| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મિલિન્દપઞ્હપાળિ • Milindapañhapāḷi |
૩. વિચારવગ્ગો
3. Vicāravaggo
૧. અદ્ધાનમૂલપઞ્હો
1. Addhānamūlapañho
૧. રાજા આહ ‘‘ભન્તે નાગસેન, અતીતસ્સ અદ્ધાનસ્સ કિં મૂલં, અનાગતસ્સ અદ્ધાનસ્સ કિં મૂલં, પચ્ચુપ્પન્નસ્સ અદ્ધાનસ્સ કિં મૂલ’’ન્તિ? ‘‘અતીતસ્સ ચ, મહારાજ, અદ્ધાનસ્સ અનાગતસ્સ ચ અદ્ધાનસ્સ પચ્ચુપ્પન્નસ્સ ચ અદ્ધાનસ્સ અવિજ્જા મૂલં. અવિજ્જાપચ્ચયા સઙ્ખારા, સઙ્ખારપચ્ચયા વિઞ્ઞાણં, વિઞ્ઞાણપચ્ચયા નામરૂપં, નામરૂપપચ્ચયા સળાયતનં, સળાયતનપચ્ચયા ફસ્સો, ફસ્સપચ્ચયા વેદના, વેદનાપચ્ચયા તણ્હા, તણ્હાપચ્ચયા ઉપાદાનં, ઉપાદાનપચ્ચયા ભવો, ભવપચ્ચયા જાતિ, જાતિપચ્ચયા જરામરણં સોકપરિદેવદુક્ખદોમનસ્સુપાયાસા સમ્ભવન્તિ. એવમેતસ્સ કેવલસ્સ દુક્ખક્ખન્ધસ્સ અદ્ધાનસ્સ 1 પુરિમા કોટિ ન પઞ્ઞાયતી’’તિ.
1. Rājā āha ‘‘bhante nāgasena, atītassa addhānassa kiṃ mūlaṃ, anāgatassa addhānassa kiṃ mūlaṃ, paccuppannassa addhānassa kiṃ mūla’’nti? ‘‘Atītassa ca, mahārāja, addhānassa anāgatassa ca addhānassa paccuppannassa ca addhānassa avijjā mūlaṃ. Avijjāpaccayā saṅkhārā, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ, saḷāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa addhānassa 2 purimā koṭi na paññāyatī’’ti.
‘‘કલ્લોસિ, ભન્તે નાગસેના’’તિ.
‘‘Kallosi, bhante nāgasenā’’ti.
અદ્ધાનમૂલપઞ્હો પઠમો.
Addhānamūlapañho paṭhamo.
Footnotes:
