| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / परिवार-अट्ठकथा • Parivāra-aṭṭhakathā |
अधिकरणनिदानादिवण्णना
Adhikaraṇanidānādivaṇṇanā
३४२. विवादाधिकरणं किंनिदानन्तिआदीसु किं निदानमस्साति किंनिदानं। को समुदयो अस्साति किंसमुदयं। का जाति अस्साति किंजातिकं। को पभवो अस्साति किंपभवं। को सम्भारो अस्साति किंसम्भारं। किं समुट्ठानं अस्साति किंसमुट्ठानं। सब्बानेतानि कारणवेवचनानियेव।
342.Vivādādhikaraṇaṃ kiṃnidānantiādīsu kiṃ nidānamassāti kiṃnidānaṃ. Ko samudayo assāti kiṃsamudayaṃ. Kā jāti assāti kiṃjātikaṃ. Ko pabhavo assāti kiṃpabhavaṃ. Ko sambhāro assāti kiṃsambhāraṃ. Kiṃ samuṭṭhānaṃ assāti kiṃsamuṭṭhānaṃ. Sabbānetāni kāraṇavevacanāniyeva.
विवादनिदानन्तिआदीसुपि अट्ठारसभेदकरवत्थुसङ्खातो विवादो निदानमेतस्साति विवादनिदानं। विवादं निस्साय उप्पज्जनकविवादवसेनेतं वुत्तं। अनुवादो निदानं अस्साति अनुवादनिदानं । इदम्पि अनुवादं निस्साय उप्पज्जनकअनुवादवसेन वुत्तं। आपत्ति निदानं अस्साति आपत्तिनिदानं। आपत्ताधिकरणपच्चया चतस्सो आपत्तियो आपज्जतीति एवं आपत्तिं निस्साय उप्पज्जनकआपत्तिवसेनेतं वुत्तं। किच्चयं निदानमस्साति किच्चयनिदानं; चतुब्बिधं सङ्घकम्मं कारणमस्साति अत्थो। उक्खित्तानुवत्तिकाय भिक्खुनिया यावततियं समनुभासनादीनं किच्चं निस्साय उप्पज्जनककिच्चानं वसेनेतं वुत्तं। अयं चतुन्नम्पि अधिकरणानं विस्सज्जनपक्खे एकपदयोजना। एतेनानुसारेन सब्बपदानि योजेतब्बानि।
Vivādanidānantiādīsupi aṭṭhārasabhedakaravatthusaṅkhāto vivādo nidānametassāti vivādanidānaṃ. Vivādaṃ nissāya uppajjanakavivādavasenetaṃ vuttaṃ. Anuvādo nidānaṃ assāti anuvādanidānaṃ. Idampi anuvādaṃ nissāya uppajjanakaanuvādavasena vuttaṃ. Āpatti nidānaṃ assāti āpattinidānaṃ. Āpattādhikaraṇapaccayā catasso āpattiyo āpajjatīti evaṃ āpattiṃ nissāya uppajjanakaāpattivasenetaṃ vuttaṃ. Kiccayaṃ nidānamassāti kiccayanidānaṃ; catubbidhaṃ saṅghakammaṃ kāraṇamassāti attho. Ukkhittānuvattikāya bhikkhuniyā yāvatatiyaṃ samanubhāsanādīnaṃ kiccaṃ nissāya uppajjanakakiccānaṃ vasenetaṃ vuttaṃ. Ayaṃ catunnampi adhikaraṇānaṃ vissajjanapakkhe ekapadayojanā. Etenānusārena sabbapadāni yojetabbāni.
दुतियपुच्छाय हेतुनिदानन्तिआदिम्हि विस्सज्जने नवन्नं कुसलाकुसलाब्याकतहेतूनं वसेन हेतुनिदानादिता वेदितब्बा। ततियपुच्छाय विस्सज्जने ब्यञ्जनमत्तं नानं। हेतुयेव हि एत्थ पच्चयोति वुत्तो।
Dutiyapucchāya hetunidānantiādimhi vissajjane navannaṃ kusalākusalābyākatahetūnaṃ vasena hetunidānāditā veditabbā. Tatiyapucchāya vissajjane byañjanamattaṃ nānaṃ. Hetuyeva hi ettha paccayoti vutto.
३४३. मूलपुच्छाय विस्सज्जने द्वादस मूलानीति कोधउपनाहयुगळकादीनि छ विवादामूलानि, लोभदोसमोहा तयो, अलोभादोसामोहा तयोति इमानि अज्झत्तसन्तानप्पवत्तानि द्वादस मूलानि। चुद्दस मूलानीति तानेव द्वादस कायवाचाहि सद्धिं चुद्दस होन्ति। छ मूलानीति कायादीनि छ समुट्ठानानि।
343. Mūlapucchāya vissajjane dvādasa mūlānīti kodhaupanāhayugaḷakādīni cha vivādāmūlāni, lobhadosamohā tayo, alobhādosāmohā tayoti imāni ajjhattasantānappavattāni dvādasa mūlāni. Cuddasa mūlānīti tāneva dvādasa kāyavācāhi saddhiṃ cuddasa honti. Cha mūlānīti kāyādīni cha samuṭṭhānāni.
समुट्ठानपुच्छाय विस्सज्जने अट्ठारस भेदकरवत्थूनि समुट्ठानानि, तञ्हि एतेसु अट्ठारससु भेदकरवत्थूसु समुट्ठाति, एतेहि वा कारणभूतेहि समुट्ठाति। तेनस्सेतानि समुट्ठानानि वुच्चन्ति। एस नयो सब्बत्थ।
Samuṭṭhānapucchāya vissajjane aṭṭhārasa bhedakaravatthūni samuṭṭhānāni, tañhi etesu aṭṭhārasasu bhedakaravatthūsu samuṭṭhāti, etehi vā kāraṇabhūtehi samuṭṭhāti. Tenassetāni samuṭṭhānāni vuccanti. Esa nayo sabbattha.
३४४. विवादाधिकरणं आपत्तीतिआदिभेदे एकेन अधिकरणेन किच्चाधिकरणेनाति इदं येन अधिकरणेन सम्मन्ति, तं दस्सेतुं वुत्तं, न पनेतानि एकंसतो किच्चाधिकरणेनेव सम्मन्ति। न हि पुग्गलस्स सन्तिके देसेन्तस्स किच्चाधिकरणं नाम अत्थि।
344.Vivādādhikaraṇaṃ āpattītiādibhede ekena adhikaraṇena kiccādhikaraṇenāti idaṃ yena adhikaraṇena sammanti, taṃ dassetuṃ vuttaṃ, na panetāni ekaṃsato kiccādhikaraṇeneva sammanti. Na hi puggalassa santike desentassa kiccādhikaraṇaṃ nāma atthi.
न कतमेन समथेनाति सावसेसापत्ति विय न सम्मति। न हि सक्का सा देसेतुं, न ततो वुट्ठाय सुद्धन्ते पतिट्ठातुं।
Na katamena samathenāti sāvasesāpatti viya na sammati. Na hi sakkā sā desetuṃ, na tato vuṭṭhāya suddhante patiṭṭhātuṃ.
३४८. विवादाधिकरणं होति अनुवादाधिकरणन्तिआदि नयो उत्तानोयेव।
348.Vivādādhikaraṇaṃ hoti anuvādādhikaraṇantiādi nayo uttānoyeva.
३४९. ततो परं यत्थ सतिविनयोतिआदिका सम्मुखाविनयं अमुञ्चित्वा छ यमकपुच्छा वुत्ता, तासं विस्सज्जनेनेव अत्थो पकासितो।
349. Tato paraṃ yattha sativinayotiādikā sammukhāvinayaṃ amuñcitvā cha yamakapucchā vuttā, tāsaṃ vissajjaneneva attho pakāsito.
३५१. संसट्ठादिपुच्छानं विस्सज्जने संसट्ठाति सतिविनयकम्मवाचाक्खणस्मिंयेव द्विन्नम्पि समथानं सिद्धत्ता सम्मुखाविनयोति वा सतिविनयोति वा इमे धम्मा संसट्ठा, नो विसंसट्ठा। यस्मा पन कदलिक्खन्धे पत्तवट्टीनं विय न सक्का तेसं विनिब्भुजित्वा नानाकरणं दस्सेतुं, तेन वुत्तं ‘‘न च लब्भा इमेसं धम्मानं विनिब्भुजित्वा विनिब्भुजित्वा नानाकरणं पञ्ञापेतु’’न्ति। एस नयो सब्बत्थ।
351. Saṃsaṭṭhādipucchānaṃ vissajjane saṃsaṭṭhāti sativinayakammavācākkhaṇasmiṃyeva dvinnampi samathānaṃ siddhattā sammukhāvinayoti vā sativinayoti vā ime dhammā saṃsaṭṭhā, no visaṃsaṭṭhā. Yasmā pana kadalikkhandhe pattavaṭṭīnaṃ viya na sakkā tesaṃ vinibbhujitvā nānākaraṇaṃ dassetuṃ, tena vuttaṃ ‘‘na ca labbhā imesaṃ dhammānaṃ vinibbhujitvā vinibbhujitvā nānākaraṇaṃ paññāpetu’’nti. Esa nayo sabbattha.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / परिवारपाळि • Parivārapāḷi
२. अधिकरणनिदानादि • 2. Adhikaraṇanidānādi
३. अधिकरणमूलादि • 3. Adhikaraṇamūlādi
४. अधिकरणपच्चयापत्ति • 4. Adhikaraṇapaccayāpatti
५. अधिकरणाधिप्पायो • 5. Adhikaraṇādhippāyo
६. पुच्छावारो • 6. Pucchāvāro
८. संसट्ठवारो • 8. Saṃsaṭṭhavāro
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / अधिकरणभेदवण्णना • Adhikaraṇabhedavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / अधिकरणनिदानादिवण्णना • Adhikaraṇanidānādivaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / अधिकरणनिदानादिवण्णना • Adhikaraṇanidānādivaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / अधिकरणनिदानादिवण्णना • Adhikaraṇanidānādivaṇṇanā
