Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
੮. ਅਚ੍ਚੇਕਚੀવਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
8. Accekacīvarasikkhāpadavaṇṇanā
੬੪੬. ਅਟ੍ਠਮੇ ਅਸਮ੍ਮੋਹਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਦਸਾਹਾਨਾਗਤਪਦੇ ਅਸਮ੍ਮੋਹਤ੍ਥਂ। ਪਠਮਪਦਸ੍ਸਾਤਿ ਦਸਾਹਾਨਾਗਤਪਦਸ੍ਸ। ਤਾਨਿ ਦਿવਸਾਨੀਤਿ ਤੇਸੁ ਦਿવਸੇਸੁ। ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਸਙ੍ਘਤੋ વਾ ਗਣਤੋ વਾ ਉਜੁਕਂ ਅਤ੍ਤਨੋਯੇવ વਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ। ਪਞ੍ਚਮਿਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ વਸ੍ਸਂ વਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚਮਿਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਚ੍ਚੇਕਚੀવਰਂ ਪਞ੍ਚਮਿਯਂ વਿਭਜਿਤ੍વਾ ਗਹਿਤਂ ਅਚ੍ਚੇਕਚੀવਰਪਰਿਹਾਰਮੇવ ਲਭਤਿ। ਉਜੁਕਂ ਅਤ੍ਤਨੋਯੇવ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਚੇ, ਪਞ੍ਚਮਿਯਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮੇવ ਅਚ੍ਚੇਕਚੀવਰਪਰਿਹਾਰਂ ਲਭਤਿ, ਨ ਤਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ।
646. Aṭṭhame asammohatthanti dasāhānāgatapade asammohatthaṃ. Paṭhamapadassāti dasāhānāgatapadassa. Tāni divasānīti tesu divasesu. Uppajjeyyāti saṅghato vā gaṇato vā ujukaṃ attanoyeva vā uppajjeyya. Pañcamitoti ettha vassaṃ vasantassa saṅghassa pañcamito pubbe uppannaṃ accekacīvaraṃ pañcamiyaṃ vibhajitvā gahitaṃ accekacīvaraparihārameva labhati. Ujukaṃ attanoyeva uppannaṃ ce, pañcamiyaṃ uppannameva accekacīvaraparihāraṃ labhati, na tato pubbeti daṭṭhabbaṃ.
ਸਦ੍ਧਾਮਤ੍ਤਕਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸવਨਾਦੀਹਿ ਤਙ੍ਖਣੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਸਦ੍ਧਾਮਤ੍ਤਕਂ। ਆਰੋਚਿਤਂ ਚੀવਰਨ੍ਤਿ ਆਰੋਚੇਤ੍વਾ ਦਿਨ੍ਨਚੀવਰਂ। ਛਟ੍ਠਿਯਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਚੀવਰਸ੍ਸ ਏਕਾਦਸਮੋ ਅਰੁਣੋ ਚੀવਰਕਾਲੇ ਉਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਛਟ੍ਠਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਠਪਿਤਚੀવਰਮ੍ਪੀਤਿ ਪਧਾਨਚੀવਰਦਸ੍ਸਨਮੁਖੇਨ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਅਤਿਰੇਕਚੀવਰਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਥ ‘‘ਚੀવਰਮਾਸੇਪਿ ਅਤਿਰੇਕਚੀવਰਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਕੁਤੋ ਲਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਚੇ? ‘‘વਿਸੁਂ ਅਨਨੁਞ੍ਞਾਤੇਪਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ‘ਚੀવਰਕਾਲਸਮਯੋ ਨਾਮ ਅਨਤ੍ਥਤੇ ਕਥਿਨੇ વਸ੍ਸਾਨਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਿਮੋ ਮਾਸੋ, ਅਤ੍ਥਤੇ ਕਥਿਨੇ ਪਞ੍ਚ ਮਾਸਾ’ਤਿ વਦਨ੍ਤੇਨ ਤਤਿਯਕਥਿਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ‘ਅਕਾਲਚੀવਰਂ ਨਾਮ ਅਨਤ੍ਥਤੇ ਕਥਿਨੇ ਏਕਾਦਸਮਾਸੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਅਤ੍ਥਤੇ ਕਥਿਨੇ ਸਤ੍ਤਮਾਸੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨ’ਨ੍ਤਿ વਦਨ੍ਤੇਨ ਚ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਮੇવ ਹੋਤੀ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ‘‘ਅਟ੍ਠਕਥਾવਚਨਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਕੇਚਿ।
Saddhāmattakanti dhammassavanādīhi taṅkhaṇuppannaṃ saddhāmattakaṃ. Ārocitaṃ cīvaranti ārocetvā dinnacīvaraṃ. Chaṭṭhiyaṃ uppannacīvarassa ekādasamo aruṇo cīvarakāle uṭṭhātīti āha ‘‘chaṭṭhito paṭṭhāyā’’tiādi. Ṭhapitacīvarampīti padhānacīvaradassanamukhena sabbampi atirekacīvaraṃ vuttaṃ. Atha ‘‘cīvaramāsepi atirekacīvaraṃ nikkhipituṃ vaṭṭatī’’ti idaṃ kuto laddhanti ce? ‘‘Visuṃ ananuññātepi imasmiṃ sikkhāpade ‘cīvarakālasamayo nāma anatthate kathine vassānassa pacchimo māso, atthate kathine pañca māsā’ti vadantena tatiyakathinasikkhāpade ‘akālacīvaraṃ nāma anatthate kathine ekādasamāse uppannaṃ, atthate kathine sattamāse uppanna’nti vadantena ca anuññātameva hotī’’ti vadanti. ‘‘Aṭṭhakathāvacanappamāṇena gahetabba’’nti ca keci.
੬੫੦. ਇਦਾਨਿ ਪਠਮਕਥਿਨਾਦਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਹਿ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਚੀવਰਸ੍ਸ ਲਬ੍ਭਮਾਨਂ ਪਰਿਹਾਰਂ ਇਧੇવ ਉਪਸਂਹਰਿਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਤਿ ਅਤਿਰੇਕਚੀવਰਸ੍ਸ ਦਸਾਹਂ ਪਰਿਹਾਰੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ‘‘ਅਨਤ੍ਥਤੇ ਕਥਿਨੇ ਏਕਾਦਸਦਿવਸਾਧਿਕੋ ਮਾਸੋ, ਅਤ੍ਥਤੇ ਕਥਿਨੇ ਏਕਾਦਸਦਿવਸਾਧਿਕਾ ਪਞ੍ਚ ਮਾਸਾ’’ਤਿ ਅਯਮੇવ ਪਾਠੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ। ਕੇਚਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ‘‘ਕਾਮਞ੍ਚੇਸ ‘ਦਸਾਹਪਰਮਂ ਅਤਿਰੇਕਚੀવਰਂ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬ’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾવ ਸਿਦ੍ਧੋ, ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿવਸੇਨ ਪਨ ਅਪੁਬ੍ਬਂ વਿਯ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਠਪਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਠਂ વਤ੍વਾ ‘‘ਦਸਦਿવਸਾਧਿਕੋ ਮਾਸੋ, ਦਸਦਿવਸਾਧਿਕਾ ਪਞ੍ਚ ਮਾਸਾਤਿ ਪਾਠੇਨ ਭવਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ ਤਸ੍ਸ ਪਮਾਦਪਾਠਤ੍ਤਾ। ਨ ਹਿ ਦਸਾਹੇਨ ਅਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਯ ਕਤ੍ਤਿਕਤੇਮਾਸਿਕਪੁਣ੍ਣਮਾਯ ਚੀવਰਕਾਲਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਦਸ ਦਿવਸਾ ਅਧਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਏવਞ੍ਹਿ ਸਤਿ ‘‘ਨવਾਹਾਨਾਗਤਂ ਕਤ੍ਤਿਕਤੇਮਾਸਿਕਪੁਣ੍ਣਮ’’ਨ੍ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ।
650. Idāni paṭhamakathinādisikkhāpadehi tassa tassa cīvarassa labbhamānaṃ parihāraṃ idheva upasaṃharitvā dassento ‘‘iti atirekacīvarassa dasāhaṃ parihāro’’tiādimāha. ‘‘Anatthate kathine ekādasadivasādhiko māso, atthate kathine ekādasadivasādhikā pañca māsā’’ti ayameva pāṭho gahetabbo. Keci panettha ‘‘kāmañcesa ‘dasāhaparamaṃ atirekacīvaraṃ dhāretabba’nti imināva siddho, aṭṭhuppattivasena pana apubbaṃ viya atthaṃ dassetvā sikkhāpadaṃ ṭhapita’’nti pāṭhaṃ vatvā ‘‘dasadivasādhiko māso, dasadivasādhikā pañca māsāti pāṭhena bhavitabba’’nti vadanti, taṃ na gahetabbaṃ tassa pamādapāṭhattā. Na hi dasāhena asampattāya kattikatemāsikapuṇṇamāya cīvarakālato pubbe dasa divasā adhikā honti. Evañhi sati ‘‘navāhānāgataṃ kattikatemāsikapuṇṇama’’nti vattabbaṃ.
ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ (ਕਙ੍ਖਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ਅਚ੍ਚੇਕਚੀવਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ) ‘‘ਪવਾਰਣਮਾਸਸ੍ਸ ਜੁਣ੍ਹਪਕ੍ਖਪਞ੍ਚਮਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚੀવਰਸ੍ਸ ਨਿਧਾਨਕਾਲੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ‘‘ਕਾਮਞ੍ਚੇਸ ‘ਦਸਾਹਪਰਮਂ ਅਤਿਰੇਕਚੀવਰਂ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬ’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾવ ਸਿਦ੍ਧੋ, ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿવਸੇਨ ਪਨ ਅਪੁਬ੍ਬਂ વਿਯ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਠਪਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਠੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ, ਸੋਪਿ ਪਮਾਦਪਾਠੋਯੇવ। ‘‘ਜੁਣ੍ਹਪਕ੍ਖਪਞ੍ਚਮਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯਾ’’ਤਿ ਚ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਤ੍ਥੇવ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰવਿਰੋਧੋਪਿ ਸਿਯਾ, ਛਟ੍ਠਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯਾਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਏવਞ੍ਹਿ ਸਤਿ ‘‘ਦਸਾਹਪਰਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨੇવ ਸਿਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਸਕ੍ਕਾ વਤ੍ਤੁਂ। ਇਮਮੇવ ਚ ਪਮਾਦਪਾਠਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਭਦਨ੍ਤਬੁਦ੍ਧਦਤ੍ਤਾਚਰਿਯੇਨ ਚ –
Mātikāṭṭhakathāyampi (kaṅkhā. aṭṭha. accekacīvarasikkhāpadavaṇṇanā) ‘‘pavāraṇamāsassa juṇhapakkhapañcamito paṭṭhāya uppannassa cīvarassa nidhānakālo dassito hotī’’ti vatvā ‘‘kāmañcesa ‘dasāhaparamaṃ atirekacīvaraṃ dhāretabba’nti imināva siddho, aṭṭhuppattivasena pana apubbaṃ viya atthaṃ dassetvā sikkhāpadaṃ ṭhapita’’nti pāṭho dassito, sopi pamādapāṭhoyeva. ‘‘Juṇhapakkhapañcamito paṭṭhāyā’’ti ca vuttattā tattheva pubbāparavirodhopi siyā, chaṭṭhito paṭṭhāyāti vattabbaṃ. Evañhi sati ‘‘dasāhaparamasikkhāpadeneva siddha’’nti sakkā vattuṃ. Imameva ca pamādapāṭhaṃ gahetvā bhadantabuddhadattācariyena ca –
‘‘ਤਸ੍ਸਾਚ੍ਚਾਯਿਕવਤ੍ਥਸ੍ਸ, ਕਥਿਨੇ ਤੁ ਅਨਤ੍ਥਤੇ।
‘‘Tassāccāyikavatthassa, kathine tu anatthate;
ਪਰਿਹਾਰੇਕਮਾਸੋવ, ਦਸਾਹਪਰਮੋ ਮਤੋ॥
Parihārekamāsova, dasāhaparamo mato.
‘‘ਅਤ੍ਥਤੇ ਕਥਿਨੇ ਤਸ੍ਸ, ਪਞ੍ਚ ਮਾਸਾ ਪਕਾਸਿਤਾ।
‘‘Atthate kathine tassa, pañca māsā pakāsitā;
ਪਰਿਹਾਰੋ ਮੁਨਿਨ੍ਦੇਨ, ਦਸਾਹਪਰਮਾ ਪਨਾ’’ਤਿ॥ –
Parihāro munindena, dasāhaparamā panā’’ti. –
વੁਤ੍ਤਂ।
Vuttaṃ.
ਅਚ੍ਚੇਕਚੀવਰਕਾਲੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਚ੍ਚੇਕਚੀવਰਸਦਿਸੇ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ‘‘ਪਞ੍ਚਮਿਯਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਨਚ੍ਚੇਕਚੀવਰਂ ਦਸਾਹਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮਯਤੋ ਚੀવਰਕਾਲਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇਯੇવ ਆਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ, ਨ ਚੀવਰਕਾਲਾਤਿਕ੍ਕਮੇ, ਤਸ੍ਮਾ ਚੀવਰਕਾਲਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਪੁਨ ਆਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਾਯ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਭਾવਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘ਅਨਚ੍ਚੇਕਚੀવਰੇ ਅਨਚ੍ਚੇਕਚੀવਰਸਞ੍ਞੀ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’ਤਿ વੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਤੀਸੁਪਿ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇਸੁ વੁਤ੍ਤਂ। વਿਕਪ੍ਪਨੁਪਗਪਚ੍ਛਿਮਪ੍ਪਮਾਣਸ੍ਸ ਅਚ੍ਚੇਕਚੀવਰਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਤਾ, ਦਸਾਹਾਨਾਗਤਾਯ ਕਤ੍ਤਿਕਤੇਮਾਸਿਕਪੁਣ੍ਣਮਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਭਾવੋ, ਅਨਧਿਟ੍ਠਿਤਅવਿਕਪ੍ਪਿਤਤਾ, ਚੀવਰਕਾਲਾਤਿਕ੍ਕਮੋਤਿ ਇਮਾਨੇਤ੍ਥ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਙ੍ਗਾਨਿ।
Accekacīvarakāle uppannattā ‘‘accekacīvarasadise’’ti vuttaṃ. ‘‘Pañcamiyaṃ uppannaṃ anaccekacīvaraṃ dasāhaṃ atikkāmayato cīvarakālato pubbeyeva āpatti hoti, na cīvarakālātikkame, tasmā cīvarakālātikkame puna āpajjitabbāya āpattiyā abhāvaṃ sandhāya ‘anaccekacīvare anaccekacīvarasaññī anāpattī’ti vutta’’nti tīsupi gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Vikappanupagapacchimappamāṇassa accekacīvarassa attano santakatā, dasāhānāgatāya kattikatemāsikapuṇṇamāya uppannabhāvo, anadhiṭṭhitaavikappitatā, cīvarakālātikkamoti imānettha cattāri aṅgāni.
ਅਚ੍ਚੇਕਚੀવਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Accekacīvarasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ • Mahāvibhaṅga / ੮. ਅਚ੍ਚੇਕਚੀવਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ • 8. Accekacīvarasikkhāpadaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ੮. ਅਚ੍ਚੇਕਚੀવਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 8. Accekacīvarasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ੮. ਅਚ੍ਚੇਕਚੀવਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 8. Accekacīvarasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ੮. ਅਚ੍ਚੇਕਚੀવਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 8. Accekacīvarasikkhāpadavaṇṇanā