| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મજ્ઝિમનિકાય • Majjhimanikāya |
૮. અભયરાજકુમારસુત્તં
8. Abhayarājakumārasuttaṃ
૮૩. એવં મે સુતં – એકં સમયં ભગવા રાજગહે વિહરતિ વેળુવને કલન્દકનિવાપે. અથ ખો અભયો રાજકુમારો યેન નિગણ્ઠો નાટપુત્તો તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા નિગણ્ઠં નાટપુત્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નં ખો અભયં રાજકુમારં નિગણ્ઠો નાટપુત્તો એતદવોચ – ‘‘એહિ ત્વં, રાજકુમાર, સમણસ્સ ગોતમસ્સ વાદં આરોપેહિ. એવં તે કલ્યાણો કિત્તિસદ્દો અબ્ભુગ્ગચ્છિસ્સતિ – ‘અભયેન રાજકુમારેન સમણસ્સ ગોતમસ્સ એવં મહિદ્ધિકસ્સ એવં મહાનુભાવસ્સ વાદો આરોપિતો’’’તિ. ‘‘યથા કથં પનાહં, ભન્તે, સમણસ્સ ગોતમસ્સ એવં મહિદ્ધિકસ્સ એવં મહાનુભાવસ્સ વાદં આરોપેસ્સામી’’તિ? ‘‘એહિ ત્વં, રાજકુમાર, યેન સમણો ગોતમો તેનુપસઙ્કમ; ઉપસઙ્કમિત્વા સમણં ગોતમં એવં વદેહિ – ‘ભાસેય્ય નુ ખો, ભન્તે, તથાગતો તં વાચં યા સા વાચા પરેસં અપ્પિયા અમનાપા’તિ? સચે તે સમણો ગોતમો એવં પુટ્ઠો એવં બ્યાકરોતિ – ‘ભાસેય્ય, રાજકુમાર, તથાગતો તં વાચં યા સા વાચા પરેસં અપ્પિયા અમનાપા’તિ, તમેનં ત્વં એવં વદેય્યાસિ – ‘અથ કિઞ્ચરહિ તે, ભન્તે, પુથુજ્જનેન નાનાકરણં? પુથુજ્જનોપિ હિ તં વાચં ભાસેય્ય યા સા વાચા પરેસં અપ્પિયા અમનાપા’તિ. સચે પન તે સમણો ગોતમો એવં પુટ્ઠો એવં બ્યાકરોતિ – ‘ન, રાજકુમાર, તથાગતો તં વાચં ભાસેય્ય યા સા વાચા પરેસં અપ્પિયા અમનાપા’તિ, તમેનં ત્વં એવં વદેય્યાસિ – ‘અથ કિઞ્ચરહિ તે, ભન્તે, દેવદત્તો બ્યાકતો – ‘‘આપાયિકો દેવદત્તો, નેરયિકો દેવદત્તો, કપ્પટ્ઠો દેવદત્તો, અતેકિચ્છો દેવદત્તો’’તિ? તાય ચ પન તે વાચાય દેવદત્તો કુપિતો અહોસિ અનત્તમનો’તિ. ઇમં ખો તે, રાજકુમાર, સમણો ગોતમો ઉભતોકોટિકં પઞ્હં પુટ્ઠો સમાનો નેવ સક્ખિતિ ઉગ્ગિલિતું ન સક્ખિતિ ઓગિલિતું. સેય્યથાપિ નામ પુરિસસ્સ અયોસિઙ્ઘાટકં કણ્ઠે વિલગ્ગં, સો નેવ સક્કુણેય્ય ઉગ્ગિલિતું ન સક્કુણેય્ય ઓગિલિતું; એવમેવ ખો તે, રાજકુમાર, સમણો ગોતમો ઇમં ઉભતોકોટિકં પઞ્હં પુટ્ઠો સમાનો નેવ સક્ખિતિ ઉગ્ગિલિતું ન સક્ખિતિ ઓગિલિતુ’’ન્તિ. ‘‘એવં, ભન્તે’’તિ ખો અભયો રાજકુમારો નિગણ્ઠસ્સ નાટપુત્તસ્સ પટિસ્સુત્વા ઉટ્ઠાયાસના નિગણ્ઠં નાટપુત્તં અભિવાદેત્વા પદક્ખિણં કત્વા યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ.
83. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Atha kho abhayo rājakumāro yena nigaṇṭho nāṭaputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho abhayaṃ rājakumāraṃ nigaṇṭho nāṭaputto etadavoca – ‘‘ehi tvaṃ, rājakumāra, samaṇassa gotamassa vādaṃ āropehi. Evaṃ te kalyāṇo kittisaddo abbhuggacchissati – ‘abhayena rājakumārena samaṇassa gotamassa evaṃ mahiddhikassa evaṃ mahānubhāvassa vādo āropito’’’ti. ‘‘Yathā kathaṃ panāhaṃ, bhante, samaṇassa gotamassa evaṃ mahiddhikassa evaṃ mahānubhāvassa vādaṃ āropessāmī’’ti? ‘‘Ehi tvaṃ, rājakumāra, yena samaṇo gotamo tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā samaṇaṃ gotamaṃ evaṃ vadehi – ‘bhāseyya nu kho, bhante, tathāgato taṃ vācaṃ yā sā vācā paresaṃ appiyā amanāpā’ti? Sace te samaṇo gotamo evaṃ puṭṭho evaṃ byākaroti – ‘bhāseyya, rājakumāra, tathāgato taṃ vācaṃ yā sā vācā paresaṃ appiyā amanāpā’ti, tamenaṃ tvaṃ evaṃ vadeyyāsi – ‘atha kiñcarahi te, bhante, puthujjanena nānākaraṇaṃ? Puthujjanopi hi taṃ vācaṃ bhāseyya yā sā vācā paresaṃ appiyā amanāpā’ti. Sace pana te samaṇo gotamo evaṃ puṭṭho evaṃ byākaroti – ‘na, rājakumāra, tathāgato taṃ vācaṃ bhāseyya yā sā vācā paresaṃ appiyā amanāpā’ti, tamenaṃ tvaṃ evaṃ vadeyyāsi – ‘atha kiñcarahi te, bhante, devadatto byākato – ‘‘āpāyiko devadatto, nerayiko devadatto, kappaṭṭho devadatto, atekiccho devadatto’’ti? Tāya ca pana te vācāya devadatto kupito ahosi anattamano’ti. Imaṃ kho te, rājakumāra, samaṇo gotamo ubhatokoṭikaṃ pañhaṃ puṭṭho samāno neva sakkhiti uggilituṃ na sakkhiti ogilituṃ. Seyyathāpi nāma purisassa ayosiṅghāṭakaṃ kaṇṭhe vilaggaṃ, so neva sakkuṇeyya uggilituṃ na sakkuṇeyya ogilituṃ; evameva kho te, rājakumāra, samaṇo gotamo imaṃ ubhatokoṭikaṃ pañhaṃ puṭṭho samāno neva sakkhiti uggilituṃ na sakkhiti ogilitu’’nti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho abhayo rājakumāro nigaṇṭhassa nāṭaputtassa paṭissutvā uṭṭhāyāsanā nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
૮૪. એકમન્તં નિસિન્નસ્સ ખો અભયસ્સ રાજકુમારસ્સ સૂરિયં 1 ઉલ્લોકેત્વા એતદહોસિ – ‘‘અકાલો ખો અજ્જ ભગવતો વાદં આરોપેતું . સ્વે દાનાહં સકે નિવેસને ભગવતો વાદં આરોપેસ્સામી’’તિ ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘અધિવાસેતુ મે, ભન્તે, ભગવા સ્વાતનાય અત્તચતુત્થો ભત્ત’’ન્તિ. અધિવાસેસિ ભગવા તુણ્હીભાવેન. અથ ખો અભયો રાજકુમારો ભગવતો અધિવાસનં વિદિત્વા ઉટ્ઠાયાસના ભગવન્તં અભિવાદેત્વા પદક્ખિણં કત્વા પક્કામિ. અથ ખો ભગવા તસ્સા રત્તિયા અચ્ચયેન પુબ્બણ્હસમયં નિવાસેત્વા પત્તચીવરમાદાય યેન અભયસ્સ રાજકુમારસ્સ નિવેસનં તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા પઞ્ઞત્તે આસને નિસીદિ. અથ ખો અભયો રાજકુમારો ભગવન્તં પણીતેન ખાદનીયેન ભોજનીયેન સહત્થા સન્તપ્પેસિ સમ્પવારેસિ. અથ ખો અભયો રાજકુમારો ભગવન્તં ભુત્તાવિં ઓનીતપત્તપાણિં અઞ્ઞતરં નીચં આસનં ગહેત્વા એકમન્તં નિસીદિ.
84. Ekamantaṃ nisinnassa kho abhayassa rājakumārassa sūriyaṃ 2 ulloketvā etadahosi – ‘‘akālo kho ajja bhagavato vādaṃ āropetuṃ . Sve dānāhaṃ sake nivesane bhagavato vādaṃ āropessāmī’’ti bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘adhivāsetu me, bhante, bhagavā svātanāya attacatuttho bhatta’’nti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena. Atha kho abhayo rājakumāro bhagavato adhivāsanaṃ viditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi. Atha kho bhagavā tassā rattiyā accayena pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena abhayassa rājakumārassa nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Atha kho abhayo rājakumāro bhagavantaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappesi sampavāresi. Atha kho abhayo rājakumāro bhagavantaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ aññataraṃ nīcaṃ āsanaṃ gahetvā ekamantaṃ nisīdi.
૮૫. એકમન્તં નિસિન્નો ખો અભયો રાજકુમારો ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘ભાસેય્ય નુ ખો, ભન્તે, તથાગતો તં વાચં યા સા વાચા પરેસં અપ્પિયા અમનાપા’’તિ? ‘‘ન ખ્વેત્થ, રાજકુમાર, એકંસેના’’તિ. ‘‘એત્થ, ભન્તે, અનસ્સું નિગણ્ઠા’’તિ. ‘‘કિં પન ત્વં, રાજકુમાર, એવં વદેસિ – ‘એત્થ , ભન્તે, અનસ્સું નિગણ્ઠા’’’તિ? ‘‘ઇધાહં, ભન્તે, યેન નિગણ્ઠો નાટપુત્તો તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા નિગણ્ઠં નાટપુત્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિં. એકમન્તં નિસિન્નં ખો મં, ભન્તે, નિગણ્ઠો નાટપુત્તો એતદવોચ – ‘એહિ ત્વં, રાજકુમાર, સમણસ્સ ગોતમસ્સ વાદં આરોપેહિ. એવં તે કલ્યાણો કિત્તિસદ્દો અબ્ભુગ્ગચ્છિસ્સતિ – અભયેન રાજકુમારેન સમણસ્સ ગોતમસ્સ એવં મહિદ્ધિકસ્સ એવં મહાનુભાવસ્સ વાદો આરોપિતો’તિ. એવં વુત્તે, અહં, ભન્તે, નિગણ્ઠં નાટપુત્તં એતદવોચં – ‘યથા કથં પનાહં , ભન્તે, સમણસ્સ ગોતમસ્સ એવં મહિદ્ધિકસ્સ એવં મહાનુભાવસ્સ વાદં આરોપેસ્સામી’તિ? ‘એહિ ત્વં, રાજકુમાર, યેન સમણો ગોતમો તેનુપસઙ્કમ; ઉપસઙ્કમિત્વા સમણં ગોતમં એવં વદેહિ – ભાસેય્ય નુ ખો, ભન્તે, તથાગતો તં વાચં યા સા વાચા પરેસં અપ્પિયા અમનાપાતિ? સચે તે સમણો ગોતમો એવં પુટ્ઠો એવં બ્યાકરોતિ – ભાસેય્ય, રાજકુમાર, તથાગતો તં વાચં યા સા વાચા પરેસં અપ્પિયા અમનાપાતિ, તમેનં ત્વં એવં વદેય્યાસિ – અથ કિઞ્ચરહિ તે, ભન્તે, પુથુજ્જનેન નાનાકરણં? પુથુજ્જનોપિ હિ તં વાચં ભાસેય્ય યા સા વાચા પરેસં અપ્પિયા અમનાપાતિ. સચે પન તે સમણો ગોતમો એવં પુટ્ઠો એવં બ્યાકરોતિ – ન, રાજકુમાર, તથાગતો તં વાચં ભાસેય્ય યા સા વાચા પરેસં અપ્પિયા અમનાપાતિ, તમેનં ત્વં એવં વદેય્યાસિ – અથ કિઞ્ચરહિ તે, ભન્તે, દેવદત્તો બ્યાકતો – આપાયિકો દેવદત્તો, નેરયિકો દેવદત્તો, કપ્પટ્ઠો દેવદત્તો, અતેકિચ્છો દેવદત્તોતિ? તાય ચ પન તે વાચાય દેવદત્તો કુપિતો અહોસિ અનત્તમનોતિ. ઇમં ખો તે, રાજકુમાર, સમણો ગોતમો ઉભતોકોટિકં પઞ્હં પુટ્ઠો સમાનો નેવ સક્ખિતિ ઉગ્ગિલિતું ન સક્ખિતિ ઓગિલિતું. સેય્યથાપિ નામ પુરિસસ્સ અયોસિઙ્ઘાટકં કણ્ઠે વિલગ્ગં, સો નેવ સક્કુણેય્ય ઉગ્ગિલિતું ન સક્કુણેય્ય ઓગિલિતું; એવમેવ ખો તે, રાજકુમાર, સમણો ગોતમો ઇમં ઉભતોકોટિકં પઞ્હં પુટ્ઠો સમાનો નેવ સક્ખિતિ ઉગ્ગિલિતું ન સક્ખિતિ ઓગિલિતુ’’’ન્તિ.
85. Ekamantaṃ nisinno kho abhayo rājakumāro bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘bhāseyya nu kho, bhante, tathāgato taṃ vācaṃ yā sā vācā paresaṃ appiyā amanāpā’’ti? ‘‘Na khvettha, rājakumāra, ekaṃsenā’’ti. ‘‘Ettha, bhante, anassuṃ nigaṇṭhā’’ti. ‘‘Kiṃ pana tvaṃ, rājakumāra, evaṃ vadesi – ‘ettha , bhante, anassuṃ nigaṇṭhā’’’ti? ‘‘Idhāhaṃ, bhante, yena nigaṇṭho nāṭaputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃ. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho maṃ, bhante, nigaṇṭho nāṭaputto etadavoca – ‘ehi tvaṃ, rājakumāra, samaṇassa gotamassa vādaṃ āropehi. Evaṃ te kalyāṇo kittisaddo abbhuggacchissati – abhayena rājakumārena samaṇassa gotamassa evaṃ mahiddhikassa evaṃ mahānubhāvassa vādo āropito’ti. Evaṃ vutte, ahaṃ, bhante, nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ etadavocaṃ – ‘yathā kathaṃ panāhaṃ , bhante, samaṇassa gotamassa evaṃ mahiddhikassa evaṃ mahānubhāvassa vādaṃ āropessāmī’ti? ‘Ehi tvaṃ, rājakumāra, yena samaṇo gotamo tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā samaṇaṃ gotamaṃ evaṃ vadehi – bhāseyya nu kho, bhante, tathāgato taṃ vācaṃ yā sā vācā paresaṃ appiyā amanāpāti? Sace te samaṇo gotamo evaṃ puṭṭho evaṃ byākaroti – bhāseyya, rājakumāra, tathāgato taṃ vācaṃ yā sā vācā paresaṃ appiyā amanāpāti, tamenaṃ tvaṃ evaṃ vadeyyāsi – atha kiñcarahi te, bhante, puthujjanena nānākaraṇaṃ? Puthujjanopi hi taṃ vācaṃ bhāseyya yā sā vācā paresaṃ appiyā amanāpāti. Sace pana te samaṇo gotamo evaṃ puṭṭho evaṃ byākaroti – na, rājakumāra, tathāgato taṃ vācaṃ bhāseyya yā sā vācā paresaṃ appiyā amanāpāti, tamenaṃ tvaṃ evaṃ vadeyyāsi – atha kiñcarahi te, bhante, devadatto byākato – āpāyiko devadatto, nerayiko devadatto, kappaṭṭho devadatto, atekiccho devadattoti? Tāya ca pana te vācāya devadatto kupito ahosi anattamanoti. Imaṃ kho te, rājakumāra, samaṇo gotamo ubhatokoṭikaṃ pañhaṃ puṭṭho samāno neva sakkhiti uggilituṃ na sakkhiti ogilituṃ. Seyyathāpi nāma purisassa ayosiṅghāṭakaṃ kaṇṭhe vilaggaṃ, so neva sakkuṇeyya uggilituṃ na sakkuṇeyya ogilituṃ; evameva kho te, rājakumāra, samaṇo gotamo imaṃ ubhatokoṭikaṃ pañhaṃ puṭṭho samāno neva sakkhiti uggilituṃ na sakkhiti ogilitu’’’nti.
૮૬. તેન ખો પન સમયેન દહરો કુમારો મન્દો ઉત્તાનસેય્યકો અભયસ્સ રાજકુમારસ્સ અઙ્કે નિસિન્નો હોતિ. અથ ખો ભગવા અભયં રાજકુમારં એતદવોચ – ‘‘તં કિં મઞ્ઞસિ, રાજકુમાર, સચાયં કુમારો તુય્હં વા પમાદમન્વાય ધાતિયા વા પમાદમન્વાય કટ્ઠં વા કઠલં 3 વા મુખે આહરેય્ય, કિન્તિ નં કરેય્યાસી’’તિ? ‘‘આહરેય્યસ્સાહં, ભન્તે. સચે, ભન્તે, ન સક્કુણેય્યં આદિકેનેવ આહત્તું 4, વામેન હત્થેન સીસં પરિગ્ગહેત્વા 5 દક્ખિણેન હત્થેન વઙ્કઙ્ગુલિં કરિત્વા સલોહિતમ્પિ આહરેય્યં. તં કિસ્સ હેતુ? અત્થિ મે, ભન્તે, કુમારે અનુકમ્પા’’તિ. ‘‘એવમેવ ખો, રાજકુમાર, યં તથાગતો વાચં જાનાતિ અભૂતં અતચ્છં અનત્થસંહિતં સા ચ પરેસં અપ્પિયા અમનાપા, ન તં તથાગતો વાચં ભાસતિ. યમ્પિ તથાગતો વાચં જાનાતિ ભૂતં તચ્છં અનત્થસંહિતં સા ચ પરેસં અપ્પિયા અમનાપા, તમ્પિ તથાગતો વાચં ન ભાસતિ. યઞ્ચ ખો તથાગતો વાચં જાનાતિ ભૂતં તચ્છં અત્થસંહિતં સા ચ પરેસં અપ્પિયા અમનાપા, તત્ર કાલઞ્ઞૂ તથાગતો હોતિ તસ્સા વાચાય વેય્યાકરણાય. યં તથાગતો વાચં જાનાતિ અભૂતં અતચ્છં અનત્થસંહિતં સા ચ પરેસં પિયા મનાપા, ન તં તથાગતો વાચં ભાસતિ. યમ્પિ તથાગતો વાચં જાનાતિ ભૂતં તચ્છં અનત્થસંહિતં સા ચ પરેસં પિયા મનાપા તમ્પિ તથાગતો વાચં ન ભાસતિ. યઞ્ચ તથાગતો વાચં જાનાતિ ભૂતં તચ્છં અત્થસંહિતં સા ચ પરેસં પિયા મનાપા, તત્ર કાલઞ્ઞૂ તથાગતો હોતિ તસ્સા વાચાય વેય્યાકરણાય. તં કિસ્સ હેતુ? અત્થિ, રાજકુમાર, તથાગતસ્સ સત્તેસુ અનુકમ્પા’’તિ.
86. Tena kho pana samayena daharo kumāro mando uttānaseyyako abhayassa rājakumārassa aṅke nisinno hoti. Atha kho bhagavā abhayaṃ rājakumāraṃ etadavoca – ‘‘taṃ kiṃ maññasi, rājakumāra, sacāyaṃ kumāro tuyhaṃ vā pamādamanvāya dhātiyā vā pamādamanvāya kaṭṭhaṃ vā kaṭhalaṃ 6 vā mukhe āhareyya, kinti naṃ kareyyāsī’’ti? ‘‘Āhareyyassāhaṃ, bhante. Sace, bhante, na sakkuṇeyyaṃ ādikeneva āhattuṃ 7, vāmena hatthena sīsaṃ pariggahetvā 8 dakkhiṇena hatthena vaṅkaṅguliṃ karitvā salohitampi āhareyyaṃ. Taṃ kissa hetu? Atthi me, bhante, kumāre anukampā’’ti. ‘‘Evameva kho, rājakumāra, yaṃ tathāgato vācaṃ jānāti abhūtaṃ atacchaṃ anatthasaṃhitaṃ sā ca paresaṃ appiyā amanāpā, na taṃ tathāgato vācaṃ bhāsati. Yampi tathāgato vācaṃ jānāti bhūtaṃ tacchaṃ anatthasaṃhitaṃ sā ca paresaṃ appiyā amanāpā, tampi tathāgato vācaṃ na bhāsati. Yañca kho tathāgato vācaṃ jānāti bhūtaṃ tacchaṃ atthasaṃhitaṃ sā ca paresaṃ appiyā amanāpā, tatra kālaññū tathāgato hoti tassā vācāya veyyākaraṇāya. Yaṃ tathāgato vācaṃ jānāti abhūtaṃ atacchaṃ anatthasaṃhitaṃ sā ca paresaṃ piyā manāpā, na taṃ tathāgato vācaṃ bhāsati. Yampi tathāgato vācaṃ jānāti bhūtaṃ tacchaṃ anatthasaṃhitaṃ sā ca paresaṃ piyā manāpā tampi tathāgato vācaṃ na bhāsati. Yañca tathāgato vācaṃ jānāti bhūtaṃ tacchaṃ atthasaṃhitaṃ sā ca paresaṃ piyā manāpā, tatra kālaññū tathāgato hoti tassā vācāya veyyākaraṇāya. Taṃ kissa hetu? Atthi, rājakumāra, tathāgatassa sattesu anukampā’’ti.
૮૭. ‘‘યેમે, ભન્તે, ખત્તિયપણ્ડિતાપિ બ્રાહ્મણપણ્ડિતાપિ ગહપતિપણ્ડિતાપિ સમણપણ્ડિતાપિ પઞ્હં અભિસઙ્ખરિત્વા તથાગતં ઉપસઙ્કમિત્વા પુચ્છન્તિ, પુબ્બેવ નુ ખો, એતં, ભન્તે , ભગવતો ચેતસો પરિવિતક્કિતં હોતિ ‘યે મં ઉપસઙ્કમિત્વા એવં પુચ્છિસ્સન્તિ તેસાહં એવં પુટ્ઠો એવં બ્યાકરિસ્સામી’તિ, ઉદાહુ ઠાનસોવેતં તથાગતં પટિભાતી’’તિ?
87. ‘‘Yeme, bhante, khattiyapaṇḍitāpi brāhmaṇapaṇḍitāpi gahapatipaṇḍitāpi samaṇapaṇḍitāpi pañhaṃ abhisaṅkharitvā tathāgataṃ upasaṅkamitvā pucchanti, pubbeva nu kho, etaṃ, bhante , bhagavato cetaso parivitakkitaṃ hoti ‘ye maṃ upasaṅkamitvā evaṃ pucchissanti tesāhaṃ evaṃ puṭṭho evaṃ byākarissāmī’ti, udāhu ṭhānasovetaṃ tathāgataṃ paṭibhātī’’ti?
‘‘તેન હિ, રાજકુમાર, તઞ્ઞેવેત્થ પટિપુચ્છિસ્સામિ, યથા તે ખમેય્ય તથા નં બ્યાકરેય્યાસિ. તં કિં મઞ્ઞસિ, રાજકુમાર, કુસલો ત્વં રથસ્સ અઙ્ગપચ્ચઙ્ગાન’’ન્તિ?
‘‘Tena hi, rājakumāra, taññevettha paṭipucchissāmi, yathā te khameyya tathā naṃ byākareyyāsi. Taṃ kiṃ maññasi, rājakumāra, kusalo tvaṃ rathassa aṅgapaccaṅgāna’’nti?
‘‘એવં, ભન્તે, કુસલો અહં રથસ્સ અઙ્ગપચ્ચઙ્ગાન’’ન્તિ.
‘‘Evaṃ, bhante, kusalo ahaṃ rathassa aṅgapaccaṅgāna’’nti.
‘‘તં કિં મઞ્ઞસિ, રાજકુમાર, યે તં ઉપસઙ્કમિત્વા એવં પુચ્છેય્યું – ‘કિં નામિદં રથસ્સ અઙ્ગપચ્ચઙ્ગ’ન્તિ? પુબ્બેવ નુ ખો તે એતં ચેતસો પરિવિતક્કિતં અસ્સ ‘યે મં ઉપસઙ્કમિત્વા એવં પુચ્છિસ્સન્તિ તેસાહં એવં પુટ્ઠો એવં બ્યાકરિસ્સામી’તિ, ઉદાહુ ઠાનસોવેતં પટિભાસેય્યા’’તિ?
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, rājakumāra, ye taṃ upasaṅkamitvā evaṃ puccheyyuṃ – ‘kiṃ nāmidaṃ rathassa aṅgapaccaṅga’nti? Pubbeva nu kho te etaṃ cetaso parivitakkitaṃ assa ‘ye maṃ upasaṅkamitvā evaṃ pucchissanti tesāhaṃ evaṃ puṭṭho evaṃ byākarissāmī’ti, udāhu ṭhānasovetaṃ paṭibhāseyyā’’ti?
‘‘અહઞ્હિ, ભન્તે, રથિકો સઞ્ઞાતો કુસલો રથસ્સ અઙ્ગપચ્ચઙ્ગાનં. સબ્બાનિ મે રથસ્સ અઙ્ગપચ્ચઙ્ગાનિ સુવિદિતાનિ. ઠાનસોવેતં મં પટિભાસેય્યા’’તિ .
‘‘Ahañhi, bhante, rathiko saññāto kusalo rathassa aṅgapaccaṅgānaṃ. Sabbāni me rathassa aṅgapaccaṅgāni suviditāni. Ṭhānasovetaṃ maṃ paṭibhāseyyā’’ti .
‘‘એવમેવ ખો, રાજકુમાર, યે તે ખત્તિયપણ્ડિતાપિ બ્રાહ્મણપણ્ડિતાપિ ગહપતિપણ્ડિતાપિ સમણપણ્ડિતાપિ પઞ્હં અભિસઙ્ખરિત્વા તથાગતં ઉપસઙ્કમિત્વા પુચ્છન્તિ, ઠાનસોવેતં તથાગતં પટિભાતિ. તં કિસ્સ હેતુ? સા હિ, રાજકુમાર, તથાગતસ્સ ધમ્મધાતુ સુપ્પટિવિદ્ધા યસ્સા ધમ્મધાતુયા સુપ્પટિવિદ્ધત્તા ઠાનસોવેતં તથાગતં પટિભાતી’’તિ.
‘‘Evameva kho, rājakumāra, ye te khattiyapaṇḍitāpi brāhmaṇapaṇḍitāpi gahapatipaṇḍitāpi samaṇapaṇḍitāpi pañhaṃ abhisaṅkharitvā tathāgataṃ upasaṅkamitvā pucchanti, ṭhānasovetaṃ tathāgataṃ paṭibhāti. Taṃ kissa hetu? Sā hi, rājakumāra, tathāgatassa dhammadhātu suppaṭividdhā yassā dhammadhātuyā suppaṭividdhattā ṭhānasovetaṃ tathāgataṃ paṭibhātī’’ti.
એવં વુત્તે, અભયો રાજકુમારો ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘અભિક્કન્તં, ભન્તે, અભિક્કન્તં, ભન્તે…પે॰… અજ્જતગ્ગે પાણુપેતં સરણં ગત’’ન્તિ.
Evaṃ vutte, abhayo rājakumāro bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bhante, abhikkantaṃ, bhante…pe… ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.
અભયરાજકુમારસુત્તં નિટ્ઠિતં અટ્ઠમં.
Abhayarājakumārasuttaṃ niṭṭhitaṃ aṭṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / મજ્ઝિમનિકાય (અટ્ઠકથા) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ૮. અભયરાજકુમારસુત્તવણ્ણના • 8. Abhayarājakumārasuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / મજ્ઝિમનિકાય (ટીકા) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ૮. અભયરાજકુમારસુત્તવણ્ણના • 8. Abhayarājakumārasuttavaṇṇanā
