Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పఞ్చపకరణ-మూలటీకా • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā

    ౨. అబ్భన్తరమాతికావణ్ణనా

    2. Abbhantaramātikāvaṇṇanā

    . ‘‘పఞ్చక్ఖన్ధా’’తిఆదీహి రూపక్ఖన్ధాదిపదాని దస్సితాని, పటిచ్చసముప్పాదవచనేన చ యేసు ద్వాదససు అఙ్గేసు పచ్చేకం పటిచ్చసముప్పాదసద్దో వత్తతి, తదత్థాని ద్వాదస పదాని దస్సితానీతి తేసం తథాదస్సితానం సరూపేనేవ దస్సితానం ఫస్సాదీనఞ్చ పదానం వసేన ఆహ ‘‘పఞ్చవీసాధికేన పదసతేనా’’తి. తత్థ కమ్ముపపత్తికామభవాదీనం ఇధ విభత్తానం భావనభవనభావేన భవే వియ సోకాదీనం జరామరణస్స వియ అనిట్ఠత్తా తన్నిదానదుక్ఖభావేన చ జరామరణే అన్తోగధతాయ పటిచ్చసముప్పాదస్స ద్వాదసపదతా దట్ఠబ్బా. ఏత్థ చ పాళియం భిన్దిత్వా అవిస్సజ్జితానమ్పి సతిపట్ఠానాదీనం భిన్దిత్వా గహణం కరోన్తో తేసం భిన్దిత్వాపి విస్సజ్జితబ్బతం దస్సేతీతి వేదితబ్బం.

    2. ‘‘Pañcakkhandhā’’tiādīhi rūpakkhandhādipadāni dassitāni, paṭiccasamuppādavacanena ca yesu dvādasasu aṅgesu paccekaṃ paṭiccasamuppādasaddo vattati, tadatthāni dvādasa padāni dassitānīti tesaṃ tathādassitānaṃ sarūpeneva dassitānaṃ phassādīnañca padānaṃ vasena āha ‘‘pañcavīsādhikena padasatenā’’ti. Tattha kammupapattikāmabhavādīnaṃ idha vibhattānaṃ bhāvanabhavanabhāvena bhave viya sokādīnaṃ jarāmaraṇassa viya aniṭṭhattā tannidānadukkhabhāvena ca jarāmaraṇe antogadhatāya paṭiccasamuppādassa dvādasapadatā daṭṭhabbā. Ettha ca pāḷiyaṃ bhinditvā avissajjitānampi satipaṭṭhānādīnaṃ bhinditvā gahaṇaṃ karonto tesaṃ bhinditvāpi vissajjitabbataṃ dassetīti veditabbaṃ.

    నయమాతికాదికా లక్ఖణమాతికన్తా మాతికా పకరణన్తరాసాధారణతాయ ధాతుకథాయ మాతికా నామ, తస్సా అబ్భన్తరే వుత్తో విభజితబ్బానం ఉద్దేసో అబ్భన్తరమాతికా నామాతి ఇమమత్థం పకాసేన్తో ‘‘అయఞ్హీ’’తిఆదిమాహ. తత్థ ఏవం అవత్వాతి యథా ‘‘సబ్బాపి…పే॰… మాతికా’’తి అయం ధాతుకథామాతికతో బహిద్ధా వుత్తా, ఏవం అవత్వాతి అత్థో. ధాతుకథాయ అబ్భన్తరేయేవాతి చ ధాతుకథామాతికాయ అబ్భన్తరేయేవాతి అత్థో దట్ఠబ్బో. తదావేణికమాతికాఅబ్భన్తరే హి ఠపితా తస్సాయేవ అబ్భన్తరే ఠపితాతి వుత్తా . అథ వా ఏవం అవత్వాతి యథా ‘‘సబ్బాపి…పే॰… మాతికా’’తి ఏతేన వచనేన ధాతుకథాతో బహిభూతా కుసలాదిఅరణన్తా మాతికా పకరణన్తరగతా వుత్తా, ఏవం అవత్వాతి అత్థో. ధాతుకథాయ అబ్భన్తరేయేవాతి చ ఇమస్స పకరణస్స అబ్భన్తరే ఏవ సరూపతో దస్సేత్వా ఠపితత్తాతి అత్థో. సబ్బస్స అభిధమ్మస్స మాతికాయ అసఙ్గహితత్తా వికిణ్ణభావేన పకిణ్ణకతా వేదితబ్బా.

    Nayamātikādikā lakkhaṇamātikantā mātikā pakaraṇantarāsādhāraṇatāya dhātukathāya mātikā nāma, tassā abbhantare vutto vibhajitabbānaṃ uddeso abbhantaramātikā nāmāti imamatthaṃ pakāsento ‘‘ayañhī’’tiādimāha. Tattha evaṃ avatvāti yathā ‘‘sabbāpi…pe… mātikā’’ti ayaṃ dhātukathāmātikato bahiddhā vuttā, evaṃ avatvāti attho. Dhātukathāya abbhantareyevāti ca dhātukathāmātikāya abbhantareyevāti attho daṭṭhabbo. Tadāveṇikamātikāabbhantare hi ṭhapitā tassāyeva abbhantare ṭhapitāti vuttā . Atha vā evaṃ avatvāti yathā ‘‘sabbāpi…pe… mātikā’’ti etena vacanena dhātukathāto bahibhūtā kusalādiaraṇantā mātikā pakaraṇantaragatā vuttā, evaṃ avatvāti attho. Dhātukathāya abbhantareyevāti ca imassa pakaraṇassa abbhantare eva sarūpato dassetvā ṭhapitattāti attho. Sabbassa abhidhammassa mātikāya asaṅgahitattā vikiṇṇabhāvena pakiṇṇakatā veditabbā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / అభిధమ్మపిటక • Abhidhammapiṭaka / ధాతుకథాపాళి • Dhātukathāpāḷi / ౨. అబ్భన్తరమాతికా • 2. Abbhantaramātikā

    అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / అభిధమ్మపిటక (అట్ఠకథా) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / పఞ్చపకరణ-అట్ఠకథా • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ౨. అబ్భన్తరమాతికావణ్ణనా • 2. Abbhantaramātikāvaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / పఞ్చపకరణ-అనుటీకా • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ౨. అబ్భన్తరమాతికావణ్ణనా • 2. Abbhantaramātikāvaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact