Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
౮. అచ్చేకచీవరసిక్ఖాపదవణ్ణనా
8. Accekacīvarasikkhāpadavaṇṇanā
౬౪౬. అట్ఠమే అసమ్మోహత్థన్తి దసాహానాగతపదే అసమ్మోహత్థం. పఠమపదస్సాతి దసాహానాగతపదస్స. తాని దివసానీతి తేసు దివసేసు. ఉప్పజ్జేయ్యాతి సఙ్ఘతో వా గణతో వా ఉజుకం అత్తనోయేవ వా ఉప్పజ్జేయ్య. పఞ్చమితోతి ఏత్థ వస్సం వసన్తస్స సఙ్ఘస్స పఞ్చమితో పుబ్బే ఉప్పన్నం అచ్చేకచీవరం పఞ్చమియం విభజిత్వా గహితం అచ్చేకచీవరపరిహారమేవ లభతి. ఉజుకం అత్తనోయేవ ఉప్పన్నం చే, పఞ్చమియం ఉప్పన్నమేవ అచ్చేకచీవరపరిహారం లభతి, న తతో పుబ్బేతి దట్ఠబ్బం.
646. Aṭṭhame asammohatthanti dasāhānāgatapade asammohatthaṃ. Paṭhamapadassāti dasāhānāgatapadassa. Tāni divasānīti tesu divasesu. Uppajjeyyāti saṅghato vā gaṇato vā ujukaṃ attanoyeva vā uppajjeyya. Pañcamitoti ettha vassaṃ vasantassa saṅghassa pañcamito pubbe uppannaṃ accekacīvaraṃ pañcamiyaṃ vibhajitvā gahitaṃ accekacīvaraparihārameva labhati. Ujukaṃ attanoyeva uppannaṃ ce, pañcamiyaṃ uppannameva accekacīvaraparihāraṃ labhati, na tato pubbeti daṭṭhabbaṃ.
సద్ధామత్తకన్తి ధమ్మస్సవనాదీహి తఙ్ఖణుప్పన్నం సద్ధామత్తకం. ఆరోచితం చీవరన్తి ఆరోచేత్వా దిన్నచీవరం. ఛట్ఠియం ఉప్పన్నచీవరస్స ఏకాదసమో అరుణో చీవరకాలే ఉట్ఠాతీతి ఆహ ‘‘ఛట్ఠితో పట్ఠాయా’’తిఆది. ఠపితచీవరమ్పీతి పధానచీవరదస్సనముఖేన సబ్బమ్పి అతిరేకచీవరం వుత్తం. అథ ‘‘చీవరమాసేపి అతిరేకచీవరం నిక్ఖిపితుం వట్టతీ’’తి ఇదం కుతో లద్ధన్తి చే? ‘‘విసుం అననుఞ్ఞాతేపి ఇమస్మిం సిక్ఖాపదే ‘చీవరకాలసమయో నామ అనత్థతే కథినే వస్సానస్స పచ్ఛిమో మాసో, అత్థతే కథినే పఞ్చ మాసా’తి వదన్తేన తతియకథినసిక్ఖాపదే ‘అకాలచీవరం నామ అనత్థతే కథినే ఏకాదసమాసే ఉప్పన్నం, అత్థతే కథినే సత్తమాసే ఉప్పన్న’న్తి వదన్తేన చ అనుఞ్ఞాతమేవ హోతీ’’తి వదన్తి. ‘‘అట్ఠకథావచనప్పమాణేన గహేతబ్బ’’న్తి చ కేచి.
Saddhāmattakanti dhammassavanādīhi taṅkhaṇuppannaṃ saddhāmattakaṃ. Ārocitaṃ cīvaranti ārocetvā dinnacīvaraṃ. Chaṭṭhiyaṃ uppannacīvarassa ekādasamo aruṇo cīvarakāle uṭṭhātīti āha ‘‘chaṭṭhito paṭṭhāyā’’tiādi. Ṭhapitacīvarampīti padhānacīvaradassanamukhena sabbampi atirekacīvaraṃ vuttaṃ. Atha ‘‘cīvaramāsepi atirekacīvaraṃ nikkhipituṃ vaṭṭatī’’ti idaṃ kuto laddhanti ce? ‘‘Visuṃ ananuññātepi imasmiṃ sikkhāpade ‘cīvarakālasamayo nāma anatthate kathine vassānassa pacchimo māso, atthate kathine pañca māsā’ti vadantena tatiyakathinasikkhāpade ‘akālacīvaraṃ nāma anatthate kathine ekādasamāse uppannaṃ, atthate kathine sattamāse uppanna’nti vadantena ca anuññātameva hotī’’ti vadanti. ‘‘Aṭṭhakathāvacanappamāṇena gahetabba’’nti ca keci.
౬౫౦. ఇదాని పఠమకథినాదిసిక్ఖాపదేహి తస్స తస్స చీవరస్స లబ్భమానం పరిహారం ఇధేవ ఉపసంహరిత్వా దస్సేన్తో ‘‘ఇతి అతిరేకచీవరస్స దసాహం పరిహారో’’తిఆదిమాహ. ‘‘అనత్థతే కథినే ఏకాదసదివసాధికో మాసో, అత్థతే కథినే ఏకాదసదివసాధికా పఞ్చ మాసా’’తి అయమేవ పాఠో గహేతబ్బో. కేచి పనేత్థ ‘‘కామఞ్చేస ‘దసాహపరమం అతిరేకచీవరం ధారేతబ్బ’న్తి ఇమినావ సిద్ధో, అట్ఠుప్పత్తివసేన పన అపుబ్బం వియ అత్థం దస్సేత్వా సిక్ఖాపదం ఠపిత’’న్తి పాఠం వత్వా ‘‘దసదివసాధికో మాసో, దసదివసాధికా పఞ్చ మాసాతి పాఠేన భవితబ్బ’’న్తి వదన్తి, తం న గహేతబ్బం తస్స పమాదపాఠత్తా. న హి దసాహేన అసమ్పత్తాయ కత్తికతేమాసికపుణ్ణమాయ చీవరకాలతో పుబ్బే దస దివసా అధికా హోన్తి. ఏవఞ్హి సతి ‘‘నవాహానాగతం కత్తికతేమాసికపుణ్ణమ’’న్తి వత్తబ్బం.
650. Idāni paṭhamakathinādisikkhāpadehi tassa tassa cīvarassa labbhamānaṃ parihāraṃ idheva upasaṃharitvā dassento ‘‘iti atirekacīvarassa dasāhaṃ parihāro’’tiādimāha. ‘‘Anatthate kathine ekādasadivasādhiko māso, atthate kathine ekādasadivasādhikā pañca māsā’’ti ayameva pāṭho gahetabbo. Keci panettha ‘‘kāmañcesa ‘dasāhaparamaṃ atirekacīvaraṃ dhāretabba’nti imināva siddho, aṭṭhuppattivasena pana apubbaṃ viya atthaṃ dassetvā sikkhāpadaṃ ṭhapita’’nti pāṭhaṃ vatvā ‘‘dasadivasādhiko māso, dasadivasādhikā pañca māsāti pāṭhena bhavitabba’’nti vadanti, taṃ na gahetabbaṃ tassa pamādapāṭhattā. Na hi dasāhena asampattāya kattikatemāsikapuṇṇamāya cīvarakālato pubbe dasa divasā adhikā honti. Evañhi sati ‘‘navāhānāgataṃ kattikatemāsikapuṇṇama’’nti vattabbaṃ.
మాతికాట్ఠకథాయమ్పి (కఙ్ఖా॰ అట్ఠ॰ అచ్చేకచీవరసిక్ఖాపదవణ్ణనా) ‘‘పవారణమాసస్స జుణ్హపక్ఖపఞ్చమితో పట్ఠాయ ఉప్పన్నస్స చీవరస్స నిధానకాలో దస్సితో హోతీ’’తి వత్వా ‘‘కామఞ్చేస ‘దసాహపరమం అతిరేకచీవరం ధారేతబ్బ’న్తి ఇమినావ సిద్ధో, అట్ఠుప్పత్తివసేన పన అపుబ్బం వియ అత్థం దస్సేత్వా సిక్ఖాపదం ఠపిత’’న్తి పాఠో దస్సితో, సోపి పమాదపాఠోయేవ. ‘‘జుణ్హపక్ఖపఞ్చమితో పట్ఠాయా’’తి చ వుత్తత్తా తత్థేవ పుబ్బాపరవిరోధోపి సియా, ఛట్ఠితో పట్ఠాయాతి వత్తబ్బం. ఏవఞ్హి సతి ‘‘దసాహపరమసిక్ఖాపదేనేవ సిద్ధ’’న్తి సక్కా వత్తుం. ఇమమేవ చ పమాదపాఠం గహేత్వా భదన్తబుద్ధదత్తాచరియేన చ –
Mātikāṭṭhakathāyampi (kaṅkhā. aṭṭha. accekacīvarasikkhāpadavaṇṇanā) ‘‘pavāraṇamāsassa juṇhapakkhapañcamito paṭṭhāya uppannassa cīvarassa nidhānakālo dassito hotī’’ti vatvā ‘‘kāmañcesa ‘dasāhaparamaṃ atirekacīvaraṃ dhāretabba’nti imināva siddho, aṭṭhuppattivasena pana apubbaṃ viya atthaṃ dassetvā sikkhāpadaṃ ṭhapita’’nti pāṭho dassito, sopi pamādapāṭhoyeva. ‘‘Juṇhapakkhapañcamito paṭṭhāyā’’ti ca vuttattā tattheva pubbāparavirodhopi siyā, chaṭṭhito paṭṭhāyāti vattabbaṃ. Evañhi sati ‘‘dasāhaparamasikkhāpadeneva siddha’’nti sakkā vattuṃ. Imameva ca pamādapāṭhaṃ gahetvā bhadantabuddhadattācariyena ca –
‘‘తస్సాచ్చాయికవత్థస్స, కథినే తు అనత్థతే;
‘‘Tassāccāyikavatthassa, kathine tu anatthate;
పరిహారేకమాసోవ, దసాహపరమో మతో.
Parihārekamāsova, dasāhaparamo mato.
‘‘అత్థతే కథినే తస్స, పఞ్చ మాసా పకాసితా;
‘‘Atthate kathine tassa, pañca māsā pakāsitā;
పరిహారో మునిన్దేన, దసాహపరమా పనా’’తి. –
Parihāro munindena, dasāhaparamā panā’’ti. –
వుత్తం.
Vuttaṃ.
అచ్చేకచీవరకాలే ఉప్పన్నత్తా ‘‘అచ్చేకచీవరసదిసే’’తి వుత్తం. ‘‘పఞ్చమియం ఉప్పన్నం అనచ్చేకచీవరం దసాహం అతిక్కామయతో చీవరకాలతో పుబ్బేయేవ ఆపత్తి హోతి, న చీవరకాలాతిక్కమే, తస్మా చీవరకాలాతిక్కమే పున ఆపజ్జితబ్బాయ ఆపత్తియా అభావం సన్ధాయ ‘అనచ్చేకచీవరే అనచ్చేకచీవరసఞ్ఞీ అనాపత్తీ’తి వుత్త’’న్తి తీసుపి గణ్ఠిపదేసు వుత్తం. వికప్పనుపగపచ్ఛిమప్పమాణస్స అచ్చేకచీవరస్స అత్తనో సన్తకతా, దసాహానాగతాయ కత్తికతేమాసికపుణ్ణమాయ ఉప్పన్నభావో, అనధిట్ఠితఅవికప్పితతా, చీవరకాలాతిక్కమోతి ఇమానేత్థ చత్తారి అఙ్గాని.
Accekacīvarakāle uppannattā ‘‘accekacīvarasadise’’ti vuttaṃ. ‘‘Pañcamiyaṃ uppannaṃ anaccekacīvaraṃ dasāhaṃ atikkāmayato cīvarakālato pubbeyeva āpatti hoti, na cīvarakālātikkame, tasmā cīvarakālātikkame puna āpajjitabbāya āpattiyā abhāvaṃ sandhāya ‘anaccekacīvare anaccekacīvarasaññī anāpattī’ti vutta’’nti tīsupi gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Vikappanupagapacchimappamāṇassa accekacīvarassa attano santakatā, dasāhānāgatāya kattikatemāsikapuṇṇamāya uppannabhāvo, anadhiṭṭhitaavikappitatā, cīvarakālātikkamoti imānettha cattāri aṅgāni.
అచ్చేకచీవరసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Accekacīvarasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావిభఙ్గ • Mahāvibhaṅga / ౮. అచ్చేకచీవరసిక్ఖాపదం • 8. Accekacīvarasikkhāpadaṃ
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావిభఙ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ౮. అచ్చేకచీవరసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 8. Accekacīvarasikkhāpadavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / ౮. అచ్చేకచీవరసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 8. Accekacīvarasikkhāpadavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / ౮. అచ్చేకచీవరసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 8. Accekacīvarasikkhāpadavaṇṇanā