Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
੨. ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਮਾਤਿਕਾવਣ੍ਣਨਾ
2. Abbhantaramātikāvaṇṇanā
੨. ‘‘ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦਿਪਦਾਨਿ ਦਸ੍ਸਿਤਾਨਿ, ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦવਚਨੇਨ ਚ ਯੇਸੁ ਦ੍વਾਦਸਸੁ ਅਙ੍ਗੇਸੁ ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਸਦ੍ਦੋ વਤ੍ਤਤਿ, ਤਦਤ੍ਥਾਨਿ ਦ੍વਾਦਸ ਪਦਾਨਿ ਦਸ੍ਸਿਤਾਨੀਤਿ ਤੇਸਂ ਤਥਾਦਸ੍ਸਿਤਾਨਂ ਸਰੂਪੇਨੇવ ਦਸ੍ਸਿਤਾਨਂ ਫਸ੍ਸਾਦੀਨਞ੍ਚ ਪਦਾਨਂ વਸੇਨ ਆਹ ‘‘ਪਞ੍ਚવੀਸਾਧਿਕੇਨ ਪਦਸਤੇਨਾ’’ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮੁਪਪਤ੍ਤਿਕਾਮਭવਾਦੀਨਂ ਇਧ વਿਭਤ੍ਤਾਨਂ ਭਾવਨਭવਨਭਾવੇਨ ਭવੇ વਿਯ ਸੋਕਾਦੀਨਂ ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ વਿਯ ਅਨਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਤਨ੍ਨਿਦਾਨਦੁਕ੍ਖਭਾવੇਨ ਚ ਜਰਾਮਰਣੇ ਅਨ੍ਤੋਗਧਤਾਯ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਸ੍ਸ ਦ੍વਾਦਸਪਦਤਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ। ਏਤ੍ਥ ਚ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਅવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਾਨਮ੍ਪਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਦੀਨਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਗਹਣਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਤੇਸਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾਪਿ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ।
2. ‘‘Pañcakkhandhā’’tiādīhi rūpakkhandhādipadāni dassitāni, paṭiccasamuppādavacanena ca yesu dvādasasu aṅgesu paccekaṃ paṭiccasamuppādasaddo vattati, tadatthāni dvādasa padāni dassitānīti tesaṃ tathādassitānaṃ sarūpeneva dassitānaṃ phassādīnañca padānaṃ vasena āha ‘‘pañcavīsādhikena padasatenā’’ti. Tattha kammupapattikāmabhavādīnaṃ idha vibhattānaṃ bhāvanabhavanabhāvena bhave viya sokādīnaṃ jarāmaraṇassa viya aniṭṭhattā tannidānadukkhabhāvena ca jarāmaraṇe antogadhatāya paṭiccasamuppādassa dvādasapadatā daṭṭhabbā. Ettha ca pāḷiyaṃ bhinditvā avissajjitānampi satipaṭṭhānādīnaṃ bhinditvā gahaṇaṃ karonto tesaṃ bhinditvāpi vissajjitabbataṃ dassetīti veditabbaṃ.
ਨਯਮਾਤਿਕਾਦਿਕਾ ਲਕ੍ਖਣਮਾਤਿਕਨ੍ਤਾ ਮਾਤਿਕਾ ਪਕਰਣਨ੍ਤਰਾਸਾਧਾਰਣਤਾਯ ਧਾਤੁਕਥਾਯ ਮਾਤਿਕਾ ਨਾਮ, ਤਸ੍ਸਾ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ વੁਤ੍ਤੋ વਿਭਜਿਤਬ੍ਬਾਨਂ ਉਦ੍ਦੇਸੋ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਮਾਤਿਕਾ ਨਾਮਾਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਯਞ੍ਹੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਏવਂ ਅવਤ੍વਾਤਿ ਯਥਾ ‘‘ਸਬ੍ਬਾਪਿ…ਪੇ॰… ਮਾਤਿਕਾ’’ਤਿ ਅਯਂ ਧਾਤੁਕਥਾਮਾਤਿਕਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વੁਤ੍ਤਾ, ਏવਂ ਅવਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਧਾਤੁਕਥਾਯ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇਯੇવਾਤਿ ਚ ਧਾਤੁਕਥਾਮਾਤਿਕਾਯ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇਯੇવਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ। ਤਦਾવੇਣਿਕਮਾਤਿਕਾਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਹਿ ਠਪਿਤਾ ਤਸ੍ਸਾਯੇવ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਠਪਿਤਾਤਿ વੁਤ੍ਤਾ । ਅਥ વਾ ਏવਂ ਅવਤ੍વਾਤਿ ਯਥਾ ‘‘ਸਬ੍ਬਾਪਿ…ਪੇ॰… ਮਾਤਿਕਾ’’ਤਿ ਏਤੇਨ વਚਨੇਨ ਧਾਤੁਕਥਾਤੋ ਬਹਿਭੂਤਾ ਕੁਸਲਾਦਿਅਰਣਨ੍ਤਾ ਮਾਤਿਕਾ ਪਕਰਣਨ੍ਤਰਗਤਾ વੁਤ੍ਤਾ, ਏવਂ ਅવਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਧਾਤੁਕਥਾਯ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇਯੇવਾਤਿ ਚ ਇਮਸ੍ਸ ਪਕਰਣਸ੍ਸ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਏવ ਸਰੂਪਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਠਪਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ ਅਭਿਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਮਾਤਿਕਾਯ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ વਿਕਿਣ੍ਣਭਾવੇਨ ਪਕਿਣ੍ਣਕਤਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ।
Nayamātikādikā lakkhaṇamātikantā mātikā pakaraṇantarāsādhāraṇatāya dhātukathāya mātikā nāma, tassā abbhantare vutto vibhajitabbānaṃ uddeso abbhantaramātikā nāmāti imamatthaṃ pakāsento ‘‘ayañhī’’tiādimāha. Tattha evaṃ avatvāti yathā ‘‘sabbāpi…pe… mātikā’’ti ayaṃ dhātukathāmātikato bahiddhā vuttā, evaṃ avatvāti attho. Dhātukathāya abbhantareyevāti ca dhātukathāmātikāya abbhantareyevāti attho daṭṭhabbo. Tadāveṇikamātikāabbhantare hi ṭhapitā tassāyeva abbhantare ṭhapitāti vuttā . Atha vā evaṃ avatvāti yathā ‘‘sabbāpi…pe… mātikā’’ti etena vacanena dhātukathāto bahibhūtā kusalādiaraṇantā mātikā pakaraṇantaragatā vuttā, evaṃ avatvāti attho. Dhātukathāya abbhantareyevāti ca imassa pakaraṇassa abbhantare eva sarūpato dassetvā ṭhapitattāti attho. Sabbassa abhidhammassa mātikāya asaṅgahitattā vikiṇṇabhāvena pakiṇṇakatā veditabbā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ • Abhidhammapiṭaka / ਧਾਤੁਕਥਾਪਾਲ਼ਿ • Dhātukathāpāḷi / ੨. ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਮਾਤਿਕਾ • 2. Abbhantaramātikā
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ੨. ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਮਾਤਿਕਾવਣ੍ਣਨਾ • 2. Abbhantaramātikāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ੨. ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਮਾਤਿਕਾવਣ੍ਣਨਾ • 2. Abbhantaramātikāvaṇṇanā