| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મિલિન્દપઞ્હપાળિ • Milindapañhapāḷi |
૧૧. આચરિયાનાચરિયપઞ્હો
11. Ācariyānācariyapañho
૧૧. ‘‘ભન્તે, નાગસેન, ભાસિતમ્પેતં ભગવતા –
11. ‘‘Bhante, nāgasena, bhāsitampetaṃ bhagavatā –
‘‘‘ન મે આચરિયો અત્થિ, સદિસો મે ન વિજ્જતિ;
‘‘‘Na me ācariyo atthi, sadiso me na vijjati;
‘‘પુન ચ ભણિતં ‘ઇતિ ખો, ભિક્ખવે, આળારો કાલામો આચરિયો મે સમાનો અન્તેવાસિં મં સમાનં અત્તના સમસમં ઠપેસિ, ઉળારાય ચ મં પૂજાય પૂજેસી’તિ. યદિ, ભન્તે નાગસેન, તથાગતેન ભણિતં ‘ન મે આચરિયો અત્થિ, સદિસો મે ન વિજ્જતિ. સદેવકસ્મિં લોકસ્મિં, નત્થિ મે પટિપુગ્ગલો’તિ, તેન હિ ‘ઇતિ ખો, ભિક્ખવે, આળારો કાલામો આચરિયો મે સમાનો અન્તેવાસિં મં સમાનં અત્તના સમસમં ઠપેસી’તિ યં વચનં, તં મિચ્છા. યદિ તથાગતેન ભણિતં ‘ઇતિ ખો, ભિક્ખવે, આળારો કાલામો આચરિયો મે સમાનો અન્તેવાસિં મં સમાનં અત્તના સમસમં ઠપેસી’તિ, તેન હિ ‘ન મે આચરિયો અત્થિ, સદિસો મે ન વિજ્જતિ. સદેવકસ્મિં લોકસ્મિં, નત્થિ મે પટિપુગ્ગલો’તિ તમ્પિ વચનં મિચ્છા. અયમ્પિ ઉભતો કોટિકો પઞ્હો તવાનુપ્પત્તો, સો તયા નિબ્બાહિતબ્બો’’તિ.
‘‘Puna ca bhaṇitaṃ ‘iti kho, bhikkhave, āḷāro kālāmo ācariyo me samāno antevāsiṃ maṃ samānaṃ attanā samasamaṃ ṭhapesi, uḷārāya ca maṃ pūjāya pūjesī’ti. Yadi, bhante nāgasena, tathāgatena bhaṇitaṃ ‘na me ācariyo atthi, sadiso me na vijjati. Sadevakasmiṃ lokasmiṃ, natthi me paṭipuggalo’ti, tena hi ‘iti kho, bhikkhave, āḷāro kālāmo ācariyo me samāno antevāsiṃ maṃ samānaṃ attanā samasamaṃ ṭhapesī’ti yaṃ vacanaṃ, taṃ micchā. Yadi tathāgatena bhaṇitaṃ ‘iti kho, bhikkhave, āḷāro kālāmo ācariyo me samāno antevāsiṃ maṃ samānaṃ attanā samasamaṃ ṭhapesī’ti, tena hi ‘na me ācariyo atthi, sadiso me na vijjati. Sadevakasmiṃ lokasmiṃ, natthi me paṭipuggalo’ti tampi vacanaṃ micchā. Ayampi ubhato koṭiko pañho tavānuppatto, so tayā nibbāhitabbo’’ti.
‘‘ભાસિતમ્પેતં , મહારાજ, તથાગતેન ‘ન મે આચરિયો અત્થિ, સદિસો મે ન વિજ્જતિ. સદેવકસ્મિં લોકસ્મિં, નત્થિ મે પટિપુગ્ગલો’તિ, ભણિતઞ્ચ ‘ઇતિ ખો, ભિક્ખવે, આળારો કાલામો આચરિયો મે સમાનો અન્તેવાસિં મં સમાનં અત્તના સમસમં ઠપેસિ, ઉળારાય ચ મં પૂજાય પૂજેસી’તિ.
‘‘Bhāsitampetaṃ , mahārāja, tathāgatena ‘na me ācariyo atthi, sadiso me na vijjati. Sadevakasmiṃ lokasmiṃ, natthi me paṭipuggalo’ti, bhaṇitañca ‘iti kho, bhikkhave, āḷāro kālāmo ācariyo me samāno antevāsiṃ maṃ samānaṃ attanā samasamaṃ ṭhapesi, uḷārāya ca maṃ pūjāya pūjesī’ti.
‘‘તઞ્ચ પન વચનં પુબ્બેવ સમ્બોધા અનભિસમ્બુદ્ધસ્સ બોધિસત્તસ્સેવ સતો આચરિયભાવં સન્ધાય ભાસિતં.
‘‘Tañca pana vacanaṃ pubbeva sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato ācariyabhāvaṃ sandhāya bhāsitaṃ.
‘પઞ્ચિમે, મહારાજ, પુબ્બેવ સમ્બોધા અનભિસમ્બુદ્ધસ્સ બોધિસત્તસ્સ સતો આચરિયા, યેહિ અનુસિટ્ઠો બોધિસત્તો તત્થ તત્થ દિવસં વીતિનામેસિ. કતમે પઞ્ચ? યે તે, મહારાજ, અટ્ઠ બ્રાહ્મણા જાતમત્તે બોધિસત્તે લક્ખણાનિ પરિગ્ગણ્હિંસુ, સેય્યથીદં, રામો ધજો લક્ખણો મન્તી યઞ્ઞો સુયામો સુભોજો સુદત્તોતિ. તે તસ્સ સોત્થિં પવેદયિત્વા રક્ખાકમ્મં અકંસુ, તે ચ પઠમં આચરિયા.
‘Pañcime, mahārāja, pubbeva sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattassa sato ācariyā, yehi anusiṭṭho bodhisatto tattha tattha divasaṃ vītināmesi. Katame pañca? Ye te, mahārāja, aṭṭha brāhmaṇā jātamatte bodhisatte lakkhaṇāni pariggaṇhiṃsu, seyyathīdaṃ, rāmo dhajo lakkhaṇo mantī yañño suyāmo subhojo sudattoti. Te tassa sotthiṃ pavedayitvā rakkhākammaṃ akaṃsu, te ca paṭhamaṃ ācariyā.
‘‘પુન ચપરં, મહારાજ, બોધિસત્તસ્સ પિતા સુદ્ધોદનો રાજા યં તેન સમયેન અભિજાતં ઉદિચ્ચજાતિમન્તં પદકં વેય્યાકરણં છળઙ્ગવન્તં સબ્બમિત્તં નામ બ્રાહ્મણં ઉપનેત્વા સોવણ્ણેન ભિઙ્ગારેન 3 ઉદકં ઓણોજેત્વા ‘ઇમં કુમારં સિક્ખાપેહી’તિ અદાસિ, અયં દુતિયો આચરિયો.
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, bodhisattassa pitā suddhodano rājā yaṃ tena samayena abhijātaṃ udiccajātimantaṃ padakaṃ veyyākaraṇaṃ chaḷaṅgavantaṃ sabbamittaṃ nāma brāhmaṇaṃ upanetvā sovaṇṇena bhiṅgārena 4 udakaṃ oṇojetvā ‘imaṃ kumāraṃ sikkhāpehī’ti adāsi, ayaṃ dutiyo ācariyo.
‘‘પુન ચપરં, મહારાજ, યા સા દેવતા બોધિસત્તં સંવેજેસી, યસ્સા વચનં સુત્વા બોધિસત્તો સંવિગ્ગો ઉબ્બિગ્ગો તસ્મિં યેવ ખણે નેક્ખમ્મં નિક્ખમિત્વા પબ્બજિ, અયં તતિયો આચરિયો.
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, yā sā devatā bodhisattaṃ saṃvejesī, yassā vacanaṃ sutvā bodhisatto saṃviggo ubbiggo tasmiṃ yeva khaṇe nekkhammaṃ nikkhamitvā pabbaji, ayaṃ tatiyo ācariyo.
‘‘પુન ચપરં, મહારાજ, આળારો કાલામો આકિઞ્ચઞ્ઞાયતનસ્સ પરિકમ્મં આચિક્ખિ, અયં ચતુત્થો આચરિયો.
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, āḷāro kālāmo ākiñcaññāyatanassa parikammaṃ ācikkhi, ayaṃ catuttho ācariyo.
‘‘પુન ચપરં, મહારાજ, ઉદકો રામપુત્તો નેવસઞ્ઞાનાસઞ્ઞાયતનસ્સ પરિકમ્મં આચિક્ખિ 5, અયં પઞ્ચમો આચરિયો. ઇમે ખો, મહારાજ, પુબ્બેવ સમ્બોધા અનભિસમ્બુદ્ધસ્સ બોધિસત્તસ્સ સતો પઞ્ચ આચરિયા. તે ચ પન આચરિયા લોકિયે ધમ્મે. ઇમસ્મિઞ્ચ પન, મહારાજ, લોકુત્તરે ધમ્મે સબ્બઞ્ઞુતઞાણપ્પટિવેધાય નત્થિ તથાગતસ્સ અનુત્તરો અનુસાસકો, સયમ્ભૂ , મહારાજ, તથાગતો અનાચરિયકો, તસ્મા કારણા તથાગતેન ભણિતં ‘ન મે આચરિયો અત્થિ, સદિસો મે ન વિજ્જતિ. સદેવકસ્મિં લોકસ્મિં, નત્થિ મે પટિપુગ્ગલો’તિ. ‘‘સાધુ, ભન્તે નાગસેન, એવમેતં તથા સમ્પટિચ્છામી’’તિ.
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, udako rāmaputto nevasaññānāsaññāyatanassa parikammaṃ ācikkhi 6, ayaṃ pañcamo ācariyo. Ime kho, mahārāja, pubbeva sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattassa sato pañca ācariyā. Te ca pana ācariyā lokiye dhamme. Imasmiñca pana, mahārāja, lokuttare dhamme sabbaññutañāṇappaṭivedhāya natthi tathāgatassa anuttaro anusāsako, sayambhū , mahārāja, tathāgato anācariyako, tasmā kāraṇā tathāgatena bhaṇitaṃ ‘na me ācariyo atthi, sadiso me na vijjati. Sadevakasmiṃ lokasmiṃ, natthi me paṭipuggalo’ti. ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, evametaṃ tathā sampaṭicchāmī’’ti.
આચરિયાનાચરિયપઞ્હો એકાદસમો.
Ācariyānācariyapañho ekādasamo.
સન્થવવગ્ગો પઞ્ચમો.
Santhavavaggo pañcamo.
ઇમસ્મિં વગ્ગે એકાદસ પઞ્હો.
Imasmiṃ vagge ekādasa pañho.
મેણ્ડકપઞ્હો નિટ્ઠિતો.
Meṇḍakapañho niṭṭhito.
Footnotes:
