| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಮ್ಮೋಹವಿನೋದನೀ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā |
೨. ಅಭಿಧಮ್ಮಭಾಜನೀಯವಣ್ಣನಾ
2. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
೨೦೬-೨೧೪. ಇದಾನಿ ಅಭಿಧಮ್ಮಭಾಜನೀಯಂ ಹೋತಿ। ತತ್ಥ ‘‘ಅರಿಯಸಚ್ಚಾನೀ’’ತಿ ಅವತ್ವಾ ನಿಪ್ಪದೇಸತೋ ಪಚ್ಚಯಸಙ್ಖಾತಂ ಸಮುದಯಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಚತ್ತಾರಿ ಸಚ್ಚಾನೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ । ಅರಿಯಸಚ್ಚಾನೀತಿ ಹಿ ವುತ್ತೇ ಅವಸೇಸಾ ಚ ಕಿಲೇಸಾ, ಅವಸೇಸಾ ಚ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ, ತೀಣಿ ಚ ಕುಸಲಮೂಲಾನಿ ಸಾಸವಾನಿ, ಅವಸೇಸಾ ಚ ಸಾಸವಾ ಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ನ ಸಙ್ಗಯ್ಹನ್ತಿ। ನ ಚ ಕೇವಲಂ ತಣ್ಹಾವ ದುಕ್ಖಂ ಸಮುದಾನೇತಿ, ಇಮೇಪಿ ಅವಸೇಸಾ ಚ ಕಿಲೇಸಾದಯೋ ಪಚ್ಚಯಾ ಸಮುದಾನೇನ್ತಿಯೇವ। ಇತಿ ಇಮೇಪಿ ಪಚ್ಚಯಾ ದುಕ್ಖಂ ಸಮುದಾನೇನ್ತಿಯೇವಾತಿ ನಿಪ್ಪದೇಸತೋ ಪಚ್ಚಯಸಙ್ಖಾತಂ ಸಮುದಯಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಅರಿಯಸಚ್ಚಾನೀ’’ತಿ ಅವತ್ವಾ ‘‘ಚತ್ತಾರಿ ಸಚ್ಚಾನೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ।
206-214. Idāni abhidhammabhājanīyaṃ hoti. Tattha ‘‘ariyasaccānī’’ti avatvā nippadesato paccayasaṅkhātaṃ samudayaṃ dassetuṃ ‘‘cattāri saccānī’’ti vuttaṃ . Ariyasaccānīti hi vutte avasesā ca kilesā, avasesā ca akusalā dhammā, tīṇi ca kusalamūlāni sāsavāni, avasesā ca sāsavā kusalā dhammā na saṅgayhanti. Na ca kevalaṃ taṇhāva dukkhaṃ samudāneti, imepi avasesā ca kilesādayo paccayā samudānentiyeva. Iti imepi paccayā dukkhaṃ samudānentiyevāti nippadesato paccayasaṅkhātaṃ samudayaṃ dassetuṃ ‘‘ariyasaccānī’’ti avatvā ‘‘cattāri saccānī’’ti vuttaṃ.
ನಿದ್ದೇಸವಾರೇ ಚ ನೇಸಂ ಪಠಮಂ ದುಕ್ಖಂ ಅನಿದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ತಸ್ಸೇವ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಸುಖನಿದ್ದೇಸತ್ಥಂ ದುಕ್ಖಸಮುದಯೋ ನಿದ್ದಿಟ್ಠೋ। ತಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ನಿದ್ದಿಟ್ಠೇ ‘‘ಅವಸೇಸಾ ಚ ಕಿಲೇಸಾ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ದುಕ್ಖಸಚ್ಚಂ ಸುಖನಿದ್ದೇಸಂ ಹೋತಿ। ನಿರೋಧಸಚ್ಚಮ್ಪೇತ್ಥ ತಣ್ಹಾಯ ಪಹಾನಂ ‘‘ತಣ್ಹಾಯ ಚ ಅವಸೇಸಾನಞ್ಚ ಕಿಲೇಸಾನಂ ಪಹಾನ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಯಥಾವುತ್ತಸ್ಸ ಸಮುದಯಸ್ಸ ಪಹಾನವಸೇನ ಪಞ್ಚಹಾಕಾರೇಹಿ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಂ। ಮಗ್ಗಸಚ್ಚಂ ಪನೇತ್ಥ ಪಠಮಜ್ಝಾನಿಕಸೋತಾಪತ್ತಿಮಗ್ಗವಸೇನ ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಣಿಯಂ ವಿಭತ್ತಸ್ಸ ದೇಸನಾನಯಸ್ಸ ಮುಖಮತ್ತಮೇವ ದಸ್ಸೇನ್ತೇನ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಂ। ತತ್ಥ ನಯಭೇದೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ತಂ ಉಪರಿ ಪಕಾಸಯಿಸ್ಸಾಮ।
Niddesavāre ca nesaṃ paṭhamaṃ dukkhaṃ aniddisitvā tasseva dukkhassa sukhaniddesatthaṃ dukkhasamudayo niddiṭṭho. Tasmiñhi niddiṭṭhe ‘‘avasesā ca kilesā’’tiādinā nayena dukkhasaccaṃ sukhaniddesaṃ hoti. Nirodhasaccampettha taṇhāya pahānaṃ ‘‘taṇhāya ca avasesānañca kilesānaṃ pahāna’’nti evaṃ yathāvuttassa samudayassa pahānavasena pañcahākārehi niddiṭṭhaṃ. Maggasaccaṃ panettha paṭhamajjhānikasotāpattimaggavasena dhammasaṅgaṇiyaṃ vibhattassa desanānayassa mukhamattameva dassentena niddiṭṭhaṃ. Tattha nayabhedo veditabbo. Taṃ upari pakāsayissāma.
ಯಸ್ಮಾ ಪನ ನ ಕೇವಲಂ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೋ ಮಗ್ಗೋವ ಪಟಿಪದಾ ‘‘ಪುಬ್ಬೇವ ಖೋ ಪನಸ್ಸ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ವಚೀಕಮ್ಮಂ ಆಜೀವೋ ಸುಪರಿಸುದ್ಧೋ ಹೋತೀ’’ತಿ (ಮ॰ ನಿ॰ ೩.೪೩೩) ವಚನತೋ ಪನ ಪುಗ್ಗಲಜ್ಝಾಸಯವಸೇನ ಪಞ್ಚಙ್ಗಿಕೋಪಿ ಮಗ್ಗೋ ಪಟಿಪದಾ ಏವಾತಿ ದೇಸಿತೋ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ನಯಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಪಞ್ಚಙ್ಗಿಕವಾರೋಪಿ ನಿದ್ದಿಟ್ಠೋ। ಯಸ್ಮಾ ಚ ನ ಕೇವಲಂ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕಪಞ್ಚಙ್ಗಿಕಮಗ್ಗಾವ ಪಟಿಪದಾ, ಸಮ್ಪಯುತ್ತಕಾ ಪನ ಅತಿರೇಕಪಞ್ಞಾಸಧಮ್ಮಾಪಿ ಪಟಿಪದಾ ಏವ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ನಯಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ತತಿಯೋ ಸಬ್ಬಸಙ್ಗಾಹಿಕವಾರೋಪಿ ನಿದ್ದಿಟ್ಠೋ। ತತ್ಥ ‘‘ಅವಸೇಸಾ ಧಮ್ಮಾ ದುಕ್ಖನಿರೋಧಗಾಮಿನಿಯಾ ಪಟಿಪದಾಯ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ’’ತಿ ಇದಂ ಪರಿಹಾಯತಿ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಸದಿಸಮೇವ।
Yasmā pana na kevalaṃ aṭṭhaṅgiko maggova paṭipadā ‘‘pubbeva kho panassa kāyakammaṃ vacīkammaṃ ājīvo suparisuddho hotī’’ti (ma. ni. 3.433) vacanato pana puggalajjhāsayavasena pañcaṅgikopi maggo paṭipadā evāti desito, tasmā taṃ nayaṃ dassetuṃ pañcaṅgikavāropi niddiṭṭho. Yasmā ca na kevalaṃ aṭṭhaṅgikapañcaṅgikamaggāva paṭipadā, sampayuttakā pana atirekapaññāsadhammāpi paṭipadā eva, tasmā taṃ nayaṃ dassetuṃ tatiyo sabbasaṅgāhikavāropi niddiṭṭho. Tattha ‘‘avasesā dhammā dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya sampayuttā’’ti idaṃ parihāyati. Sesaṃ sabbattha sadisameva.
ತತ್ಥ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕವಾರಸ್ಸ ‘‘ತಣ್ಹಾಯ ಅವಸೇಸಾನಞ್ಚ ಕಿಲೇಸಾನಂ ಪಹಾನ’’ನ್ತಿಆದೀಸು ಪಞ್ಚಸು ಕೋಟ್ಠಾಸೇಸು ಪಠಮಕೋಟ್ಠಾಸೇ ತಾವ ಸೋತಾಪತ್ತಿಮಗ್ಗೇ ಝಾನಾಭಿನಿವೇಸೇ ಸುದ್ಧಿಕಪಟಿಪದಾ, ಸುದ್ಧಿಕಸುಞ್ಞತಾ, ಸುಞ್ಞತಪಟಿಪದಾ, ಸುದ್ಧಿಕಅಪ್ಪಣಿಹಿತಂ, ಅಪ್ಪಣಿಹಿತಪಟಿಪದಾತಿ ಇಮೇಸು ಪಞ್ಚಸು ವಾರೇಸು ದ್ವಿನ್ನಂ ದ್ವಿನ್ನಂ ಚತುಕ್ಕಪಞ್ಚಕನಯಾನಂ ವಸೇನ ದಸ ನಯಾ ಹೋನ್ತಿ। ಏವಂ ಸೇಸೇಸುಪೀತಿ ವೀಸತಿಯಾ ಅಭಿನಿವೇಸೇಸು ದ್ವೇ ನಯಸತಾನಿ। ತಾನಿ ಚತೂಹಿ ಅಧಿಪತೀಹಿ ಚತುಗ್ಗುಣಿತಾನಿ ಅಟ್ಠ । ಇತಿ ಸುದ್ಧಿಕಾನಿ ದ್ವೇ ಸಾಧಿಪತೀ ಅಟ್ಠಾತಿ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ನಯಸಹಸ್ಸಂ ಹೋತಿ। ಯಥಾ ಚ ಸೋತಾಪತ್ತಿಮಗ್ಗೇ, ಏವಂ ಸೇಸಮಗ್ಗೇಸುಪೀತಿ ಚತ್ತಾರಿ ನಯಸಹಸ್ಸಾನಿ ಹೋನ್ತಿ। ಯಥಾ ಚ ಪಠಮಕೋಟ್ಠಾಸೇ ಚತ್ತಾರಿ, ಏವಂ ಸೇಸೇಸುಪೀತಿ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕವಾರೇ ಪಞ್ಚಸು ಕೋಟ್ಠಾಸೇಸು ವೀಸತಿ ನಯಸಹಸ್ಸಾನಿ ಹೋನ್ತಿ। ತಥಾ ಪಞ್ಚಙ್ಗಿಕವಾರೇ ಸಬ್ಬಸಙ್ಗಾಹಿಕವಾರೇ ಚಾತಿ ಸಬ್ಬಾನಿಪಿ ಸಟ್ಠಿ ನಯಸಹಸ್ಸಾನಿ ಸತ್ಥಾರಾ ವಿಭತ್ತಾನಿ। ಪಾಳಿ ಪನ ಸಙ್ಖೇಪೇನ ಆಗತಾ। ಏವಮಿದಂ ತಿವಿಧಮಹಾವಾರಂ ಪಞ್ಚದಸಕೋಟ್ಠಾಸಂ ಸಟ್ಠಿನಯಸಹಸ್ಸಪಟಿಮಣ್ಡಿತಂ ಅಭಿಧಮ್ಮಭಾಜನೀಯಂ ನಾಮ ನಿದ್ದಿಟ್ಠನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Tattha aṭṭhaṅgikavārassa ‘‘taṇhāya avasesānañca kilesānaṃ pahāna’’ntiādīsu pañcasu koṭṭhāsesu paṭhamakoṭṭhāse tāva sotāpattimagge jhānābhinivese suddhikapaṭipadā, suddhikasuññatā, suññatapaṭipadā, suddhikaappaṇihitaṃ, appaṇihitapaṭipadāti imesu pañcasu vāresu dvinnaṃ dvinnaṃ catukkapañcakanayānaṃ vasena dasa nayā honti. Evaṃ sesesupīti vīsatiyā abhinivesesu dve nayasatāni. Tāni catūhi adhipatīhi catugguṇitāni aṭṭha . Iti suddhikāni dve sādhipatī aṭṭhāti sabbampi nayasahassaṃ hoti. Yathā ca sotāpattimagge, evaṃ sesamaggesupīti cattāri nayasahassāni honti. Yathā ca paṭhamakoṭṭhāse cattāri, evaṃ sesesupīti aṭṭhaṅgikavāre pañcasu koṭṭhāsesu vīsati nayasahassāni honti. Tathā pañcaṅgikavāre sabbasaṅgāhikavāre cāti sabbānipi saṭṭhinayasahassāni satthārā vibhattāni. Pāḷi pana saṅkhepena āgatā. Evamidaṃ tividhamahāvāraṃ pañcadasakoṭṭhāsaṃ saṭṭhinayasahassapaṭimaṇḍitaṃ abhidhammabhājanīyaṃ nāma niddiṭṭhanti veditabbaṃ.
ಅಭಿಧಮ್ಮಭಾಜನೀಯವಣ್ಣನಾ।
Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ • Abhidhammapiṭaka / ವಿಭಙ್ಗಪಾಳಿ • Vibhaṅgapāḷi / ೪. ಸಚ್ಚವಿಭಙ್ಗೋ • 4. Saccavibhaṅgo
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಭಙ್ಗ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / ೪. ಸಚ್ಚವಿಭಙ್ಗೋ • 4. Saccavibhaṅgo
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಭಙ್ಗ-ಅನುಟೀಕಾ • Vibhaṅga-anuṭīkā / ೪. ಸಚ್ಚವಿಭಙ್ಗೋ • 4. Saccavibhaṅgo
