Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya |
೬. ಅಧಿಮಾನಸುತ್ತಂ
6. Adhimānasuttaṃ
೮೬. ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಕಸ್ಸಪೋ ರಾಜಗಹೇ ವಿಹರತಿ ವೇಳುವನೇ ಕಲನ್ದಕನಿವಾಪೇ। ತತ್ರ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಕಸ್ಸಪೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಆವುಸೋ ಭಿಕ್ಖವೇ’’ತಿ। ‘‘ಆವುಸೋ’’ತಿ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಮಹಾಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ। ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಕಸ್ಸಪೋ ಏತದವೋಚ –
86. Ekaṃ samayaṃ āyasmā mahākassapo rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Tatra kho āyasmā mahākassapo bhikkhū āmantesi – ‘‘āvuso bhikkhave’’ti. ‘‘Āvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato mahākassapassa paccassosuṃ. Āyasmā mahākassapo etadavoca –
‘‘ಇಧಾವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖು ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕರೋತಿ – ‘ಖೀಣಾ ಜಾತಿ, ವುಸಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕತಂ ಕರಣೀಯಂ, ನಾಪರಂ ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾತಿ ಪಜಾನಾಮೀ’ತಿ। ತಮೇನಂ ತಥಾಗತೋ ವಾ ತಥಾಗತಸಾವಕೋ ವಾ ಝಾಯೀ ಸಮಾಪತ್ತಿಕುಸಲೋ ಪರಚಿತ್ತಕುಸಲೋ ಪರಚಿತ್ತಪರಿಯಾಯಕುಸಲೋ ಸಮನುಯುಞ್ಜತಿ ಸಮನುಗ್ಗಾಹತಿ ಸಮನುಭಾಸತಿ। ಸೋ ತಥಾಗತೇನ ವಾ ತಥಾಗತಸಾವಕೇನ ವಾ ಝಾಯಿನಾ ಸಮಾಪತ್ತಿಕುಸಲೇನ ಪರಚಿತ್ತಕುಸಲೇನ ಪರಚಿತ್ತಪರಿಯಾಯಕುಸಲೇನ ಸಮನುಯುಞ್ಜಿಯಮಾನೋ ಸಮನುಗ್ಗಾಹಿಯಮಾನೋ ಸಮನುಭಾಸಿಯಮಾನೋ ಇರೀಣಂ ಆಪಜ್ಜತಿ ವಿಚಿನಂ ಆಪಜ್ಜತಿ ಅನಯಂ ಆಪಜ್ಜತಿ ಬ್ಯಸನಂ ಆಪಜ್ಜತಿ ಅನಯಬ್ಯಸನಂ ಆಪಜ್ಜತಿ।
‘‘Idhāvuso, bhikkhu aññaṃ byākaroti – ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’ti. Tamenaṃ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo samanuyuñjati samanuggāhati samanubhāsati. So tathāgatena vā tathāgatasāvakena vā jhāyinā samāpattikusalena paracittakusalena paracittapariyāyakusalena samanuyuñjiyamāno samanuggāhiyamāno samanubhāsiyamāno irīṇaṃ āpajjati vicinaṃ āpajjati anayaṃ āpajjati byasanaṃ āpajjati anayabyasanaṃ āpajjati.
‘‘ತಮೇನಂ ತಥಾಗತೋ ವಾ ತಥಾಗತಸಾವಕೋ ವಾ ಝಾಯೀ ಸಮಾಪತ್ತಿಕುಸಲೋ ಪರಚಿತ್ತಕುಸಲೋ ಪರಚಿತ್ತಪರಿಯಾಯಕುಸಲೋ ಏವಂ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋ ಪರಿಚ್ಚ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ – ‘ಕಿಂ ನು ಖೋ ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕರೋತಿ – ಖೀಣಾ ಜಾತಿ, ವುಸಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕತಂ ಕರಣೀಯಂ, ನಾಪರಂ ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾತಿ ಪಜಾನಾಮೀ’ತಿ।
‘‘Tamenaṃ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaṃ cetasā ceto paricca manasi karoti – ‘kiṃ nu kho ayamāyasmā aññaṃ byākaroti – khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’ti.
‘‘ತಮೇನಂ ತಥಾಗತೋ ವಾ ತಥಾಗತಸಾವಕೋ ವಾ ಝಾಯೀ ಸಮಾಪತ್ತಿಕುಸಲೋ ಪರಚಿತ್ತಕುಸಲೋ ಪರಚಿತ್ತಪರಿಯಾಯಕುಸಲೋ ಏವಂ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋ ಪರಿಚ್ಚ ಪಜಾನಾತಿ –
‘‘Tamenaṃ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaṃ cetasā ceto paricca pajānāti –
‘ಅಧಿಮಾನಿಕೋ ಖೋ ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ ಅಧಿಮಾನಸಚ್ಚೋ, ಅಪ್ಪತ್ತೇ ಪತ್ತಸಞ್ಞೀ, ಅಕತೇ ಕತಸಞ್ಞೀ, ಅನಧಿಗತೇ ಅಧಿಗತಸಞ್ಞೀ। ಅಧಿಮಾನೇನ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕರೋತಿ – ಖೀಣಾ ಜಾತಿ, ವುಸಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕತಂ ಕರಣೀಯಂ, ನಾಪರಂ ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾತಿ ಪಜಾನಾಮೀ’ತಿ।
‘Adhimāniko kho ayamāyasmā adhimānasacco, appatte pattasaññī, akate katasaññī, anadhigate adhigatasaññī. Adhimānena aññaṃ byākaroti – khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’ti.
‘‘ತಮೇನಂ ತಥಾಗತೋ ವಾ ತಥಾಗತಸಾವಕೋ ವಾ ಝಾಯೀ ಸಮಾಪತ್ತಿಕುಸಲೋ ಪರಚಿತ್ತಕುಸಲೋ ಪರಚಿತ್ತಪರಿಯಾಯಕುಸಲೋ ಏವಂ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋ ಪರಿಚ್ಚ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ – ‘ಕಿಂ ನು ಖೋ ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ ನಿಸ್ಸಾಯ ಅಧಿಮಾನಿಕೋ ಅಧಿಮಾನಸಚ್ಚೋ, ಅಪ್ಪತ್ತೇ ಪತ್ತಸಞ್ಞೀ, ಅಕತೇ ಕತಸಞ್ಞೀ, ಅನಧಿಗತೇ ಅಧಿಗತಸಞ್ಞೀ। ಅಧಿಮಾನೇನ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕರೋತಿ – ಖೀಣಾ ಜಾತಿ , ವುಸಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕತಂ ಕರಣೀಯಂ, ನಾಪರಂ ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾತಿ ಪಜಾನಾಮೀ’ತಿ।
‘‘Tamenaṃ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaṃ cetasā ceto paricca manasi karoti – ‘kiṃ nu kho ayamāyasmā nissāya adhimāniko adhimānasacco, appatte pattasaññī, akate katasaññī, anadhigate adhigatasaññī. Adhimānena aññaṃ byākaroti – khīṇā jāti , vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’ti.
‘‘ತಮೇನಂ ತಥಾಗತೋ ವಾ ತಥಾಗತಸಾವಕೋ ವಾ ಝಾಯೀ ಸಮಾಪತ್ತಿಕುಸಲೋ ಪರಚಿತ್ತಕುಸಲೋ ಪರಚಿತ್ತಪರಿಯಾಯಕುಸಲೋ ಏವಂ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋ ಪರಿಚ್ಚ ಪಜಾನಾತಿ –
‘‘Tamenaṃ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaṃ cetasā ceto paricca pajānāti –
‘ಬಹುಸ್ಸುತೋ ಖೋ ಪನ ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ ಸುತಧರೋ ಸುತಸನ್ನಿಚಯೋ, ಯೇ ತೇ ಧಮ್ಮಾ ಆದಿಕಲ್ಯಾಣಾ ಮಜ್ಝೇಕಲ್ಯಾಣಾ ಪರಿಯೋಸಾನಕಲ್ಯಾಣಾ ಸಾತ್ಥಂ ಸಬ್ಯಞ್ಜನಂ ಕೇವಲಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಅಭಿವದನ್ತಿ, ತಥಾರೂಪಾಸ್ಸ ಧಮ್ಮಾ ಬಹುಸ್ಸುತಾ ಹೋನ್ತಿ ಧಾತಾ ವಚಸಾ ಪರಿಚಿತಾ ಮನಸಾನುಪೇಕ್ಖಿತಾ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸುಪ್ಪಟಿವಿದ್ಧಾ। ತಸ್ಮಾ ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ ಅಧಿಮಾನಿಕೋ ಅಧಿಮಾನಸಚ್ಚೋ, ಅಪ್ಪತ್ತೇ ಪತ್ತಸಞ್ಞೀ, ಅಕತೇ ಕತಸಞ್ಞೀ, ಅನಧಿಗತೇ ಅಧಿಗತಸಞ್ಞೀ। ಅಧಿಮಾನೇನ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕರೋತಿ – ಖೀಣಾ ಜಾತಿ, ವುಸಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕತಂ ಕರಣೀಯಂ, ನಾಪರಂ ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾತಿ ಪಜಾನಾಮೀ’ತಿ।
‘Bahussuto kho pana ayamāyasmā sutadharo sutasannicayo, ye te dhammā ādikalyāṇā majjhekalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ abhivadanti, tathārūpāssa dhammā bahussutā honti dhātā vacasā paricitā manasānupekkhitā diṭṭhiyā suppaṭividdhā. Tasmā ayamāyasmā adhimāniko adhimānasacco, appatte pattasaññī, akate katasaññī, anadhigate adhigatasaññī. Adhimānena aññaṃ byākaroti – khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’ti.
‘‘ತಮೇನಂ ತಥಾಗತೋ ವಾ ತಥಾಗತಸಾವಕೋ ವಾ ಝಾಯೀ ಸಮಾಪತ್ತಿಕುಸಲೋ ಪರಚಿತ್ತಕುಸಲೋ ಪರಚಿತ್ತಪರಿಯಾಯಕುಸಲೋ ಏವಂ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋ ಪರಿಚ್ಚ ಪಜಾನಾತಿ –
‘‘Tamenaṃ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaṃ cetasā ceto paricca pajānāti –
‘ಅಭಿಜ್ಝಾಲು ಖೋ ಪನ ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ; ಅಭಿಜ್ಝಾಪರಿಯುಟ್ಠಿತೇನ ಚೇತಸಾ ಬಹುಲಂ ವಿಹರತಿ। ಅಭಿಜ್ಝಾಪರಿಯುಟ್ಠಾನಂ ಖೋ ಪನ ತಥಾಗತಪ್ಪವೇದಿತೇ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಪರಿಹಾನಮೇತಂ।
‘Abhijjhālu kho pana ayamāyasmā; abhijjhāpariyuṭṭhitena cetasā bahulaṃ viharati. Abhijjhāpariyuṭṭhānaṃ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.
‘ಬ್ಯಾಪನ್ನೋ ಖೋ ಪನ ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ; ಬ್ಯಾಪಾದಪರಿಯುಟ್ಠಿತೇನ ಚೇತಸಾ ಬಹುಲಂ ವಿಹರತಿ। ಬ್ಯಾಪಾದಪರಿಯುಟ್ಠಾನಂ ಖೋ ಪನ ತಥಾಗತಪ್ಪವೇದಿತೇ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಪರಿಹಾನಮೇತಂ।
‘Byāpanno kho pana ayamāyasmā; byāpādapariyuṭṭhitena cetasā bahulaṃ viharati. Byāpādapariyuṭṭhānaṃ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.
‘ಥಿನಮಿದ್ಧೋ ಖೋ ಪನ ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ; ಥಿನಮಿದ್ಧಪರಿಯುಟ್ಠಿತೇನ ಚೇತಸಾ ಬಹುಲಂ ವಿಹರತಿ। ಥಿನಮಿದ್ಧಪರಿಯುಟ್ಠಾನಂ ಖೋ ಪನ ತಥಾಗತಪ್ಪವೇದಿತೇ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಪರಿಹಾನಮೇತಂ।
‘Thinamiddho kho pana ayamāyasmā; thinamiddhapariyuṭṭhitena cetasā bahulaṃ viharati. Thinamiddhapariyuṭṭhānaṃ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.
‘ಉದ್ಧತೋ ಖೋ ಪನ ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ; ಉದ್ಧಚ್ಚಪರಿಯುಟ್ಠಿತೇನ ಚೇತಸಾ ಬಹುಲಂ ವಿಹರತಿ। ಉದ್ಧಚ್ಚಪರಿಯುಟ್ಠಾನಂ ಖೋ ಪನ ತಥಾಗತಪ್ಪವೇದಿತೇ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಪರಿಹಾನಮೇತಂ।
‘Uddhato kho pana ayamāyasmā; uddhaccapariyuṭṭhitena cetasā bahulaṃ viharati. Uddhaccapariyuṭṭhānaṃ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.
‘ವಿಚಿಕಿಚ್ಛೋ ಖೋ ಪನ ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ; ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಪರಿಯುಟ್ಠಿತೇನ ಚೇತಸಾ ಬಹುಲಂ ವಿಹರತಿ। ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಪರಿಯುಟ್ಠಾನಂ ಖೋ ಪನ ತಥಾಗತಪ್ಪವೇದಿತೇ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಪರಿಹಾನಮೇತಂ।
‘Vicikiccho kho pana ayamāyasmā; vicikicchāpariyuṭṭhitena cetasā bahulaṃ viharati. Vicikicchāpariyuṭṭhānaṃ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.
‘ಕಮ್ಮಾರಾಮೋ ಖೋ ಪನ ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ ಕಮ್ಮರತೋ ಕಮ್ಮಾರಾಮತಂ ಅನುಯುತ್ತೋ। ಕಮ್ಮಾರಾಮತಾ ಖೋ ಪನ ತಥಾಗತಪ್ಪವೇದಿತೇ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಪರಿಹಾನಮೇತಂ।
‘Kammārāmo kho pana ayamāyasmā kammarato kammārāmataṃ anuyutto. Kammārāmatā kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.
‘ಭಸ್ಸಾರಾಮೋ ಖೋ ಪನ ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ ಭಸ್ಸರತೋ ಭಸ್ಸಾರಾಮತಂ ಅನುಯುತ್ತೋ। ಭಸ್ಸಾರಾಮತಾ ಖೋ ಪನ ತಥಾಗತಪ್ಪವೇದಿತೇ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಪರಿಹಾನಮೇತಂ।
‘Bhassārāmo kho pana ayamāyasmā bhassarato bhassārāmataṃ anuyutto. Bhassārāmatā kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.
‘ನಿದ್ದಾರಾಮೋ ಖೋ ಪನ ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ ನಿದ್ದಾರತೋ ನಿದ್ದಾರಾಮತಂ ಅನುಯುತ್ತೋ। ನಿದ್ದಾರಾಮತಾ ಖೋ ಪನ ತಥಾಗತಪ್ಪವೇದಿತೇ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಪರಿಹಾನಮೇತಂ।
‘Niddārāmo kho pana ayamāyasmā niddārato niddārāmataṃ anuyutto. Niddārāmatā kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.
‘ಸಙ್ಗಣಿಕಾರಾಮೋ ಖೋ ಪನ ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ ಸಙ್ಗಣಿಕರತೋ ಸಙ್ಗಣಿಕಾರಾಮತಂ ಅನುಯುತ್ತೋ। ಸಙ್ಗಣಿಕಾರಾಮತಾ ಖೋ ಪನ ತಥಾಗತಪ್ಪವೇದಿತೇ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಪರಿಹಾನಮೇತಂ।
‘Saṅgaṇikārāmo kho pana ayamāyasmā saṅgaṇikarato saṅgaṇikārāmataṃ anuyutto. Saṅgaṇikārāmatā kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.
‘ಸತಿ ಖೋ ಪನ ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ ಉತ್ತರಿ ಕರಣೀಯೇ ಓರಮತ್ತಕೇನ ವಿಸೇಸಾಧಿಗಮೇನ ಅನ್ತರಾ ವೋಸಾನಂ ಆಪನ್ನೋ। ಅನ್ತರಾ ವೋಸಾನಗಮನಂ ಖೋ ಪನ ತಥಾಗತಪ್ಪವೇದಿತೇ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಪರಿಹಾನಮೇತಂ’।
‘Sati kho pana ayamāyasmā uttari karaṇīye oramattakena visesādhigamena antarā vosānaṃ āpanno. Antarā vosānagamanaṃ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ’.
‘‘ಸೋ ವತಾವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖು ‘ಇಮೇ ದಸ ಧಮ್ಮೇ ಅಪ್ಪಹಾಯ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ವುದ್ಧಿಂ ವಿರೂಳ್ಹಿಂ ವೇಪುಲ್ಲಂ ಆಪಜ್ಜಿಸ್ಸತೀ’ತಿ ನೇತಂ ಠಾನಂ ವಿಜ್ಜತಿ। ಸೋ ವತಾವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖು ‘ಇಮೇ ದಸ ಧಮ್ಮೇ ಪಹಾಯ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ವುದ್ಧಿಂ ವಿರೂಳ್ಹಿಂ ವೇಪುಲ್ಲಂ ಆಪಜ್ಜಿಸ್ಸತೀ’ತಿ ಠಾನಮೇತಂ ವಿಜ್ಜತೀ’’ತಿ। ಛಟ್ಠಂ।
‘‘So vatāvuso, bhikkhu ‘ime dasa dhamme appahāya imasmiṃ dhammavinaye vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjissatī’ti netaṃ ṭhānaṃ vijjati. So vatāvuso, bhikkhu ‘ime dasa dhamme pahāya imasmiṃ dhammavinaye vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjissatī’ti ṭhānametaṃ vijjatī’’ti. Chaṭṭhaṃ.
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೫-೬. ಕತ್ಥೀಸುತ್ತಾದಿವಣ್ಣನಾ • 5-6. Katthīsuttādivaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ೧-೮. ವಾಹನಸುತ್ತಾದಿವಣ್ಣನಾ • 1-8. Vāhanasuttādivaṇṇanā