Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
(૧૬) ૬. અચેલકવગ્ગવણ્ણના
(16) 6. Acelakavaggavaṇṇanā
૧૫૭-૧૬૩. ઇતો પરેસુ આગાળ્હા પટિપદાતિ ગાળ્હા કક્ખળા લોભવસેન થિરગ્ગહણા. નિજ્ઝામાતિ અત્તકિલમથાનુયોગવસેન સુટ્ઠુ ઝામા સન્તત્તા પરિતત્તા. મજ્ઝિમાતિ નેવ કક્ખળા ન ઝામા મજ્ઝે ભવા. અચેલકોતિ નિચ્ચેલો નગ્ગો. મુત્તાચારોતિ વિસ્સટ્ઠાચારો, ઉચ્ચારકમ્માદીસુ લોકિયકુલપુત્તાચારેન વિરહિતો ઠિતકોવ ઉચ્ચારં કરોતિ, પસ્સાવં કરોતિ, ખાદતિ ભુઞ્જતિ. હત્થાપલેખનોતિ હત્થે પિણ્ડમ્હિ નિટ્ઠિતે જિવ્હાય હત્થં અપલેખતિ, ઉચ્ચારમ્પિ કત્વા હત્થસ્મિંયેવ દણ્ડકસઞ્ઞી હુત્વા હત્થેન અપલેખતિ. ભિક્ખાય ગહણત્થં ‘‘એહિ, ભદન્તે’’તિ વુત્તો ન એતીતિ ન એહિભદન્તિકો. ‘‘તેન હિ તિટ્ઠ, ભન્તે’’તિ વુત્તોપિ ન તિટ્ઠતીતિ ન તિટ્ઠભદન્તિકો. તદુભયમ્પિ કિર સો ‘‘એતસ્સ વચનં કતં ભવિસ્સતી’’તિ ન કરોતિ. અભિહટન્તિ પુરેતરં ગહેત્વા આહટભિક્ખં. ઉદ્દિસ્સકતન્તિ ઇદં તુમ્હે ઉદ્દિસ્સ કતન્તિ એવમારોચિતભિક્ખં. નિમન્તનન્તિ ‘‘અસુકં નામ કુલં વા વીથિં વા ગામં વા પવિસેય્યાથા’’તિ એવં નિમન્તિતભિક્ખમ્પિ ન સાદિયતિ ન ગણ્હાતિ. ન કુમ્ભિમુખાતિ કુમ્ભિતો ઉદ્ધરિત્વા દીયમાનં ભિક્ખમ્પિ ન ગણ્હાતિ. ન કળોપિમુખાતિ કળોપીતિ ઉક્ખલિ વા પચ્છિ વા, તતોપિ ન ગણ્હાતિ. કસ્મા? ‘‘કુમ્ભિકળોપિયો મં નિસ્સાય કટચ્છુના પહારં લભન્તી’’તિ. ન એળકમન્તરન્તિ ઉમ્મારં અન્તરં કત્વા દીયમાનં ન ગણ્હાતિ. કસ્મા? ‘‘અયં મં નિસ્સાય અન્તરકરણં લભતી’’તિ. દણ્ડમુસલેસુપિ એસેવ નયો. દ્વિન્નન્તિ દ્વીસુ ભુઞ્જમાનેસુ એકસ્મિં ઉટ્ઠાય દેન્તે ન ગણ્હાતિ. કસ્મા? કબળન્તરાયો હોતીતિ.
157-163. Ito paresu āgāḷhā paṭipadāti gāḷhā kakkhaḷā lobhavasena thiraggahaṇā. Nijjhāmāti attakilamathānuyogavasena suṭṭhu jhāmā santattā paritattā. Majjhimāti neva kakkhaḷā na jhāmā majjhe bhavā. Acelakoti niccelo naggo. Muttācāroti vissaṭṭhācāro, uccārakammādīsu lokiyakulaputtācārena virahito ṭhitakova uccāraṃ karoti, passāvaṃ karoti, khādati bhuñjati. Hatthāpalekhanoti hatthe piṇḍamhi niṭṭhite jivhāya hatthaṃ apalekhati, uccārampi katvā hatthasmiṃyeva daṇḍakasaññī hutvā hatthena apalekhati. Bhikkhāya gahaṇatthaṃ ‘‘ehi, bhadante’’ti vutto na etīti na ehibhadantiko. ‘‘Tena hi tiṭṭha, bhante’’ti vuttopi na tiṭṭhatīti na tiṭṭhabhadantiko. Tadubhayampi kira so ‘‘etassa vacanaṃ kataṃ bhavissatī’’ti na karoti. Abhihaṭanti puretaraṃ gahetvā āhaṭabhikkhaṃ. Uddissakatanti idaṃ tumhe uddissa katanti evamārocitabhikkhaṃ. Nimantananti ‘‘asukaṃ nāma kulaṃ vā vīthiṃ vā gāmaṃ vā paviseyyāthā’’ti evaṃ nimantitabhikkhampi na sādiyati na gaṇhāti. Na kumbhimukhāti kumbhito uddharitvā dīyamānaṃ bhikkhampi na gaṇhāti. Na kaḷopimukhāti kaḷopīti ukkhali vā pacchi vā, tatopi na gaṇhāti. Kasmā? ‘‘Kumbhikaḷopiyo maṃ nissāya kaṭacchunā pahāraṃ labhantī’’ti. Na eḷakamantaranti ummāraṃ antaraṃ katvā dīyamānaṃ na gaṇhāti. Kasmā? ‘‘Ayaṃ maṃ nissāya antarakaraṇaṃ labhatī’’ti. Daṇḍamusalesupi eseva nayo. Dvinnanti dvīsu bhuñjamānesu ekasmiṃ uṭṭhāya dente na gaṇhāti. Kasmā? Kabaḷantarāyo hotīti.
ન ગબ્ભિનિયાતિઆદીસુ પન ગબ્ભિનિયા કુચ્છિયં દારકો કિલમતિ, પાયન્તિયા દારકસ્સ ખીરન્તરાયો હોતિ, પુરિસન્તરગતાય રતિઅન્તરાયો હોતીતિ ન ગણ્હાતિ. ન સઙ્કિત્તીસૂતિ સઙ્કિત્તેત્વા કતભત્તેસુ. દુબ્ભિક્ખસમયે કિર અચેલકસાવકા અચેલકાનં અત્થાય તતો તતો તણ્ડુલાદીનિ સમાદપેત્વા ભત્તં પચન્તિ, ઉક્કટ્ઠાચેલકો તતો ન પટિગ્ગણ્હાતિ. ન યત્થ સાતિ યત્થ સુનખો ‘‘પિણ્ડં લભિસ્સામી’’તિ ઉપટ્ઠિતો હોતિ, તત્થ તસ્સ અદત્વા આહટં ન ગણ્હાતિ. કસ્મા? એતસ્સ પિણ્ડન્તરાયો હોતીતિ. સણ્ડસણ્ડચારિનીતિ સમૂહસમૂહચારિની . સચે હિ અચેલકં દિસ્વા ‘‘ઇમસ્સ ભિક્ખં દસ્સામા’’તિ મનુસ્સા ભત્તગેહં પવિસન્તિ, તેસુ ચ પવિસન્તેસુ કળોપિમુખાદીસુ નિલીના મક્ખિકા ઉપ્પતિત્વા સણ્ડસણ્ડા ચરન્તિ, તતો આહટં ભિક્ખં ન ગણ્હાતિ. કસ્મા? ‘‘મં નિસ્સાય મક્ખિકાનં ગોચરન્તરાયો જાતો’’તિ.
Na gabbhiniyātiādīsu pana gabbhiniyā kucchiyaṃ dārako kilamati, pāyantiyā dārakassa khīrantarāyo hoti, purisantaragatāya ratiantarāyo hotīti na gaṇhāti. Na saṅkittīsūti saṅkittetvā katabhattesu. Dubbhikkhasamaye kira acelakasāvakā acelakānaṃ atthāya tato tato taṇḍulādīni samādapetvā bhattaṃ pacanti, ukkaṭṭhācelako tato na paṭiggaṇhāti. Na yattha sāti yattha sunakho ‘‘piṇḍaṃ labhissāmī’’ti upaṭṭhito hoti, tattha tassa adatvā āhaṭaṃ na gaṇhāti. Kasmā? Etassa piṇḍantarāyo hotīti. Saṇḍasaṇḍacārinīti samūhasamūhacārinī . Sace hi acelakaṃ disvā ‘‘imassa bhikkhaṃ dassāmā’’ti manussā bhattagehaṃ pavisanti, tesu ca pavisantesu kaḷopimukhādīsu nilīnā makkhikā uppatitvā saṇḍasaṇḍā caranti, tato āhaṭaṃ bhikkhaṃ na gaṇhāti. Kasmā? ‘‘Maṃ nissāya makkhikānaṃ gocarantarāyo jāto’’ti.
થુસોદકન્તિ સબ્બસસ્સસમ્ભારેહિ કતસોવીરકં. એત્થ ચ સુરાપાનમેવ સાવજ્જં, અયં પન સબ્બેસુ સાવજ્જસઞ્ઞી. એકાગારિકોતિ યો એકસ્મિંયેવ ગેહે ભિક્ખં લભિત્વા નિવત્તતિ. એકાલોપિકોતિ એકેનેવ આલોપેન યાપેતિ. દ્વાગારિકાદીસુપિ એસેવ નયો. એકિસ્સાપિ દત્તિયાતિ એકાય દત્તિયા. દત્તિ નામ એકા ખુદ્દકપાતિ હોતિ, યત્થ અગ્ગભિક્ખં પક્ખિપિત્વા ઠપેન્તિ. એકાહિકન્તિ એકદિવસન્તરિકં. અદ્ધમાસિકન્તિ અદ્ધમાસન્તરિકં. પરિયાયભત્તભોજનન્તિ વારભત્તભોજનં, એકાહવારેન દ્વીહવારેન સત્તાહવારેન અદ્ધમાસવારેનાતિ એવં દિવસવારેન આભતભત્તભોજનં. સાકભક્ખોતિઆદીનિ વુત્તત્થાનેવ.
Thusodakanti sabbasassasambhārehi katasovīrakaṃ. Ettha ca surāpānameva sāvajjaṃ, ayaṃ pana sabbesu sāvajjasaññī. Ekāgārikoti yo ekasmiṃyeva gehe bhikkhaṃ labhitvā nivattati. Ekālopikoti ekeneva ālopena yāpeti. Dvāgārikādīsupi eseva nayo. Ekissāpi dattiyāti ekāya dattiyā. Datti nāma ekā khuddakapāti hoti, yattha aggabhikkhaṃ pakkhipitvā ṭhapenti. Ekāhikanti ekadivasantarikaṃ. Addhamāsikanti addhamāsantarikaṃ. Pariyāyabhattabhojananti vārabhattabhojanaṃ, ekāhavārena dvīhavārena sattāhavārena addhamāsavārenāti evaṃ divasavārena ābhatabhattabhojanaṃ. Sākabhakkhotiādīni vuttatthāneva.
ઉબ્ભટ્ઠકોતિ ઉદ્ધં ઠિતકો. ઉક્કુટિકપ્પધાનમનુયુત્તોતિ ઉક્કુટિકવીરિયમનુયુત્તો, ગચ્છન્તોપિ ઉક્કુટિકોવ હુત્વા ઉપ્પતિત્વા ઉપ્પતિત્વા ગચ્છતિ. કણ્ટકાપસ્સયિકોતિ અયકણ્ટકે વા પકતિકણ્ટકે વા ભૂમિયં કોટ્ટેત્વા તત્થ ચમ્મં અત્થરિત્વા ઠાનચઙ્કમાદીનિ કરોતિ. સેય્યન્તિ સયન્તોપિ તત્થેવ સેય્યં કપ્પેતિ. સાયં તતિયમસ્સાતિ સાયતતિયકં. પાતો મજ્ઝન્હિકે સાયન્તિ દિવસસ્સ તિક્ખત્તું ‘‘પાપં પવાહેસ્સામી’’તિ ઉદકોરોહનાનુયોગં અનુયુત્તો વિહરતિ.
Ubbhaṭṭhakoti uddhaṃ ṭhitako. Ukkuṭikappadhānamanuyuttoti ukkuṭikavīriyamanuyutto, gacchantopi ukkuṭikova hutvā uppatitvā uppatitvā gacchati. Kaṇṭakāpassayikoti ayakaṇṭake vā pakatikaṇṭake vā bhūmiyaṃ koṭṭetvā tattha cammaṃ attharitvā ṭhānacaṅkamādīni karoti. Seyyanti sayantopi tattheva seyyaṃ kappeti. Sāyaṃ tatiyamassāti sāyatatiyakaṃ. Pāto majjhanhike sāyanti divasassa tikkhattuṃ ‘‘pāpaṃ pavāhessāmī’’ti udakorohanānuyogaṃ anuyutto viharati.
કાયે કાયાનુપસ્સીતિઆદીનિ હેટ્ઠા એકકનિપાતવણ્ણનાયં વુત્તનયેનેવ વેદિતબ્બાનિ. અયં વુચ્ચતિ, ભિક્ખવે, મજ્ઝિમા પટિપદાતિ, ભિક્ખવે, અયં કામસુખલ્લિકાનુયોગઞ્ચ અત્તકિલમથાનુયોગઞ્ચાતિ દ્વે અન્તે અનુપગતા, સસ્સતુચ્છેદન્તેહિ વા વિમુત્તા મજ્ઝિમા પટિપદાતિ વેદિતબ્બા.
Kāye kāyānupassītiādīni heṭṭhā ekakanipātavaṇṇanāyaṃ vuttanayeneva veditabbāni. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, majjhimā paṭipadāti, bhikkhave, ayaṃ kāmasukhallikānuyogañca attakilamathānuyogañcāti dve ante anupagatā, sassatucchedantehi vā vimuttā majjhimā paṭipadāti veditabbā.
અચેલકવગ્ગો છટ્ઠો.
Acelakavaggo chaṭṭho.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya / (૧૬) ૬. અચેલકવગ્ગો • (16) 6. Acelakavaggo
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / (૧૬) ૬. અચેલકવગ્ગવણ્ણના • (16) 6. Acelakavaggavaṇṇanā