| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi |
ಅಧಿಕರಣನಿದಾನಾದಿವಣ್ಣನಾ
Adhikaraṇanidānādivaṇṇanā
೩೪೨. ಕಿಂನಿದಾನನ್ತಿಆದೀಸು ಛಸು ಪದೇಸು ಸಮಾಸಭಾವಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಕಿಂನಿದಾನಮಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿ। ಅಸ್ಸಾತಿ ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಸ್ಸ। ‘‘ಕಿಂನಿದಾನ’’ನ್ತಿ ಪದಾನಂ ಸತಿಪಿ ಸಮಾಸಭಾವೇ ಬ್ಯಞ್ಜನನ್ತಪಕತಿಕತ್ತಾ ‘‘ಕಿ’’ನ್ತಿ ನಿಗ್ಗಹಿತನ್ತಭಾವೇನ ಉಚ್ಚಾರಣಂ ಕಾತಬ್ಬಂ। ಸಬ್ಬಾನೇತಾನೀತಿ ಸಬ್ಬಾನಿ ನಿದಾನನ್ತಿಆದೀನಿ ಏತಾನಿ ಪದಾನಿ। ವೇವಚನಾನೀತಿ ಏಕಸ್ಮಿಂಯೇವ ‘‘ಕಾರಣ’’ನ್ತಿ ಅತ್ಥೇ ವಿವಿಧಾನಿ ವಚನಾನಿ ವಿವಚನಾನಿ, ತಾನಿಯೇವ ವೇವಚನಾನಿ। ಅಥ ವಾ ವಿವಿಧಂ ವಚನಮೇತಸ್ಸತ್ಥಸ್ಸಾತಿ ವಿವಚನಂ, ಕಾರಣಸಙ್ಖಾತೋ ಅತ್ಥೋ, ಅಭಿಧೇಯ್ಯಅಭಿಧಾನಭಾವೇನ ಸಮ್ಬನ್ಧತ್ತಾ ವಿವಚನಸ್ಸ ಏತಾನಿ ವೇವಚನಾನಿ, ಪದಾನಿ।
342.Kiṃnidānantiādīsu chasu padesu samāsabhāvaṃ dassento āha ‘‘kiṃnidānamassā’’tiādi. Assāti vivādādhikaraṇassa. ‘‘Kiṃnidāna’’nti padānaṃ satipi samāsabhāve byañjanantapakatikattā ‘‘ki’’nti niggahitantabhāvena uccāraṇaṃ kātabbaṃ. Sabbānetānīti sabbāni nidānantiādīni etāni padāni. Vevacanānīti ekasmiṃyeva ‘‘kāraṇa’’nti atthe vividhāni vacanāni vivacanāni, tāniyeva vevacanāni. Atha vā vividhaṃ vacanametassatthassāti vivacanaṃ, kāraṇasaṅkhāto attho, abhidheyyaabhidhānabhāvena sambandhattā vivacanassa etāni vevacanāni, padāni.
‘‘ಅಟ್ಠಾರಸಭೇದಕರವತ್ಥುಸಙ್ಖಾತೋ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ವಿವಾದಸರೂಪಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ವಿವಾದನ್ತಿ ಅಟ್ಠಾರಸಭೇದಕರವತ್ಥುಸಙ್ಖಾತಂ ವಿವಾದಂ। ಏತನ್ತಿ ‘‘ವಿವಾದನಿದಾನ’’ನ್ತಿ ಏತಂ ವಚನಂ। ಅಸ್ಸಾತಿ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಸ್ಸ। ಇದಮ್ಪೀತಿ ‘‘ಅನುವಾದನಿದಾನ’’ನ್ತಿ ವಚನಮ್ಪಿ। ಅಸ್ಸಾತಿ ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಸ್ಸ। ಏತನ್ತಿ ‘‘ಆಪತ್ತಿನಿದಾನ’’ನ್ತಿ ವಚನಂ। ಕಿಚ್ಚಮೇವ ಬ್ಯಞ್ಜನವಡ್ಢನವಸೇನ ಕಿಚ್ಚಯನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ಅಸ್ಸಾತಿ ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣಸ್ಸ। ಸಮನುಭಾಸನಾದೀನಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜನಕಕಿಚ್ಚಾನನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಏತನ್ತಿ ‘‘ಕಿಚ್ಚಯನಿದಾನ’’ನ್ತಿ ವಚನಂ। ಏಕಪದಯೋಜನಾತಿ ಏಕೇನ ‘‘ನಿದಾನ’’ನ್ತಿ ಪದೇನ ಯೋಜನಾ। ಸಬ್ಬಪದಾನೀತಿ ಸಬ್ಬಾನಿ ಸಮುದಯಾದೀನಿ ಪದಾನಿ।
‘‘Aṭṭhārasabhedakaravatthusaṅkhāto’’ti iminā vivādasarūpaṃ dasseti. Vivādanti aṭṭhārasabhedakaravatthusaṅkhātaṃ vivādaṃ. Etanti ‘‘vivādanidāna’’nti etaṃ vacanaṃ. Assāti anuvādādhikaraṇassa. Idampīti ‘‘anuvādanidāna’’nti vacanampi. Assāti āpattādhikaraṇassa. Etanti ‘‘āpattinidāna’’nti vacanaṃ. Kiccameva byañjanavaḍḍhanavasena kiccayanti vuttaṃ. Assāti kiccādhikaraṇassa. Samanubhāsanādīnaṃ uppajjanakakiccānanti sambandho. Etanti ‘‘kiccayanidāna’’nti vacanaṃ. Ekapadayojanāti ekena ‘‘nidāna’’nti padena yojanā. Sabbapadānīti sabbāni samudayādīni padāni.
ನವನ್ನನ್ತಿ ಜಾತಿವಸೇನ ಛನ್ನಂ ಹೇತೂನಂ ನವಸು ಅನ್ತೋಗಧತ್ತಾ ತಿಕವಸೇನೇತಂ ವುತ್ತಂ। ಬ್ಯಞ್ಜನಮತ್ತನ್ತಿ ಹೇತುಪಚ್ಚಯವಸೇನ ಬ್ಯಞ್ಜನಮೇವ। ಹೀತಿ ಸಚ್ಚಂ, ಯಸ್ಮಾ ವಾ। ಏತ್ಥಾತಿ ತತಿಯಪುಚ್ಛಾವಿಸ್ಸಜ್ಜನೇ।
Navannanti jātivasena channaṃ hetūnaṃ navasu antogadhattā tikavasenetaṃ vuttaṃ. Byañjanamattanti hetupaccayavasena byañjanameva. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Etthāti tatiyapucchāvissajjane.
೩೪೩. ದ್ವಾದಸ ಮೂಲಾನೀತಿ ಏತ್ಥ ದ್ವಾದಸನ್ನಂ ಮೂಲಾನಂ ಸರೂಪಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಕೋಧಉಪನಾಹಯುಗಳಕಾದೀನೀ’’ತಿಆದಿ । ಏತ್ಥ (ವಿಭ॰ ೮೩೩, ೯೪೪) ಆದಿಸದ್ದೇನ ಮಕ್ಖಪಳಾಸಯುಗಳ ಇಸ್ಸಾಮಚ್ಛರಿಯಯುಗಳ ಮಾಯಾಸಾಠೇಯ್ಯಯುಗಳ ಪಾಪಿಚ್ಛಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಯುಗಳ ಸನ್ದಿಟ್ಠಿಪರಾಮಾಸಿಆಧಾನಗ್ಗಾಹಿದುಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯುಗಳವಸೇನ ಪಞ್ಚ ಯುಗಳಾನಿ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಅಜ್ಝತ್ತಸನ್ತಾನಪ್ಪವತ್ತಾನೀತಿ ನಿಯಕಜ್ಝತ್ತಸನ್ತಾನೇ ಪವತ್ತಾನಿ।
343.Dvādasa mūlānīti ettha dvādasannaṃ mūlānaṃ sarūpaṃ dassento āha ‘‘kodhaupanāhayugaḷakādīnī’’tiādi . Ettha (vibha. 833, 944) ādisaddena makkhapaḷāsayugaḷa issāmacchariyayugaḷa māyāsāṭheyyayugaḷa pāpicchamicchādiṭṭhiyugaḷa sandiṭṭhiparāmāsiādhānaggāhiduppaṭinissaggiyugaḷavasena pañca yugaḷāni saṅgaṇhāti. Ajjhattasantānappavattānīti niyakajjhattasantāne pavattāni.
ಅಟ್ಠಾರಸಭೇದಕರವತ್ಥೂನಂ ಸಮುಟ್ಠಾನಭಾವಂ ನಿಬ್ಬಚನೇನ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ತಂ ಹೀ’’ತಿಆದಿ। ತನ್ತಿ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಂ, ಸಮುಟ್ಠಾತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಏತ್ಥ ಚ ‘‘ಏತೇಸೂ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಅಧಿಕರಣಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ‘‘ಏತೇಹೀ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಕರಣಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ತೇನಾತಿ ಕಾರಣೇನ। ಅಸ್ಸಾತಿ ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಸ್ಸ। ಏತಾನೀತಿ ಅಟ್ಠಾರಸಭೇದಕರವತ್ಥೂನಿ। ಸಬ್ಬತ್ಥಾತಿ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಅಧಿಕರಣಾನಂ ಸಬ್ಬೇಸು ಸಮುಟ್ಠಾನೇಸು।
Aṭṭhārasabhedakaravatthūnaṃ samuṭṭhānabhāvaṃ nibbacanena pakāsento āha ‘‘taṃ hī’’tiādi. Tanti anuvādādhikaraṇaṃ, samuṭṭhātīti sambandho. Ettha ca ‘‘etesū’’ti iminā adhikaraṇabhāvaṃ dasseti. ‘‘Etehī’’ti iminā karaṇabhāvaṃ dasseti. Tenāti kāraṇena. Assāti vivādādhikaraṇassa. Etānīti aṭṭhārasabhedakaravatthūni. Sabbatthāti sabbesaṃ adhikaraṇānaṃ sabbesu samuṭṭhānesu.
೩೪೪. ಏಕೇನ ಅಧಿಕರಣೇನ ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣೇನಾತಿ ಇದಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಏತಾನೀತಿ ಅಧಿಕರಣಾನಿ। ಏಕಂಸತೋತಿ ಏಕಂಸೇನ, ಏಕಕೋಟ್ಠಾಸೇನಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಹೀತಿ ಸಚ್ಚಂ, ಯಸ್ಮಾ ವಾ।
344. Ekena adhikaraṇena kiccādhikaraṇenāti idaṃ vuttanti sambandho. Etānīti adhikaraṇāni. Ekaṃsatoti ekaṃsena, ekakoṭṭhāsenāti attho. Hīti saccaṃ, yasmā vā.
ಸಾವಸೇಸಾಪತ್ತಿ ಸಮ್ಮತಿ ವಿಯ ಅನವಸೇಸಾಪತ್ತಿ ನ ಸಮ್ಮತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಕಸ್ಮಾ ನ ಸಮ್ಮತೀತಿ ಆಹ ‘‘ನ ಹೀ’’ತಿಆದಿ। ಹೀತಿ ಯಸ್ಮಾ। ಸಾತಿ ಅನವಸೇಸಾ ಆಪತ್ತಿ। ತತೋತಿ ಅನವಸೇಸಾಪತ್ತಿತೋ। ಏತ್ಥ ಚ ‘‘ನ ಸಕ್ಕಾ ದೇಸೇತು’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ದೇಸನಾಗಾಮಿನಿಯಾ ಅಭಾವಂ ದೀಪೇತಿ। ‘‘ನ ಸಕ್ಕಾ…ಪೇ॰… ಪತಿಟ್ಠಾತು’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ವುಟ್ಠಾನಗಾಮಿನಿಯಾ ಅಭಾವಂ ದೀಪೇತಿ।
Sāvasesāpatti sammati viya anavasesāpatti na sammatīti yojanā. Kasmā na sammatīti āha ‘‘na hī’’tiādi. Hīti yasmā. Sāti anavasesā āpatti. Tatoti anavasesāpattito. Ettha ca ‘‘na sakkā desetu’’nti iminā desanāgāminiyā abhāvaṃ dīpeti. ‘‘Na sakkā…pe… patiṭṭhātu’’nti iminā vuṭṭhānagāminiyā abhāvaṃ dīpeti.
೩೪೯. ತತೋತಿ ನಯತೋ। ಯತ್ಥ ಸತಿವಿನಯೋತಿಆದಿಕಾ ಛ ಯಮಕಪುಚ್ಛಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ತಾಸನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಾನಂ। ಪಕಾಸಿತೋತಿ ಪಾಕಟೋ।
349.Tatoti nayato. Yattha sativinayotiādikā cha yamakapucchāti sambandho. Tāsanti pucchānaṃ. Pakāsitoti pākaṭo.
೩೫೧. ದ್ವಿನ್ನಮ್ಪಿ ಸಮಥಾನನ್ತಿ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯಸತಿವಿನಯವಸೇನ ದ್ವಿನ್ನಮ್ಪಿ ಸಮಥಾನಂ। ಯಸ್ಮಾತಿ ಯೇನ ಕಾರಣೇನ ನ ಸಕ್ಕಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಪತ್ತವಟ್ಟೀನಂ ನಾನಾಕರಣನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ತೇಸನ್ತಿ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯಸತಿವಿನಯಾನಂ ನಾನಾಕರಣನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಅಯಂ ಪನೇತ್ಥ ಯೋಜನಾ – ಯಸ್ಮಾ ಕದಲಿಕ್ಖನ್ಧೇ ಪತ್ತವಟ್ಟೀನಂ ನಾನಾಕರಣಂ ವಿನಿಬ್ಭುಜ್ಜಿತ್ವಾ ದಸ್ಸೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕಾ ವಿಯ ತೇಸಂ ನಾನಾಕರಣಂ ವಿನಿಬ್ಭುಜ್ಜಿತ್ವಾ ದಸ್ಸೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕಾತಿ। ತೇನಾತಿ ಕಾರಣೇನ। ಸಬ್ಬತ್ಥಾತಿ ಸಬ್ಬೇಸು ವಿಸ್ಸಜ್ಜನೇಸು।
351.Dvinnampi samathānanti sammukhāvinayasativinayavasena dvinnampi samathānaṃ. Yasmāti yena kāraṇena na sakkāti sambandho. Pattavaṭṭīnaṃ nānākaraṇanti sambandho. Tesanti sammukhāvinayasativinayānaṃ nānākaraṇanti sambandho. Ayaṃ panettha yojanā – yasmā kadalikkhandhe pattavaṭṭīnaṃ nānākaraṇaṃ vinibbhujjitvā dassetuṃ na sakkā viya tesaṃ nānākaraṇaṃ vinibbhujjitvā dassetuṃ na sakkāti. Tenāti kāraṇena. Sabbatthāti sabbesu vissajjanesu.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಪರಿವಾರಪಾಳಿ • Parivārapāḷi
೨. ಅಧಿಕರಣನಿದಾನಾದಿ • 2. Adhikaraṇanidānādi
೩. ಅಧಿಕರಣಮೂಲಾದಿ • 3. Adhikaraṇamūlādi
೪. ಅಧಿಕರಣಪಚ್ಚಯಾಪತ್ತಿ • 4. Adhikaraṇapaccayāpatti
೬. ಪುಚ್ಛಾವಾರೋ • 6. Pucchāvāro
೮. ಸಂಸಟ್ಠವಾರೋ • 8. Saṃsaṭṭhavāro
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಪರಿವಾರ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Parivāra-aṭṭhakathā / ಅಧಿಕರಣನಿದಾನಾದಿವಣ್ಣನಾ • Adhikaraṇanidānādivaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ಅಧಿಕರಣಭೇದವಣ್ಣನಾ • Adhikaraṇabhedavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ಅಧಿಕರಣನಿದಾನಾದಿವಣ್ಣನಾ • Adhikaraṇanidānādivaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ಅಧಿಕರಣನಿದಾನಾದಿವಣ್ಣನಾ • Adhikaraṇanidānādivaṇṇanā
