| Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മിലിന്ദപഞ്ഹപാളി • Milindapañhapāḷi |
൨. അബ്യാകരണീയപഞ്ഹോ
2. Abyākaraṇīyapañho
൨. ‘‘ഭന്തേ നാഗസേന, ഭാസിതമ്പേതം ഭഗവതാ ‘നത്ഥാനന്ദ തഥാഗതസ്സ ധമ്മേസു ആചരിയമുട്ഠീ’തി, പുന ച ഥേരേന മാലുക്യപുത്തേന 1 പഞ്ഹം പുട്ഠോ ന ബ്യാകാസി. ഏസോ ഖോ, ഭന്തേ നാഗസേന, പഞ്ഹോ ദ്വയന്തോ 2 ഏകന്തനിസ്സിതോ ഭവിസ്സതി അജാനനേന വാ ഗുയ്ഹകരണേന വാ. യദി, ഭന്തേ നാഗസേന, ഭഗവതാ ഭണിതം ‘നത്ഥാനന്ദ തഥാഗതസ്സ ധമ്മേസു ആചരിയമുട്ഠീ’തി, തേന ഹി ഥേരസ്സ മാലുക്യപുത്തസ്സ അജാനന്തേന ന ബ്യാകതം. യദി ജാനന്തേന ന ബ്യാകതം, തേന ഹി അത്ഥി തഥാഗതസ്സ ധമ്മേസു ആചരിയമുട്ഠി. അയമ്പി ഉഭതോ കോടികോ പഞ്ഹോ തവാനുപ്പത്തോ, സോ തയാ നിബ്ബാഹിതബ്ബോ’’തി.
2. ‘‘Bhante nāgasena, bhāsitampetaṃ bhagavatā ‘natthānanda tathāgatassa dhammesu ācariyamuṭṭhī’ti, puna ca therena mālukyaputtena 3 pañhaṃ puṭṭho na byākāsi. Eso kho, bhante nāgasena, pañho dvayanto 4 ekantanissito bhavissati ajānanena vā guyhakaraṇena vā. Yadi, bhante nāgasena, bhagavatā bhaṇitaṃ ‘natthānanda tathāgatassa dhammesu ācariyamuṭṭhī’ti, tena hi therassa mālukyaputtassa ajānantena na byākataṃ. Yadi jānantena na byākataṃ, tena hi atthi tathāgatassa dhammesu ācariyamuṭṭhi. Ayampi ubhato koṭiko pañho tavānuppatto, so tayā nibbāhitabbo’’ti.
‘‘ഭാസിതമ്പേതം, മഹാരാജ, ഭഗവതാ ‘നത്ഥാനന്ദ തഥാഗതസ്സ ധമ്മേസു ആചരിയമുട്ഠീ’തി, അബ്യാകതോ ച ഥേരേന മാലുക്യപുത്തേന പുച്ഛിതോ പഞ്ഹോ, തഞ്ച പന ന അജാനന്തേന ന ഗുയ്ഹകരണേന. ചത്താരിമാനി, മഹാരാജ, പഞ്ഹബ്യാകരണാനി. കതമാനി ചത്താരി? ഏകംസബ്യാകരണീയോ പഞ്ഹോ വിഭജ്ജബ്യാകരണീയോ പഞ്ഹോ പടിപുച്ഛാബ്യാകരണീയോ പഞ്ഹോ ഠപനീയോ പഞ്ഹോതി.
‘‘Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā ‘natthānanda tathāgatassa dhammesu ācariyamuṭṭhī’ti, abyākato ca therena mālukyaputtena pucchito pañho, tañca pana na ajānantena na guyhakaraṇena. Cattārimāni, mahārāja, pañhabyākaraṇāni. Katamāni cattāri? Ekaṃsabyākaraṇīyo pañho vibhajjabyākaraṇīyo pañho paṭipucchābyākaraṇīyo pañho ṭhapanīyo pañhoti.
‘‘കതമോ ച, മഹാരാജ, ഏകംസബ്യാകരണീയോ പഞ്ഹോ? ‘രൂപം അനിച്ച’ന്തി ഏകംസബ്യാകരണീയോ പഞ്ഹോ, ‘വേദനാ അനിച്ചാ’തി…പേ॰… ‘സഞ്ഞാ അനിച്ചാ’തി…പേ॰… ‘സങ്ഖാരാ അനിച്ചാ’തി…പേ॰… ‘വിഞ്ഞാണം അനിച്ച’’ന്തി ഏകംസബ്യാകരണീയോ പഞ്ഹോ, അയം ഏകംസബ്യാകരണീയോ പഞ്ഹോ.
‘‘Katamo ca, mahārāja, ekaṃsabyākaraṇīyo pañho? ‘Rūpaṃ anicca’nti ekaṃsabyākaraṇīyo pañho, ‘vedanā aniccā’ti…pe… ‘saññā aniccā’ti…pe… ‘saṅkhārā aniccā’ti…pe… ‘viññāṇaṃ anicca’’nti ekaṃsabyākaraṇīyo pañho, ayaṃ ekaṃsabyākaraṇīyo pañho.
‘‘കതമോ വിഭജ്ജബ്യാകരണീയോ പഞ്ഹോ? ‘അനിച്ചം പന രൂപ’ന്തി വിഭജ്ജബ്യാകരണീയോ പഞ്ഹോ, ‘അനിച്ചാ പന വേദനാ’തി…പേ॰… ‘അനിച്ചാ പന സഞ്ഞാ’തി…പേ॰… ‘അനിച്ചാ പന സങ്ഖാരാ’തി…പേ॰… ‘അനിച്ചം പന വിഞ്ഞാണ’ന്തി വിഭജ്ജബ്യാകരണീയോ പഞ്ഹോ, അയം വിഭജ്ജബ്യാകരണീയോ പഞ്ഹോ.
‘‘Katamo vibhajjabyākaraṇīyo pañho? ‘Aniccaṃ pana rūpa’nti vibhajjabyākaraṇīyo pañho, ‘aniccā pana vedanā’ti…pe… ‘aniccā pana saññā’ti…pe… ‘aniccā pana saṅkhārā’ti…pe… ‘aniccaṃ pana viññāṇa’nti vibhajjabyākaraṇīyo pañho, ayaṃ vibhajjabyākaraṇīyo pañho.
‘‘കതമോ പടിപുച്ഛാബ്യാകരണീയോ പഞ്ഹോ? ‘കിം നു ഖോ ചക്ഖുനാ സബ്ബം വിജാനാതീ’തി അയം പടിപുച്ഛാബ്യാകരണീയോ പഞ്ഹോ.
‘‘Katamo paṭipucchābyākaraṇīyo pañho? ‘Kiṃ nu kho cakkhunā sabbaṃ vijānātī’ti ayaṃ paṭipucchābyākaraṇīyo pañho.
‘‘കതമോ ഠപനീയോ പഞ്ഹോ? ‘സസ്സതോ ലോകോ’തി ഠപനീയോ പഞ്ഹോ, ‘അസസ്സതോ ലോകോ’തി. ‘അന്തവാ ലോകോ’തി. ‘അനന്തവാ ലോകോ’തി. ‘അന്തവാ ച അനന്തവാ ച ലോകോ’തി. ‘നേവന്തവാ നാനന്തവാ ലോകോ’തി. ‘തം ജീവം തം സരീര’ന്തി. ‘അഞ്ഞം ജീവം അഞ്ഞം സരീര’ന്തി. ‘ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’തി. ‘ന ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’തി. ‘ഹോതി ച ന ച ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’തി. ‘നേവ ഹോതി ന ന ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’തി ഠപനീയോ പഞ്ഹോ, അയം ഠപനീയോ പഞ്ഹോ.
‘‘Katamo ṭhapanīyo pañho? ‘Sassato loko’ti ṭhapanīyo pañho, ‘asassato loko’ti. ‘Antavā loko’ti. ‘Anantavā loko’ti. ‘Antavā ca anantavā ca loko’ti. ‘Nevantavā nānantavā loko’ti. ‘Taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’nti. ‘Aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’nti. ‘Hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti. ‘Na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti. ‘Hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti. ‘Neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti ṭhapanīyo pañho, ayaṃ ṭhapanīyo pañho.
‘‘ഭഗവാ, മഹാരാജ, ഥേരസ്സ മാലുക്യപുത്തസ്സ തം ഠപനീയം പഞ്ഹം ന ബ്യാകാസി. സോ പന പഞ്ഹോ കിം കാരണാ ഠപനീയോ? ന തസ്സ ദീപനായ ഹേതു വാ കാരണം വാ അത്ഥി, തസ്മാ സോ പഞ്ഹോ ഠപനീയോ. നത്ഥി ബുദ്ധാനം ഭഗവന്താനം അകാരണമഹേതുകം ഗിരമുദീരണ’’ന്തി. ‘‘സാധു, ഭന്തേ നാഗസേന, ഏവമേതം തഥാ സമ്പടിച്ഛാമീ’’തി.
‘‘Bhagavā, mahārāja, therassa mālukyaputtassa taṃ ṭhapanīyaṃ pañhaṃ na byākāsi. So pana pañho kiṃ kāraṇā ṭhapanīyo? Na tassa dīpanāya hetu vā kāraṇaṃ vā atthi, tasmā so pañho ṭhapanīyo. Natthi buddhānaṃ bhagavantānaṃ akāraṇamahetukaṃ giramudīraṇa’’nti. ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, evametaṃ tathā sampaṭicchāmī’’ti.
അബ്യാകരണീയപഞ്ഹോ ദുതിയോ.
Abyākaraṇīyapañho dutiyo.
Footnotes:
