| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪೇತವತ್ಥು-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Petavatthu-aṭṭhakathā |
೩. ಚೂಳವಗ್ಗೋ
3. Cūḷavaggo
೧. ಅಭಿಜ್ಜಮಾನಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ
1. Abhijjamānapetavatthuvaṇṇanā
ಅಭಿಜ್ಜಮಾನೇ ವಾರಿಮ್ಹೀತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥರಿ ವೇಳುವನೇ ವಿಹರನ್ತೇ ಅಞ್ಞತರಂ ಲುದ್ದಪೇತಂ ಆರಬ್ಭ ವುತ್ತಂ। ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಕಿರ ಅಪರದಿಸಾಭಾಗೇ ಪಾರಗಙ್ಗಾಯ ವಾಸಭಗಾಮಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಚುನ್ದಟ್ಠಿಲನಾಮಕೇ ಗಾಮೇ ಏಕೋ ಲುದ್ದಕೋ ಅಹೋಸಿ। ಸೋ ಅರಞ್ಞೇ ಮಿಗೇ ವಧಿತ್ವಾ ವರಮಂಸಂ ಅಙ್ಗಾರೇ ಪಚಿತ್ವಾ ಖಾದಿತ್ವಾ ಅವಸೇಸಂ ಪಣ್ಣಪುಟೇ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಕಾಜೇನ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಾಮಂ ಆಗಚ್ಛತಿ। ತಂ ಬಾಲದಾರಕಾ ಗಾಮದ್ವಾರೇ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಮಂಸಂ ಮೇ ದೇಹಿ, ಮಂಸಂ ಮೇ ದೇಹೀ’’ತಿ ಹತ್ಥೇ ಪಸಾರೇತ್ವಾ ಉಪಧಾವನ್ತಿ। ಸೋ ತೇಸಂ ಥೋಕಂ ಥೋಕಂ ಮಂಸಂ ದೇತಿ। ಅಥೇಕದಿವಸಂ ಮಂಸಂ ಅಲಭಿತ್ವಾ ಉದ್ದಾಲಕಪುಪ್ಫಂ ಪಿಳನ್ಧಿತ್ವಾ ಬಹುಞ್ಚ ಹತ್ಥೇನ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಾಮಂ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ತಂ ದಾರಕಾ ಗಾಮದ್ವಾರೇ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಮಂಸಂ ಮೇ ದೇಹಿ, ಮಂಸಂ ಮೇ ದೇಹೀ’’ತಿ ಹತ್ಥೇ ಪಸಾರೇತ್ವಾ ಉಪಧಾವಿಂಸು। ಸೋ ತೇಸಂ ಏಕೇಕಂ ಪುಪ್ಫಮಞ್ಜರಿಂ ಅದಾಸಿ।
Abhijjamānevārimhīti idaṃ satthari veḷuvane viharante aññataraṃ luddapetaṃ ārabbha vuttaṃ. Bārāṇasiyaṃ kira aparadisābhāge pāragaṅgāya vāsabhagāmaṃ atikkamitvā cundaṭṭhilanāmake gāme eko luddako ahosi. So araññe mige vadhitvā varamaṃsaṃ aṅgāre pacitvā khāditvā avasesaṃ paṇṇapuṭe bandhitvā kājena gahetvā gāmaṃ āgacchati. Taṃ bāladārakā gāmadvāre disvā ‘‘maṃsaṃ me dehi, maṃsaṃ me dehī’’ti hatthe pasāretvā upadhāvanti. So tesaṃ thokaṃ thokaṃ maṃsaṃ deti. Athekadivasaṃ maṃsaṃ alabhitvā uddālakapupphaṃ piḷandhitvā bahuñca hatthena gahetvā gāmaṃ gacchantaṃ taṃ dārakā gāmadvāre disvā ‘‘maṃsaṃ me dehi, maṃsaṃ me dehī’’ti hatthe pasāretvā upadhāviṃsu. So tesaṃ ekekaṃ pupphamañjariṃ adāsi.
ಅಥ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ಪೇತೇಸು ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ನಗ್ಗೋ ವಿರೂಪರೂಪೋ ಭಯಾನಕದಸ್ಸನೋ ಸುಪಿನೇಪಿ ಅನ್ನಪಾನಂ ಅಜಾನನ್ತೋ ಸೀಸೇ ಆಬನ್ಧಿತಉದ್ದಾಲಕಕುಸುಮಮಾಲಾಕಲಾಪೋ ‘‘ಚುನ್ದಟ್ಠಿಲಾಯಂ ಞಾತಕಾನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಕಿಞ್ಚಿ ಲಭಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಗಙ್ಗಾಯ ಉದಕೇ ಅಭಿಜ್ಜಮಾನೇ ಪಟಿಸೋತಂ ಪದಸಾ ಗಚ್ಛತಿ। ತೇನ ಚ ಸಮಯೇನ ಕೋಲಿಯೋ ನಾಮ ರಞ್ಞೋ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರಸ್ಸ ಮಹಾಮತ್ತೋ ಕುಪಿತಂ ಪಚ್ಚನ್ತಂ ವೂಪಸಮೇತ್ವಾ ಪಟಿನಿವತ್ತೇನ್ತೋ ಹತ್ಥಿಅಸ್ಸಾದಿಪರಿವಾರಬಲಂ ಥಲಪಥೇನ ಪೇಸೇತ್ವಾ ಸಯಂ ಗಙ್ಗಾಯ ನದಿಯಾ ಅನುಸೋತಂ ನಾವಾಯ ಆಗಚ್ಛನ್ತೋ ತಂ ಪೇತಂ ತಥಾ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ –
Atha aparena samayena kālaṃ katvā petesu nibbatto naggo virūparūpo bhayānakadassano supinepi annapānaṃ ajānanto sīse ābandhitauddālakakusumamālākalāpo ‘‘cundaṭṭhilāyaṃ ñātakānaṃ santike kiñci labhissāmī’’ti gaṅgāya udake abhijjamāne paṭisotaṃ padasā gacchati. Tena ca samayena koliyo nāma rañño bimbisārassa mahāmatto kupitaṃ paccantaṃ vūpasametvā paṭinivattento hatthiassādiparivārabalaṃ thalapathena pesetvā sayaṃ gaṅgāya nadiyā anusotaṃ nāvāya āgacchanto taṃ petaṃ tathā gacchantaṃ disvā pucchanto –
೩೮೭.
387.
‘‘ಅಭಿಜ್ಜಮಾನೇ ವಾರಿಮ್ಹಿ, ಗಙ್ಗಾಯ ಇಧ ಗಚ್ಛಸಿ।
‘‘Abhijjamāne vārimhi, gaṅgāya idha gacchasi;
ನಗ್ಗೋ ಪುಬ್ಬದ್ಧಪೇತೋವ, ಮಾಲಧಾರೀ ಅಲಙ್ಕತೋ।
Naggo pubbaddhapetova, māladhārī alaṅkato;
ಕುಹಿಂ ಗಮಿಸ್ಸಸಿ ಪೇತ, ಕತ್ಥ ವಾಸೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ॥ –
Kuhiṃ gamissasi peta, kattha vāso bhavissatī’’ti. –
ಗಾಥಮಾಹ। ತತ್ಥ ಅಭಿಜ್ಜಮಾನೇತಿ ಪದನಿಕ್ಖೇಪೇನ ಅಭಿಜ್ಜಮಾನೇ ಸಙ್ಘಾತೇ, ವಾರಿಮ್ಹಿ ಗಙ್ಗಾಯಾತಿ ಗಙ್ಗಾಯ ನದಿಯಾ ಉದಕೇ। ಇಧಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ। ಪುಬ್ಬದ್ಧಪೇತೋವಾತಿ ಕಾಯಸ್ಸ ಪುರಿಮದ್ಧೇನ ಅಪೇತೋ ವಿಯ ಅಪೇತಯೋನಿಕೋ ದೇವಪುತ್ತೋ ವಿಯ। ಕಥಂ? ಮಾಲಧಾರೀ ಅಲಙ್ಕತೋತಿ, ಮಾಲಾಹಿ ಪಿಳನ್ಧಿತ್ವಾ ಅಲಙ್ಕತಸೀಸಗ್ಗೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕತ್ಥ ವಾಸೋ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಕತರಸ್ಮಿಂ ಗಾಮೇ ದೇಸೇ ವಾ ತುಯ್ಹಂ ನಿವಾಸೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ತಂ ಕಥೇಹೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
Gāthamāha. Tattha abhijjamāneti padanikkhepena abhijjamāne saṅghāte, vārimhi gaṅgāyāti gaṅgāya nadiyā udake. Idhāti imasmiṃ ṭhāne. Pubbaddhapetovāti kāyassa purimaddhena apeto viya apetayoniko devaputto viya. Kathaṃ? Māladhārī alaṅkatoti, mālāhi piḷandhitvā alaṅkatasīsaggoti attho. Kattha vāso bhavissatīti katarasmiṃ gāme dese vā tuyhaṃ nivāso bhavissati, taṃ kathehīti attho.
ಇದಾನಿ ಯಂ ತದಾ ತೇನ ಪೇತೇನ ಕೋಲಿಯೇನ ಚ ವುತ್ತಂ, ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಸಙ್ಗೀತಿಕಾರಾ –
Idāni yaṃ tadā tena petena koliyena ca vuttaṃ, taṃ dassetuṃ saṅgītikārā –
೩೮೮.
388.
‘‘ಚುನ್ದಟ್ಠಿಲಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ಪೇತೋ ಸೋ ಇತಿ ಭಾಸತಿ।
‘‘Cundaṭṭhilaṃ gamissāmi, peto so iti bhāsati;
ಅನ್ತರೇ ವಾಸಭಗಾಮಂ, ಬಾರಾಣಸಿಞ್ಚ ಸನ್ತಿಕೇ॥
Antare vāsabhagāmaṃ, bārāṇasiñca santike.
೩೮೯.
389.
‘‘ತಞ್ಚ ದಿಸ್ವಾ ಮಹಾಮತ್ತೋ, ಕೋಲಿಯೋ ಇತಿ ವಿಸ್ಸುತೋ।
‘‘Tañca disvā mahāmatto, koliyo iti vissuto;
ಸತ್ತುಂ ಭತ್ತಞ್ಚ ಪೇತಸ್ಸ, ಪೀತಕಞ್ಚ ಯುಗಂ ಅದಾ॥
Sattuṃ bhattañca petassa, pītakañca yugaṃ adā.
೩೯೦.
390.
‘‘ನಾವಾಯ ತಿಟ್ಠಮಾನಾಯ, ಕಪ್ಪಕಸ್ಸ ಅದಾಪಯಿ।
‘‘Nāvāya tiṭṭhamānāya, kappakassa adāpayi;
ಕಪ್ಪಕಸ್ಸ ಪದಿನ್ನಮ್ಹಿ, ಠಾನೇ ಪೇತಸ್ಸ ದಿಸ್ಸಥ॥
Kappakassa padinnamhi, ṭhāne petassa dissatha.
೩೯೧.
391.
‘‘ತತೋ ಸುವತ್ಥವಸನೋ, ಮಾಲಧಾರೀ ಅಲಙ್ಕತೋ।
‘‘Tato suvatthavasano, māladhārī alaṅkato;
ಠಾನೇ ಠಿತಸ್ಸ ಪೇತಸ್ಸ, ದಕ್ಖಿಣಾ ಉಪಕಪ್ಪಥ।
Ṭhāne ṭhitassa petassa, dakkhiṇā upakappatha;
ತಸ್ಮಾ ದಜ್ಜೇಥ ಪೇತಾನಂ, ಅನುಕಮ್ಪಾಯ ಪುನಪ್ಪುನ’’ನ್ತಿ॥ – ಗಾಥಾಯೋ ಅವೋಚುಂ।
Tasmā dajjetha petānaṃ, anukampāya punappuna’’nti. – gāthāyo avocuṃ;
೩೮೮. ತತ್ಥ ಚುನ್ದಟ್ಠಿಲನ್ತಿ ಏವಂನಾಮಕಂ ಗಾಮಂ। ಅನ್ತರೇ ವಾಸಭಗಾಮಂ, ಬಾರಾಣಸಿಞ್ಚ ಸನ್ತಿಕೇತಿ ವಾಸಭಗಾಮಸ್ಸ ಚ ಬಾರಾಣಸಿಯಾ ಚ ವೇಮಜ್ಝೇ। ಅನ್ತರಾ-ಸದ್ದಯೋಗೇನ ಹೇತಂ ಸಾಮ್ಯತ್ಥೇ ಉಪಯೋಗವಚನಂ। ಬಾರಾಣಸಿಯಾ ಸನ್ತಿಕೇ ಹಿ ಸೋ ಗಾಮೋತಿ। ಅಯಞ್ಹೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ – ಅನ್ತರೇ ವಾಸಭಗಾಮಸ್ಸ ಚ ಬಾರಾಣಸಿಯಾ ಚ ಯೋ ಚುನ್ದಟ್ಠಿಲನಾಮಕೋ ಗಾಮೋ ಬಾರಾಣಸಿಯಾ ಅವಿದೂರೇ, ತಂ ಗಾಮಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀತಿ।
388. Tattha cundaṭṭhilanti evaṃnāmakaṃ gāmaṃ. Antare vāsabhagāmaṃ, bārāṇasiñca santiketi vāsabhagāmassa ca bārāṇasiyā ca vemajjhe. Antarā-saddayogena hetaṃ sāmyatthe upayogavacanaṃ. Bārāṇasiyā santike hi so gāmoti. Ayañhettha attho – antare vāsabhagāmassa ca bārāṇasiyā ca yo cundaṭṭhilanāmako gāmo bārāṇasiyā avidūre, taṃ gāmaṃ gamissāmīti.
೩೮೯. ಕೋಲಿಯೋ ಇತಿ ವಿಸ್ಸುತೋತಿ ಕೋಲಿಯೋತಿ ಏವಂಪಕಾಸಿತನಾಮೋ। ಸತ್ತುಂ ಭತ್ತಞ್ಚಾತಿ ಸತ್ತುಞ್ಚೇವ ಭತ್ತಞ್ಚ। ಪೀತಕಞ್ಚ ಯುಗಂ ಅದಾತಿ ಪೀತಕಂ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಂ ಏಕಂ ವತ್ಥಯುಗಞ್ಚ ಅದಾಸಿ।
389.Koliyo iti vissutoti koliyoti evaṃpakāsitanāmo. Sattuṃ bhattañcāti sattuñceva bhattañca. Pītakañca yugaṃ adāti pītakaṃ suvaṇṇavaṇṇaṃ ekaṃ vatthayugañca adāsi.
೩೯೦. ಕದಾ ಅದಾಸೀತಿ ಚೇ ಆಹ ನಾವಾಯ ತಿಟ್ಠಮಾನಾಯ। ಕಪ್ಪಕಸ್ಸ ಅದಾಪಯೀತಿ ಗಚ್ಛನ್ತಿಂ ನಾವಂ ಠಪೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ಏಕಸ್ಸ ನ್ಹಾಪಿತಸ್ಸ ಉಪಾಸಕಸ್ಸ ದಾಪೇಸಿ , ದಿನ್ನಮ್ಹಿ ವತ್ಥಯುಗೇತಿ ಯೋಜನಾ। ಠಾನೇತಿ ಠಾನಸೋ ತಙ್ಖಣಞ್ಞೇವ। ಪೇತಸ್ಸ ದಿಸ್ಸಥಾತಿ ಪೇತಸ್ಸ ಸರೀರೇ ಪಞ್ಞಾಯಿತ್ಥ, ತಸ್ಸ ನಿವಾಸನಪಾರುಪನವತ್ಥಂ ಸಮ್ಪಜ್ಜಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ತತೋ ಸುವತ್ಥವಸನೋ, ಮಾಲಧಾರೀ ಅಲಙ್ಕತೋ’’ತಿ, ಸುವತ್ಥವಸನೋ ಮಾಲಾಭರಣೇಹಿ ಸುಮಣ್ಡಿತಪಸಾಧಿತೋ। ಠಾನೇ ಠಿತಸ್ಸ ಪೇತಸ್ಸ, ದಕ್ಖಿಣಾ ಉಪಕಪ್ಪಥಾತಿ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಟ್ಠಾನೇ ಠಿತಾ ಪನೇಸಾ ದಕ್ಖಿಣಾ ತಸ್ಸ ಪೇತಸ್ಸ ಯಸ್ಮಾ ಉಪಕಪ್ಪತಿ, ವಿನಿಯೋಗಂ ಅಗಮಾಸಿ। ತಸ್ಮಾ ದಜ್ಜೇಥ ಪೇತಾನಂ, ಅನುಕಮ್ಪಾಯ ಪುನಪ್ಪುನನ್ತಿ ಪೇತಾನಂ ಅನುಕಮ್ಪಾಯ ಪೇತೇ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಪುನಪ್ಪುನಂ ದಕ್ಖಿಣಂ ದದೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
390. Kadā adāsīti ce āha nāvāya tiṭṭhamānāya. Kappakassa adāpayīti gacchantiṃ nāvaṃ ṭhapetvā tattha ekassa nhāpitassa upāsakassa dāpesi , dinnamhi vatthayugeti yojanā. Ṭhāneti ṭhānaso taṅkhaṇaññeva. Petassa dissathāti petassa sarīre paññāyittha, tassa nivāsanapārupanavatthaṃ sampajji. Tenāha ‘‘tato suvatthavasano, māladhārī alaṅkato’’ti, suvatthavasano mālābharaṇehi sumaṇḍitapasādhito. Ṭhāne ṭhitassa petassa, dakkhiṇā upakappathāti dakkhiṇeyyaṭṭhāne ṭhitā panesā dakkhiṇā tassa petassa yasmā upakappati, viniyogaṃ agamāsi. Tasmā dajjetha petānaṃ, anukampāya punappunanti petānaṃ anukampāya pete uddissa punappunaṃ dakkhiṇaṃ dadeyyāti attho.
ಅಥ ಸೋ ಕೋಲಿಯಮಹಾಮತ್ತೋ ತಂ ಪೇತಂ ಅನುಕಮ್ಪಮಾನೋ ದಾನವಿಧಿಂ ಸಮ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಅನುಸೋತಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಸೂರಿಯೇ ಉಗ್ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಬಾರಾಣಸಿಂ ಸಮ್ಪಾಪುಣಿ। ಭಗವಾ ಚ ತೇಸಂ ಅನುಗ್ಗಹತ್ಥಂ ಆಕಾಸೇನ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಗಙ್ಗಾತೀರೇ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ಕೋಲಿಯಮಹಾಮತ್ತೋಪಿ ನಾವಾತೋ ಓತರಿತ್ವಾ ಹಟ್ಠಪಹಟ್ಠೋ ಭಗವನ್ತಂ ನಿಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಧಿವಾಸೇಥ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಅಜ್ಜತನಾಯ ಭತ್ತಂ ಅನುಕಮ್ಪಂ ಉಪಾದಾಯಾ’’ತಿ। ಅಧಿವಾಸೇಸಿ ಭಗವಾ ತುಣ್ಹೀಭಾವೇನ। ಸೋ ಭಗವತೋ ಅಧಿವಾಸನಂ ವಿದಿತ್ವಾ ತಾವದೇವ ರಮಣೀಯೇ ಭೂಮಿಭಾಗೇ ಮಹನ್ತಂ ಸಾಖಾಮಣ್ಡಪಂ ಉಪರಿ ಚತೂಸು ಚ ಪಸ್ಸೇಸು ನಾನಾವಿರಾಗವಣ್ಣವಿಚಿತ್ತವಿವಿಧವಸನಸಮಲಙ್ಕತಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ಭಗವತೋ ಆಸನಂ ಪಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಅದಾಸಿ। ನಿಸೀದಿ ಭಗವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ।
Atha so koliyamahāmatto taṃ petaṃ anukampamāno dānavidhiṃ sampādetvā anusotaṃ āgantvā sūriye uggacchante bārāṇasiṃ sampāpuṇi. Bhagavā ca tesaṃ anuggahatthaṃ ākāsena āgantvā gaṅgātīre aṭṭhāsi. Koliyamahāmattopi nāvāto otaritvā haṭṭhapahaṭṭho bhagavantaṃ nimantesi – ‘‘adhivāsetha me, bhante, bhagavā ajjatanāya bhattaṃ anukampaṃ upādāyā’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena. So bhagavato adhivāsanaṃ viditvā tāvadeva ramaṇīye bhūmibhāge mahantaṃ sākhāmaṇḍapaṃ upari catūsu ca passesu nānāvirāgavaṇṇavicittavividhavasanasamalaṅkataṃ kāretvā tattha bhagavato āsanaṃ paññāpetvā adāsi. Nisīdi bhagavā paññatte āsane.
ಅಥ ಸೋ ಮಹಾಮತ್ತೋ ಭಗವನ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಗನ್ಧಪುಪ್ಫಾದೀಹಿ ಪೂಜೇತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೇಟ್ಠಾ ಅತ್ತನೋ ವುತ್ತವಚನಂ ಪೇತಸ್ಸ ಚ ಪಟಿವಚನಂ ಭಗವತೋ ಆರೋಚೇಸಿ। ಭಗವಾ ‘‘ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ ಆಗಚ್ಛತೂ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇಸಿ। ಚಿನ್ತಿತಸಮನನ್ತರಮೇವ ಬುದ್ಧಾನುಭಾವಸಞ್ಚೋದಿತೋ ಸುವಣ್ಣಹಂಸಗಣೋ ವಿಯ ಧತರಟ್ಠಹಂಸರಾಜಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ ಧಮ್ಮರಾಜಂ ಸಮ್ಪರಿವಾರೇಸಿ। ತಾವದೇವ ಮಹಾಜನೋ ಸನ್ನಿಪತಿ ‘‘ಉಳಾರಾ ಧಮ್ಮದೇಸನಾ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಮಹಾಮತ್ತೋ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ಪಣೀತೇನ ಖಾದನೀಯೇನ ಭೋಜನೀಯೇನ ಸನ್ತಪ್ಪೇಸಿ। ಭಗವಾ ಕತಭತ್ತಕಿಚ್ಚೋ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಅನುಕಮ್ಪಾಯ ‘‘ಬಾರಾಣಸಿಸಮೀಪಗಾಮವಾಸಿನೋ ಸನ್ನಿಪತನ್ತೂ’’ತಿ ಅಧಿಟ್ಠಾಸಿ। ಸಬ್ಬೇ ಚ ತೇ ಇದ್ಧಿಬಲೇನ ಮಹಾಜನಾ ಸನ್ನಿಪತಿಂಸು, ಉಳಾರೇ ಚಸ್ಸ ಪೇತೇ ಪಾಕಟೇ ಅಕಾಸಿ। ತೇಸು ಕೇಚಿ ಛಿನ್ನಭಿನ್ನಪಿಲೋತಿಕಖಣ್ಡಧರಾ, ಕೇಚಿ ಅತ್ತನೋ ಕೇಸೇಹೇವ ಪಟಿಚ್ಛಾದಿತಕೋಪಿನಾ, ಕೇಚಿ ನಗ್ಗಾ ಯಥಾಜಾತರೂಪಾ ಖುಪ್ಪಿಪಾಸಾಭಿಭೂತಾ ತಚಪರಿಯೋನದ್ಧಾ ಅಟ್ಠಿಮತ್ತಸರೀರಾ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಪರಿಬ್ಭಮನ್ತಾ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಪಚ್ಚಕ್ಖತೋ ಪಞ್ಞಾಯಿಂಸು।
Atha so mahāmatto bhagavantaṃ upasaṅkamitvā gandhapupphādīhi pūjetvā vanditvā ekamantaṃ nisinno heṭṭhā attano vuttavacanaṃ petassa ca paṭivacanaṃ bhagavato ārocesi. Bhagavā ‘‘bhikkhusaṅgho āgacchatū’’ti cintesi. Cintitasamanantarameva buddhānubhāvasañcodito suvaṇṇahaṃsagaṇo viya dhataraṭṭhahaṃsarājaṃ bhikkhusaṅgho dhammarājaṃ samparivāresi. Tāvadeva mahājano sannipati ‘‘uḷārā dhammadesanā bhavissatī’’ti. Taṃ disvā pasannamānaso mahāmatto buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena santappesi. Bhagavā katabhattakicco mahājanassa anukampāya ‘‘bārāṇasisamīpagāmavāsino sannipatantū’’ti adhiṭṭhāsi. Sabbe ca te iddhibalena mahājanā sannipatiṃsu, uḷāre cassa pete pākaṭe akāsi. Tesu keci chinnabhinnapilotikakhaṇḍadharā, keci attano keseheva paṭicchāditakopinā, keci naggā yathājātarūpā khuppipāsābhibhūtā tacapariyonaddhā aṭṭhimattasarīrā ito cito ca paribbhamantā mahājanassa paccakkhato paññāyiṃsu.
ಅಥ ಭಗವಾ ತಥಾರೂಪಂ ಇದ್ಧಾಭಿಸಙ್ಖಾರಂ ಅಭಿಸಙ್ಖಾಸಿ, ಯಥಾ ತೇ ಏಕಜ್ಝಂ ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ ಅತ್ತನಾ ಕತಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಪವೇದೇಸುಂ। ತಮತ್ಥಂ ದೀಪೇನ್ತಾ ಸಙ್ಗೀತಿಕಾರಾ –
Atha bhagavā tathārūpaṃ iddhābhisaṅkhāraṃ abhisaṅkhāsi, yathā te ekajjhaṃ sannipatitvā attanā kataṃ pāpakammaṃ mahājanassa pavedesuṃ. Tamatthaṃ dīpentā saṅgītikārā –
೩೯೨.
392.
‘‘ಸಾತುನ್ನವಸನಾ ಏಕೇ, ಅಞ್ಞೇ ಕೇಸನಿವಾಸನಾ।
‘‘Sātunnavasanā eke, aññe kesanivāsanā;
ಪೇತಾ ಭತ್ತಾಯ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಪಕ್ಕಮನ್ತಿ ದಿಸೋದಿಸಂ॥
Petā bhattāya gacchanti, pakkamanti disodisaṃ.
೩೯೩.
393.
‘‘ದೂರೇ ಏಕೇ ಪಧಾವಿತ್ವಾ, ಅಲದ್ಧಾವ ನಿವತ್ತರೇ।
‘‘Dūre eke padhāvitvā, aladdhāva nivattare;
ಛಾತಾ ಪಮುಚ್ಛಿತಾ ಭನ್ತಾ, ಭೂಮಿಯಂ ಪಟಿಸುಮ್ಭಿತಾ॥
Chātā pamucchitā bhantā, bhūmiyaṃ paṭisumbhitā.
೩೯೪.
394.
‘‘ಕೇಚಿ ತತ್ಥ ಪಪತಿತ್ವಾ, ಭೂಮಿಯಂ ಪಟಿಸುಮ್ಭಿತಾ।
‘‘Keci tattha papatitvā, bhūmiyaṃ paṭisumbhitā;
ಪುಬ್ಬೇ ಅಕತಕಲ್ಯಾಣಾ, ಅಗ್ಗಿದಡ್ಢಾವ ಆತಪೇ॥
Pubbe akatakalyāṇā, aggidaḍḍhāva ātape.
೩೯೫.
395.
‘‘ಮಯಂ ಪುಬ್ಬೇ ಪಾಪಧಮ್ಮಾ, ಘರಣೀ ಕುಲಮಾತರೋ।
‘‘Mayaṃ pubbe pāpadhammā, gharaṇī kulamātaro;
ಸನ್ತೇಸು ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮೇಸು, ದೀಪಂ ನಾಕಮ್ಹ ಅತ್ತನೋ॥
Santesu deyyadhammesu, dīpaṃ nākamha attano.
೩೯೬.
396.
‘‘ಪಹೂತಂ ಅನ್ನಪಾನಮ್ಪಿ, ಅಪಿಸ್ಸು ಅವಕಿರೀಯತಿ।
‘‘Pahūtaṃ annapānampi, apissu avakirīyati;
ಸಮ್ಮಗ್ಗತೇ ಪಬ್ಬಜಿತೇ, ನ ಚ ಕಿಞ್ಚಿ ಅದಮ್ಹಸೇ॥
Sammaggate pabbajite, na ca kiñci adamhase.
೩೯೭.
397.
‘‘ಅಕಮ್ಮಕಾಮಾ ಅಲಸಾ, ಸಾದುಕಾಮಾ ಮಹಗ್ಘಸಾ।
‘‘Akammakāmā alasā, sādukāmā mahagghasā;
ಆಲೋಪಪಿಣ್ಡದಾತಾರೋ, ಪಟಿಗ್ಗಹೇ ಪರಿಭಾಸಿಮ್ಹಸೇ॥
Ālopapiṇḍadātāro, paṭiggahe paribhāsimhase.
೩೯೮.
398.
‘‘ತೇ ಘರಾ ತಾ ಚ ದಾಸಿಯೋ, ತಾನೇವಾಭರಣಾನಿ ನೋ।
‘‘Te gharā tā ca dāsiyo, tānevābharaṇāni no;
ತೇ ಅಞ್ಞೇ ಪರಿಚಾರೇನ್ತಿ, ಮಯಂ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಭಾಗಿನೋ॥
Te aññe paricārenti, mayaṃ dukkhassa bhāgino.
೩೯೯.
399.
‘‘ವೇಣೀ ವಾ ಅವಞ್ಞಾ ಹೋನ್ತಿ, ರಥಕಾರೀ ಚ ದುಬ್ಭಿಕಾ।
‘‘Veṇī vā avaññā honti, rathakārī ca dubbhikā;
ಚಣ್ಡಾಲೀ ಕಪಣಾ ಹೋನ್ತಿ, ಕಪ್ಪಕಾ ಚ ಪುನಪ್ಪುನಂ॥
Caṇḍālī kapaṇā honti, kappakā ca punappunaṃ.
೪೦೦.
400.
‘‘ಯಾನಿ ಯಾನಿ ನಿಹೀನಾನಿ, ಕುಲಾನಿ ಕಪಣಾನಿ ಚ।
‘‘Yāni yāni nihīnāni, kulāni kapaṇāni ca;
ತೇಸು ತೇಸ್ವೇವ ಜಾಯನ್ತಿ, ಏಸಾ ಮಚ್ಛರಿನೋ ಗತಿ॥
Tesu tesveva jāyanti, esā maccharino gati.
೪೦೧.
401.
‘‘ಪುಬ್ಬೇ ಚ ಕತಕಲ್ಯಾಣಾ, ದಾಯಕಾ ವೀತಮಚ್ಛರಾ।
‘‘Pubbe ca katakalyāṇā, dāyakā vītamaccharā;
ಸಗ್ಗಂ ತೇ ಪರಿಪೂರೇನ್ತಿ, ಓಭಾಸೇನ್ತಿ ಚ ನನ್ದನಂ॥
Saggaṃ te paripūrenti, obhāsenti ca nandanaṃ.
೪೦೨.
402.
‘‘ವೇಜಯನ್ತೇ ಚ ಪಾಸಾದೇ, ರಮಿತ್ವಾ ಕಾಮಕಾಮಿನೋ।
‘‘Vejayante ca pāsāde, ramitvā kāmakāmino;
ಉಚ್ಚಾಕುಲೇಸು ಜಾಯನ್ತಿ, ಸಭೋಗೇಸು ತತೋ ಚುತಾ॥
Uccākulesu jāyanti, sabhogesu tato cutā.
೪೦೩.
403.
‘‘ಕೂಟಾಗಾರೇ ಚ ಪಾಸಾದೇ, ಪಲ್ಲಙ್ಕೇ ಪೋನಕತ್ಥತೇ।
‘‘Kūṭāgāre ca pāsāde, pallaṅke ponakatthate;
ಬೀಜಿತಙ್ಗಾ ಮೋರಹತ್ಥೇಹಿ, ಕುಲೇ ಜಾತಾ ಯಸಸ್ಸಿನೋ॥
Bījitaṅgā morahatthehi, kule jātā yasassino.
೪೦೪.
404.
‘‘ಅಙ್ಕತೋ ಅಙ್ಕಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಮಾಲಧಾರೀ ಅಲಙ್ಕತಾ।
‘‘Aṅkato aṅkaṃ gacchanti, māladhārī alaṅkatā;
ಧಾತಿಯೋ ಉಪತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ಸಾಯಂ ಪಾತಂ ಸುಖೇಸಿನೋ॥
Dhātiyo upatiṭṭhanti, sāyaṃ pātaṃ sukhesino.
೪೦೫.
405.
‘‘ನಯಿದಂ ಅಕತಪುಞ್ಞಾನಂ, ಕತಪುಞ್ಞಾನಮೇವಿದಂ।
‘‘Nayidaṃ akatapuññānaṃ, katapuññānamevidaṃ;
ಅಸೋಕಂ ನನ್ದನಂ ರಮ್ಮಂ, ತಿದಸಾನಂ ಮಹಾವನಂ॥
Asokaṃ nandanaṃ rammaṃ, tidasānaṃ mahāvanaṃ.
೪೦೬.
406.
‘‘ಸುಖಂ ಅಕತಪುಞ್ಞಾನಂ, ಇಧ ನತ್ಥಿ ಪರತ್ಥ ಚ।
‘‘Sukhaṃ akatapuññānaṃ, idha natthi parattha ca;
ಸುಖಞ್ಚ ಕತಪುಞ್ಞಾನಂ, ಇಧ ಚೇವ ಪರತ್ಥ ಚ॥
Sukhañca katapuññānaṃ, idha ceva parattha ca.
೪೦೭.
407.
‘‘ತೇಸಂ ಸಹಬ್ಯಕಾಮಾನಂ, ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಕುಸಲಂ ಬಹುಂ।
‘‘Tesaṃ sahabyakāmānaṃ, kattabbaṃ kusalaṃ bahuṃ;
ಕತಪುಞ್ಞಾ ಹಿ ಮೋದನ್ತಿ, ಸಗ್ಗೇ ಭೋಗಸಮಙ್ಗಿನೋ’’ತಿ॥ – ಗಾಥಾಯೋ ಅವೋಚುಂ।
Katapuññā hi modanti, sagge bhogasamaṅgino’’ti. – gāthāyo avocuṃ;
೩೯೨. ತತ್ಥ ಸಾತುನ್ನವಸನಾತಿ ಛಿನ್ನಭಿನ್ನಪಿಲೋತಿಕಖಣ್ಡನಿವಾಸನಾ। ಏಕೇತಿ ಏಕಚ್ಚೇ। ಕೇಸನಿವಾಸನಾತಿ ಕೇಸೇಹೇವ ಪಟಿಚ್ಛಾದಿತಕೋಪಿನಾ। ಭತ್ತಾಯ ಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ ‘‘ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಇತೋ ಗತಾ ಯತ್ಥ ವಾ ತತ್ಥ ವಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಉಚ್ಛಿಟ್ಠಭತ್ತಂ ವಾ ವಮಿತಭತ್ತಂ ವಾ ಗಬ್ಭಮಲಾದಿಕಂ ವಾ ಲಭೇಯ್ಯಾಮಾ’’ತಿ ಕತ್ಥಚಿದೇವ ಅಟ್ಠತ್ವಾ ಘಾಸತ್ಥಾಯ ಗಚ್ಛನ್ತಿ। ಪಕ್ಕಮನ್ತಿ ದಿಸೋದಿಸನ್ತಿ ದಿಸತೋ ದಿಸಂ ಅನೇಕಯೋಜನನ್ತರಿಕಂ ಠಾನಂ ಪಕ್ಕಮನ್ತಿ।
392. Tattha sātunnavasanāti chinnabhinnapilotikakhaṇḍanivāsanā. Eketi ekacce. Kesanivāsanāti keseheva paṭicchāditakopinā. Bhattāya gacchantīti ‘‘appeva nāma ito gatā yattha vā tattha vā kiñci ucchiṭṭhabhattaṃ vā vamitabhattaṃ vā gabbhamalādikaṃ vā labheyyāmā’’ti katthacideva aṭṭhatvā ghāsatthāya gacchanti. Pakkamanti disodisanti disato disaṃ anekayojanantarikaṃ ṭhānaṃ pakkamanti.
೩೯೩. ದೂರೇತಿ ದೂರೇವ ಠಾನೇ। ಏಕೇತಿ ಏಕಚ್ಚೇ ಪೇತಾ। ಪಧಾವಿತ್ವಾತಿ ಘಾಸತ್ಥಾಯ ಉಪಧಾವಿತ್ವಾ। ಅಲದ್ಧಾವ ನಿವತ್ತರೇತಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಘಾಸಂ ವಾ ಪಾನೀಯಂ ವಾ ಅಲಭಿತ್ವಾ ಏವ ನಿವತ್ತನ್ತಿ। ಪಮುಚ್ಛಿತಾತಿ ಖುಪ್ಪಿಪಾಸಾದಿದುಕ್ಖೇನ ಸಞ್ಜಾತಮುಚ್ಛಾ। ಭನ್ತಾತಿ ಪರಿಬ್ಭಮನ್ತಾ। ಭೂಮಿಯಂ ಪಟಿಸುಮ್ಭಿತಾತಿ ತಾಯ ಏವ ಮುಚ್ಛಾಯ ಉಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ಠತ್ವಾ ಅವಕ್ಖಿತ್ತಮತ್ತಿಕಾಪಿಣ್ಡಾ ವಿಯ ವಿಸ್ಸುಸ್ಸಿತ್ವಾ ಪಥವಿಯಂ ಪತಿತಾ।
393.Dūreti dūreva ṭhāne. Eketi ekacce petā. Padhāvitvāti ghāsatthāya upadhāvitvā. Aladdhāva nivattareti kiñci ghāsaṃ vā pānīyaṃ vā alabhitvā eva nivattanti. Pamucchitāti khuppipāsādidukkhena sañjātamucchā. Bhantāti paribbhamantā. Bhūmiyaṃ paṭisumbhitāti tāya eva mucchāya uppattiyā ṭhatvā avakkhittamattikāpiṇḍā viya vissussitvā pathaviyaṃ patitā.
೩೯೪. ತತ್ಥಾತಿ ಗತಟ್ಠಾನೇ। ಭೂಮಿಯಂ ಪಟಿಸುಮ್ಭಿತಾತಿ ಪಪಾತೇ ಪತಿತಾ ವಿಯ ಜಿಘಚ್ಛಾದಿದುಕ್ಖೇನ ಠಾತುಂ ಅಸಮತ್ಥಭಾವೇನ ಭೂಮಿಯಂ ಪತಿತಾ, ತತ್ಥ ವಾ ಗತಟ್ಠಾನೇ ಘಾಸಾದೀನಂ ಅಲಾಭೇನ ಛಿನ್ನಾಸಾ ಹುತ್ವಾ ಕೇನಚಿ ಪಟಿಮುಖಂ ಸುಮ್ಭಿತಾ ಪೋಥಿತಾ ವಿಯ ಭೂಮಿಯಂ ಪತಿತಾ ಹೋನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪುಬ್ಬೇ ಅಕತಕಲ್ಯಾಣಾತಿ ಪುರಿಮಭವೇ ಅಕತಕುಸಲಾ। ಅಗ್ಗಿದಡ್ಢಾವ ಆತಪೇತಿ ನಿದಾಘಕಾಲೇ ಆತಪಟ್ಠಾನೇ ಅಗ್ಗಿನಾ ದಡ್ಢಾ ವಿಯ, ಖುಪ್ಪಿಪಾಸಗ್ಗಿನಾ ಡಯ್ಹಮಾನಾ ಮಹಾದುಕ್ಖಂ ಅನುಭವನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
394.Tatthāti gataṭṭhāne. Bhūmiyaṃ paṭisumbhitāti papāte patitā viya jighacchādidukkhena ṭhātuṃ asamatthabhāvena bhūmiyaṃ patitā, tattha vā gataṭṭhāne ghāsādīnaṃ alābhena chinnāsā hutvā kenaci paṭimukhaṃ sumbhitā pothitā viya bhūmiyaṃ patitā hontīti attho. Pubbe akatakalyāṇāti purimabhave akatakusalā. Aggidaḍḍhāva ātapeti nidāghakāle ātapaṭṭhāne agginā daḍḍhā viya, khuppipāsagginā ḍayhamānā mahādukkhaṃ anubhavantīti attho.
೩೯೫. ಪುಬ್ಬೇತಿ ಅತೀತಭವೇ। ಪಾಪಧಮ್ಮಾತಿ ಇಸ್ಸುಕೀಮಚ್ಛರೀಆದಿಭಾವೇನ ಲಾಮಕಸಭಾವಾ। ಘರಣೀತಿ ಘರಸಾಮಿನಿಯೋ। ಕುಲಮಾತರೋತಿ ಕುಲದಾರಕಾನಂ ಮಾತರೋ, ಕುಲಪುರಿಸಾನಂ ವಾ ಮಾತರೋ। ದೀಪನ್ತಿ ಪತಿಟ್ಠಂ, ಪುಞ್ಞನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಞ್ಹಿ ಸತ್ತಾನಂ ಸುಗತೀಸು ಪತಿಟ್ಠಾಭಾವತೋ ‘‘ಪತಿಟ್ಠಾ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ನಾಕಮ್ಹಾತಿ ನ ಕರಿಮ್ಹ।
395.Pubbeti atītabhave. Pāpadhammāti issukīmaccharīādibhāvena lāmakasabhāvā. Gharaṇīti gharasāminiyo. Kulamātaroti kuladārakānaṃ mātaro, kulapurisānaṃ vā mātaro. Dīpanti patiṭṭhaṃ, puññanti attho. Tañhi sattānaṃ sugatīsu patiṭṭhābhāvato ‘‘patiṭṭhā’’ti vuccati. Nākamhāti na karimha.
೩೯೬. ಪಹೂತನ್ತಿ ಬಹುಂ। ಅನ್ನಪಾನಮ್ಪೀತಿ ಅನ್ನಞ್ಚ ಪಾನಞ್ಚ। ಅಪಿಸ್ಸು ಅವಕಿರೀಯತೀತಿ ಸೂತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ, ಅಪಿ ಅವಕಿರೀಯತಿ ಛಟ್ಟೀಯತಿ। ಸಮ್ಮಗ್ಗತೇತಿ ಸಮ್ಮಾ ಗತೇ ಸಮ್ಮಾ ಪಟಿಪನ್ನೇ ಸಮ್ಮಾ ಪಟಿಪನ್ನಾಯ। ಪಬ್ಬಜಿತೇತಿ ಪಬ್ಬಜಿತಾಯ। ಸಮ್ಪದಾನೇ ಹಿ ಇದಂ ಭುಮ್ಮವಚನಂ। ಸಮ್ಮಗ್ಗತೇ ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೇ ಸತಿ ಲಬ್ಭಮಾನೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ನ ಚ ಕಿಞ್ಚಿ ಅದಮ್ಹಸೇತಿ ‘‘ಕಿಞ್ಚಿಮತ್ತಮ್ಪಿ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಂ ನಾದಮ್ಹಾ’’ತಿ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರಾಭಿಭೂತಾ ವದನ್ತಿ।
396.Pahūtanti bahuṃ. Annapānampīti annañca pānañca. Apissu avakirīyatīti sūti nipātamattaṃ, api avakirīyati chaṭṭīyati. Sammaggateti sammā gate sammā paṭipanne sammā paṭipannāya. Pabbajiteti pabbajitāya. Sampadāne hi idaṃ bhummavacanaṃ. Sammaggate vā pabbajite sati labbhamāneti attho. Na ca kiñci adamhaseti ‘‘kiñcimattampi deyyadhammaṃ nādamhā’’ti vippaṭisārābhibhūtā vadanti.
೩೯೭. ಅಕಮ್ಮಕಾಮಾತಿ ಸಾಧೂತಿ ಅಕತ್ತಬ್ಬಂ ಕಮ್ಮಂ ಅಕುಸಲಂ ಕಾಮೇನ್ತೀತಿ ಅಕಮ್ಮಕಾಮಾ, ಸಾಧೂಹಿ ವಾ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಕುಸಲಂ ಕಾಮೇನ್ತೀತಿ ಕಮ್ಮಕಾಮಾ, ನ ಕಮ್ಮಕಾಮಾತಿ ಅಕಮ್ಮಕಾಮಾ , ಕುಸಲಧಮ್ಮೇಸು ಅಚ್ಛನ್ದಿಕಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಲಸಾತಿ ಕುಸೀತಾ ಕುಸಲಕಮ್ಮಕರಣೇ ನಿಬ್ಬೀರಿಯಾ। ಸಾದುಕಾಮಾತಿ ಸಾತಮಧುರವತ್ಥುಪಿಯಾ। ಮಹಗ್ಘಸಾತಿ ಮಹಾಭೋಜನಾ, ಉಭಯೇನಾಪಿ ಸುನ್ದರಞ್ಚ ಮಧುರಞ್ಚ ಭೋಜನಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಅತ್ಥಿಕಾನಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಅದತ್ವಾ ಸಯಮೇವ ಭುಞ್ಜಿತಾರೋತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಆಲೋಪಪಿಣ್ಡದಾತಾರೋತಿ ಆಲೋಪಮತ್ತಸ್ಸಪಿ ಭೋಜನಪಿಣ್ಡಸ್ಸ ದಾಯಕಾ। ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಿ ತಸ್ಸ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹನಕೇ। ಪರಿಭಾಸಿಮ್ಹಸೇತಿ ಪರಿಭವಂ ಕರೋನ್ತಾ ಭಾಸಿಮ್ಹ, ಅವಮಞ್ಞಿಮ್ಹ ಉಪ್ಪಣ್ಡಿಮ್ಹಾ ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
397.Akammakāmāti sādhūti akattabbaṃ kammaṃ akusalaṃ kāmentīti akammakāmā, sādhūhi vā kattabbaṃ kusalaṃ kāmentīti kammakāmā, na kammakāmāti akammakāmā , kusaladhammesu acchandikāti attho. Alasāti kusītā kusalakammakaraṇe nibbīriyā. Sādukāmāti sātamadhuravatthupiyā. Mahagghasāti mahābhojanā, ubhayenāpi sundarañca madhurañca bhojanaṃ labhitvā atthikānaṃ kiñci adatvā sayameva bhuñjitāroti dasseti. Ālopapiṇḍadātāroti ālopamattassapi bhojanapiṇḍassa dāyakā. Paṭiggaheti tassa paṭiggaṇhanake. Paribhāsimhaseti paribhavaṃ karontā bhāsimha, avamaññimha uppaṇḍimhā cāti attho.
೩೯೮. ತೇ ಘರಾತಿ ಯತ್ಥ ಮಯಂ ಪುಬ್ಬೇ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಘರ’’ನ್ತಿ ಮಮತ್ತಂ ಅಕರಿಮ್ಹಾ, ತಾನಿ ಘರಾನಿ ಯಥಾಠಿತಾನಿ, ಇದಾನಿ ನೋ ನ ಕಿಞ್ಚಿ ಉಪಕಪ್ಪತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ತಾ ಚ ದಾಸಿಯೋ ತಾನೇವಾಭರಣಾನಿ ನೋತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ತತ್ಥ ನೋತಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ। ತೇತಿ ತೇ ಘರಾದಿಕೇ। ಅಞ್ಞೇ ಪರಿಚಾರೇನ್ತಿ, ಪರಿಭೋಗಾದಿವಸೇನ ವಿನಿಯೋಗಂ ಕರೋನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಮಯಂ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಭಾಗಿನೋತಿ ಮಯಂ ಪನ ಪುಬ್ಬೇ ಕೇವಲಂ ಕೀಳನಪ್ಪಸುತಾ ಹುತ್ವಾ ಸಾಪತೇಯ್ಯಂ ಪಹಾಯ ಗಮನೀಯಂ ಅನುಗಾಮಿಕಂ ಕಾತುಂ ಅಜಾನನ್ತಾ ಇದಾನಿ ಖುಪ್ಪಿಪಾಸಾದಿದುಕ್ಖಸ್ಸ ಭಾಗಿನೋ ಭವಾಮಾತಿ ಅತ್ತಾನಂ ಗರಹನ್ತಾ ವದನ್ತಿ।
398.Te gharāti yattha mayaṃ pubbe ‘‘amhākaṃ ghara’’nti mamattaṃ akarimhā, tāni gharāni yathāṭhitāni, idāni no na kiñci upakappatīti adhippāyo. Tā ca dāsiyo tānevābharaṇāni noti etthāpi eseva nayo. Tattha noti amhākaṃ. Teti te gharādike. Aññe paricārenti, paribhogādivasena viniyogaṃ karontīti attho. Mayaṃ dukkhassa bhāginoti mayaṃ pana pubbe kevalaṃ kīḷanappasutā hutvā sāpateyyaṃ pahāya gamanīyaṃ anugāmikaṃ kātuṃ ajānantā idāni khuppipāsādidukkhassa bhāgino bhavāmāti attānaṃ garahantā vadanti.
೩೯೯. ಇದಾನಿ ಯಸ್ಮಾ ಪೇತಯೋನಿತೋ ಚವಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಾಪಿ ಸತ್ತಾ ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ತಸ್ಸೇವ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ವಿಪಾಕಾವಸೇಸೇನ ಹೀನಜಾತಿಕಾ ಕಪಣವುತ್ತಿನೋವ ಹೋನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಮತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ವೇಣಿವಾ’’ತಿಆದಿನಾ ದ್ವೇ ಗಾಥಾ ವುತ್ತಾ। ತತ್ಥ ವೇಣಿವಾತಿ ವೇನಜಾತಿಕಾ, ವಿಲೀವಕಾರಾ ನಳಕಾರಾ ಹೋನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ವಾ-ಸದ್ದೋ ಅನಿಯಮತ್ಥೋ। ಅವಞ್ಞಾತಿ ಅವಞ್ಞೇಯ್ಯಾ, ಅವಜಾನಿತಬ್ಬಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ‘‘ವಮ್ಭನಾ’’ತಿ ವಾ ಪಾಠೋ, ಪರೇಹಿ ಬಾಧನೀಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ರಥಕಾರೀತಿ ಚಮ್ಮಕಾರಿನೋ। ದುಬ್ಭಿಕಾತಿ ಮಿತ್ತದುಬ್ಭಿಕಾ ಮಿತ್ತಾನಂ ಬಾಧಿಕಾ। ಚಣ್ಡಾಲೀತಿ ಚಣ್ಡಾಲಜಾತಿಕಾ। ಕಪಣಾತಿ ವನಿಬ್ಬಕಾ ಅತಿವಿಯ ಕಾರುಞ್ಞಪ್ಪತ್ತಾ । ಕಪ್ಪಕಾತಿ ಕಪ್ಪಕಜಾತಿಕಾ, ಸಬ್ಬತ್ಥ ‘‘ಹೋನ್ತಿ ಪುನಪ್ಪುನ’’ನ್ತಿ ಯೋಜನಾ, ಅಪರಾಪರಮ್ಪಿ ಇಮೇಸು ನಿಹೀನಕುಲೇಸು ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।
399. Idāni yasmā petayonito cavitvā manussesu uppajjantāpi sattā yebhuyyena tasseva kammassa vipākāvasesena hīnajātikā kapaṇavuttinova honti, tasmā tamatthaṃ dassetuṃ ‘‘veṇivā’’tiādinā dve gāthā vuttā. Tattha veṇivāti venajātikā, vilīvakārā naḷakārā hontīti attho. Vā-saddo aniyamattho. Avaññāti avaññeyyā, avajānitabbāti vuttaṃ hoti. ‘‘Vambhanā’’ti vā pāṭho, parehi bādhanīyāti attho. Rathakārīti cammakārino. Dubbhikāti mittadubbhikā mittānaṃ bādhikā. Caṇḍālīti caṇḍālajātikā. Kapaṇāti vanibbakā ativiya kāruññappattā . Kappakāti kappakajātikā, sabbattha ‘‘honti punappuna’’nti yojanā, aparāparampi imesu nihīnakulesu uppajjantīti vuttaṃ hoti.
೪೦೦. ತೇಸು ತೇಸ್ವೇವ ಜಾಯನ್ತೀತಿ ಯಾನಿ ಯಾನಿ ಅಞ್ಞಾನಿಪಿ ನೇಸಾದಪುಕ್ಕುಸಕುಲಾದೀನಿ ಕಪಣಾನಿ ಅತಿವಿಯ ವಮ್ಭನಿಯಾನಿ ಪರಮದುಗ್ಗತಾನಿ ಚ, ತೇಸು ತೇಸು ಏವ ನಿಹೀನಕುಲೇಸು ಮಚ್ಛರಿಯಮಲೇನ ಪೇತೇಸು ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ತತೋ ಚುತಾ ನಿಬ್ಬತ್ತನ್ತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ಏಸಾ ಮಚ್ಛರಿನೋ ಗತೀ’’ತಿ।
400.Tesu tesveva jāyantīti yāni yāni aññānipi nesādapukkusakulādīni kapaṇāni ativiya vambhaniyāni paramaduggatāni ca, tesu tesu eva nihīnakulesu macchariyamalena petesu nibbattitvā tato cutā nibbattanti. Tenāha ‘‘esā maccharino gatī’’ti.
೪೦೧. ಏವಂ ಅಕತಪುಞ್ಞಾನಂ ಸತ್ತಾನಂ ಗತಿಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಕತಪುಞ್ಞಾನಂ ಗತಿಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಪುಬ್ಬೇ ಚ ಕತಕಲ್ಯಾಣಾ’’ತಿ ಸತ್ತ ಗಾಥಾ ವುತ್ತಾ। ತತ್ಥ ಸಗ್ಗಂ ತೇ ಪರಿಪೂರೇನ್ತೀತಿ ಯೇ ಪುಬ್ಬೇ ಪುರಿಮಜಾತಿಯಂ ಕತಕಲ್ಯಾಣಾ ದಾಯಕಾ ದಾನಪುಞ್ಞಾಭಿರತಾ ವಿಗತಮಲಮಚ್ಛೇರಾ, ತೇ ಅತ್ತನೋ ರೂಪಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಚೇವ ಪರಿವಾರಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಚ ಸಗ್ಗಂ ದೇವಲೋಕಂ ಪರಿಪೂರೇನ್ತಿ ಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಕರೋನ್ತಿ। ಓಭಾಸೇನ್ತಿ ಚ ನನ್ದನನ್ತಿ ನ ಕೇವಲಂ ಪರಿಪೂರೇನ್ತಿಯೇವ, ಅಥ ಖೋ ಕಪ್ಪರುಕ್ಖಾದೀನಂ ಪಭಾಹಿ ಸಭಾವೇನೇವ ಓಭಾಸಮಾನಮ್ಪಿ ನನ್ದನವನಂ ಅತ್ತನೋ ವತ್ಥಾಭರಣಜುತೀಹಿ ಸರೀರಪ್ಪಭಾಯ ಚ ಅಭಿಭವಿತ್ವಾ ಚೇವ ಓಭಾಸೇತ್ವಾ ಚ ಜೋತೇನ್ತಿ।
401. Evaṃ akatapuññānaṃ sattānaṃ gatiṃ dassetvā idāni katapuññānaṃ gatiṃ dassetuṃ ‘‘pubbe ca katakalyāṇā’’ti satta gāthā vuttā. Tattha saggaṃ te paripūrentīti ye pubbe purimajātiyaṃ katakalyāṇā dāyakā dānapuññābhiratā vigatamalamaccherā, te attano rūpasampattiyā ceva parivārasampattiyā ca saggaṃ devalokaṃ paripūrenti paripuṇṇaṃ karonti. Obhāsenti ca nandananti na kevalaṃ paripūrentiyeva, atha kho kapparukkhādīnaṃ pabhāhi sabhāveneva obhāsamānampi nandanavanaṃ attano vatthābharaṇajutīhi sarīrappabhāya ca abhibhavitvā ceva obhāsetvā ca jotenti.
೪೦೨. ಕಾಮಕಾಮಿನೋತಿ ಯಥಿಚ್ಛಿತೇಸು ಕಾಮಗುಣೇಸು ಯಥಾಕಾಮಂ ಪರಿಭೋಗವನ್ತೋ। ಉಚ್ಚಾಕುಲೇಸೂತಿ ಉಚ್ಚೇಸು ಖತ್ತಿಯಕುಲಾದೀಸು ಕುಲೇಸು। ಸಭೋಗೇಸೂತಿ ಮಹಾವಿಭವೇಸು। ತತೋ ಚುತಾತಿ ತತೋ ದೇವಲೋಕತೋ ಚುತಾ।
402.Kāmakāminoti yathicchitesu kāmaguṇesu yathākāmaṃ paribhogavanto. Uccākulesūti uccesu khattiyakulādīsu kulesu. Sabhogesūti mahāvibhavesu. Tato cutāti tato devalokato cutā.
೪೦೩. ಕೂಟಾಗಾರೇ ಚ ಪಾಸಾದೇತಿ ಕೂಟಾಗಾರೇ ಚ ಪಾಸಾದೇ ಚ। ಬೀಜಿತಙ್ಗಾತಿ ಬೀಜಿಯಮಾನದೇಹಾ। ಮೋರಹತ್ಥೇಹೀತಿ ಮೋರಪಿಞ್ಛಪಟಿಮಣ್ಡಿತಬೀಜನೀಹತ್ಥೇಹಿ। ಯಸಸ್ಸಿನೋತಿ ಪರಿವಾರವನ್ತೋ ರಮನ್ತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
403.Kūṭāgāreca pāsādeti kūṭāgāre ca pāsāde ca. Bījitaṅgāti bījiyamānadehā. Morahatthehīti morapiñchapaṭimaṇḍitabījanīhatthehi. Yasassinoti parivāravanto ramantīti adhippāyo.
೪೦೪. ಅಙ್ಕತೋ ಅಙ್ಕಂ ಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ ದಾರಕಕಾಲೇಪಿ ಞಾತೀನಂ ಧಾತೀನಞ್ಚ ಅಙ್ಕಟ್ಠಾನತೋ ಅಙ್ಕಟ್ಠಾನಮೇವ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ನ ಭೂಮಿತಲನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಉಪತಿಟ್ಠನ್ತೀತಿ ಉಪಟ್ಠಾನಂ ಕರೋನ್ತಿ। ಸುಖೇಸಿನೋತಿ ಸುಖಮಿಚ್ಛನ್ತಾ, ‘‘ಮಾ ಸೀತಂ ವಾ ಉಣ್ಹಂ ವಾ’’ತಿ ಅಪ್ಪಕಮ್ಪಿ ದುಕ್ಖಂ ಪರಿಹರನ್ತಾ ಉಪತಿಟ್ಠನ್ತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
404.Aṅkato aṅkaṃ gacchantīti dārakakālepi ñātīnaṃ dhātīnañca aṅkaṭṭhānato aṅkaṭṭhānameva gacchanti, na bhūmitalanti adhippāyo. Upatiṭṭhantīti upaṭṭhānaṃ karonti. Sukhesinoti sukhamicchantā, ‘‘mā sītaṃ vā uṇhaṃ vā’’ti appakampi dukkhaṃ pariharantā upatiṭṭhantīti adhippāyo.
೪೦೫. ನಯಿದಂ ಅಕತಪುಞ್ಞಾನನ್ತಿ ಇದಂ ಸೋಕವತ್ಥುಅಭಾವತೋ ಅಸೋಕಂ ರಮ್ಮಂ ರಮಣೀಯಂ ತಿದಸಾನಂ ತಾವತಿಂಸದೇವಾನಂ ಮಹಾವನಂ ಮಹಾಉಪವನಭೂತಂ ನನ್ದನಂ ನನ್ದನವನಂ ಅಕತಪುಞ್ಞಾನಂ ನ ಹೋತಿ, ತೇಹಿ ಲದ್ಧುಂ ನ ಸಕ್ಕಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
405.Nayidaṃ akatapuññānanti idaṃ sokavatthuabhāvato asokaṃ rammaṃ ramaṇīyaṃ tidasānaṃ tāvatiṃsadevānaṃ mahāvanaṃ mahāupavanabhūtaṃ nandanaṃ nandanavanaṃ akatapuññānaṃ na hoti, tehi laddhuṃ na sakkāti attho.
೪೦೬. ಇಧಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ ವಿಸೇಸತೋ ಪುಞ್ಞಂ ಕರೀಯತಿ, ತಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹ। ಇಧಾತಿ ವಾ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮೇ। ಪರತ್ಥಾತಿ ಸಮ್ಪರಾಯೇ।
406.Idhāti imasmiṃ manussaloke visesato puññaṃ karīyati, taṃ sandhāyāha. Idhāti vā diṭṭhadhamme. Paratthāti samparāye.
೪೦೭. ತೇಸನ್ತಿ ತೇಹಿ ಯಥಾವುತ್ತೇಹಿ ದೇವೇಹಿ। ಸಹಬ್ಯಕಾಮಾನನ್ತಿ ಸಹಭಾವಂ ಇಚ್ಛನ್ತೇಹಿ। ಭೋಗಸಮಙ್ಗಿನೋತಿ ಭೋಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಾ, ದಿಬ್ಬೇಹಿ ಪಞ್ಚಕಾಮಗುಣೇಹಿ ಸಮಪ್ಪಿತಾ ಮೋದನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ।
407.Tesanti tehi yathāvuttehi devehi. Sahabyakāmānanti sahabhāvaṃ icchantehi. Bhogasamaṅginoti bhogehi samannāgatā, dibbehi pañcakāmaguṇehi samappitā modantīti attho. Sesaṃ uttānatthameva.
ಏವಂ ತೇಹಿ ಪೇತೇಹಿ ಸಾಧಾರಣತೋ ಅತ್ತನಾ ಕತಕಮ್ಮಸ್ಸ ಚ ಗತಿಯಾ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮಸ್ಸ ಚ ಗತಿಯಾ ಪವೇದಿತಾಯ ಸಂವಿಗ್ಗಮನಸ್ಸ ಕೋಳಿಯಾಮಚ್ಚಪಮುಖಸ್ಸ ತತ್ಥ ಸನ್ನಿಪತಿತಸ್ಸ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಅಜ್ಝಾಸಯಾನುರೂಪಂ ಭಗವಾ ವಿತ್ಥಾರೇನ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ। ದೇಸನಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ಚತುರಾಸೀತಿಯಾ ಪಾಣಸಹಸ್ಸಾನಂ ಧಮ್ಮಾಭಿಸಮಯೋ ಅಹೋಸೀತಿ।
Evaṃ tehi petehi sādhāraṇato attanā katakammassa ca gatiyā puññakammassa ca gatiyā paveditāya saṃviggamanassa koḷiyāmaccapamukhassa tattha sannipatitassa mahājanassa ajjhāsayānurūpaṃ bhagavā vitthārena dhammaṃ desesi. Desanāpariyosāne caturāsītiyā pāṇasahassānaṃ dhammābhisamayo ahosīti.
ಅಭಿಜ್ಜಮಾನಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Abhijjamānapetavatthuvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಪೇತವತ್ಥುಪಾಳಿ • Petavatthupāḷi / ೧. ಅಭಿಜ್ಜಮಾನಪೇತವತ್ಥು • 1. Abhijjamānapetavatthu
