| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
೮. ಅಭಯರಾಜಕುಮಾರಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
8. Abhayarājakumārasuttavaṇṇanā
೮೩. ಏವಂ ಮೇ ಸುತನ್ತಿ ಅಭಯಸುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಅಭಯೋತಿ ತಸ್ಸ ನಾಮಂ। ರಾಜಕುಮಾರೋತಿ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರಸ್ಸ ಓರಸಪುತ್ತೋ। ವಾದಂ ಆರೋಪೇಹೀತಿ ದೋಸಂ ಆರೋಪೇಹಿ। ನೇರಯಿಕೋತಿ ನಿರಯೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಕೋ। ಕಪ್ಪಟ್ಠೋತಿ ಕಪ್ಪಟ್ಠಿತಿಕೋ। ಅತೇಕಿಚ್ಛೋತಿ ಬುದ್ಧಸಹಸ್ಸೇನಾಪಿ ತಿಕಿಚ್ಛಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕಾ। ಉಗ್ಗಿಲಿತುನ್ತಿ ದ್ವೇ ಅನ್ತೇ ಮೋಚೇತ್ವಾ ಕಥೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಉಗ್ಗಿಲಿತುಂ ಬಹಿ ನೀಹರಿತುಂ ನ ಸಕ್ಖಿತಿ। ಓಗಿಲಿತುನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಾಯ ದೋಸಂ ದತ್ವಾ ಹಾರೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಓಗಿಲಿತುಂ ಅನ್ತೋ ಪವೇಸೇತುಂ ನ ಸಕ್ಖಿತಿ।
83.Evaṃme sutanti abhayasuttaṃ. Tattha abhayoti tassa nāmaṃ. Rājakumāroti bimbisārassa orasaputto. Vādaṃ āropehīti dosaṃ āropehi. Nerayikoti niraye nibbattako. Kappaṭṭhoti kappaṭṭhitiko. Atekicchoti buddhasahassenāpi tikicchituṃ na sakkā. Uggilitunti dve ante mocetvā kathetuṃ asakkonto uggilituṃ bahi nīharituṃ na sakkhiti. Ogilitunti pucchāya dosaṃ datvā hāretuṃ asakkonto ogilituṃ anto pavesetuṃ na sakkhiti.
ಏವಂ, ಭನ್ತೇತಿ ನಿಗಣ್ಠೋ ಕಿರ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಮಯ್ಹಂ ಸಾವಕೇ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಹನ್ದಾಹಂ ಏಕಂ ಪಞ್ಹಂ ಅಭಿಸಙ್ಖರೋಮಿ, ಯಂ ಪುಟ್ಠೋ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಉಕ್ಕುಟಿಕೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೋ ಉಟ್ಠಾತುಂ ನ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ಸೋ ಅಭಯಸ್ಸ ಗೇಹಾ ನೀಹಟಭತ್ತೋ ಸಿನಿದ್ಧಭೋಜನಂ ಭುಞ್ಜನ್ತೋ ಬಹೂ ಪಞ್ಹೇ ಅಭಿಸಙ್ಖರಿತ್ವಾ – ‘‘ಏತ್ಥ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಇಮಂ ನಾಮ ದೋಸಂ ದಸ್ಸೇಸ್ಸತಿ, ಏತ್ಥ ಇಮಂ ನಾಮಾ’’ತಿ ಸಬ್ಬೇ ಪಹಾಯ ಚಾತುಮಾಸಮತ್ಥಕೇ ಇಮಂ ಪಞ್ಹಂ ಅದ್ದಸ। ಅಥಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಇಮಸ್ಸ ಪಞ್ಹಸ್ಸ ಪುಚ್ಛಾಯ ವಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜನೇ ವಾ ನ ಸಕ್ಕಾ ದೋಸೋ ದಾತುಂ, ಓವಟ್ಟಿಕಸಾರೋ ಅಯಂ, ಕೋ ನು ಖೋ ಇಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ವಾದಂ ಆರೋಪೇಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ತತೋ ‘‘ಅಭಯೋ ರಾಜಕುಮಾರೋ ಪಣ್ಡಿತೋ, ಸೋ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸತೀತಿ ತಂ ಉಗ್ಗಣ್ಹಾಪೇಮೀ’’ತಿ ನಿಟ್ಠಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಉಗ್ಗಣ್ಹಾಪೇಸಿ। ಸೋ ವಾದಜ್ಝಾಸಯತಾಯ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ತೋ ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ,’’ತಿ ಆಹ।
Evaṃ, bhanteti nigaṇṭho kira cintesi – ‘‘samaṇo gotamo mayhaṃ sāvake bhinditvā gaṇhāti, handāhaṃ ekaṃ pañhaṃ abhisaṅkharomi, yaṃ puṭṭho samaṇo gotamo ukkuṭiko hutvā nisinno uṭṭhātuṃ na sakkhissatī’’ti. So abhayassa gehā nīhaṭabhatto siniddhabhojanaṃ bhuñjanto bahū pañhe abhisaṅkharitvā – ‘‘ettha samaṇo gotamo imaṃ nāma dosaṃ dassessati, ettha imaṃ nāmā’’ti sabbe pahāya cātumāsamatthake imaṃ pañhaṃ addasa. Athassa etadahosi – ‘‘imassa pañhassa pucchāya vā vissajjane vā na sakkā doso dātuṃ, ovaṭṭikasāro ayaṃ, ko nu kho imaṃ gahetvā samaṇassa gotamassa vādaṃ āropessatī’’ti. Tato ‘‘abhayo rājakumāro paṇḍito, so sakkhissatīti taṃ uggaṇhāpemī’’ti niṭṭhaṃ gantvā uggaṇhāpesi. So vādajjhāsayatāya tassa vacanaṃ sampaṭicchanto ‘‘evaṃ, bhante,’’ti āha.
೮೪. ಅಕಾಲೋ ಖೋ ಅಜ್ಜಾತಿ ಅಯಂ ಪಞ್ಹೋ ಚತೂಹಿ ಮಾಸೇಹಿ ಅಭಿಸಙ್ಖತೋ, ತತ್ಥ ಇದಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಇದಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿಯಮಾನೇ ದಿವಸಭಾಗೋ ನಪ್ಪಹೋಸ್ಸತೀತಿ ಮಞ್ಞನ್ತೋ ಏವಂ ಚಿನ್ತೇಸಿ। ಸೋ ದಾನೀತಿ ಸ್ವೇ ದಾನಿ। ಅತ್ತಚತುತ್ಥೋತಿ ಕಸ್ಮಾ ಬಹೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ನ ನಿಮನ್ತೇಸಿ? ಏವಂ ಕಿರಸ್ಸ ಅಹೋಸಿ – ‘‘ಬಹೂಸು ನಿಸಿನ್ನೇಸು ಥೋಕಂ ದತ್ವಾ ವದನ್ತಸ್ಸ ಅಞ್ಞಂ ಸುತ್ತಂ ಅಞ್ಞಂ ಕಾರಣಂ ಅಞ್ಞಂ ತಥಾರೂಪಂ ವತ್ಥುಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ದಸ್ಸೇಸ್ಸತಿ, ಏವಂ ಸನ್ತೇ ಕಲಹೋ ವಾ ಕೋಲಾಹಲಮೇವ ವಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಅಥಾಪಿ ಏಕಕಂಯೇವ ನಿಮನ್ತೇಸ್ಸಾಮಿ, ಏವಮ್ಪಿ ಮೇ ಗರಹಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸತಿ ‘ಯಾವಮಚ್ಛರೀ ವಾಯಂ ಅಭಯೋ, ಭಗವನ್ತಂ ದಿವಸೇ ದಿವಸೇ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸತೇನಪಿ ಸಹಸ್ಸೇನಪಿ ಸದ್ಧಿಂ ಚರನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾಪಿ ಏಕಕಂಯೇವ ನಿಮನ್ತೇಸೀ’’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ ಪನ ದೋಸೋ ನ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಅಪರೇಹಿ ತೀಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಅತ್ತಚತುತ್ಥಂ ನಿಮನ್ತೇಸಿ।
84.Akālokho ajjāti ayaṃ pañho catūhi māsehi abhisaṅkhato, tattha idaṃ gahetvā idaṃ vissajjiyamāne divasabhāgo nappahossatīti maññanto evaṃ cintesi. So dānīti sve dāni. Attacatutthoti kasmā bahūhi saddhiṃ na nimantesi? Evaṃ kirassa ahosi – ‘‘bahūsu nisinnesu thokaṃ datvā vadantassa aññaṃ suttaṃ aññaṃ kāraṇaṃ aññaṃ tathārūpaṃ vatthuṃ āharitvā dassessati, evaṃ sante kalaho vā kolāhalameva vā bhavissati. Athāpi ekakaṃyeva nimantessāmi, evampi me garahā uppajjissati ‘yāvamaccharī vāyaṃ abhayo, bhagavantaṃ divase divase bhikkhūnaṃ satenapi sahassenapi saddhiṃ carantaṃ disvāpi ekakaṃyeva nimantesī’’’ti. ‘‘Evaṃ pana doso na bhavissatī’’ti aparehi tīhi saddhiṃ attacatutthaṃ nimantesi.
೮೫. ನ ಖ್ವೇತ್ಥ, ರಾಜಕುಮಾರ, ಏಕಂಸೇನಾತಿ ನ ಖೋ, ರಾಜಕುಮಾರ, ಏತ್ಥ ಪಞ್ಹೇ ಏಕಂಸೇನ ವಿಸ್ಸಜ್ಜನಂ ಹೋತಿ। ಏವರೂಪಞ್ಹಿ ವಾಚಂ ತಥಾಗತೋ ಭಾಸೇಯ್ಯಾಪಿ ನ ಭಾಸೇಯ್ಯಾಪಿ। ಭಾಸಿತಪಚ್ಚಯೇನ ಅತ್ಥಂ ಪಸ್ಸನ್ತೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ, ಅಪಸ್ಸನ್ತೋ ನ ಭಾಸೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಇತಿ ಭಗವಾ ಮಹಾನಿಗಣ್ಠೇನ ಚತೂಹಿ ಮಾಸೇಹಿ ಅಭಿಸಙ್ಖತಂ ಪಞ್ಹಂ ಅಸನಿಪಾತೇನ ಪಬ್ಬತಕೂಟಂ ವಿಯ ಏಕವಚನೇನೇವ ಸಂಚುಣ್ಣೇಸಿ। ಅನಸ್ಸುಂ ನಿಗಣ್ಠಾತಿ ನಟ್ಠಾ ನಿಗಣ್ಠಾ।
85.Na khvettha, rājakumāra, ekaṃsenāti na kho, rājakumāra, ettha pañhe ekaṃsena vissajjanaṃ hoti. Evarūpañhi vācaṃ tathāgato bhāseyyāpi na bhāseyyāpi. Bhāsitapaccayena atthaṃ passanto bhāseyya, apassanto na bhāseyyāti attho. Iti bhagavā mahānigaṇṭhena catūhi māsehi abhisaṅkhataṃ pañhaṃ asanipātena pabbatakūṭaṃ viya ekavacaneneva saṃcuṇṇesi. Anassuṃ nigaṇṭhāti naṭṭhā nigaṇṭhā.
೮೬. ಅಙ್ಕೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತೀತಿ ಊರೂಸು ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ। ಲೇಸವಾದಿನೋ ಹಿ ವಾದಂ ಪಟ್ಠಪೇನ್ತಾ ಕಿಞ್ಚಿದೇವ ಫಲಂ ವಾ ಪುಪ್ಫಂ ವಾ ಪೋತ್ಥಕಂ ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ನಿಸೀದನ್ತಿ। ತೇ ಅತ್ತನೋ ಜಯೇ ಸತಿ ಪರಂ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರನ್ತಿ, ಪರಸ್ಸ ಜಯೇ ಸತಿ ಫಲಂ ಖಾದನ್ತಾ ವಿಯ ಪುಪ್ಫಂ ಘಾಯನ್ತಾ ವಿಯ ಪೋತ್ಥಕಂ ವಾಚೇನ್ತಾ ವಿಯ ವಿಕ್ಖೇಪಂ ದಸ್ಸೇನ್ತಿ। ಅಯಂ ಪನ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಏಸ ಓಸಟಸಙ್ಗಾಮೋ ಪರವಾದಮದ್ದನೋ। ಸಚೇ ಮೇ ಜಯೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಇಚ್ಚೇತಂ ಕುಸಲಂ। ನೋ ಚೇ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ದಾರಕಂ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ರೋದಾಪೇಸ್ಸಾಮಿ। ತತೋ ಪಸ್ಸಥ, ಭೋ, ಅಯಂ ದಾರಕೋ ರೋದತಿ, ಉಟ್ಠಹಥ ತಾವ, ಪಚ್ಛಾಪಿ ಜಾನಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ತಸ್ಮಾ ದಾರಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ನಿಸೀದಿ। ಭಗವಾ ಪನ ರಾಜಕುಮಾರತೋ ಸಹಸ್ಸಗುಣೇನಪಿ ಸತಸಹಸ್ಸಗುಣೇನಪಿ ವಾದೀವರತರೋ, ‘‘ಇಮಮೇವಸ್ಸ ದಾರಕಂ ಉಪಮಂ ಕತ್ವಾ ವಾದಂ ಭಿನ್ದಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ ರಾಜಕುಮಾರಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ।
86.Aṅke nisinno hotīti ūrūsu nisinno hoti. Lesavādino hi vādaṃ paṭṭhapentā kiñcideva phalaṃ vā pupphaṃ vā potthakaṃ vā gahetvā nisīdanti. Te attano jaye sati paraṃ ajjhottharanti, parassa jaye sati phalaṃ khādantā viya pupphaṃ ghāyantā viya potthakaṃ vācentā viya vikkhepaṃ dassenti. Ayaṃ pana cintesi – ‘‘sammāsambuddho esa osaṭasaṅgāmo paravādamaddano. Sace me jayo bhavissati, iccetaṃ kusalaṃ. No ce bhavissati, dārakaṃ vijjhitvā rodāpessāmi. Tato passatha, bho, ayaṃ dārako rodati, uṭṭhahatha tāva, pacchāpi jānissāmā’’ti tasmā dārakaṃ gahetvā nisīdi. Bhagavā pana rājakumārato sahassaguṇenapi satasahassaguṇenapi vādīvarataro, ‘‘imamevassa dārakaṃ upamaṃ katvā vādaṃ bhindissāmī’’ti cintetvā ‘‘taṃ kiṃ maññasi rājakumārā’’tiādimāha.
ತತ್ಥ ಮುಖೇ ಆಹರೇಯ್ಯಾತಿ ಮುಖೇ ಠಪೇಯ್ಯ। ಆಹರೇಯ್ಯಸ್ಸಾಹನ್ತಿ ಅಪನೇಯ್ಯಂ ಅಸ್ಸ ಅಹಂ। ಆದಿಕೇನೇವಾತಿ ಪಠಮಪಯೋಗೇನೇವ। ಅಭೂತನ್ತಿ ಅಭೂತತ್ಥಂ। ಅತಚ್ಛನ್ತಿ ನ ತಚ್ಛಂ। ಅನತ್ಥಸಂಹಿತನ್ತಿ ನ ಅತ್ಥಸಂಹಿತಂ ನ ವಡ್ಢಿನಿಸ್ಸಿತಂ। ಅಪ್ಪಿಯಾ ಅಮನಾಪಾತಿ ನೇವ ಪಿಯಾ ನ ಮನಾಪಾ। ಇಮಿನಾ ನಯೇನೇವ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ।
Tattha mukhe āhareyyāti mukhe ṭhapeyya. Āhareyyassāhanti apaneyyaṃ assa ahaṃ. Ādikenevāti paṭhamapayogeneva. Abhūtanti abhūtatthaṃ. Atacchanti na tacchaṃ. Anatthasaṃhitanti na atthasaṃhitaṃ na vaḍḍhinissitaṃ. Appiyā amanāpāti neva piyā na manāpā. Iminā nayeneva sabbattha attho daṭṭhabbo.
ತತ್ಥ ಅಪ್ಪಿಯಪಕ್ಖೇ ಪಠಮವಾಚಾ ಅಚೋರಂಯೇವ ಚೋರೋತಿ, ಅದಾಸಂಯೇವ ದಾಸೋತಿ, ಅದುಪ್ಪಯುತ್ತಂಯೇವ ದುಪ್ಪಯುತ್ತೋತಿ ಪವತ್ತಾ। ನ ತಂ ತಥಾಗತೋ ಭಾಸತಿ। ದುತಿಯವಾಚಾ ಚೋರಂಯೇವ ಚೋರೋ ಅಯನ್ತಿಆದಿವಸೇನ ಪವತ್ತಾ। ತಮ್ಪಿ ತಥಾಗತೋ ನ ಭಾಸತಿ। ತತಿಯವಾಚಾ ‘‘ಇದಾನಿ ಅಕತಪುಞ್ಞತಾಯ ದುಗ್ಗತೋ ದುಬ್ಬಣ್ಣೋ ಅಪ್ಪೇಸಕ್ಖೋ , ಇಧ ಠತ್ವಾಪಿ ಪುನ ಪುಞ್ಞಂ ನ ಕರೋಸಿ, ದುತಿಯಚಿತ್ತವಾರೇ ಕಥಂ ಚತೂಹಿ ಅಪಾಯೇಹಿ ನ ಮುಚ್ಚಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ಏವಂ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಅತ್ಥಪುರೇಕ್ಖಾರೇನ ಧಮ್ಮಪುರೇಕ್ಖಾರೇನ ಅನುಸಾಸನೀಪುರೇಕ್ಖಾರೇನ ಚ ವತ್ತಬ್ಬವಾಚಾ। ತತ್ರ ಕಾಲಞ್ಞೂ ತಥಾಗತೋತಿ ತಸ್ಮಿಂ ತತಿಯಬ್ಯಾಕರಣೇ ತಸ್ಸಾ ವಾಚಾಯ ಬ್ಯಾಕರಣತ್ಥಾಯ ತಥಾಗತೋ ಕಾಲಞ್ಞೂ ಹೋತಿ, ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಆದಾನಕಾಲಂ ಗಹಣಕಾಲಂ ಜಾನಿತ್ವಾವ ಬ್ಯಾಕರೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
Tattha appiyapakkhe paṭhamavācā acoraṃyeva coroti, adāsaṃyeva dāsoti, aduppayuttaṃyeva duppayuttoti pavattā. Na taṃ tathāgato bhāsati. Dutiyavācā coraṃyeva coro ayantiādivasena pavattā. Tampi tathāgato na bhāsati. Tatiyavācā ‘‘idāni akatapuññatāya duggato dubbaṇṇo appesakkho , idha ṭhatvāpi puna puññaṃ na karosi, dutiyacittavāre kathaṃ catūhi apāyehi na muccissasī’’ti evaṃ mahājanassa atthapurekkhārena dhammapurekkhārena anusāsanīpurekkhārena ca vattabbavācā. Tatra kālaññū tathāgatoti tasmiṃ tatiyabyākaraṇe tassā vācāya byākaraṇatthāya tathāgato kālaññū hoti, mahājanassa ādānakālaṃ gahaṇakālaṃ jānitvāva byākarotīti attho.
ಪಿಯಪಕ್ಖೇ ಪಠಮವಾಚಾ ಅಟ್ಠಾನಿಯಕಥಾ ನಾಮ। ಸಾ ಏವಂ ವೇದಿತಬ್ಬಾ – ಏವಂ ಕಿರ ಗಾಮವಾಸಿಮಹಲ್ಲಕಂ ನಗರಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಪಾನಾಗಾರೇ ಪಿವನ್ತಂ ವಞ್ಚೇತುಕಾಮಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಧುತ್ತಾ ಪೀತಟ್ಠಾನೇ ಠತ್ವಾ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸುರಂ ಪಿವನ್ತಾ ‘‘ಇಮಸ್ಸ ನಿವಾಸನಪಾವುರಣಮ್ಪಿ ಹತ್ಥೇ ಭಣ್ಡಕಮ್ಪಿ ಸಬ್ಬಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಕತಿಕಂ ಅಕಂಸು – ‘‘ಏಕೇಕಂ ಅತ್ತಪಚ್ಚಕ್ಖಕಥಂ ಕಥೇಮ, ಯೋ ‘ಅಭೂತ’ನ್ತಿ ಕಥೇಸಿ, ಕಥಿತಂ ವಾ ನ ಸದ್ದಹತಿ, ತಂ ದಾಸಂ ಕತ್ವಾ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ। ತಮ್ಪಿ ಮಹಲ್ಲಕಂ ಪುಚ್ಛಿಂಸು ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಮ್ಪಿ ತಾತ ರುಚ್ಚತೀ’’ತಿ। ಏವಂ ಹೋತು ತಾತಾತಿ।
Piyapakkhe paṭhamavācā aṭṭhāniyakathā nāma. Sā evaṃ veditabbā – evaṃ kira gāmavāsimahallakaṃ nagaraṃ āgantvā pānāgāre pivantaṃ vañcetukāmā sambahulā dhuttā pītaṭṭhāne ṭhatvā tena saddhiṃ suraṃ pivantā ‘‘imassa nivāsanapāvuraṇampi hatthe bhaṇḍakampi sabbaṃ gaṇhissāmā’’ti cintetvā katikaṃ akaṃsu – ‘‘ekekaṃ attapaccakkhakathaṃ kathema, yo ‘abhūta’nti kathesi, kathitaṃ vā na saddahati, taṃ dāsaṃ katvā gaṇhissāmā’’ti. Tampi mahallakaṃ pucchiṃsu ‘‘tumhākampi tāta ruccatī’’ti. Evaṃ hotu tātāti.
ಏಕೋ ಧುತ್ತೋ ಆಹ – ಮಯ್ಹಂ, ಭೋ ಮಾತು, ಮಯಿ ಕುಚ್ಛಿಗತೇ ಕಪಿಟ್ಠಫಲದೋಹಲೋ ಅಹೋಸಿ। ಸಾ ಅಞ್ಞಂ ಕಪಿಟ್ಠಹಾರಕಂ ಅಲಬ್ಭಮಾನಾ ಮಂಯೇವ ಪೇಸೇಸಿ। ಅಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ರುಕ್ಖಂ ಅಭಿರುಹಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಅತ್ತನಾವ ಅತ್ತಾನಂ ಪಾದೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಮುಗ್ಗರಂ ವಿಯ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ಉಪರಿ ಖಿಪಿಂ; ಅಥ ಸಾಖತೋ ಸಾಖಂ ವಿಚರನ್ತೋ ಫಲಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಓತರಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಘರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ನಿಸ್ಸೇಣಿಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಓರುಯ್ಹ ಮಾತು ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಫಲಾನಿ ಮಾತುಯಾ ಅದಾಸಿಂ; ತಾನಿ ಪನ ಮಹನ್ತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ ಚಾಟಿಪ್ಪಮಾಣಾನಿ। ತತೋ ಮೇ ಮಾತರಾ ಏಕಾಸನೇ ನಿಸಿನ್ನಾಯ ಸಮಸಟ್ಠಿಫಲಾನಿ ಖಾದಿತಾನಿ। ಮಯಾ ಏಕುಚ್ಛಙ್ಗೇನ ಆನೀತಫಲೇಸು ಸೇಸಕಾನಿ ಕುಲಸನ್ತಕೇ ಗಾಮೇ ಖುದ್ದಕಮಹಲ್ಲಕಾನಂ ಅಹೇಸುಂ। ಅಮ್ಹಾಕಂ ಘರಂ ಸೋಳಸಹತ್ಥಂ, ಸೇಸಪರಿಕ್ಖಾರಭಣ್ಡಕಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ಕಪಿಟ್ಠಫಲೇಹೇವ ಯಾವ ಛದನಂ ಪೂರಿತಂ। ತತೋ ಅತಿರೇಕಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಗೇಹದ್ವಾರೇ ರಾಸಿಂ ಅಕಂಸು। ಸೋ ಅಸೀತಿಹತ್ಥುಬ್ಬೇಧೋ ಪಬ್ಬತೋ ವಿಯ ಅಹೋಸಿ। ಕಿಂ ಈದಿಸಂ, ಭೋ ಸಕ್ಕಾ, ಸದ್ದಹಿತುನ್ತಿ?
Eko dhutto āha – mayhaṃ, bho mātu, mayi kucchigate kapiṭṭhaphaladohalo ahosi. Sā aññaṃ kapiṭṭhahārakaṃ alabbhamānā maṃyeva pesesi. Ahaṃ gantvā rukkhaṃ abhiruhituṃ asakkonto attanāva attānaṃ pāde gahetvā muggaraṃ viya rukkhassa upari khipiṃ; atha sākhato sākhaṃ vicaranto phalāni gahetvā otarituṃ asakkonto gharaṃ gantvā nisseṇiṃ āharitvā oruyha mātu santikaṃ gantvā phalāni mātuyā adāsiṃ; tāni pana mahantāni honti cāṭippamāṇāni. Tato me mātarā ekāsane nisinnāya samasaṭṭhiphalāni khāditāni. Mayā ekucchaṅgena ānītaphalesu sesakāni kulasantake gāme khuddakamahallakānaṃ ahesuṃ. Amhākaṃ gharaṃ soḷasahatthaṃ, sesaparikkhārabhaṇḍakaṃ apanetvā kapiṭṭhaphaleheva yāva chadanaṃ pūritaṃ. Tato atirekāni gahetvā gehadvāre rāsiṃ akaṃsu. So asītihatthubbedho pabbato viya ahosi. Kiṃ īdisaṃ, bho sakkā, saddahitunti?
ಗಾಮಿಕಮಹಲ್ಲಕೋ ತುಣ್ಹೀ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಕಥಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ಪುಚ್ಛಿತೋ ಆಹ – ‘‘ಏವಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ ತಾತಾ, ಮಹನ್ತಂ ರಟ್ಠಂ, ರಟ್ಠಮಹನ್ತತಾಯ ಸಕ್ಕಾ ಸದ್ದಹಿತು’’ನ್ತಿ। ಯಥಾ ಚ ತೇನ, ಏವಂ ಸೇಸೇಹಿಪಿ ತಥಾರೂಪಾಸು ನಿಕ್ಕಾರಣಕಥಾಸು ಕಥಿತಾಸು ಆಹ – ಮಯ್ಹಮ್ಪಿ ತಾತಾ ಸುಣಾಥ, ನ ತುಮ್ಹಾಕಂಯೇವ ಕುಲಾನಿ, ಅಮ್ಹಾಕಮ್ಪಿ ಕುಲಂ ಮಹಾಕುಲಂ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪನ ಅವಸೇಸಖೇತ್ತೇಹಿ ಕಪ್ಪಾಸಖೇತ್ತಂ ಮಹನ್ತತರಂ । ತಸ್ಸ ಅನೇಕಕರೀಸಸತಸ್ಸ ಕಪ್ಪಾಸಖೇತ್ತಸ್ಸ ಮಜ್ಝೇ ಏಕೋ ಕಪ್ಪಾಸರುಕ್ಖೋ ಮಹಾ ಅಸೀತಿಹತ್ಥುಬ್ಬೇಧೋ ಅಹೋಸಿ। ತಸ್ಸ ಪಞ್ಚ ಸಾಖಾ, ತಾಸು ಅವಸೇಸಸಾಖಾ ಫಲಂ ನ ಗಣ್ಹಿಂಸು, ಪಾಚೀನಸಾಖಾಯ ಏಕಮೇವ ಮಹಾಚಾಟಿಮತ್ತಂ ಫಲಂ ಅಹೋಸಿ। ತಸ್ಸ ಛ ಅಂಸಿಯೋ, ಛಸು ಅಂಸೀಸು ಛ ಕಪ್ಪಾಸಪಿಣ್ಡಿಯೋ ಪುಪ್ಫಿತಾ। ಅಹಂ ಮಸ್ಸುಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ನ್ಹಾತವಿಲಿತ್ತೋ ಖೇತ್ತಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಾ ಕಪ್ಪಾಸಪಿಣ್ಡಿಯೋ ಪುಪ್ಫಿತಾ ದಿಸ್ವಾ ಠಿತಕೋವ ಹತ್ಥಂ ಪಸಾರೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹಿಂ। ತಾ ಕಪ್ಪಾಸಪಿಣ್ಡಿಯೋ ಥಾಮಸಮ್ಪನ್ನಾ ಛ ದಾಸಾ ಅಹೇಸುಂ। ತೇ ಸಬ್ಬೇ ಮಂ ಏಕಕಂ ಓಹಾಯ ಪಲಾತಾ। ಏತ್ತಕೇ ಅದ್ಧಾನೇ ತೇ ನ ಪಸ್ಸಾಮಿ, ಅಜ್ಜ ದಿಟ್ಠಾ, ತುಮ್ಹೇ ತೇ ಛ ಜನಾ। ತ್ವಂ ನನ್ದೋ ನಾಮ, ತ್ವಂ ಪುಣ್ಣೋ ನಾಮ, ತ್ವಂ ವಡ್ಢಮಾನೋ ನಾಮ, ತ್ವಂ ಚಿತ್ತೋ ನಾಮ ತ್ವಂ ಮಙ್ಗಲೋ ನಾಮ, ತ್ವಂ ಪೋಟ್ಠಿಯೋ ನಾಮಾತಿ ವತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯ ನಿಸಿನ್ನಕೇಯೇವ ಚೂಳಾಸು ಗಹೇತ್ವಾ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ತೇ ‘‘ನ ಮಯಂ ದಾಸಾ’’ತಿಪಿ ವತ್ತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿಂಸು। ಅಥ ನೇ ಕಡ್ಢನ್ತೋ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ ನೇತ್ವಾ ಲಕ್ಖಣಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಯಾವಜೀವಂ ದಾಸೇ ಕತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿ। ಏವರೂಪಿಂ ಕಥಂ ತಥಾಗತೋ ನ ಭಾಸತಿ।
Gāmikamahallako tuṇhī nisīditvā sabbesaṃ kathāpariyosāne pucchito āha – ‘‘evaṃ bhavissati tātā, mahantaṃ raṭṭhaṃ, raṭṭhamahantatāya sakkā saddahitu’’nti. Yathā ca tena, evaṃ sesehipi tathārūpāsu nikkāraṇakathāsu kathitāsu āha – mayhampi tātā suṇātha, na tumhākaṃyeva kulāni, amhākampi kulaṃ mahākulaṃ, amhākaṃ pana avasesakhettehi kappāsakhettaṃ mahantataraṃ . Tassa anekakarīsasatassa kappāsakhettassa majjhe eko kappāsarukkho mahā asītihatthubbedho ahosi. Tassa pañca sākhā, tāsu avasesasākhā phalaṃ na gaṇhiṃsu, pācīnasākhāya ekameva mahācāṭimattaṃ phalaṃ ahosi. Tassa cha aṃsiyo, chasu aṃsīsu cha kappāsapiṇḍiyo pupphitā. Ahaṃ massuṃ kāretvā nhātavilitto khettaṃ gantvā tā kappāsapiṇḍiyo pupphitā disvā ṭhitakova hatthaṃ pasāretvā gaṇhiṃ. Tā kappāsapiṇḍiyo thāmasampannā cha dāsā ahesuṃ. Te sabbe maṃ ekakaṃ ohāya palātā. Ettake addhāne te na passāmi, ajja diṭṭhā, tumhe te cha janā. Tvaṃ nando nāma, tvaṃ puṇṇo nāma, tvaṃ vaḍḍhamāno nāma, tvaṃ citto nāma tvaṃ maṅgalo nāma, tvaṃ poṭṭhiyo nāmāti vatvā uṭṭhāya nisinnakeyeva cūḷāsu gahetvā aṭṭhāsi. Te ‘‘na mayaṃ dāsā’’tipi vattuṃ nāsakkhiṃsu. Atha ne kaḍḍhanto vinicchayaṃ netvā lakkhaṇaṃ āropetvā yāvajīvaṃ dāse katvā paribhuñji. Evarūpiṃ kathaṃ tathāgato na bhāsati.
ದುತಿಯವಾಚಾ ಆಮಿಸಹೇತುಚಾಟುಕಮ್ಯತಾದಿವಸೇನ ನಾನಪ್ಪಕಾರಾ ಪರೇಸಂ ಥೋಮನವಾಚಾ ಚೇವ, ಚೋರಕಥಂ ರಾಜಕಥನ್ತಿ ಆದಿನಯಪ್ಪವತ್ತಾ ತಿರಚ್ಛಾನಕಥಾ ಚ। ತಮ್ಪಿ ತಥಾಗತೋ ನ ಭಾಸತಿ। ತತಿಯವಾಚಾ ಅರಿಯಸಚ್ಚಸನ್ನಿಸ್ಸಿತಕಥಾ, ಯಂ ವಸ್ಸಸತಮ್ಪಿ ಸುಣನ್ತಾ ಪಣ್ಡಿತಾ ನೇವ ತಿತ್ತಿಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ। ಇತಿ ತಥಾಗತೋ ನೇವ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ಅಪ್ಪಿಯವಾಚಂ ಭಾಸತಿ ನ ಪಿಯವಾಚಂ। ತತಿಯಂ ತತಿಯಮೇವ ಪನ ಭಾಸಿತಬ್ಬಕಾಲಂ ಅನತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಾಸತಿ। ತತ್ಥ ತತಿಯಂ ಅಪ್ಪಿಯವಾಚಂ ಸನ್ಧಾಯ ಹೇಟ್ಠಾ ದಹರಕುಮಾರಉಪಮಾ ಆಗತಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Dutiyavācā āmisahetucāṭukamyatādivasena nānappakārā paresaṃ thomanavācā ceva, corakathaṃ rājakathanti ādinayappavattā tiracchānakathā ca. Tampi tathāgato na bhāsati. Tatiyavācā ariyasaccasannissitakathā, yaṃ vassasatampi suṇantā paṇḍitā neva tittiṃ gacchanti. Iti tathāgato neva sabbampi appiyavācaṃ bhāsati na piyavācaṃ. Tatiyaṃ tatiyameva pana bhāsitabbakālaṃ anatikkamitvā bhāsati. Tattha tatiyaṃ appiyavācaṃ sandhāya heṭṭhā daharakumāraupamā āgatāti veditabbaṃ.
೮೭. ಉದಾಹು ಠಾನಸೋವೇತನ್ತಿ ಉದಾಹು ಠಾನುಪ್ಪತ್ತಿಕಞಾಣೇನ ತಙ್ಖಣಂಯೇವ ತಂ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಉಪಟ್ಠಾತೀತಿ ಪುಚ್ಛತಿ। ಸಞ್ಞಾತೋತಿ ಞಾತೋ ಪಞ್ಞಾತೋ ಪಾಕಟೋ। ಧಮ್ಮಧಾತೂತಿ ಧಮ್ಮಸಭಾವೋ। ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ । ತಂ ಭಗವತಾ ಸುಪ್ಪಟಿವಿದ್ಧಂ, ಹತ್ಥಗತಂ ಭಗವತೋ। ತಸ್ಮಾ ಸೋ ಯಂ ಯಂ ಇಚ್ಛತಿ, ತಂ ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಠಾನಸೋವ ಪಟಿಭಾತೀತಿ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವ। ಅಯಂ ಪನ ಧಮ್ಮದೇಸನಾ ನೇಯ್ಯಪುಗ್ಗಲವಸೇನ ಪರಿನಿಟ್ಠಿತಾತಿ।
87.Udāhu ṭhānasovetanti udāhu ṭhānuppattikañāṇena taṅkhaṇaṃyeva taṃ tathāgatassa upaṭṭhātīti pucchati. Saññātoti ñāto paññāto pākaṭo. Dhammadhātūti dhammasabhāvo. Sabbaññutaññāṇassetaṃ adhivacanaṃ . Taṃ bhagavatā suppaṭividdhaṃ, hatthagataṃ bhagavato. Tasmā so yaṃ yaṃ icchati, taṃ taṃ sabbaṃ ṭhānasova paṭibhātīti. Sesaṃ sabbattha uttānameva. Ayaṃ pana dhammadesanā neyyapuggalavasena pariniṭṭhitāti.
ಪಪಞ್ಚಸೂದನಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
ಅಭಯರಾಜಕುಮಾರಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Abhayarājakumārasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya / ೮. ಅಭಯರಾಜಕುಮಾರಸುತ್ತಂ • 8. Abhayarājakumārasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೮. ಅಭಯರಾಜಕುಮಾರಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 8. Abhayarājakumārasuttavaṇṇanā
