Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
അധമ്മികകതികാദികഥാവണ്ണനാ
Adhammikakatikādikathāvaṇṇanā
൨൦൫. മഹാവിഭങ്ഗേ വുത്തന്തി ഏത്ഥ അയം അന്ധകട്ഠകഥാവചനം ഊനപന്നരസവസ്സേന സാമണേരേന ഇധ വിഹാരേ ന വത്ഥബ്ബാ, ന പംസുകൂലം ആഹിണ്ഡിതബ്ബം, ന ചോളഭിക്ഖാ ഗഹേതബ്ബാ, ന അഞ്ഞവിഹാരേ ഭുഞ്ജിതബ്ബം, ന അഞ്ഞസ്സ ഭിക്ഖുസ്സ വാ ഭിക്ഖുനിയാ വാ സന്തകം ഭുഞ്ജിതബ്ബം, അഞ്ഞമഞ്ഞം നേവ ആലപേയ്യാമ ന സല്ലപേയ്യാമ, ന സജ്ഝായിതബ്ബം, മത്തികാപത്തേന വട്ടതി, ന അപരിപുണ്ണപരിക്ഖാരസ്സ വാസോതി.
205.Mahāvibhaṅge vuttanti ettha ayaṃ andhakaṭṭhakathāvacanaṃ ūnapannarasavassena sāmaṇerena idha vihāre na vatthabbā, na paṃsukūlaṃ āhiṇḍitabbaṃ, na coḷabhikkhā gahetabbā, na aññavihāre bhuñjitabbaṃ, na aññassa bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā santakaṃ bhuñjitabbaṃ, aññamaññaṃ neva ālapeyyāma na sallapeyyāma, na sajjhāyitabbaṃ, mattikāpattena vaṭṭati, na aparipuṇṇaparikkhārassa vāsoti.
൨൦൬. മുസാവാദോതി വിസംവാദോ അധിപ്പേതോ. കേചി ‘‘വിസംവാദനവസേന പടിസ്സുണിത്വാതി വുത്ത’’ന്തി ച, ‘‘രഞ്ഞോ വുത്തവചനാനുരൂപതോ മുസാവാദോതി ഗഹട്ഠാ ഗണ്ഹന്തീതി വുത്ത’’ന്തി ച വദന്തി.
206.Musāvādoti visaṃvādo adhippeto. Keci ‘‘visaṃvādanavasena paṭissuṇitvāti vutta’’nti ca, ‘‘rañño vuttavacanānurūpato musāvādoti gahaṭṭhā gaṇhantīti vutta’’nti ca vadanti.
൨൦൭. ‘‘പുരിമികാ ച ന പഞ്ഞായതി. കസ്മാ? ‘ദുതിയേ വസാമീ’തി ചിത്തേ ഉപ്പന്നേ പഠമസേനാസനഗ്ഗാഹോ പടിപ്പസ്സമ്ഭതി. പുന ‘പഠമേ ഏവ വസാമീ’തി ചിത്തേ ഉപ്പന്നേ ദുതിയോ പടിപ്പസ്സമ്ഭതി. ഉഭയാവാസേ വിധാനം നത്ഥീ’’തി ലിഖിതം. പോരാണഗണ്ഠിപദേ പന ‘‘പഠമം ഗഹിതട്ഠാനേ അവസിത്വാ അഞ്ഞസ്മിം വിഹാരേ സേനാസനം ഗഹേത്വാ ദ്വീഹതീഹം വസതി, തതോ പഠമഗ്ഗാഹോ പടിപ്പസ്സമ്ഭതീതി പുരിമികാ ച ന പഞ്ഞായതി. പച്ഛിമഗ്ഗാഹോ ന പടിപ്പസ്സമ്ഭതി. ഇദഞ്ഹി ദിവസവസേന പടിപ്പസ്സമ്ഭനം നാമ ഹോതി. അഥ പച്ഛിമം തേമാസം അഞ്ഞസ്മിം വസതി, പുരിമികാ ച ന പഞ്ഞായതി, ഇദം സേനാസനഗ്ഗാഹാനം വസേന പടിപ്പസ്സമ്ഭനം നാമാ’’തി വുത്തം. ഉഭോപേതേ അത്ഥവികപ്പാ ഇധ നാധിപ്പേതാ. യത്ഥായം പടിസ്സുതോ, തത്ഥ പുരിമികാ ച ന പഞ്ഞായതി, പടിസ്സവേ ച ആപത്തി ദുക്കടസ്സ. കത്ഥ പന പുരിമികാ പഞ്ഞായതീതി? അന്തരാമഗ്ഗേ ദ്വീസു ആവാസേസു യത്ഥ തദഹേവ പച്ഛിമഗ്ഗാഹോ, തത്ഥ പഠമം ഗഹിതട്ഠാനേ സത്താഹകരണീയേന ഗച്ഛതോ ന വസ്സച്ഛേദോ, സോ തദഹേവ അകരണീയോ പക്കമതീതിആദിമ്ഹി ‘‘കരണീയം നാമ സത്താഹകരണീയ’’ന്തി ലിഖിതം.
207.‘‘Purimikāca na paññāyati. Kasmā? ‘Dutiye vasāmī’ti citte uppanne paṭhamasenāsanaggāho paṭippassambhati. Puna ‘paṭhame eva vasāmī’ti citte uppanne dutiyo paṭippassambhati. Ubhayāvāse vidhānaṃ natthī’’ti likhitaṃ. Porāṇagaṇṭhipade pana ‘‘paṭhamaṃ gahitaṭṭhāne avasitvā aññasmiṃ vihāre senāsanaṃ gahetvā dvīhatīhaṃ vasati, tato paṭhamaggāho paṭippassambhatīti purimikā ca na paññāyati. Pacchimaggāho na paṭippassambhati. Idañhi divasavasena paṭippassambhanaṃ nāma hoti. Atha pacchimaṃ temāsaṃ aññasmiṃ vasati, purimikā ca na paññāyati, idaṃ senāsanaggāhānaṃ vasena paṭippassambhanaṃ nāmā’’ti vuttaṃ. Ubhopete atthavikappā idha nādhippetā. Yatthāyaṃ paṭissuto, tattha purimikā ca na paññāyati, paṭissave ca āpatti dukkaṭassa. Kattha pana purimikā paññāyatīti? Antarāmagge dvīsu āvāsesu yattha tadaheva pacchimaggāho, tattha paṭhamaṃ gahitaṭṭhāne sattāhakaraṇīyena gacchato na vassacchedo, so tadaheva akaraṇīyo pakkamatītiādimhi ‘‘karaṇīyaṃ nāma sattāhakaraṇīya’’nti likhitaṃ.
പാളിമുത്തകരത്തിച്ഛേദവിനിച്ഛയേ ‘‘ധമ്മസ്സവനാദീ’’തി വുത്തം. ആദിമ്ഹി ചതൂസു വാരേസു നിരപേക്ഖപക്കമനസ്സാധിപ്പേതത്താ ‘‘സത്താഹകരണീയേനാ’’തി ന വുത്തം തസ്മിം സതി നിരപേക്ഖഗമനാഭാവതോ. തത്ഥ പുരിമാ ദ്വേ വാരാ വസ്സം അനുപഗതസ്സ വസേന വുത്താ, തസ്മാ ഉപഗതസ്സ തദഹേവ സത്താഹകരണീയേന ഗന്ത്വാ അന്തോസത്താഹം ആഗച്ഛതോ ന വസ്സച്ഛേദോതി സിദ്ധം. പച്ഛിമാ ദ്വേ വാരാ ഉപഗതസ്സ നിരപേക്ഖഗമനവസേന വുത്താ, ‘‘സത്താഹം അനാഗതായ പവാരണായ സകരണീയോ പക്കമതീ’’തി തതോ ബഹിദ്ധാ സത്താഹം വീതിനാമേന്തസ്സ വസ്സച്ഛേദോതി ദസ്സനത്ഥം വുത്തം. തത്ഥ ‘‘അകരണീയോ പക്കമതീ’’തി വചനാഭാവാ വിനാ രത്തിച്ഛേദകാരണേന ഗന്തും ന വട്ടതീതി സിദ്ധം. പവാരേത്വാ പന ഗന്തും വട്ടതി പവാരണായ തംദിവസസന്നിസ്സിതത്താ. തത്ഥ ന വാ ആഗച്ഛേയ്യാതി അന്തരായേന. ആചരിയോ പന ‘‘ന പുന ഇധാഗച്ഛാമീ’തി നിരപേക്ഖോപി സകരണീയോവ ഗന്തും ലഭതീതി ദസ്സനത്ഥം അകരണീയോ’തി ന വുത്ത’’ന്തി വദതി. ‘‘സീഹളദീപേ കിര ചൂളപവാരണാ നാമ അത്ഥി, തം പവാരണം കത്വാ യഥാസുഖം സകരണീയാ ഗച്ഛന്തി, പയോഗഞ്ച ദസ്സേന്തീ’’തി വുത്തം. ‘‘തത്ഥ ഛ അരുണാ അന്തോവസ്സേ ഹോന്തി , ഏകോ ബഹി, തസ്മാ സോ തേമാസം വുത്ഥോ ഹോതീതി അപരേ’’തി ച, ‘‘ആചരിയോ ഏവം ന വദതീ’’തി ച വുത്തം. സബ്ബത്ഥ വിഹാരം ഉപേതീതി അത്തനോ വസ്സഗ്ഗേന പത്തഗബ്ഭം ഉപേതീതി പോരാണാ. അസതിയാ പന വസ്സം ന ഉപേതീതി ഏത്ഥ ‘‘ഇമസ്മിം വിഹാരേ ഇമം തേമാസ’’ന്തി അവചനേന. ‘‘അട്ഠകഥായം വുത്തരത്തിച്ഛേദകാരണം വിനാ തിരോവിഹാരേ വസിത്വാ ആഗച്ഛിസ്സാമീതി ഗച്ഛതോപി വസ്സച്ഛേദ’’ന്തി ലിഖിതം.
Pāḷimuttakaratticchedavinicchaye ‘‘dhammassavanādī’’ti vuttaṃ. Ādimhi catūsu vāresu nirapekkhapakkamanassādhippetattā ‘‘sattāhakaraṇīyenā’’ti na vuttaṃ tasmiṃ sati nirapekkhagamanābhāvato. Tattha purimā dve vārā vassaṃ anupagatassa vasena vuttā, tasmā upagatassa tadaheva sattāhakaraṇīyena gantvā antosattāhaṃ āgacchato na vassacchedoti siddhaṃ. Pacchimā dve vārā upagatassa nirapekkhagamanavasena vuttā, ‘‘sattāhaṃ anāgatāya pavāraṇāya sakaraṇīyo pakkamatī’’ti tato bahiddhā sattāhaṃ vītināmentassa vassacchedoti dassanatthaṃ vuttaṃ. Tattha ‘‘akaraṇīyo pakkamatī’’ti vacanābhāvā vinā ratticchedakāraṇena gantuṃ na vaṭṭatīti siddhaṃ. Pavāretvā pana gantuṃ vaṭṭati pavāraṇāya taṃdivasasannissitattā. Tattha na vā āgaccheyyāti antarāyena. Ācariyo pana ‘‘na puna idhāgacchāmī’ti nirapekkhopi sakaraṇīyova gantuṃ labhatīti dassanatthaṃ akaraṇīyo’ti na vutta’’nti vadati. ‘‘Sīhaḷadīpe kira cūḷapavāraṇā nāma atthi, taṃ pavāraṇaṃ katvā yathāsukhaṃ sakaraṇīyā gacchanti, payogañca dassentī’’ti vuttaṃ. ‘‘Tattha cha aruṇā antovasse honti , eko bahi, tasmā so temāsaṃ vuttho hotīti apare’’ti ca, ‘‘ācariyo evaṃ na vadatī’’ti ca vuttaṃ. Sabbattha vihāraṃ upetīti attano vassaggena pattagabbhaṃ upetīti porāṇā. Asatiyā pana vassaṃ na upetīti ettha ‘‘imasmiṃ vihāre imaṃ temāsa’’nti avacanena. ‘‘Aṭṭhakathāyaṃ vuttaratticchedakāraṇaṃ vinā tirovihāre vasitvā āgacchissāmīti gacchatopi vassaccheda’’nti likhitaṃ.
൨൦൮. പടിസ്സുതോ ഹോതി പച്ഛിമികായാതി അന്തരാ പബ്ബജിതഭിക്ഖുനാ, ഛിന്നവസ്സേന വാ പടിസ്സുതോ, അഞ്ഞേന പന പുരിമം അനുപഗന്ത്വാ പച്ഛിമികായം പടിസ്സവോ ന കാതബ്ബോ. രത്തിച്ഛേദേ സബ്ബത്ഥ വസ്സച്ഛേദോതി സന്നിട്ഠാനം കത്വാ വദന്തി. കേചി പന ന ഇച്ഛന്തി. തം സാധേതും അനേകധാ പപഞ്ചേന്തി. കിം തേന.
208.Paṭissuto hoti pacchimikāyāti antarā pabbajitabhikkhunā, chinnavassena vā paṭissuto, aññena pana purimaṃ anupagantvā pacchimikāyaṃ paṭissavo na kātabbo. Ratticchede sabbattha vassacchedoti sanniṭṭhānaṃ katvā vadanti. Keci pana na icchanti. Taṃ sādhetuṃ anekadhā papañcenti. Kiṃ tena.
വസ്സൂപനായികക്ഖന്ധകവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Vassūpanāyikakkhandhakavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവഗ്ഗപാളി • Mahāvaggapāḷi
൧൧൭. അധമ്മികകതികാ • 117. Adhammikakatikā
൧൧൮. പടിസ്സവദുക്കടാപത്തി • 118. Paṭissavadukkaṭāpatti
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / മഹാവഗ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / അധമ്മികകതികാദികഥാ • Adhammikakatikādikathā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā
അധമ്മികകതികകഥാവണ്ണനാ • Adhammikakatikakathāvaṇṇanā
പടിസ്സവദുക്കടാപത്തികഥാവണ്ണനാ • Paṭissavadukkaṭāpattikathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / അധമ്മികകതികാദികഥാവണ്ണനാ • Adhammikakatikādikathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / പാചിത്യാദിയോജനാപാളി • Pācityādiyojanāpāḷi
൧൧൭. അധമ്മികകതികാകഥാ • 117. Adhammikakatikākathā
൧൧൮. പടിസ്സവദുക്കടാപത്തികഥാ • 118. Paṭissavadukkaṭāpattikathā