Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ (టీకా) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā)

    ౧౦. అధికరణసమథసుత్తవణ్ణనా

    10. Adhikaraṇasamathasuttavaṇṇanā

    ౮౪. దసమే అధికరీయన్తి ఏత్థాతి అధికరణాని. కే అధికరీయన్తి? సమథా. కథం అధికరీయన్తి? సమనవసేన. తస్మా తే తేసం సమనవసేన పవత్తన్తీతి ఆహ ‘‘అధికరణాని సమేన్తీ’’తిఆది. ఉప్పన్నానం ఉప్పనానన్తి ఉట్ఠితానం ఉట్ఠితానం. సమథత్థన్తి సమనత్థం. దీఘనికాయే సఙ్గీతిసుత్తవణ్ణనాయమ్పి (దీ॰ ని॰ అట్ఠ॰ ౩.౩౩౧) విత్థారతోయేవాతి ఏత్థాయం విత్థారనయో – అధికరణేసు తావ ధమ్మోతి వా అధమ్మోతి వా అట్ఠారసహి వత్థూహి వివదన్తానం భిక్ఖూనం యో వివాదో, ఇదం వివాదాధికరణం నామ. సీలవిపత్తియా వా ఆచారదిట్ఠిఆజీవవిపత్తియా వా అనువదన్తానం యో అనువాదో ఉపవదనా చేవ చోదనా చ, ఇదం అనువాదాధికరణం నామ. మాతికాయం ఆగతా పఞ్చ, విభఙ్గే ద్వేతి సత్తపి ఆపత్తిక్ఖన్ధా, ఇదం ఆపత్తాధికరణం నామ. యం సఙ్ఘస్స అపలోకనాదీనం చతున్నం కమ్మానం కరణం, ఇదం కిచ్చాధికరణం నామ.

    84. Dasame adhikarīyanti etthāti adhikaraṇāni. Ke adhikarīyanti? Samathā. Kathaṃ adhikarīyanti? Samanavasena. Tasmā te tesaṃ samanavasena pavattantīti āha ‘‘adhikaraṇāni samentī’’tiādi. Uppannānaṃ uppanānanti uṭṭhitānaṃ uṭṭhitānaṃ. Samathatthanti samanatthaṃ. Dīghanikāye saṅgītisuttavaṇṇanāyampi (dī. ni. aṭṭha. 3.331) vitthāratoyevāti etthāyaṃ vitthāranayo – adhikaraṇesu tāva dhammoti vā adhammoti vā aṭṭhārasahi vatthūhi vivadantānaṃ bhikkhūnaṃ yo vivādo, idaṃ vivādādhikaraṇaṃ nāma. Sīlavipattiyā vā ācāradiṭṭhiājīvavipattiyā vā anuvadantānaṃ yo anuvādo upavadanā ceva codanā ca, idaṃ anuvādādhikaraṇaṃ nāma. Mātikāyaṃ āgatā pañca, vibhaṅge dveti sattapi āpattikkhandhā, idaṃ āpattādhikaraṇaṃ nāma. Yaṃ saṅghassa apalokanādīnaṃ catunnaṃ kammānaṃ karaṇaṃ, idaṃ kiccādhikaraṇaṃ nāma.

    తత్థ వివాదాధికరణం ద్వీహి సమథేహి సమ్మతి సమ్ముఖావినయేన చ యేభుయ్యసికాయ చ. సమ్ముఖావినయేనేవ సమ్మమానం యస్మిం విహారే ఉప్పన్నం తస్మింయేవ వా, అఞ్ఞత్ర వూపసమేతుం గచ్ఛన్తానం అన్తరామగ్గే వా, యత్థ గన్త్వా సఙ్ఘస్స నియ్యాతితం, తత్థ సఙ్ఘేన వా, సఙ్ఘే వూపసమేతుం అసక్కోన్తే తత్థేవ ఉబ్బాహికాయ సమ్మతపుగ్గలేహి వా వినిచ్ఛితం సమ్మతి. ఏవం సమ్మమానే చ పనేతస్మిం యా సఙ్ఘసమ్ముఖతో ధమ్మసమ్ముఖతో వినయసమ్ముఖతా పుగ్గలసమ్ముఖతా, అయం సమ్ముఖావినయో నామ. తత్థ చ కారకసఙ్ఘస్స సఙ్ఘసామగ్గివసేన సమ్ముఖిభావో సఙ్ఘసమ్ముఖతా. సమేతబ్బస్స వత్థునో భూతత్తా ధమ్మసమ్ముఖతా. యథా తం సమేతబ్బం, తథేవస్స సమనం వినయసమ్ముఖతా. యో చ వివదతి, యేన చ వివదతి, తేసం ఉభిన్నం అత్థపచ్చత్థికానం సమ్ముఖీభావో పుగ్గలసమ్ముఖతా. ఉబ్బాహికాయ వూపసమే పనేత్థ సఙ్ఘసమ్ముఖతా పరిహాయతి. ఏవం తావ సమ్ముఖావినయేనేవ సమ్మతి.

    Tattha vivādādhikaraṇaṃ dvīhi samathehi sammati sammukhāvinayena ca yebhuyyasikāya ca. Sammukhāvinayeneva sammamānaṃ yasmiṃ vihāre uppannaṃ tasmiṃyeva vā, aññatra vūpasametuṃ gacchantānaṃ antarāmagge vā, yattha gantvā saṅghassa niyyātitaṃ, tattha saṅghena vā, saṅghe vūpasametuṃ asakkonte tattheva ubbāhikāya sammatapuggalehi vā vinicchitaṃ sammati. Evaṃ sammamāne ca panetasmiṃ yā saṅghasammukhato dhammasammukhato vinayasammukhatā puggalasammukhatā, ayaṃ sammukhāvinayo nāma. Tattha ca kārakasaṅghassa saṅghasāmaggivasena sammukhibhāvo saṅghasammukhatā. Sametabbassa vatthuno bhūtattā dhammasammukhatā. Yathā taṃ sametabbaṃ, tathevassa samanaṃ vinayasammukhatā. Yo ca vivadati, yena ca vivadati, tesaṃ ubhinnaṃ atthapaccatthikānaṃ sammukhībhāvo puggalasammukhatā. Ubbāhikāya vūpasame panettha saṅghasammukhatā parihāyati. Evaṃ tāva sammukhāvinayeneva sammati.

    సచే పనేవమ్పి న సమ్మతి, అథ నం ఉబ్బాహికాయ సమ్మతా భిక్ఖూ ‘‘న మయం సక్కోమ వూపసమేతు’’న్తి సఙ్ఘస్సేవ నియ్యాతేన్తి. తతో సఙ్ఘో పఞ్చఙ్గసమన్నాగతం భిక్ఖుం సలాకగ్గాహాపకం సమ్మన్నతి, తేన గుళ్హకవివటకసకణ్ణజప్పకేసు తీసు సలాకగ్గాహకేసు అఞ్ఞతరవసేన సలాకం గాహాపేత్వా సన్నిపతితాయ పరిసాయ ధమ్మవాదీనం యేభుయ్యతాయ యథా తే ధమ్మవాదినో వదన్తి, ఏవం వూపసన్తం అధికరణం సమ్ముఖావినయేన చ యేభుయ్యసికాయ చ వూపసన్తం హోతి. తత్థ సమ్ముఖావినయో వుత్తనయో ఏవ. యం పన యేభుయ్యసికాకమ్మస్స కరణం, అయం యేభుయ్యసికా నామ. ఏవం వివాదాధికరణం ద్వీహి సమథేహి సమ్మతి.

    Sace panevampi na sammati, atha naṃ ubbāhikāya sammatā bhikkhū ‘‘na mayaṃ sakkoma vūpasametu’’nti saṅghasseva niyyātenti. Tato saṅgho pañcaṅgasamannāgataṃ bhikkhuṃ salākaggāhāpakaṃ sammannati, tena guḷhakavivaṭakasakaṇṇajappakesu tīsu salākaggāhakesu aññataravasena salākaṃ gāhāpetvā sannipatitāya parisāya dhammavādīnaṃ yebhuyyatāya yathā te dhammavādino vadanti, evaṃ vūpasantaṃ adhikaraṇaṃ sammukhāvinayena ca yebhuyyasikāya ca vūpasantaṃ hoti. Tattha sammukhāvinayo vuttanayo eva. Yaṃ pana yebhuyyasikākammassa karaṇaṃ, ayaṃ yebhuyyasikā nāma. Evaṃ vivādādhikaraṇaṃ dvīhi samathehi sammati.

    అనువాదాధికరణం చతూహి సమథేహి సమ్మతి సమ్ముఖావినయేన చ సతివినయేన చ అమూళ్హవినయేన చ తస్సపాపియసికాయ చ. సమ్ముఖావినయేనేవ సమ్మమానం యో చ అనువదతి, యఞ్చ అనువదతి, తేసం వచనం సుత్వా సచే కాచి ఆపత్తి నత్థి, ఉభో ఖమాపేత్వా, సచే అత్థి అయం నామేత్థ ఆపత్తీతి ఏవం వినిచ్ఛితం వూపసమ్మతి. తత్థ సమ్ముఖావినయలక్ఖణం వుత్తనయమేవ.

    Anuvādādhikaraṇaṃ catūhi samathehi sammati sammukhāvinayena ca sativinayena ca amūḷhavinayena ca tassapāpiyasikāya ca. Sammukhāvinayeneva sammamānaṃ yo ca anuvadati, yañca anuvadati, tesaṃ vacanaṃ sutvā sace kāci āpatti natthi, ubho khamāpetvā, sace atthi ayaṃ nāmettha āpattīti evaṃ vinicchitaṃ vūpasammati. Tattha sammukhāvinayalakkhaṇaṃ vuttanayameva.

    యదా పన ఖీణాసవస్స భిక్ఖునో అమూలికాయ సీలవిపత్తియా అనుద్ధంసితస్స సతివినయం యాచమానస్స సఙ్ఘో ఞత్తిచతుత్థేన కమ్మేన సతివినయం దేతి, తదా సమ్ముఖావినయేన చ సతివినయేన చ వూపసన్తం హోతి. దిన్నే పన సతివినయే పున తస్మిం పుగ్గలే కస్సచి అనువాదో న రుహతి. యదా ఉమ్మత్తకో భిక్ఖు ఉమ్మాదవసేన కతే అస్సామణకే అజ్ఝాచారే ‘‘సరతాయస్మా ఏవరూపిం ఆపత్తి’’న్తి భిక్ఖూహి చోదియమానో ‘‘ఉమ్మత్తకేన మే, ఆవుసో, ఏతం కతం, నాహం తం సరామీ’’తి భణన్తోపి భిక్ఖూహి చోదియమానోవ పున అచోదనత్థాయ అమూళ్హవినయం యాచతి, సఙ్ఘో చస్స ఞత్తిచతుత్థేన కమ్మేన అమూళ్హవినయం దేతి. తదా సమ్ముఖావినయేన చ అమూళ్హవినయేన చ వూపసన్తం హోతి. దిన్నే పన అమూళ్హవినయే పున తస్మిం పుగ్గలే కస్సచి తప్పచ్చయా అనువాదో న రుహతి. యదా పన పారాజికేన వా పారాజికసామన్తేన వా చోదియమానస్స అఞ్ఞేనఞ్ఞం పటిచరతో పాపుస్సన్నతాయ పాపియస్స పుగ్గలస్స ‘‘సచాయం అచ్ఛిన్నమూలో భవిస్సతి, సమ్మా వత్తిత్వా ఓసారణం లభిస్సతి. సచే ఛిన్నమూలో, అయమేవస్స నాసనా భవిస్సతీ’’తి మఞ్ఞమానో సఙ్ఘో ఞత్తిచతుత్థేన కమ్మేన తస్సపాపియసికం కరోతి, తదా సమ్ముఖావినయేన చ తస్సపాపియసికాయ చ వూపసన్తం హోతీతి. ఏవం అనువాదాధికరణం చతూహి సమథేహి సమ్మతి.

    Yadā pana khīṇāsavassa bhikkhuno amūlikāya sīlavipattiyā anuddhaṃsitassa sativinayaṃ yācamānassa saṅgho ñatticatutthena kammena sativinayaṃ deti, tadā sammukhāvinayena ca sativinayena ca vūpasantaṃ hoti. Dinne pana sativinaye puna tasmiṃ puggale kassaci anuvādo na ruhati. Yadā ummattako bhikkhu ummādavasena kate assāmaṇake ajjhācāre ‘‘saratāyasmā evarūpiṃ āpatti’’nti bhikkhūhi codiyamāno ‘‘ummattakena me, āvuso, etaṃ kataṃ, nāhaṃ taṃ sarāmī’’ti bhaṇantopi bhikkhūhi codiyamānova puna acodanatthāya amūḷhavinayaṃ yācati, saṅgho cassa ñatticatutthena kammena amūḷhavinayaṃ deti. Tadā sammukhāvinayena ca amūḷhavinayena ca vūpasantaṃ hoti. Dinne pana amūḷhavinaye puna tasmiṃ puggale kassaci tappaccayā anuvādo na ruhati. Yadā pana pārājikena vā pārājikasāmantena vā codiyamānassa aññenaññaṃ paṭicarato pāpussannatāya pāpiyassa puggalassa ‘‘sacāyaṃ acchinnamūlo bhavissati, sammā vattitvā osāraṇaṃ labhissati. Sace chinnamūlo, ayamevassa nāsanā bhavissatī’’ti maññamāno saṅgho ñatticatutthena kammena tassapāpiyasikaṃ karoti, tadā sammukhāvinayena ca tassapāpiyasikāya ca vūpasantaṃ hotīti. Evaṃ anuvādādhikaraṇaṃ catūhi samathehi sammati.

    ఆపత్తాధికరణం తీహి సమథేహి సమ్మతి సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ తిణవత్థారకేన చ. తస్స సమ్ముఖావినయేనేవ వూపసమో నత్థి. యదా పన ఏకస్స వా భిక్ఖునో సన్తికే సఙ్ఘగణమజ్ఝేసు వా భిక్ఖు లహుకం ఆపత్తిం దేసేతి, తదా ఆపత్తాధికరణం సమ్ముఖావినయేన చ పటిఞ్ఞాతకరణేన చ వూపసమ్మతి. తత్థ సమ్ముఖావినయే తావ యో చ దేసేతి, యస్స చ దేసేతి, తేసం సమ్ముఖీభావో పుగ్గలసమ్ముఖతో. సేసం వుత్తనయమేవ.

    Āpattādhikaraṇaṃ tīhi samathehi sammati sammukhāvinayena ca paṭiññātakaraṇena ca tiṇavatthārakena ca. Tassa sammukhāvinayeneva vūpasamo natthi. Yadā pana ekassa vā bhikkhuno santike saṅghagaṇamajjhesu vā bhikkhu lahukaṃ āpattiṃ deseti, tadā āpattādhikaraṇaṃ sammukhāvinayena ca paṭiññātakaraṇena ca vūpasammati. Tattha sammukhāvinaye tāva yo ca deseti, yassa ca deseti, tesaṃ sammukhībhāvo puggalasammukhato. Sesaṃ vuttanayameva.

    పుగ్గలస్స చ గణస్స చ దేసనాకాలే సఙ్ఘసమ్ముఖతో పరిహాయతి. యం పనేత్థ ‘‘అహం, భన్తే, ఇత్థన్నామం ఆపత్తిం ఆపన్నో’’తి చ ‘‘పస్ససీ’’తి చ ‘‘ఆమ, పస్సామీ’’తి చ పటిఞ్ఞాతాయ ‘‘ఆయతిం సంవరేయ్యాసీ’’తి కరణం, తం పటిఞ్ఞాతకరణం నామ. సఙ్ఘాదిసేసే పరివాసాదియాచనా పటిఞ్ఞా, పరివాసాదీనం దానం పటిఞ్ఞాతకరణం నామ.

    Puggalassa ca gaṇassa ca desanākāle saṅghasammukhato parihāyati. Yaṃ panettha ‘‘ahaṃ, bhante, itthannāmaṃ āpattiṃ āpanno’’ti ca ‘‘passasī’’ti ca ‘‘āma, passāmī’’ti ca paṭiññātāya ‘‘āyatiṃ saṃvareyyāsī’’ti karaṇaṃ, taṃ paṭiññātakaraṇaṃ nāma. Saṅghādisese parivāsādiyācanā paṭiññā, parivāsādīnaṃ dānaṃ paṭiññātakaraṇaṃ nāma.

    ద్వేపక్ఖజాతా పన భణ్డనకారకా భిక్ఖూ బహుం అస్సామణకం అజ్ఝాచారం చరిత్వా పున లజ్జిధమ్మే ఉప్పన్నే ‘‘సచే మయం ఇమాహి ఆపత్తీహి అఞ్ఞమఞ్ఞం కారేస్సామ, సియాపి తం అధికరణం కక్ఖళత్తాయ వాళత్తాయ సంవత్తేయ్యా’’తి అఞ్ఞమఞ్ఞం ఆపత్తియా కారాపనే దోసం దిస్వా యదా భిక్ఖూ తిణవత్థారకకమ్మం కరోన్తి, తదా ఆపత్తాధికరణం సమ్ముఖావినయేన చ తిణవత్థారకేన చ సమ్మతి. తత్ర హి యత్తకా హత్థపాసూపగతా ‘‘న మేతం ఖమతీ’’తి ఏవం దిట్ఠావికమ్మం అకత్వా ‘‘దుక్కటం కమ్మం పున కాతబ్బం కమ్మ’’న్తి న ఉక్కోటేన్తి, నిద్దమ్పి ఓక్కన్తా హోన్తి, సబ్బేసం ఠపేత్వా థుల్లవజ్జఞ్చ గిహిపటిసంయుత్తఞ్చ సబ్బాపత్తియో వుట్ఠహన్తి. ఏవం ఆపత్తాధికరణం తీహి సమథేహి సమ్మతి.

    Dvepakkhajātā pana bhaṇḍanakārakā bhikkhū bahuṃ assāmaṇakaṃ ajjhācāraṃ caritvā puna lajjidhamme uppanne ‘‘sace mayaṃ imāhi āpattīhi aññamaññaṃ kāressāma, siyāpi taṃ adhikaraṇaṃ kakkhaḷattāya vāḷattāya saṃvatteyyā’’ti aññamaññaṃ āpattiyā kārāpane dosaṃ disvā yadā bhikkhū tiṇavatthārakakammaṃ karonti, tadā āpattādhikaraṇaṃ sammukhāvinayena ca tiṇavatthārakena ca sammati. Tatra hi yattakā hatthapāsūpagatā ‘‘na metaṃ khamatī’’ti evaṃ diṭṭhāvikammaṃ akatvā ‘‘dukkaṭaṃ kammaṃ puna kātabbaṃ kamma’’nti na ukkoṭenti, niddampi okkantā honti, sabbesaṃ ṭhapetvā thullavajjañca gihipaṭisaṃyuttañca sabbāpattiyo vuṭṭhahanti. Evaṃ āpattādhikaraṇaṃ tīhi samathehi sammati.

    కిచ్చాధికరణం ఏకేన సమథేన సమ్మతి సమ్ముఖావినయేనేవ. ఇతి ఇమాని చత్తారి అధికరణాని యథానురూపం ఇమేహి సత్తహి సమథేహి సమ్మన్తి. తేన వుత్తం – ‘‘ఉప్పన్నుప్పన్నానం అధికరణానం సమథాయ వూపసమాయ సమ్ముఖావినయో దాతబ్బో…పే॰… తిణవత్థారకో’’తి. సేసం సబ్బత్థ ఉత్తానమేవ.

    Kiccādhikaraṇaṃ ekena samathena sammati sammukhāvinayeneva. Iti imāni cattāri adhikaraṇāni yathānurūpaṃ imehi sattahi samathehi sammanti. Tena vuttaṃ – ‘‘uppannuppannānaṃ adhikaraṇānaṃ samathāya vūpasamāya sammukhāvinayo dātabbo…pe… tiṇavatthārako’’ti. Sesaṃ sabbattha uttānameva.

    అధికరణసమథసుత్తవణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Adhikaraṇasamathasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.

    వినయవగ్గవణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Vinayavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.

    ఇతి మనోరథపూరణియా అఙ్గుత్తరనికాయ-అట్ఠకథాయ

    Iti manorathapūraṇiyā aṅguttaranikāya-aṭṭhakathāya

    సత్తకనిపాతవణ్ణనాయ అనుత్తానత్థదీపనా సమత్తా.

    Sattakanipātavaṇṇanāya anuttānatthadīpanā samattā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ • Aṅguttaranikāya / ౧౦. అధికరణసమథసుత్తం • 10. Adhikaraṇasamathasuttaṃ

    అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / అఙ్గుత్తరనికాయ (అట్ఠకథా) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ౧౦. అధికరణసమథసుత్తవణ్ణనా • 10. Adhikaraṇasamathasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact