Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā

    ૮. અચ્ચેકચીવરસિક્ખાપદવણ્ણના

    8. Accekacīvarasikkhāpadavaṇṇanā

    ૬૪૬. અટ્ઠમે અસમ્મોહત્થન્તિ દસાહાનાગતપદે અસમ્મોહત્થં. પઠમપદસ્સાતિ દસાહાનાગતપદસ્સ. તાનિ દિવસાનીતિ તેસુ દિવસેસુ. ઉપ્પજ્જેય્યાતિ સઙ્ઘતો વા ગણતો વા ઉજુકં અત્તનોયેવ વા ઉપ્પજ્જેય્ય. પઞ્ચમિતોતિ એત્થ વસ્સં વસન્તસ્સ સઙ્ઘસ્સ પઞ્ચમિતો પુબ્બે ઉપ્પન્નં અચ્ચેકચીવરં પઞ્ચમિયં વિભજિત્વા ગહિતં અચ્ચેકચીવરપરિહારમેવ લભતિ. ઉજુકં અત્તનોયેવ ઉપ્પન્નં ચે, પઞ્ચમિયં ઉપ્પન્નમેવ અચ્ચેકચીવરપરિહારં લભતિ, ન તતો પુબ્બેતિ દટ્ઠબ્બં.

    646. Aṭṭhame asammohatthanti dasāhānāgatapade asammohatthaṃ. Paṭhamapadassāti dasāhānāgatapadassa. Tāni divasānīti tesu divasesu. Uppajjeyyāti saṅghato vā gaṇato vā ujukaṃ attanoyeva vā uppajjeyya. Pañcamitoti ettha vassaṃ vasantassa saṅghassa pañcamito pubbe uppannaṃ accekacīvaraṃ pañcamiyaṃ vibhajitvā gahitaṃ accekacīvaraparihārameva labhati. Ujukaṃ attanoyeva uppannaṃ ce, pañcamiyaṃ uppannameva accekacīvaraparihāraṃ labhati, na tato pubbeti daṭṭhabbaṃ.

    સદ્ધામત્તકન્તિ ધમ્મસ્સવનાદીહિ તઙ્ખણુપ્પન્નં સદ્ધામત્તકં. આરોચિતં ચીવરન્તિ આરોચેત્વા દિન્નચીવરં. છટ્ઠિયં ઉપ્પન્નચીવરસ્સ એકાદસમો અરુણો ચીવરકાલે ઉટ્ઠાતીતિ આહ ‘‘છટ્ઠિતો પટ્ઠાયા’’તિઆદિ. ઠપિતચીવરમ્પીતિ પધાનચીવરદસ્સનમુખેન સબ્બમ્પિ અતિરેકચીવરં વુત્તં. અથ ‘‘ચીવરમાસેપિ અતિરેકચીવરં નિક્ખિપિતું વટ્ટતી’’તિ ઇદં કુતો લદ્ધન્તિ ચે? ‘‘વિસું અનનુઞ્ઞાતેપિ ઇમસ્મિં સિક્ખાપદે ‘ચીવરકાલસમયો નામ અનત્થતે કથિને વસ્સાનસ્સ પચ્છિમો માસો, અત્થતે કથિને પઞ્ચ માસા’તિ વદન્તેન તતિયકથિનસિક્ખાપદે ‘અકાલચીવરં નામ અનત્થતે કથિને એકાદસમાસે ઉપ્પન્નં, અત્થતે કથિને સત્તમાસે ઉપ્પન્ન’ન્તિ વદન્તેન ચ અનુઞ્ઞાતમેવ હોતી’’તિ વદન્તિ. ‘‘અટ્ઠકથાવચનપ્પમાણેન ગહેતબ્બ’’ન્તિ ચ કેચિ.

    Saddhāmattakanti dhammassavanādīhi taṅkhaṇuppannaṃ saddhāmattakaṃ. Ārocitaṃ cīvaranti ārocetvā dinnacīvaraṃ. Chaṭṭhiyaṃ uppannacīvarassa ekādasamo aruṇo cīvarakāle uṭṭhātīti āha ‘‘chaṭṭhito paṭṭhāyā’’tiādi. Ṭhapitacīvarampīti padhānacīvaradassanamukhena sabbampi atirekacīvaraṃ vuttaṃ. Atha ‘‘cīvaramāsepi atirekacīvaraṃ nikkhipituṃ vaṭṭatī’’ti idaṃ kuto laddhanti ce? ‘‘Visuṃ ananuññātepi imasmiṃ sikkhāpade ‘cīvarakālasamayo nāma anatthate kathine vassānassa pacchimo māso, atthate kathine pañca māsā’ti vadantena tatiyakathinasikkhāpade ‘akālacīvaraṃ nāma anatthate kathine ekādasamāse uppannaṃ, atthate kathine sattamāse uppanna’nti vadantena ca anuññātameva hotī’’ti vadanti. ‘‘Aṭṭhakathāvacanappamāṇena gahetabba’’nti ca keci.

    ૬૫૦. ઇદાનિ પઠમકથિનાદિસિક્ખાપદેહિ તસ્સ તસ્સ ચીવરસ્સ લબ્ભમાનં પરિહારં ઇધેવ ઉપસંહરિત્વા દસ્સેન્તો ‘‘ઇતિ અતિરેકચીવરસ્સ દસાહં પરિહારો’’તિઆદિમાહ. ‘‘અનત્થતે કથિને એકાદસદિવસાધિકો માસો, અત્થતે કથિને એકાદસદિવસાધિકા પઞ્ચ માસા’’તિ અયમેવ પાઠો ગહેતબ્બો. કેચિ પનેત્થ ‘‘કામઞ્ચેસ ‘દસાહપરમં અતિરેકચીવરં ધારેતબ્બ’ન્તિ ઇમિનાવ સિદ્ધો, અટ્ઠુપ્પત્તિવસેન પન અપુબ્બં વિય અત્થં દસ્સેત્વા સિક્ખાપદં ઠપિત’’ન્તિ પાઠં વત્વા ‘‘દસદિવસાધિકો માસો, દસદિવસાધિકા પઞ્ચ માસાતિ પાઠેન ભવિતબ્બ’’ન્તિ વદન્તિ, તં ન ગહેતબ્બં તસ્સ પમાદપાઠત્તા. ન હિ દસાહેન અસમ્પત્તાય કત્તિકતેમાસિકપુણ્ણમાય ચીવરકાલતો પુબ્બે દસ દિવસા અધિકા હોન્તિ. એવઞ્હિ સતિ ‘‘નવાહાનાગતં કત્તિકતેમાસિકપુણ્ણમ’’ન્તિ વત્તબ્બં.

    650. Idāni paṭhamakathinādisikkhāpadehi tassa tassa cīvarassa labbhamānaṃ parihāraṃ idheva upasaṃharitvā dassento ‘‘iti atirekacīvarassa dasāhaṃ parihāro’’tiādimāha. ‘‘Anatthate kathine ekādasadivasādhiko māso, atthate kathine ekādasadivasādhikā pañca māsā’’ti ayameva pāṭho gahetabbo. Keci panettha ‘‘kāmañcesa ‘dasāhaparamaṃ atirekacīvaraṃ dhāretabba’nti imināva siddho, aṭṭhuppattivasena pana apubbaṃ viya atthaṃ dassetvā sikkhāpadaṃ ṭhapita’’nti pāṭhaṃ vatvā ‘‘dasadivasādhiko māso, dasadivasādhikā pañca māsāti pāṭhena bhavitabba’’nti vadanti, taṃ na gahetabbaṃ tassa pamādapāṭhattā. Na hi dasāhena asampattāya kattikatemāsikapuṇṇamāya cīvarakālato pubbe dasa divasā adhikā honti. Evañhi sati ‘‘navāhānāgataṃ kattikatemāsikapuṇṇama’’nti vattabbaṃ.

    માતિકાટ્ઠકથાયમ્પિ (કઙ્ખા॰ અટ્ઠ॰ અચ્ચેકચીવરસિક્ખાપદવણ્ણના) ‘‘પવારણમાસસ્સ જુણ્હપક્ખપઞ્ચમિતો પટ્ઠાય ઉપ્પન્નસ્સ ચીવરસ્સ નિધાનકાલો દસ્સિતો હોતી’’તિ વત્વા ‘‘કામઞ્ચેસ ‘દસાહપરમં અતિરેકચીવરં ધારેતબ્બ’ન્તિ ઇમિનાવ સિદ્ધો, અટ્ઠુપ્પત્તિવસેન પન અપુબ્બં વિય અત્થં દસ્સેત્વા સિક્ખાપદં ઠપિત’’ન્તિ પાઠો દસ્સિતો, સોપિ પમાદપાઠોયેવ. ‘‘જુણ્હપક્ખપઞ્ચમિતો પટ્ઠાયા’’તિ ચ વુત્તત્તા તત્થેવ પુબ્બાપરવિરોધોપિ સિયા, છટ્ઠિતો પટ્ઠાયાતિ વત્તબ્બં. એવઞ્હિ સતિ ‘‘દસાહપરમસિક્ખાપદેનેવ સિદ્ધ’’ન્તિ સક્કા વત્તું. ઇમમેવ ચ પમાદપાઠં ગહેત્વા ભદન્તબુદ્ધદત્તાચરિયેન ચ –

    Mātikāṭṭhakathāyampi (kaṅkhā. aṭṭha. accekacīvarasikkhāpadavaṇṇanā) ‘‘pavāraṇamāsassa juṇhapakkhapañcamito paṭṭhāya uppannassa cīvarassa nidhānakālo dassito hotī’’ti vatvā ‘‘kāmañcesa ‘dasāhaparamaṃ atirekacīvaraṃ dhāretabba’nti imināva siddho, aṭṭhuppattivasena pana apubbaṃ viya atthaṃ dassetvā sikkhāpadaṃ ṭhapita’’nti pāṭho dassito, sopi pamādapāṭhoyeva. ‘‘Juṇhapakkhapañcamito paṭṭhāyā’’ti ca vuttattā tattheva pubbāparavirodhopi siyā, chaṭṭhito paṭṭhāyāti vattabbaṃ. Evañhi sati ‘‘dasāhaparamasikkhāpadeneva siddha’’nti sakkā vattuṃ. Imameva ca pamādapāṭhaṃ gahetvā bhadantabuddhadattācariyena ca –

    ‘‘તસ્સાચ્ચાયિકવત્થસ્સ, કથિને તુ અનત્થતે;

    ‘‘Tassāccāyikavatthassa, kathine tu anatthate;

    પરિહારેકમાસોવ, દસાહપરમો મતો.

    Parihārekamāsova, dasāhaparamo mato.

    ‘‘અત્થતે કથિને તસ્સ, પઞ્ચ માસા પકાસિતા;

    ‘‘Atthate kathine tassa, pañca māsā pakāsitā;

    પરિહારો મુનિન્દેન, દસાહપરમા પના’’તિ. –

    Parihāro munindena, dasāhaparamā panā’’ti. –

    વુત્તં.

    Vuttaṃ.

    અચ્ચેકચીવરકાલે ઉપ્પન્નત્તા ‘‘અચ્ચેકચીવરસદિસે’’તિ વુત્તં. ‘‘પઞ્ચમિયં ઉપ્પન્નં અનચ્ચેકચીવરં દસાહં અતિક્કામયતો ચીવરકાલતો પુબ્બેયેવ આપત્તિ હોતિ, ન ચીવરકાલાતિક્કમે, તસ્મા ચીવરકાલાતિક્કમે પુન આપજ્જિતબ્બાય આપત્તિયા અભાવં સન્ધાય ‘અનચ્ચેકચીવરે અનચ્ચેકચીવરસઞ્ઞી અનાપત્તી’તિ વુત્ત’’ન્તિ તીસુપિ ગણ્ઠિપદેસુ વુત્તં. વિકપ્પનુપગપચ્છિમપ્પમાણસ્સ અચ્ચેકચીવરસ્સ અત્તનો સન્તકતા, દસાહાનાગતાય કત્તિકતેમાસિકપુણ્ણમાય ઉપ્પન્નભાવો, અનધિટ્ઠિતઅવિકપ્પિતતા, ચીવરકાલાતિક્કમોતિ ઇમાનેત્થ ચત્તારિ અઙ્ગાનિ.

    Accekacīvarakāle uppannattā ‘‘accekacīvarasadise’’ti vuttaṃ. ‘‘Pañcamiyaṃ uppannaṃ anaccekacīvaraṃ dasāhaṃ atikkāmayato cīvarakālato pubbeyeva āpatti hoti, na cīvarakālātikkame, tasmā cīvarakālātikkame puna āpajjitabbāya āpattiyā abhāvaṃ sandhāya ‘anaccekacīvare anaccekacīvarasaññī anāpattī’ti vutta’’nti tīsupi gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Vikappanupagapacchimappamāṇassa accekacīvarassa attano santakatā, dasāhānāgatāya kattikatemāsikapuṇṇamāya uppannabhāvo, anadhiṭṭhitaavikappitatā, cīvarakālātikkamoti imānettha cattāri aṅgāni.

    અચ્ચેકચીવરસિક્ખાપદવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Accekacīvarasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / મહાવિભઙ્ગ • Mahāvibhaṅga / ૮. અચ્ચેકચીવરસિક્ખાપદં • 8. Accekacīvarasikkhāpadaṃ

    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / મહાવિભઙ્ગ-અટ્ઠકથા • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ૮. અચ્ચેકચીવરસિક્ખાપદવણ્ણના • 8. Accekacīvarasikkhāpadavaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / ૮. અચ્ચેકચીવરસિક્ખાપદવણ્ણના • 8. Accekacīvarasikkhāpadavaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / ૮. અચ્ચેકચીવરસિક્ખાપદવણ્ણના • 8. Accekacīvarasikkhāpadavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact