Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഥേരഗാഥാ-അട്ഠകഥാ • Theragāthā-aṭṭhakathā |
൮. അഭയത്ഥേരഗാഥാവണ്ണനാ
8. Abhayattheragāthāvaṇṇanā
രൂപം ദിസ്വാ സതി മുട്ഠാതി ആയസ്മതോ അഭയത്ഥേരസ്സ ഗാഥാ. കാ ഉപ്പത്തി? സോപി പുരിമബുദ്ധേസു കതാധികാരോ തത്ഥ തത്ഥ ഭവേ വിവട്ടൂപനിസ്സയം പുഞ്ഞം ഉപചിനന്തോ സുമേധസ്സ ഭഗവതോ കാലേ കുലഗേഹേ നിബ്ബത്തിത്വാ വിഞ്ഞുതം പത്തോ ഏകദിവസം സുമേധം ഭഗവന്തം ദിസ്വാ പസന്നചിത്തോ സളലപുപ്ഫേഹി പൂജമകാസി. സോ തേന പുഞ്ഞകമ്മേന ദേവേസു നിബ്ബത്തിത്വാ അപരാപരം പുഞ്ഞാനി കത്വാ സുഗതീസുയേവ സംസരന്തോ ഇമസ്മിം ബുദ്ധുപ്പാദേ സാവത്ഥിയം ബ്രാഹ്മണകുലേ നിബ്ബത്തിത്വാ അഭയോതി ലദ്ധനാമോ വിഞ്ഞുതം പത്തോ ഹേതുസമ്പത്തിയാ ചോദിയമാനോ ഏകദിവസം വിഹാരം ഗതോ സത്ഥു ധമ്മദേസനം സുത്വാ പടിലദ്ധസദ്ധോ പബ്ബജിത്വാ കതപുബ്ബകിച്ചോ വിപസ്സനായ കമ്മം കരോന്തോ വിഹരതി. അഥസ്സ ഏകദിവസം ഗാമം പിണ്ഡായ പവിട്ഠസ്സ അലങ്കതപടിയത്തം മാതുഗാമം ദിസ്വാ അയോനിസോമനസികാരവസേന തസ്സ രൂപം ആരബ്ഭ ഛന്ദരാഗോ ഉപ്പജ്ജി, സോ വിഹാരം പവിസിത്വാ ‘‘സതിം വിസ്സജ്ജിത്വാ ഓലോകേന്തസ്സ രൂപാരമ്മണേ മയ്ഹം കിലേസോ ഉപ്പന്നോ, അയുത്തം മയാ കത’’ന്തി അത്തനോ ചിത്തം നിഗ്ഗണ്ഹന്തോ താവദേവ വിപസ്സനം വഡ്ഢേത്വാ അരഹത്തം പാപുണി. തേന വുത്തം അപദാനേ (അപ॰ ഥേര ൧.൧൫.൪൩-൪൭) –
Rūpaṃ disvā sati muṭṭhāti āyasmato abhayattherassa gāthā. Kā uppatti? Sopi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ puññaṃ upacinanto sumedhassa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto ekadivasaṃ sumedhaṃ bhagavantaṃ disvā pasannacitto saḷalapupphehi pūjamakāsi. So tena puññakammena devesu nibbattitvā aparāparaṃ puññāni katvā sugatīsuyeva saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde sāvatthiyaṃ brāhmaṇakule nibbattitvā abhayoti laddhanāmo viññutaṃ patto hetusampattiyā codiyamāno ekadivasaṃ vihāraṃ gato satthu dhammadesanaṃ sutvā paṭiladdhasaddho pabbajitvā katapubbakicco vipassanāya kammaṃ karonto viharati. Athassa ekadivasaṃ gāmaṃ piṇḍāya paviṭṭhassa alaṅkatapaṭiyattaṃ mātugāmaṃ disvā ayonisomanasikāravasena tassa rūpaṃ ārabbha chandarāgo uppajji, so vihāraṃ pavisitvā ‘‘satiṃ vissajjitvā olokentassa rūpārammaṇe mayhaṃ kileso uppanno, ayuttaṃ mayā kata’’nti attano cittaṃ niggaṇhanto tāvadeva vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.15.43-47) –
‘‘സുമേധോ നാമ നാമേന, സയമ്ഭൂ അപരാജിതോ;
‘‘Sumedho nāma nāmena, sayambhū aparājito;
വിവേകമനുബ്രൂഹന്തോ, അജ്ഝോഗഹി മഹാവനം.
Vivekamanubrūhanto, ajjhogahi mahāvanaṃ.
‘‘സളലം പുപ്ഫിതം ദിസ്വാ, ഗന്ഥിത്വാന വടംസകം;
‘‘Saḷalaṃ pupphitaṃ disvā, ganthitvāna vaṭaṃsakaṃ;
ബുദ്ധസ്സ അഭിരോപേസിം, സമ്മുഖാ ലോകനായകം.
Buddhassa abhiropesiṃ, sammukhā lokanāyakaṃ.
‘‘തിംസകപ്പസഹസ്സമ്ഹി, യം പുപ്ഫമഭിരോപയിം;
‘‘Tiṃsakappasahassamhi, yaṃ pupphamabhiropayiṃ;
ദുഗ്ഗതിം നാഭിജാനാമി, ബുദ്ധപൂജായിദം ഫലം.
Duggatiṃ nābhijānāmi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
‘‘ഊനവീസേ കപ്പസതേ, സോളസാസും സുനിമ്മിതാ;
‘‘Ūnavīse kappasate, soḷasāsuṃ sunimmitā;
സത്തരതനസമ്പന്നാ, ചക്കവത്തീ മഹബ്ബലാ.
Sattaratanasampannā, cakkavattī mahabbalā.
‘‘കിലേസാ ഝാപിതാ മയ്ഹം…പേ॰… കതം ബുദ്ധസ്സ സാസന’’ന്തി.
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.
അരഹത്തം പന പത്വാ അത്തനോ കിലേസുപ്പത്തിനിദസ്സനേന ‘‘കിലേസേ അനുവത്തേന്തസ്സ വട്ടദുക്ഖതോ നത്ഥേവ സീസുക്ഖിപനം. അഹം പന തേ നാനുവത്തി’’ന്തി ദസ്സേന്തോ –
Arahattaṃ pana patvā attano kilesuppattinidassanena ‘‘kilese anuvattentassa vaṭṭadukkhato nattheva sīsukkhipanaṃ. Ahaṃ pana te nānuvatti’’nti dassento –
൯൮.
98.
‘‘രൂപം ദിസ്വാ സതി മുട്ഠാ, പിയം നിമിത്തം മനസികരോതോ;
‘‘Rūpaṃ disvā sati muṭṭhā, piyaṃ nimittaṃ manasikaroto;
സാരത്തചിത്തോ വേദേതി, തഞ്ച അജ്ഝോസ തിട്ഠതി;
Sārattacitto vedeti, tañca ajjhosa tiṭṭhati;
തസ്സ വഡ്ഢന്തി ആസവാ, ഭവമൂലോപഗാമിനോ’’തി. – ഗാഥം അഭാസി;
Tassa vaḍḍhanti āsavā, bhavamūlopagāmino’’ti. – gāthaṃ abhāsi;
തത്ഥ രൂപന്തി രജ്ജനീയം രൂപായതനം, തം പനേത്ഥ ഇത്ഥിരൂപം അധിപ്പേതം. ദിസ്വാതി ചക്ഖുനാ ദിസ്വാ, ചക്ഖുദ്വാരാനുസാരേന നിമിത്താനുബ്യഞ്ജനസല്ലക്ഖണവസേന തം ഗഹേത്വാ, തസ്സ തഥാഗഹണഹേതൂതി അത്ഥോ. സതി മുട്ഠാതി അസുഭസഭാവേ കായേ ‘‘അസുഭ’’ന്ത്വേവ പവത്തനസതി നട്ഠാ. യഥാ പന രൂപം ദിസ്വാ സതി നട്ഠാ, തം ദസ്സേന്തോ ആഹ ‘‘പിയം നിമിത്തം മനസികരോതോ’’തി. യഥാഉപട്ഠിതം ആരമ്മണം ‘‘സുഭം സുഖ’’ന്തിആദിനാ പിയനിമിത്തം കത്വാ അയോനിസോമനസികാരേന മനസികരോതോ സതി മുട്ഠാതി യോജനാ. തഥാ ഭൂതോവ സാരത്തചിത്തോ വേദേതീതി സുട്ഠു രത്തചിത്തോ ഹുത്വാ തം രൂപാരമ്മണം അനുഭവതി അഭിനന്ദതി, അഭിനന്ദന്തോ പന തഞ്ച അജ്ഝോസ തിട്ഠതി അജ്ഝോസായ തം ആരമ്മണം ഗിലിത്വാ പരിനിട്ഠപേത്വാ വത്തതി ചേവ, ഏവംഭൂതസ്സ ച തസ്സ വഡ്ഢന്തി ആസവാ ഭവമൂലോപഗാമിനോതി ഭവസ്സ സംസാരസ്സ മൂലഭാവം കാരണഭാവം ഉപഗമനസഭാവാ കാമാസവാദയോ ചത്താരോപി ആസവാ തസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ ഉപരൂപരി വഡ്ഢന്തിയേവ, ന ഹായന്തി. മയ്ഹം പന പടിസങ്ഖാനേ ഠത്വാ വിപസ്സനം വഡ്ഢേത്വാ സച്ചാനി പടിവിജ്ഝന്തസ്സ മഗ്ഗപടിപാടിയാ തേ ചത്താരോപി ആസവാ അനവസേസതോ പഹീനാ പരിക്ഖീണാതി അധിപ്പായോ.
Tattha rūpanti rajjanīyaṃ rūpāyatanaṃ, taṃ panettha itthirūpaṃ adhippetaṃ. Disvāti cakkhunā disvā, cakkhudvārānusārena nimittānubyañjanasallakkhaṇavasena taṃ gahetvā, tassa tathāgahaṇahetūti attho. Sati muṭṭhāti asubhasabhāve kāye ‘‘asubha’’ntveva pavattanasati naṭṭhā. Yathā pana rūpaṃ disvā sati naṭṭhā, taṃ dassento āha ‘‘piyaṃ nimittaṃ manasikaroto’’ti. Yathāupaṭṭhitaṃ ārammaṇaṃ ‘‘subhaṃ sukha’’ntiādinā piyanimittaṃ katvā ayonisomanasikārena manasikaroto sati muṭṭhāti yojanā. Tathā bhūtova sārattacitto vedetīti suṭṭhu rattacitto hutvā taṃ rūpārammaṇaṃ anubhavati abhinandati, abhinandanto pana tañca ajjhosa tiṭṭhati ajjhosāya taṃ ārammaṇaṃ gilitvā pariniṭṭhapetvā vattati ceva, evaṃbhūtassa ca tassa vaḍḍhanti āsavā bhavamūlopagāminoti bhavassa saṃsārassa mūlabhāvaṃ kāraṇabhāvaṃ upagamanasabhāvā kāmāsavādayo cattāropi āsavā tassa puggalassa uparūpari vaḍḍhantiyeva, na hāyanti. Mayhaṃ pana paṭisaṅkhāne ṭhatvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā saccāni paṭivijjhantassa maggapaṭipāṭiyā te cattāropi āsavā anavasesato pahīnā parikkhīṇāti adhippāyo.
അഭയത്ഥേരഗാഥാവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Abhayattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ഥേരഗാഥാപാളി • Theragāthāpāḷi / ൮. അഭയത്ഥേരഗാഥാ • 8. Abhayattheragāthā