyavihāresu pubbabhāgassa paṭhamajjhānassa paccavekkhaṇāya ca vasena pavatti veditabbā. Tattha ye te bhagavato devasikaṃ vaḷañjanakavasena catuvīsatikoṭisatasahassasaṅkhā samāpattivihārā, yesaṃ purecaraṇabhāvena pavattaṃ samādhicariyānugataṃ ñāṇacariyānugataṃ ñāṇaṃ catuvīsatikoṭisatasahassasamāpattisañcārimahāvajirañāṇanti vuccati, tesaṃ vasena bhagavato pavivekavitakkassa bahulaṃ pavatti veditabbā. Ayañca attho mahāsaccakasuttenapi veditabbo. Vuttañhi tattha bhagavatā –
‘‘ஸோ கோ² அஹங், அக்³கி³வெஸ்ஸன, தஸ்மிங்யேவ புரிமஸ்மிங் ஸமாதி⁴னிமித்தே அஜ்ஜ²த்தமேவ சித்தங் ஸண்ட²பேமி, ஸன்னிஸாதே³மி, யேன ஸுத³ங் நிச்சகப்பங் விஹராமீ’’தி (ம॰ நி॰ 1.387).
‘‘So kho ahaṃ, aggivessana, tasmiṃyeva purimasmiṃ samādhinimitte ajjhattameva cittaṃ saṇṭhapemi, sannisādemi, yena sudaṃ niccakappaṃ viharāmī’’ti (ma. ni. 1.387).
இத³ஞ்ஹி ப⁴க³வா ‘‘ஸமணோ கோ³தமோ அபி⁴ரூபோ பாஸாதி³கோ ஸுபு²ஸிதங் த³ந்தாவரணங், ஜிவ்ஹா தனுகா, மது⁴ரங் வசனங், தேன பரிஸங் ரஞ்ஜெந்தோ மஞ்ஞே விசரதி, சித்தே பனஸ்ஸ ஏகக்³க³தா நத்தி², யோ ஏவங் ஸஞ்ஞத்திப³ஹுலோ சரதீ’’தி ஸச்சகேன நிக³ண்ட²புத்தேன விதக்கிதே அவஸ்ஸங் ஸஹோட⁴ங் சோரங் க³ண்ஹந்தோ விய ‘‘ந அக்³கி³வெஸ்ஸன ததா²க³தோ பரிஸங் ரஞ்ஜெந்தோ ஸஞ்ஞத்திப³ஹுலோ விசரதி, சக்கவாளபரியந்தாயபி பரிஸாய த⁴ம்மங் தே³ஸேதி, அஸல்லீனோ அனுபலித்தோ ஏகத்தங் ஏகவிஹாரிஸுஞ்ஞதாப²லஸமாபத்திப²லங் அனுயுத்தோ’’தி த³ஸ்ஸேதுங் ஆஹரி.
Idañhi bhagavā ‘‘samaṇo gotamo abhirūpo pāsādiko suphusitaṃ dantāvaraṇaṃ, jivhā tanukā, madhuraṃ vacanaṃ, tena parisaṃ rañjento maññe vicarati, citte panassa ekaggatā natthi, yo evaṃ saññattibahulo caratī’’ti saccakena nigaṇṭhaputtena vitakkite avassaṃ sahoḍhaṃ coraṃ gaṇhanto viya ‘‘na aggivessana tathāgato parisaṃ rañjento saññattibahulo vicarati, cakkavāḷapariyantāyapi parisāya dhammaṃ deseti, asallīno anupalitto ekattaṃ ekavihārisuññatāphalasamāpattiphalaṃ anuyutto’’ti dassetuṃ āhari.
ப⁴க³வா ஹி யஸ்மிங் க²ணே பரிஸா ஸாது⁴காரங் தே³தி, த⁴ம்மங் வா பச்சவெக்க²தி, தஸ்மிங் க²ணே புப்³ப³பா⁴கே³ன காலங் பரிச்சி²ந்தி³த்வா ப²லஸமாபத்திங் அஸ்ஸாஸவாரே பஸ்ஸாஸவாரே ஸமாபஜ்ஜதி, ஸாது⁴காரஸத்³த³னிக்³கோ⁴ஸே அவிச்சி²ன்னேயேவ த⁴ம்மபச்சவெக்க²ணாய ச பரியோஸானே ஸமாபத்திதோ வுட்டா²ய டி²தட்டா²னதோ பட்டா²ய த⁴ம்மங் தே³ஸேதி. பு³த்³தா⁴னஞ்ஹி ப⁴வங்க³பரிவாஸோ லஹுகோ, அஸ்ஸாஸவாரே பஸ்ஸாஸவாரே ஸமாபத்தியோ ஸமாபஜ்ஜந்தி. ஏவங் யதா²வுத்தஸமாபத்தீனங் ஸபுப்³ப³பா⁴கா³னங் வஸேன ப⁴க³வதோ கே²மவிதக்கஸ்ஸ பவிவேகவிதக்கஸ்ஸ ச ப³ஹுலப்பவத்தி வேதி³தப்³பா³.
Bhagavā hi yasmiṃ khaṇe parisā sādhukāraṃ deti, dhammaṃ vā paccavekkhati, tasmiṃ khaṇe pubbabhāgena kālaṃ paricchinditvā phalasamāpattiṃ assāsavāre passāsavāre samāpajjati, sādhukārasaddanigghose avicchinneyeva dhammapaccavekkhaṇāya ca pariyosāne samāpattito vuṭṭhāya ṭhitaṭṭhānato paṭṭhāya dhammaṃ deseti. Buddhānañhi bhavaṅgaparivāso lahuko, assāsavāre passāsavāre samāpattiyo samāpajjanti. Evaṃ yathāvuttasamāpattīnaṃ sapubbabhāgānaṃ vasena bhagavato khemavitakkassa pavivekavitakkassa ca bahulappavatti veditabbā.
தத்த² யஸ்ஸ ப்³யாபாத³விஹிங்ஸாவிதக்காதி³ஸங்கிலேஸப்பஹானஸ்ஸ அப்³யாபாத³விதக்கஸ்ஸ அவிஹிங்ஸாவிதக்கஸ்ஸ ச ஆனுபா⁴வேன குதோசிபி ப⁴யாபா⁴வதோ தங்ஸமங்கீ³ கே²மப்பத்தோ ச விஹரதி, ததோ ச ஸப்³ப³ஸ்ஸபி ஸப்³ப³தா³பி கே²மமேவ ஹோதி அப⁴யமேவ. தஸ்மா து³விதோ⁴பி உப⁴யேஸங் கே²மங்கரோதி கே²மவிதக்கோ. யஸ்ஸ பன காமவிதக்காதி³ஸங்கிலேஸபஹானஸ்ஸ நெக்க²ம்மவிதக்கஸ்ஸ ஆனுபா⁴வேன காயவிவேகோ, சித்தவிவேகோ, உபதி⁴விவேகோதி திவிதோ⁴; தத³ங்க³விவேகோ, விக்க²ம்ப⁴னவிவேகோ, ஸமுச்சே²த³விவேகோ, படிப்பஸ்ஸத்³தி⁴விவேகோ, நிஸ்ஸரணவிவேகோதி பஞ்சவிதோ⁴ ச விவேகோ பாரிபூரிங் க³ச்ச²தி. ஸோ யதா²ரஹங் ஆரம்மணதோ ஸம்பயோக³தோ ச பவிவேகஸஹக³தோ விதக்கோதி பவிவேகவிதக்கோ. ஏதே ச த்³வே விதக்கா ஏவங் விப⁴த்தவிஸயாபி ஸமானா ஆதி³கம்மிகானங் அஞ்ஞமஞ்ஞூபகாராய ஸம்ப⁴வந்தி. யதா² ஹி கே²மவிதக்கஸ்ஸ பவிவேகவிதக்கோ அனுப்பன்னஸ்ஸ உப்பாதா³ய உப்பன்னஸ்ஸ பி⁴ய்யோபா⁴வாய வேபுல்லாய ஹோதி, ஏவங் பவிவேகவிதக்கஸ்ஸபி கே²மவிதக்கோ. ந ஹி வூபகட்ட²காயசித்தானமந்தரேன மெத்தாவிஹாராத³யோ ஸம்ப⁴வந்தி ப்³யாபாதா³தி³ப்பஹானேன ச வினா சித்தவிவேகாதீ³னங் அஸம்ப⁴வோயேவாதி அஞ்ஞமஞ்ஞஸ்ஸ ப³ஹூபகாரா ஏதே த⁴ம்மா த³ட்ட²ப்³பா³. ப⁴க³வதோ பன ஸப்³ப³ஸோ பஹீனஸங்கிலேஸஸ்ஸ லோகஹிதத்தா²ய ஏவங் கே²மவிதக்கோ ச பவிவேகவிதக்கோ ச அஸ்ஸாஸவாரமத்தேபி ஹிதஸுக²மாவஹந்தியேவாதி. கே²மோ ச விதக்கோ பவிவேகோ ச விதக்கோதி ஸம்ப³ந்தி⁴தப்³ப³ங்.
Tattha yassa byāpādavihiṃsāvitakkādisaṃkilesappahānassa abyāpādavitakkassa avihiṃsāvitakkassa ca ānubhāvena kutocipi bhayābhāvato taṃsamaṅgī khemappatto ca viharati, tato ca sabbassapi sabbadāpi khemameva hoti abhayameva. Tasmā duvidhopi ubhayesaṃ khemaṅkaroti khemavitakko. Yassa pana kāmavitakkādisaṃkilesapahānassa nekkhammavitakkassa ānubhāvena kāyaviveko, cittaviveko, upadhivivekoti tividho; tadaṅgaviveko, vikkhambhanaviveko, samucchedaviveko, paṭippassaddhiviveko, nissaraṇavivekoti pañcavidho ca viveko pāripūriṃ gacchati. So yathārahaṃ ārammaṇato sampayogato ca pavivekasahagato vitakkoti pavivekavitakko. Ete ca dve vitakkā evaṃ vibhattavisayāpi samānā ādikammikānaṃ aññamaññūpakārāya sambhavanti. Yathā hi khemavitakkassa pavivekavitakko anuppannassa uppādāya uppannassa bhiyyobhāvāya vepullāya hoti, evaṃ pavivekavitakkassapi khemavitakko. Na hi vūpakaṭṭhakāyacittānamantarena mettāvihārādayo sambhavanti byāpādādippahānena ca vinā cittavivekādīnaṃ asambhavoyevāti aññamaññassa bahūpakārā ete dhammā daṭṭhabbā. Bhagavato pana sabbaso pahīnasaṃkilesassa lokahitatthāya evaṃ khemavitakko ca pavivekavitakko ca assāsavāramattepi hitasukhamāvahantiyevāti. Khemo ca vitakko paviveko ca vitakkoti sambandhitabbaṃ.
ஏவங் உத்³தி³ட்டே² த்³வே விதக்கே நித்³தி³ஸிதுங் ‘‘அப்³யாபஜ்ஜா²ராமோ’’திஆதி³மாஹ. தத்த² அப்³யாபஜ்ஜ²னங் கஸ்ஸசி அது³க்க²னங் அப்³யாபஜ்ஜோ², ஸோ ஆரமிதப்³ப³தோ ஆராமோ ஏதஸ்ஸாதி அப்³யாபஜ்ஜா²ராமோ. அப்³யாபஜ்ஜே² ரதோ ஸேவனவஸேன நிரதோதி அப்³யாபஜ்ஜ²ரதோ. ஏஸேவாதி ஏஸோ ஏவ. இரியாயாதி கிரியாய, காயவசீபயோகே³னாதி அத்தோ². ந கஞ்சி ப்³யாபா³தே⁴மீதி ஹீனாதீ³ஸு கஞ்சிபி ஸத்தங் தண்ஹாதஸாதி³யோக³தோ தஸங் வா தத³பா⁴வதோ பஹீனஸப்³ப³கிலேஸவிப்ப²ந்தி³தத்தா தா²வரங் வா ந பா³தே⁴மி ந து³க்கா²பேமி. கருணஜ்ஜா²ஸயோ ப⁴க³வா மஹாகருணாஸமாபத்திப³ஹுலோ அத்தனோ பரமருசிதகருணஜ்ஜா²ஸயானுரூபமேவமாஹ. தேன அவிஹிங்ஸாவிதக்கங் அப்³யாபாத³விதக்கஞ்ச த³ஸ்ஸேதி. இத³ங் வுத்தங் ஹோதி – ‘அஹங் இமாய இரியாய இமாய படிபத்தியா ஏவங் ஸம்மா படிபஜ்ஜந்தோ ஏவங் ஸமாபத்திவிஹாரேஹி விஹரந்தோ ஏவங் புஞ்ஞத்தி²கேஹி கதானி ஸக்காரக³ருகாரமானநவந்த³னபூஜனானி அதி⁴வாஸெந்தோ ஸத்தேஸு ந கஞ்சி ப்³யாபா³தே⁴மி, அபிச கோ² தி³ட்ட²த⁴ம்மிகஸம்பராயிகபரமத்த²ப்பபே⁴த³ங் ஹிதஸுக²மேவ நேஸங் பரிப்³ரூஹேமீ’தி.
Evaṃ uddiṭṭhe dve vitakke niddisituṃ ‘‘abyāpajjhārāmo’’tiādimāha. Tattha abyāpajjhanaṃ kassaci adukkhanaṃ abyāpajjho, so āramitabbato ārāmo etassāti abyāpajjhārāmo. Abyāpajjhe rato sevanavasena niratoti abyāpajjharato. Esevāti eso eva. Iriyāyāti kiriyāya, kāyavacīpayogenāti attho. Na kañci byābādhemīti hīnādīsu kañcipi sattaṃ taṇhātasādiyogato tasaṃ vā tadabhāvato pahīnasabbakilesavipphanditattā thāvaraṃ vā na bādhemi na dukkhāpemi. Karuṇajjhāsayo bhagavā mahākaruṇāsamāpattibahulo attano paramarucitakaruṇajjhāsayānurūpamevamāha. Tena avihiṃsāvitakkaṃ abyāpādavitakkañca dasseti. Idaṃ vuttaṃ hoti – ‘ahaṃ imāya iriyāya imāya paṭipattiyā evaṃ sammā paṭipajjanto evaṃ samāpattivihārehi viharanto evaṃ puññatthikehi katāni sakkāragarukāramānanavandanapūjanāni adhivāsento sattesu na kañci byābādhemi, apica kho diṭṭhadhammikasamparāyikaparamatthappabhedaṃ hitasukhameva nesaṃ paribrūhemī’ti.
யங் அகுஸலங், தங் பஹீனந்தி யங் தி³யட்³ட⁴கிலேஸஸஹஸ்ஸபே⁴த³ங் அஞ்ஞஞ்ச தங்ஸம்பயுத்தங் அனந்தப்பபே⁴த³ங் அகுஸலங், தங் ஸப்³ப³ங் போ³தி⁴மூலேயேவ மய்ஹங் பஹீனங் ஸமூஹதந்தி. இமினா பவிவேகேஸு முத்³த⁴பூ⁴தேன ஸத்³தி⁴ங் நிஸ்ஸரணவிவேகேன ஸமுச்சே²த³ப்படிப்பஸ்ஸத்³தி⁴விவேகே த³ஸ்ஸேதி. கேசி பனெத்த² தத³ங்க³விக்க²ம்ப⁴னவிவேகேபி உத்³த⁴ரந்தி . ஆக³மனீயபடிபதா³ய ஹி ஸத்³தி⁴ங் ப⁴க³வதா அத்தனோ கிலேஸக்க²யோ இத⁴ வுத்தோதி.
Yaṃ akusalaṃ, taṃ pahīnanti yaṃ diyaḍḍhakilesasahassabhedaṃ aññañca taṃsampayuttaṃ anantappabhedaṃ akusalaṃ, taṃ sabbaṃ bodhimūleyeva mayhaṃ pahīnaṃ samūhatanti. Iminā pavivekesu muddhabhūtena saddhiṃ nissaraṇavivekena samucchedappaṭippassaddhiviveke dasseti. Keci panettha tadaṅgavikkhambhanavivekepi uddharanti . Āgamanīyapaṭipadāya hi saddhiṃ bhagavatā attano kilesakkhayo idha vuttoti.
இதி ப⁴க³வா அபரிமிதகப்பபரிசித்தங் அத்தனோ பவிவேகஜ்ஜா²ஸயங் ஸத்³தி⁴ங் நிஸ்ஸரணஜ்ஜா²ஸயேன இதா³னி மத்த²கங் பாபெத்வா டி²தோ தமஜ்ஜா²ஸயங் ப²லஸமாபத்திங் ஸமாபஜ்ஜித்வா அத்தனோ கிலேஸப்பஹானபச்சவெக்க²ணமுகே²ன விபா⁴வேதி. யத³த்த²ங் பனெத்த² ஸத்தா² இமே த்³வே விதக்கே உத்³த⁴ரி, இதா³னி தமத்த²ங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘தஸ்மாதிஹ, பி⁴க்க²வே’’திஆதி³மாஹ. ப⁴க³வா ஹி இமஸ்ஸ விதக்கத்³வயஸ்ஸ அத்தனோ ப³ஹுலஸமுதா³சாரத³ஸ்ஸனமுகே²னேவ தத்த² பி⁴க்கூ² நிவேஸேதுங் இமங் தே³ஸனங் ஆரபி⁴.
Iti bhagavā aparimitakappaparicittaṃ attano pavivekajjhāsayaṃ saddhiṃ nissaraṇajjhāsayena idāni matthakaṃ pāpetvā ṭhito tamajjhāsayaṃ phalasamāpattiṃ samāpajjitvā attano kilesappahānapaccavekkhaṇamukhena vibhāveti. Yadatthaṃ panettha satthā ime dve vitakke uddhari, idāni tamatthaṃ dassento ‘‘tasmātiha, bhikkhave’’tiādimāha. Bhagavā hi imassa vitakkadvayassa attano bahulasamudācāradassanamukheneva tattha bhikkhū nivesetuṃ imaṃ desanaṃ ārabhi.
தத்த² தஸ்மாதி யஸ்மா அப்³யாபஜ்ஜ²பவிவேகாபி⁴ரதஸ்ஸ மே கே²மபவிவேகவிதக்காயேவ ப³ஹுலங் பவத்தந்தி, தஸ்மா. திஹாதி நிபாதமத்தங். அப்³யாபஜ்ஜா²ராமா விஹரதா²தி ஸப்³ப³ஸத்தேஸு மெத்தாவிஹாரேன கருணாவிஹாரே ந ச அபி⁴ரமந்தா விஹரத². தேன ப்³யாபாத³ஸ்ஸ ததே³கட்ட²கிலேஸானஞ்ச தூ³ரீகரணமாஹ. தேஸங் வோதி எத்த² வோதி நிபாதமத்தங். பவிவேகாராமா விஹரதா²தி காயாதி³விவேகஞ்சேவ தத³ங்கா³தி³விவேகஞ்சாதி ஸப்³ப³விவேகே ஆரமிதப்³ப³ட்டா²னங் கத்வா விஹரத². இமாய மயந்திஆதி³ யதா² நேஸங் கே²மவிதக்கஸ்ஸ பவத்தனாகாரத³ஸ்ஸனங், ஏவங் கிங் அகுஸலந்திஆதி³ பவிவேகவிதக்கஸ்ஸ பவத்தனாகாரத³ஸ்ஸனங். தத்த² யதா² அனவஜ்ஜத⁴ம்மே பரிபூரேதுகாமேன கிங்குஸலக³வேஸினா ஹுத்வா குஸலத⁴ம்மபரியேஸனா காதப்³பா³வ, ஸாவஜ்ஜத⁴ம்மே பஜஹிதுகாமேனாபி அகுஸலபரியேஸனா காதப்³பா³தி ஆஹ ‘‘கிங் அகுஸல’’ந்திஆதி³. அபி⁴ஞ்ஞாபுப்³பி³கா ஹி பரிஞ்ஞாபஹானஸச்சி²கிரியாபா⁴வனா. தத்த² கிங் அகுஸலந்தி அகுஸலங் நாம கிங், ஸபா⁴வதோ கிமஸ்ஸ லக்க²ணங், கானி வா ரஸபச்சுபட்டா²னபத³ட்டா²னானீதி அகுஸலஸ்ஸ ஸபா⁴வகிச்சாதி³தோ பச்சவெக்க²ணவிதி⁴ங் த³ஸ்ஸேதி. ஆதி³கம்மிகவஸேன சேஸ விதக்கோ ஆக³தோ, கிங் அப்பஹீனங் கிங் பஜஹாமாதி இத³ங் பத³த்³வயங் ஸெக்க²வஸேன. தஸ்மா கிங் அப்பஹீனந்தி காமராக³ஸங்யோஜனாதீ³ஸு அகுஸலேஸு கிங் அகுஸலங் அம்ஹாகங் மக்³கே³ன அஸமுச்சி²ன்னங்? கிங் பஜஹாமாதி கிங் அகுஸலங் ஸமுக்³கா⁴தேம? அத² வா கிங் பஜஹாமாதி வீதிக்கமபரியுட்டா²னானுஸயேஸு கிங் விபா⁴க³ங் அகுஸலங் இதா³னி மயங் பஜஹாமாதி அத்தோ². கேசி பன ‘‘கிங் அப்பஹீன’’ந்தி பட²ந்தி. தேஸங் தி³ட்டி²ஸங்யோஜனாதி³வஸேன அனேகபே⁴தே³ஸு அகுஸலேஸு கிங் கதமங் அகுஸலங், கேன கதமேன பகாரேன, கதமேன வா மக்³கே³ன அம்ஹாகங் அப்பஹீனந்தி வுத்தங் ஹோதி. ஸேஸங் வுத்தனயமேவ.
Tattha tasmāti yasmā abyāpajjhapavivekābhiratassa me khemapavivekavitakkāyeva bahulaṃ pavattanti, tasmā. Tihāti nipātamattaṃ. Abyāpajjhārāmāviharathāti sabbasattesu mettāvihārena karuṇāvihāre na ca abhiramantā viharatha. Tena byāpādassa tadekaṭṭhakilesānañca dūrīkaraṇamāha. Tesaṃ voti ettha voti nipātamattaṃ. Pavivekārāmā viharathāti kāyādivivekañceva tadaṅgādivivekañcāti sabbaviveke āramitabbaṭṭhānaṃ katvā viharatha. Imāya mayantiādi yathā nesaṃ khemavitakkassa pavattanākāradassanaṃ, evaṃ kiṃ akusalantiādi pavivekavitakkassa pavattanākāradassanaṃ. Tattha yathā anavajjadhamme paripūretukāmena kiṃkusalagavesinā hutvā kusaladhammapariyesanā kātabbāva, sāvajjadhamme pajahitukāmenāpi akusalapariyesanā kātabbāti āha ‘‘kiṃ akusala’’ntiādi. Abhiññāpubbikā hi pariññāpahānasacchikiriyābhāvanā. Tattha kiṃ akusalanti akusalaṃ nāma kiṃ, sabhāvato kimassa lakkhaṇaṃ, kāni vā rasapaccupaṭṭhānapadaṭṭhānānīti akusalassa sabhāvakiccādito paccavekkhaṇavidhiṃ dasseti. Ādikammikavasena cesa vitakko āgato, kiṃ appahīnaṃ kiṃ pajahāmāti idaṃ padadvayaṃ sekkhavasena. Tasmā kiṃ appahīnanti kāmarāgasaṃyojanādīsu akusalesu kiṃ akusalaṃ amhākaṃ maggena asamucchinnaṃ? Kiṃpajahāmāti kiṃ akusalaṃ samugghātema? Atha vā kiṃ pajahāmāti vītikkamapariyuṭṭhānānusayesu kiṃ vibhāgaṃ akusalaṃ idāni mayaṃ pajahāmāti attho. Keci pana ‘‘kiṃ appahīna’’nti paṭhanti. Tesaṃ diṭṭhisaṃyojanādivasena anekabhedesu akusalesu kiṃ katamaṃ akusalaṃ, kena katamena pakārena, katamena vā maggena amhākaṃ appahīnanti vuttaṃ hoti. Sesaṃ vuttanayameva.
கா³தா²ஸு பு³த்³த⁴ந்தி சதுன்னங் அரியஸச்சானங் அவிபரீதங் ஸயம்பு⁴ஞாணேன பு³த்³த⁴த்தா படிவித்³த⁴த்தா பு³த்³த⁴ங் ஸச்சவினிமுத்தஸ்ஸ ஞெய்யஸ்ஸ அபா⁴வதோ. ததா² ஹி வுத்தங் –
Gāthāsu buddhanti catunnaṃ ariyasaccānaṃ aviparītaṃ sayambhuñāṇena buddhattā paṭividdhattā buddhaṃ saccavinimuttassa ñeyyassa abhāvato. Tathā hi vuttaṃ –
‘‘அபி⁴ஞ்ஞெய்யங் அபி⁴ஞ்ஞாதங், பா⁴வேதப்³ப³ஞ்ச பா⁴விதங்;
‘‘Abhiññeyyaṃ abhiññātaṃ, bhāvetabbañca bhāvitaṃ;
பஹாதப்³ப³ங் பஹீனங் மே, தஸ்மா பு³த்³தொ⁴ஸ்மி ப்³ராஹ்மணா’’தி. (ஸு॰ நி॰ 563; ம॰ நி॰ 2.399);
Pahātabbaṃ pahīnaṃ me, tasmā buddhosmi brāhmaṇā’’ti. (su. ni. 563; ma. ni. 2.399);
ட²பெத்வா மஹாபோ³தி⁴ஸத்தங் அஞ்ஞேஹி ஸஹிதுங் வஹிதுங் அஸக்குணெய்யத்தா அஸய்ஹஸ்ஸ ஸகலஸ்ஸ போ³தி⁴ஸம்பா⁴ரஸ்ஸ மஹாகருணாதி⁴காரஸ்ஸ ச ஸஹனதோ வஹனதோ, ததா² அஞ்ஞேஹி ஸஹிதுங் அபி⁴ப⁴விதுங் து³க்கரத்தா அஸய்ஹானங் பஞ்சன்னங் மாரானங் ஸஹனதோ அபி⁴ப⁴வனதோ, ஆஸயானுஸயசரியாதி⁴முத்திஆதி³விபா⁴கா³வபோ³தே⁴ன யதா²ரஹங் வேனெய்யானங் தி³ட்ட²த⁴ம்மிகஸம்பராயிகபரமத்தே²ஹி அனுஸாஸனஸங்கா²தஸ்ஸ அஞ்ஞேஹி அஸய்ஹஸ்ஸ பு³த்³த⁴கிச்சஸ்ஸ ஸஹனதோ வஹனதோ, தத்த² வா ஸாது⁴காரிபா⁴வதோ அஸய்ஹஸாஹினங். ஸமுதா³சரந்தி நந்தி எத்த² நந்தி நிபாதமத்தங், நங் ததா²க³தந்தி வா அத்தோ².
Ṭhapetvā mahābodhisattaṃ aññehi sahituṃ vahituṃ asakkuṇeyyattā asayhassa sakalassa bodhisambhārassa mahākaruṇādhikārassa ca sahanato vahanato, tathā aññehi sahituṃ abhibhavituṃ dukkarattā asayhānaṃ pañcannaṃ mārānaṃ sahanato abhibhavanato, āsayānusayacariyādhimuttiādivibhāgāvabodhena yathārahaṃ veneyyānaṃ diṭṭhadhammikasamparāyikaparamatthehi anusāsanasaṅkhātassa aññehi asayhassa buddhakiccassa sahanato vahanato, tattha vā sādhukāribhāvato asayhasāhinaṃ. Samudācaranti nanti ettha nanti nipātamattaṃ, naṃ tathāgatanti vā attho.
ஸகபரஸந்தானேஸு தமஸங்கா²தங் மோஹந்த⁴காரங் நுதி³ கி²பீதி தமோனுதோ³. பாரங் நிப்³பா³னங் க³தோதி பாரக³தோ. அத² வா ‘‘முத்தோ மோசெய்ய’’ந்திஆதி³னா நயேன பவத்திதஸ்ஸ மஹாபி⁴னீஹாரஸ்ஸ ஸகலஸ்ஸ வா ஸங்ஸாரது³க்க²ஸ்ஸ ஸப்³ப³ஞ்ஞுகு³ணானங் பாரங் பரியந்தங் க³தோதி பாரக³தோ, தங் தமோனுத³ங் பாரக³தங். ததோ ஏவ பத்திபத்தங் பு³த்³த⁴ங், ஸீலாதி³ங் த³ஸப³லஞாணாதி³ஞ்ச ஸம்மாஸம்பு³த்³தே⁴ஹி பத்தப்³ப³ங் ஸப்³ப³ங் பத்தந்தி அத்தோ². வஸிமந்தி ஜா²னாதீ³ஸு ஆகங்கா²படிப³த்³தோ⁴ பரமோ ஆவஜ்ஜனாதி³வஸிபா⁴வோ, அரியித்³தி⁴ஸங்கா²தோ அனஞ்ஞஸாதா⁴ரணோ சித்தவஸிபா⁴வோ ச அஸ்ஸ அத்தீ²தி வஸிமா, தங் வஸிமங், வஸினந்தி அத்தோ². ஸப்³பே³ஸங் காமாஸவாதீ³னங் அபா⁴வேன அனாஸவங். காயவிஸமாதி³கஸ்ஸ விஸமஸ்ஸ வந்தத்தா வா விஸஸங்கா²தங் ஸப்³ப³ங் கிலேஸமலங் தரித்வா வா விஸங் ஸகலவட்டது³க்க²ங் ஸயங் தரித்வா தாரணதோ விஸந்தரோ தங் விஸந்தரங். தண்ஹக்க²யே அரஹத்தப²லே நிப்³பா³னே வா விமுத்தங், உப⁴யம்ஹி க³மனதோ மோனஸங்கா²தேன ஞாணேன காயமோனெய்யாதீ³ஹி வா ஸாதிஸயங் ஸமன்னாக³தத்தா முனிங். முனீதி ஹி அகா³ரியமுனி, அனகா³ரியமுனி, ஸெக்க²முனி, அஸெக்க²முனி, பச்சேகமுனி, முனிமுனீதி அனேகவிதா⁴ முனயோ. தத்த² கி³ஹீ ஆக³தப²லோ விஞ்ஞாதஸாஸனோ அகா³ரியமுனி, ததா²ரூபோ பப்³ப³ஜிதோ அனகா³ரியமுனி, ஸத்த ஸெக்கா² ஸெக்க²முனி, கீ²ணாஸவோ அஸெக்க²முனி, பச்சேகபு³த்³தோ⁴ பச்சேகமுனி, ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴ முனிமுனீதி. அயமேவ இதா⁴தி⁴ப்பேதோ. ஆயதிங் புனப்³ப⁴வாபா⁴வதோ அந்திமங், பச்சி²மங் தே³ஹங் காயங் தா⁴ரேதீதி அந்திமதே³ஹதா⁴ரீ, தங் அந்திமதே³ஹதா⁴ரிங். கிலேஸமாராதீ³னங் ஸம்மதே³வ பரிச்சத்தத்தா மாரஞ்ஜஹங். ததோ ஏவ ஜராஹேதுஸமுச்சே²த³தோ அனுபாதி³ஸேஸனிப்³பா³னப்பத்திவஸேன பாகடஜராதி³ஸப்³ப³ஜராய பாரகு³ங். ஜராஸீஸேன செத்த² ஜாதிமரணஸோகாதீ³னங் பாரக³மனங் வுத்தந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங். தங் ஏவங்பூ⁴தங் ததா²க³தங் து³வே விதக்கா ஸமுதா³சரந்தீதி ப்³ரூமீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.
Sakaparasantānesu tamasaṅkhātaṃ mohandhakāraṃ nudi khipīti tamonudo. Pāraṃ nibbānaṃ gatoti pāragato. Atha vā ‘‘mutto moceyya’’ntiādinā nayena pavattitassa mahābhinīhārassa sakalassa vā saṃsāradukkhassa sabbaññuguṇānaṃ pāraṃ pariyantaṃ gatoti pāragato, taṃ tamonudaṃ pāragataṃ. Tato eva pattipattaṃ buddhaṃ, sīlādiṃ dasabalañāṇādiñca sammāsambuddhehi pattabbaṃ sabbaṃ pattanti attho. Vasimanti jhānādīsu ākaṅkhāpaṭibaddho paramo āvajjanādivasibhāvo, ariyiddhisaṅkhāto anaññasādhāraṇo cittavasibhāvo ca assa atthīti vasimā, taṃ vasimaṃ, vasinanti attho. Sabbesaṃ kāmāsavādīnaṃ abhāvena anāsavaṃ. Kāyavisamādikassa visamassa vantattā vā visasaṅkhātaṃ sabbaṃ kilesamalaṃ taritvā vā visaṃ sakalavaṭṭadukkhaṃ sayaṃ taritvā tāraṇato visantaro taṃ visantaraṃ. Taṇhakkhaye arahattaphale nibbāne vā vimuttaṃ, ubhayamhi gamanato monasaṅkhātena ñāṇena kāyamoneyyādīhi vā sātisayaṃ samannāgatattā muniṃ. Munīti hi agāriyamuni, anagāriyamuni, sekkhamuni, asekkhamuni, paccekamuni, munimunīti anekavidhā munayo. Tattha gihī āgataphalo viññātasāsano agāriyamuni, tathārūpo pabbajito anagāriyamuni, satta sekkhā sekkhamuni, khīṇāsavo asekkhamuni, paccekabuddho paccekamuni, sammāsambuddho munimunīti. Ayameva idhādhippeto. Āyatiṃ punabbhavābhāvato antimaṃ, pacchimaṃ dehaṃ kāyaṃ dhāretīti antimadehadhārī, taṃ antimadehadhāriṃ. Kilesamārādīnaṃ sammadeva pariccattattā mārañjahaṃ. Tato eva jarāhetusamucchedato anupādisesanibbānappattivasena pākaṭajarādisabbajarāya pāraguṃ. Jarāsīsena cettha jātimaraṇasokādīnaṃ pāragamanaṃ vuttanti daṭṭhabbaṃ. Taṃ evaṃbhūtaṃ tathāgataṃ duve vitakkā samudācarantīti brūmīti sambandho.
இதி ப⁴க³வா பட²மகா³தா²ய விதக்கத்³வயங் உத்³தி³ஸித்வா ததோ து³தியகா³தா²ய பவிவேகவிதக்கங் த³ஸ்ஸெத்வா இதா³னி கே²மவிதக்கங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ஸேலே யதா²’’தி ததியகா³த²மாஹ. தத்த² ஸேலே யதா² பப்³ப³தமுத்³த⁴னிட்டி²தோதி ஸேலே ஸிலாமயே ஏகக்³க⁴னபப்³ப³தமுத்³த⁴னி யதா² டி²தோ. ந ஹி தத்த² டி²தஸ்ஸ உத்³த⁴ங் கீ³வுக்கி²பனபஸாரணாதி³கிச்சங் அத்தி². ததூ²பமந்தி தப்படிபா⁴க³ங் ஸேலபப்³ப³தூபமங். அயங் பனெத்த² ஸங்கே²பத்தோ² – யதா² ஸேலபப்³ப³தமுத்³த⁴னி டி²தோ சக்கு²மா புரிஸோ ஸமந்ததோ ஜனதங் பஸ்ஸெய்ய, ஏவமேவ ஸுமேதோ⁴, ஸுந்த³ரபஞ்ஞோ ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணேன ஸமந்தசக்கு² ப⁴க³வா த⁴ம்மமயங் பஞ்ஞாமயங் பாஸாத³மாருய்ஹ ஸயங் அபேதஸோகோ ஸோகாவதிண்ணங் ஜாதிஜராபி⁴பூ⁴தஞ்ச ஜனதங் ஸத்தகாயங் அவெக்க²தி உபதா⁴ரயதி உபபரிக்க²தி. அயங் பனெத்த² அதி⁴ப்பாயோ – யதா² ஹி பப்³ப³தபாதே³ ஸமந்தா மஹந்தங் கெ²த்தங் கத்வா தத்த² கேதா³ரபாளீஸு குடியோ கத்வா ரத்திங் அக்³கி³ங் ஜாலெய்ய, சதுரங்க³ஸமன்னாக³தஞ்ச அந்த⁴காரங் ப⁴வெய்ய, அத²ஸ்ஸ பப்³ப³தஸ்ஸ மத்த²கே ட²த்வா சக்கு²மதோ புரிஸஸ்ஸ பூ⁴மிப்பதே³ஸங் ஓலோகயதோ நேவ கெ²த்தங், ந கேதா³ரபாளியோ, ந குடியோ, ந தத்த² ஸயிதமனுஸ்ஸா பஞ்ஞாயெய்யுங், குடீஸு பன அக்³கி³ஜாலமத்தமேவ பஞ்ஞாயெய்ய, ஏவங் த⁴ம்மமயங் பாஸாத³மாருய்ஹ ஸத்தகாயங் ஓலோகயதோ ததா²க³தஸ்ஸ யே தே அகதகல்யாணா ஸத்தா, தே ஏகவிஹாரே த³க்கி²ணபஸ்ஸே நிஸின்னாபி பு³த்³த⁴ஞாணஸ்ஸ ஆபாத²ங் நாக³ச்ச²ந்தி, ரத்திங் கி²த்தஸரா விய ஹொந்தி. யே பன கதகல்யாணா வேனெய்யபுக்³க³லா, தே ஏவஸ்ஸ தூ³ரேபி டி²தா ஆபாத²ங் ஆக³ச்ச²ந்தி, ஸோ அக்³கி³ விய ஹிமவந்தபப்³ப³தோ விய ச வுத்தம்பி சேதங் –
Iti bhagavā paṭhamagāthāya vitakkadvayaṃ uddisitvā tato dutiyagāthāya pavivekavitakkaṃ dassetvā idāni khemavitakkaṃ dassetuṃ ‘‘sele yathā’’ti tatiyagāthamāha. Tattha sele yathā pabbatamuddhaniṭṭhitoti sele silāmaye ekagghanapabbatamuddhani yathā ṭhito. Na hi tattha ṭhitassa uddhaṃ gīvukkhipanapasāraṇādikiccaṃ atthi. Tathūpamanti tappaṭibhāgaṃ selapabbatūpamaṃ. Ayaṃ panettha saṅkhepattho – yathā selapabbatamuddhani ṭhito cakkhumā puriso samantato janataṃ passeyya, evameva sumedho, sundarapañño sabbaññutaññāṇena samantacakkhu bhagavā dhammamayaṃ paññāmayaṃ pāsādamāruyha sayaṃ apetasoko sokāvatiṇṇaṃ jātijarābhibhūtañca janataṃ sattakāyaṃ avekkhati upadhārayati upaparikkhati. Ayaṃ panettha adhippāyo – yathā hi pabbatapāde samantā mahantaṃ khettaṃ katvā tattha kedārapāḷīsu kuṭiyo katvā rattiṃ aggiṃ jāleyya, caturaṅgasamannāgatañca andhakāraṃ bhaveyya, athassa pabbatassa matthake ṭhatvā cakkhumato purisassa bhūmippadesaṃ olokayato neva khettaṃ, na kedārapāḷiyo, na kuṭiyo, na tattha sayitamanussā paññāyeyyuṃ, kuṭīsu pana aggijālamattameva paññāyeyya, evaṃ dhammamayaṃ pāsādamāruyha sattakāyaṃ olokayato tathāgatassa ye te akatakalyāṇā sattā, te ekavihāre dakkhiṇapasse nisinnāpi buddhañāṇassa āpāthaṃ nāgacchanti, rattiṃ khittasarā viya honti. Ye pana katakalyāṇā veneyyapuggalā, te evassa dūrepi ṭhitā āpāthaṃ āgacchanti, so aggi viya himavantapabbato viya ca vuttampi cetaṃ –
‘‘தூ³ரே ஸந்தோ பகாஸெந்தி, ஹிமவந்தோவ பப்³ப³தோ;
‘‘Dūre santo pakāsenti, himavantova pabbato;
அஸந்தெத்த² ந தி³ஸ்ஸந்தி, ரத்திங் கி²த்தா யதா² ஸரா’’தி. (த⁴॰ ப॰ 304; நெத்தி॰ 11);
Asantettha na dissanti, rattiṃ khittā yathā sarā’’ti. (dha. pa. 304; netti. 11);
ஏவமேதஸ்மிங் ஸுத்தே கா³தா²ஸு ச ப⁴க³வா அத்தானங் பரங் விய கத்வா த³ஸ்ஸேஸி.
Evametasmiṃ sutte gāthāsu ca bhagavā attānaṃ paraṃ viya katvā dassesi.
பட²மஸுத்தவண்ணனா நிட்டி²தா.
Paṭhamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / கு²த்³த³கனிகாய • Khuddakanikāya / இதிவுத்தகபாளி • Itivuttakapāḷi / 1. விதக்கஸுத்தங் • 1. Vitakkasuttaṃ