| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / દીઘનિકાય • Dīghanikāya |
૪. અગ્ગઞ્ઞસુત્તં
4. Aggaññasuttaṃ
વાસેટ્ઠભારદ્વાજા
Vāseṭṭhabhāradvājā
૧૧૧. એવં મે સુતં – એકં સમયં ભગવા સાવત્થિયં વિહરતિ પુબ્બારામે મિગારમાતુપાસાદે. તેન ખો પન સમયેન વાસેટ્ઠભારદ્વાજા ભિક્ખૂસુ પરિવસન્તિ ભિક્ખુભાવં આકઙ્ખમાના. અથ ખો ભગવા સાયન્હસમયં પટિસલ્લાના વુટ્ઠિતો પાસાદા ઓરોહિત્વા પાસાદપચ્છાયાયં 1 અબ્ભોકાસે ચઙ્કમતિ.
111. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati pubbārāme migāramātupāsāde. Tena kho pana samayena vāseṭṭhabhāradvājā bhikkhūsu parivasanti bhikkhubhāvaṃ ākaṅkhamānā. Atha kho bhagavā sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito pāsādā orohitvā pāsādapacchāyāyaṃ 2 abbhokāse caṅkamati.
૧૧૨. અદ્દસા ખો વાસેટ્ઠો ભગવન્તં સાયન્હસમયં પટિસલ્લાના વુટ્ઠિતં પાસાદા ઓરોહિત્વા પાસાદપચ્છાયાયં અબ્ભોકાસે ચઙ્કમન્તં. દિસ્વાન ભારદ્વાજં આમન્તેસિ – ‘‘અયં, આવુસો ભારદ્વાજ, ભગવા સાયન્હસમયં પટિસલ્લાના વુટ્ઠિતો પાસાદા ઓરોહિત્વા પાસાદપચ્છાયાયં અબ્ભોકાસે ચઙ્કમતિ. આયામાવુસો ભારદ્વાજ, યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિસ્સામ; અપ્પેવ નામ લભેય્યામ ભગવતો સન્તિકા 3 ધમ્મિં કથં સવનાયા’’તિ. ‘‘એવમાવુસો’’તિ ખો ભારદ્વાજો વાસેટ્ઠસ્સ પચ્ચસ્સોસિ.
112. Addasā kho vāseṭṭho bhagavantaṃ sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhitaṃ pāsādā orohitvā pāsādapacchāyāyaṃ abbhokāse caṅkamantaṃ. Disvāna bhāradvājaṃ āmantesi – ‘‘ayaṃ, āvuso bhāradvāja, bhagavā sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito pāsādā orohitvā pāsādapacchāyāyaṃ abbhokāse caṅkamati. Āyāmāvuso bhāradvāja, yena bhagavā tenupasaṅkamissāma; appeva nāma labheyyāma bhagavato santikā 4 dhammiṃ kathaṃ savanāyā’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho bhāradvājo vāseṭṭhassa paccassosi.
૧૧૩. અથ ખો વાસેટ્ઠભારદ્વાજા યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિંસુ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા ભગવન્તં ચઙ્કમન્તં અનુચઙ્કમિંસુ. અથ ખો ભગવા વાસેટ્ઠં આમન્તેસિ – ‘‘તુમ્હે ખ્વત્થ, વાસેટ્ઠ, બ્રાહ્મણજચ્ચા બ્રાહ્મણકુલીના બ્રાહ્મણકુલા અગારસ્મા અનગારિયં પબ્બજિતા, કચ્ચિ વો, વાસેટ્ઠ, બ્રાહ્મણા ન અક્કોસન્તિ ન પરિભાસન્તી’’તિ? ‘‘તગ્ઘ નો, ભન્તે, બ્રાહ્મણા અક્કોસન્તિ પરિભાસન્તિ અત્તરૂપાય પરિભાસાય પરિપુણ્ણાય, નો અપરિપુણ્ણાયા’’તિ. ‘‘યથા કથં પન વો, વાસેટ્ઠ, બ્રાહ્મણા અક્કોસન્તિ પરિભાસન્તિ અત્તરૂપાય પરિભાસાય પરિપુણ્ણાય, નો અપરિપુણ્ણાયા’’તિ? ‘‘બ્રાહ્મણા, ભન્તે, એવમાહંસુ – ‘બ્રાહ્મણોવ સેટ્ઠો વણ્ણો, હીના અઞ્ઞે વણ્ણા 5. બ્રાહ્મણોવ સુક્કો વણ્ણો , કણ્હા અઞ્ઞે વણ્ણા 6. બ્રાહ્મણાવ સુજ્ઝન્તિ, નો અબ્રાહ્મણા. બ્રાહ્મણાવ 7 બ્રહ્મુનો પુત્તા ઓરસા મુખતો જાતા બ્રહ્મજા બ્રહ્મનિમ્મિતા બ્રહ્મદાયાદા. તે તુમ્હે સેટ્ઠં વણ્ણં હિત્વા હીનમત્થ વણ્ણં અજ્ઝુપગતા, યદિદં મુણ્ડકે સમણકે ઇબ્ભે કણ્હે બન્ધુપાદાપચ્ચે. તયિદં ન સાધુ, તયિદં નપ્પતિરૂપં, યં તુમ્હે સેટ્ઠં વણ્ણં હિત્વા હીનમત્થ વણ્ણં અજ્ઝુપગતા યદિદં મુણ્ડકે સમણકે ઇબ્ભે કણ્હે બન્ધુપાદાપચ્ચે’તિ. એવં ખો નો, ભન્તે, બ્રાહ્મણા અક્કોસન્તિ પરિભાસન્તિ અત્તરૂપાય પરિભાસાય પરિપુણ્ણાય, નો અપરિપુણ્ણાયા’’તિ.
113. Atha kho vāseṭṭhabhāradvājā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā bhagavantaṃ caṅkamantaṃ anucaṅkamiṃsu. Atha kho bhagavā vāseṭṭhaṃ āmantesi – ‘‘tumhe khvattha, vāseṭṭha, brāhmaṇajaccā brāhmaṇakulīnā brāhmaṇakulā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitā, kacci vo, vāseṭṭha, brāhmaṇā na akkosanti na paribhāsantī’’ti? ‘‘Taggha no, bhante, brāhmaṇā akkosanti paribhāsanti attarūpāya paribhāsāya paripuṇṇāya, no aparipuṇṇāyā’’ti. ‘‘Yathā kathaṃ pana vo, vāseṭṭha, brāhmaṇā akkosanti paribhāsanti attarūpāya paribhāsāya paripuṇṇāya, no aparipuṇṇāyā’’ti? ‘‘Brāhmaṇā, bhante, evamāhaṃsu – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīnā aññe vaṇṇā 8. Brāhmaṇova sukko vaṇṇo , kaṇhā aññe vaṇṇā 9. Brāhmaṇāva sujjhanti, no abrāhmaṇā. Brāhmaṇāva 10 brahmuno puttā orasā mukhato jātā brahmajā brahmanimmitā brahmadāyādā. Te tumhe seṭṭhaṃ vaṇṇaṃ hitvā hīnamattha vaṇṇaṃ ajjhupagatā, yadidaṃ muṇḍake samaṇake ibbhe kaṇhe bandhupādāpacce. Tayidaṃ na sādhu, tayidaṃ nappatirūpaṃ, yaṃ tumhe seṭṭhaṃ vaṇṇaṃ hitvā hīnamattha vaṇṇaṃ ajjhupagatā yadidaṃ muṇḍake samaṇake ibbhe kaṇhe bandhupādāpacce’ti. Evaṃ kho no, bhante, brāhmaṇā akkosanti paribhāsanti attarūpāya paribhāsāya paripuṇṇāya, no aparipuṇṇāyā’’ti.
૧૧૪. ‘‘તગ્ઘ વો, વાસેટ્ઠ, બ્રાહ્મણા પોરાણં અસ્સરન્તા એવમાહંસુ – ‘બ્રાહ્મણોવ સેટ્ઠો વણ્ણો, હીના અઞ્ઞે વણ્ણા; બ્રાહ્મણોવ સુક્કો વણ્ણો, કણ્હા અઞ્ઞે વણ્ણા; બ્રાહ્મણાવ સુજ્ઝન્તિ, નો અબ્રાહ્મણા; બ્રાહ્મણાવ બ્રહ્મુનો પુત્તા ઓરસા મુખતો જાતા બ્રહ્મજા બ્રહ્મનિમ્મિતા બ્રહ્મદાયાદા’તિ. દિસ્સન્તિ ખો પન, વાસેટ્ઠ, બ્રાહ્મણાનં બ્રાહ્મણિયો ઉતુનિયોપિ ગબ્ભિનિયોપિ વિજાયમાનાપિ પાયમાનાપિ. તે ચ બ્રાહ્મણા યોનિજાવ સમાના એવમાહંસુ – ‘બ્રાહ્મણોવ સેટ્ઠો વણ્ણો, હીના અઞ્ઞે વણ્ણા; બ્રાહ્મણોવ સુક્કો વણ્ણો, કણ્હા અઞ્ઞે વણ્ણા; બ્રાહ્મણાવ સુજ્ઝન્તિ, નો અબ્રાહ્મણા; બ્રાહ્મણાવ બ્રહ્મુનો પુત્તા ઓરસા મુખતો જાતા બ્રહ્મજા બ્રહ્મનિમ્મિતા બ્રહ્મદાયાદા’તિ. તે 11 બ્રહ્માનઞ્ચેવ અબ્ભાચિક્ખન્તિ, મુસા ચ ભાસન્તિ, બહુઞ્ચ અપુઞ્ઞં પસવન્તિ.
114. ‘‘Taggha vo, vāseṭṭha, brāhmaṇā porāṇaṃ assarantā evamāhaṃsu – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīnā aññe vaṇṇā; brāhmaṇova sukko vaṇṇo, kaṇhā aññe vaṇṇā; brāhmaṇāva sujjhanti, no abrāhmaṇā; brāhmaṇāva brahmuno puttā orasā mukhato jātā brahmajā brahmanimmitā brahmadāyādā’ti. Dissanti kho pana, vāseṭṭha, brāhmaṇānaṃ brāhmaṇiyo utuniyopi gabbhiniyopi vijāyamānāpi pāyamānāpi. Te ca brāhmaṇā yonijāva samānā evamāhaṃsu – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīnā aññe vaṇṇā; brāhmaṇova sukko vaṇṇo, kaṇhā aññe vaṇṇā; brāhmaṇāva sujjhanti, no abrāhmaṇā; brāhmaṇāva brahmuno puttā orasā mukhato jātā brahmajā brahmanimmitā brahmadāyādā’ti. Te 12 brahmānañceva abbhācikkhanti, musā ca bhāsanti, bahuñca apuññaṃ pasavanti.
ચતુવણ્ણસુદ્ધિ
Catuvaṇṇasuddhi
૧૧૫. ‘‘ચત્તારોમે, વાસેટ્ઠ, વણ્ણા – ખત્તિયા, બ્રાહ્મણા, વેસ્સા, સુદ્દા. ખત્તિયોપિ ખો, વાસેટ્ઠ, ઇધેકચ્ચો પાણાતિપાતી હોતિ અદિન્નાદાયી કામેસુમિચ્છાચારી મુસાવાદી પિસુણવાચો ફરુસવાચો સમ્ફપ્પલાપી અભિજ્ઝાલુ બ્યાપન્નચિત્તો મિચ્છાદિટ્ઠી. ઇતિ ખો, વાસેટ્ઠ, યેમે ધમ્મા અકુસલા અકુસલસઙ્ખાતા સાવજ્જા સાવજ્જસઙ્ખાતા અસેવિતબ્બા અસેવિતબ્બસઙ્ખાતા નઅલમરિયા નઅલમરિયસઙ્ખાતા કણ્હા કણ્હવિપાકા વિઞ્ઞુગરહિતા, ખત્તિયેપિ તે 13 ઇધેકચ્ચે સન્દિસ્સન્તિ. બ્રાહ્મણોપિ ખો, વાસેટ્ઠ…પે॰… વેસ્સોપિ ખો, વાસેટ્ઠ…પે॰… સુદ્દોપિ ખો, વાસેટ્ઠ, ઇધેકચ્ચો પાણાતિપાતી હોતિ અદિન્નાદાયી કામેસુમિચ્છાચારી મુસાવાદી પિસુણવાચો ફરુસવાચો સમ્ફપ્પલાપી અભિજ્ઝાલુ બ્યાપન્નચિત્તો મિચ્છાદિટ્ઠી. ઇતિ ખો, વાસેટ્ઠ, યેમે ધમ્મા અકુસલા અકુસલસઙ્ખાતા…પે॰… કણ્હા કણ્હવિપાકા વિઞ્ઞુગરહિતા; સુદ્દેપિ તે ઇધેકચ્ચે સન્દિસ્સન્તિ.
115. ‘‘Cattārome, vāseṭṭha, vaṇṇā – khattiyā, brāhmaṇā, vessā, suddā. Khattiyopi kho, vāseṭṭha, idhekacco pāṇātipātī hoti adinnādāyī kāmesumicchācārī musāvādī pisuṇavāco pharusavāco samphappalāpī abhijjhālu byāpannacitto micchādiṭṭhī. Iti kho, vāseṭṭha, yeme dhammā akusalā akusalasaṅkhātā sāvajjā sāvajjasaṅkhātā asevitabbā asevitabbasaṅkhātā naalamariyā naalamariyasaṅkhātā kaṇhā kaṇhavipākā viññugarahitā, khattiyepi te 14 idhekacce sandissanti. Brāhmaṇopi kho, vāseṭṭha…pe… vessopi kho, vāseṭṭha…pe… suddopi kho, vāseṭṭha, idhekacco pāṇātipātī hoti adinnādāyī kāmesumicchācārī musāvādī pisuṇavāco pharusavāco samphappalāpī abhijjhālu byāpannacitto micchādiṭṭhī. Iti kho, vāseṭṭha, yeme dhammā akusalā akusalasaṅkhātā…pe… kaṇhā kaṇhavipākā viññugarahitā; suddepi te idhekacce sandissanti.
‘‘ખત્તિયોપિ ખો, વાસેટ્ઠ, ઇધેકચ્ચો પાણાતિપાતા પટિવિરતો હોતિ, અદિન્નાદાના પટિવિરતો, કામેસુમિચ્છાચારા પટિવિરતો, મુસાવાદા પટિવિરતો, પિસુણાય વાચાય પટિવિરતો, ફરુસાય વાચાય પટિવિરતો, સમ્ફપ્પલાપા પટિવિરતો, અનભિજ્ઝાલુ અબ્યાપન્નચિત્તો, સમ્માદિટ્ઠી. ઇતિ ખો, વાસેટ્ઠ, યેમે ધમ્મા કુસલા કુસલસઙ્ખાતા અનવજ્જા અનવજ્જસઙ્ખાતા સેવિતબ્બા સેવિતબ્બસઙ્ખાતા અલમરિયા અલમરિયસઙ્ખાતા સુક્કા સુક્કવિપાકા વિઞ્ઞુપ્પસત્થા, ખત્તિયેપિ તે ઇધેકચ્ચે સન્દિસ્સન્તિ. બ્રાહ્મણોપિ ખો, વાસેટ્ઠ…પે॰… વેસ્સોપિ ખો, વાસેટ્ઠ…પે॰… સુદ્દોપિ ખો, વાસેટ્ઠ, ઇધેકચ્ચો પાણાતિપાતા પટિવિરતો હોતિ…પે॰… અનભિજ્ઝાલુ , અબ્યાપન્નચિત્તો, સમ્માદિટ્ઠી. ઇતિ ખો, વાસેટ્ઠ, યેમે ધમ્મા કુસલા કુસલસઙ્ખાતા અનવજ્જા અનવજ્જસઙ્ખાતા સેવિતબ્બા સેવિતબ્બસઙ્ખાતા અલમરિયા અલમરિયસઙ્ખાતા સુક્કા સુક્કવિપાકા વિઞ્ઞુપ્પસત્થા; સુદ્દેપિ તે ઇધેકચ્ચે સન્દિસ્સન્તિ.
‘‘Khattiyopi kho, vāseṭṭha, idhekacco pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato, kāmesumicchācārā paṭivirato, musāvādā paṭivirato, pisuṇāya vācāya paṭivirato, pharusāya vācāya paṭivirato, samphappalāpā paṭivirato, anabhijjhālu abyāpannacitto, sammādiṭṭhī. Iti kho, vāseṭṭha, yeme dhammā kusalā kusalasaṅkhātā anavajjā anavajjasaṅkhātā sevitabbā sevitabbasaṅkhātā alamariyā alamariyasaṅkhātā sukkā sukkavipākā viññuppasatthā, khattiyepi te idhekacce sandissanti. Brāhmaṇopi kho, vāseṭṭha…pe… vessopi kho, vāseṭṭha…pe… suddopi kho, vāseṭṭha, idhekacco pāṇātipātā paṭivirato hoti…pe… anabhijjhālu , abyāpannacitto, sammādiṭṭhī. Iti kho, vāseṭṭha, yeme dhammā kusalā kusalasaṅkhātā anavajjā anavajjasaṅkhātā sevitabbā sevitabbasaṅkhātā alamariyā alamariyasaṅkhātā sukkā sukkavipākā viññuppasatthā; suddepi te idhekacce sandissanti.
૧૧૬. ‘‘ઇમેસુ ખો, વાસેટ્ઠ, ચતૂસુ વણ્ણેસુ એવં ઉભયવોકિણ્ણેસુ વત્તમાનેસુ કણ્હસુક્કેસુ ધમ્મેસુ વિઞ્ઞુગરહિતેસુ ચેવ વિઞ્ઞુપ્પસત્થેસુ ચ યદેત્થ બ્રાહ્મણા એવમાહંસુ – ‘બ્રાહ્મણોવ સેટ્ઠો વણ્ણો, હીના અઞ્ઞે વણ્ણા; બ્રાહ્મણોવ સુક્કો વણ્ણો, કણ્હા અઞ્ઞે વણ્ણા; બ્રાહ્મણાવ સુજ્ઝન્તિ, નો અબ્રાહ્મણા; બ્રાહ્મણાવ બ્રહ્મુનો પુત્તા ઓરસા મુખતો જાતા બ્રહ્મજા બ્રહ્મનિમ્મિતા બ્રહ્મદાયાદા’તિ. તં તેસં વિઞ્ઞૂ નાનુજાનન્તિ. તં કિસ્સ હેતુ? ઇમેસઞ્હિ, વાસેટ્ઠ, ચતુન્નં વણ્ણાનં યો હોતિ ભિક્ખુ અરહં ખીણાસવો વુસિતવા કતકરણીયો ઓહિતભારો અનુપ્પત્તસદત્થો પરિક્ખીણભવસંયોજનો સમ્મદઞ્ઞાવિમુત્તો, સો નેસં અગ્ગમક્ખાયતિ ધમ્મેનેવ, નો અધમ્મેન. ધમ્મો હિ, વાસેટ્ઠ, સેટ્ઠો જનેતસ્મિં, દિટ્ઠે ચેવ ધમ્મે અભિસમ્પરાયઞ્ચ .
116. ‘‘Imesu kho, vāseṭṭha, catūsu vaṇṇesu evaṃ ubhayavokiṇṇesu vattamānesu kaṇhasukkesu dhammesu viññugarahitesu ceva viññuppasatthesu ca yadettha brāhmaṇā evamāhaṃsu – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīnā aññe vaṇṇā; brāhmaṇova sukko vaṇṇo, kaṇhā aññe vaṇṇā; brāhmaṇāva sujjhanti, no abrāhmaṇā; brāhmaṇāva brahmuno puttā orasā mukhato jātā brahmajā brahmanimmitā brahmadāyādā’ti. Taṃ tesaṃ viññū nānujānanti. Taṃ kissa hetu? Imesañhi, vāseṭṭha, catunnaṃ vaṇṇānaṃ yo hoti bhikkhu arahaṃ khīṇāsavo vusitavā katakaraṇīyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhīṇabhavasaṃyojano sammadaññāvimutto, so nesaṃ aggamakkhāyati dhammeneva, no adhammena. Dhammo hi, vāseṭṭha, seṭṭho janetasmiṃ, diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca .
૧૧૭. ‘‘તદમિનાપેતં, વાસેટ્ઠ, પરિયાયેન વેદિતબ્બં, યથા ધમ્મોવ સેટ્ઠો જનેતસ્મિં, દિટ્ઠે ચેવ ધમ્મે અભિસમ્પરાયઞ્ચ.
117. ‘‘Tadamināpetaṃ, vāseṭṭha, pariyāyena veditabbaṃ, yathā dhammova seṭṭho janetasmiṃ, diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca.
‘‘જાનાતિ ખો 15, વાસેટ્ઠ, રાજા પસેનદિ કોસલો – ‘સમણો ગોતમો અનન્તરા 16 સક્યકુલા પબ્બજિતો’તિ. સક્યા ખો પન, વાસેટ્ઠ, રઞ્ઞો પસેનદિસ્સ કોસલસ્સ અનુયુત્તા 17 ભવન્તિ. કરોન્તિ ખો, વાસેટ્ઠ, સક્યા રઞ્ઞે પસેનદિમ્હિ કોસલે નિપચ્ચકારં અભિવાદનં પચ્ચુટ્ઠાનં અઞ્જલિકમ્મં સામીચિકમ્મં. ઇતિ ખો, વાસેટ્ઠ, યં કરોન્તિ સક્યા રઞ્ઞે પસેનદિમ્હિ કોસલે નિપચ્ચકારં અભિવાદનં પચ્ચુટ્ઠાનં અઞ્જલિકમ્મં સામીચિકમ્મં, કરોતિ તં રાજા પસેનદિ કોસલો તથાગતે નિપચ્ચકારં અભિવાદનં પચ્ચુટ્ઠાનં અઞ્જલિકમ્મં સામીચિકમ્મં, ન નં 18 ‘સુજાતો સમણો ગોતમો, દુજ્જાતોહમસ્મિ. બલવા સમણો ગોતમો, દુબ્બલોહમસ્મિ. પાસાદિકો સમણો ગોતમો, દુબ્બણ્ણોહમસ્મિ. મહેસક્ખો સમણો ગોતમો, અપ્પેસક્ખોહમસ્મી’તિ. અથ ખો નં ધમ્મંયેવ સક્કરોન્તો ધમ્મં ગરું કરોન્તો ધમ્મં માનેન્તો ધમ્મં પૂજેન્તો ધમ્મં અપચાયમાનો એવં રાજા પસેનદિ કોસલો તથાગતે નિપચ્ચકારં કરોતિ, અભિવાદનં પચ્ચુટ્ઠાનં અઞ્જલિકમ્મં સામીચિકમ્મં. ઇમિનાપિ ખો એતં, વાસેટ્ઠ, પરિયાયેન વેદિતબ્બં, યથા ધમ્મોવ સેટ્ઠો જનેતસ્મિં, દિટ્ઠે ચેવ ધમ્મે અભિસમ્પરાયઞ્ચ.
‘‘Jānāti kho 19, vāseṭṭha, rājā pasenadi kosalo – ‘samaṇo gotamo anantarā 20 sakyakulā pabbajito’ti. Sakyā kho pana, vāseṭṭha, rañño pasenadissa kosalassa anuyuttā 21 bhavanti. Karonti kho, vāseṭṭha, sakyā raññe pasenadimhi kosale nipaccakāraṃ abhivādanaṃ paccuṭṭhānaṃ añjalikammaṃ sāmīcikammaṃ. Iti kho, vāseṭṭha, yaṃ karonti sakyā raññe pasenadimhi kosale nipaccakāraṃ abhivādanaṃ paccuṭṭhānaṃ añjalikammaṃ sāmīcikammaṃ, karoti taṃ rājā pasenadi kosalo tathāgate nipaccakāraṃ abhivādanaṃ paccuṭṭhānaṃ añjalikammaṃ sāmīcikammaṃ, na naṃ 22 ‘sujāto samaṇo gotamo, dujjātohamasmi. Balavā samaṇo gotamo, dubbalohamasmi. Pāsādiko samaṇo gotamo, dubbaṇṇohamasmi. Mahesakkho samaṇo gotamo, appesakkhohamasmī’ti. Atha kho naṃ dhammaṃyeva sakkaronto dhammaṃ garuṃ karonto dhammaṃ mānento dhammaṃ pūjento dhammaṃ apacāyamāno evaṃ rājā pasenadi kosalo tathāgate nipaccakāraṃ karoti, abhivādanaṃ paccuṭṭhānaṃ añjalikammaṃ sāmīcikammaṃ. Imināpi kho etaṃ, vāseṭṭha, pariyāyena veditabbaṃ, yathā dhammova seṭṭho janetasmiṃ, diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca.
૧૧૮. ‘‘તુમ્હે ખ્વત્થ, વાસેટ્ઠ, નાનાજચ્ચા નાનાનામા નાનાગોત્તા નાનાકુલા અગારસ્મા અનગારિયં પબ્બજિતા. ‘કે તુમ્હે’તિ – પુટ્ઠા સમાના ‘સમણા સક્યપુત્તિયામ્હા’તિ – પટિજાનાથ. યસ્સ ખો પનસ્સ, વાસેટ્ઠ, તથાગતે સદ્ધા નિવિટ્ઠા મૂલજાતા પતિટ્ઠિતા દળ્હા અસંહારિયા સમણેન વા બ્રાહ્મણેન વા દેવેન વા મારેન વા બ્રહ્મુના વા કેનચિ વા લોકસ્મિં, તસ્સેતં કલ્લં વચનાય – ‘ભગવતોમ્હિ પુત્તો ઓરસો મુખતો જાતો ધમ્મજો ધમ્મનિમ્મિતો ધમ્મદાયાદો’તિ. તં કિસ્સ હેતુ? તથાગતસ્સ હેતં, વાસેટ્ઠ, અધિવચનં ‘ધમ્મકાયો’ ઇતિપિ, ‘બ્રહ્મકાયો’ ઇતિપિ, ‘ધમ્મભૂતો’ ઇતિપિ, ‘બ્રહ્મભૂતો’ ઇતિપિ.
118. ‘‘Tumhe khvattha, vāseṭṭha, nānājaccā nānānāmā nānāgottā nānākulā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitā. ‘Ke tumhe’ti – puṭṭhā samānā ‘samaṇā sakyaputtiyāmhā’ti – paṭijānātha. Yassa kho panassa, vāseṭṭha, tathāgate saddhā niviṭṭhā mūlajātā patiṭṭhitā daḷhā asaṃhāriyā samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasmiṃ, tassetaṃ kallaṃ vacanāya – ‘bhagavatomhi putto oraso mukhato jāto dhammajo dhammanimmito dhammadāyādo’ti. Taṃ kissa hetu? Tathāgatassa hetaṃ, vāseṭṭha, adhivacanaṃ ‘dhammakāyo’ itipi, ‘brahmakāyo’ itipi, ‘dhammabhūto’ itipi, ‘brahmabhūto’ itipi.
૧૧૯. ‘‘હોતિ ખો સો, વાસેટ્ઠ, સમયો યં કદાચિ કરહચિ દીઘસ્સ અદ્ધુનો અચ્ચયેન અયં લોકો સંવટ્ટતિ. સંવટ્ટમાને લોકે યેભુય્યેન સત્તા આભસ્સરસંવત્તનિકા હોન્તિ. તે તત્થ હોન્તિ મનોમયા પીતિભક્ખા સયંપભા અન્તલિક્ખચરા સુભટ્ઠાયિનો ચિરં દીઘમદ્ધાનં તિટ્ઠન્તિ.
119. ‘‘Hoti kho so, vāseṭṭha, samayo yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena ayaṃ loko saṃvaṭṭati. Saṃvaṭṭamāne loke yebhuyyena sattā ābhassarasaṃvattanikā honti. Te tattha honti manomayā pītibhakkhā sayaṃpabhā antalikkhacarā subhaṭṭhāyino ciraṃ dīghamaddhānaṃ tiṭṭhanti.
‘‘હોતિ ખો સો, વાસેટ્ઠ, સમયો યં કદાચિ કરહચિ દીઘસ્સ અદ્ધુનો અચ્ચયેન અયં લોકો વિવટ્ટતિ. વિવટ્ટમાને લોકે યેભુય્યેન સત્તા આભસ્સરકાયા ચવિત્વા ઇત્થત્તં આગચ્છન્તિ. તેધ હોન્તિ મનોમયા પીતિભક્ખા સયંપભા અન્તલિક્ખચરા સુભટ્ઠાયિનો ચિરં દીઘમદ્ધાનં તિટ્ઠન્તિ.
‘‘Hoti kho so, vāseṭṭha, samayo yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena ayaṃ loko vivaṭṭati. Vivaṭṭamāne loke yebhuyyena sattā ābhassarakāyā cavitvā itthattaṃ āgacchanti. Tedha honti manomayā pītibhakkhā sayaṃpabhā antalikkhacarā subhaṭṭhāyino ciraṃ dīghamaddhānaṃ tiṭṭhanti.
રસપથવિપાતુભાવો
Rasapathavipātubhāvo
૧૨૦. ‘‘એકોદકીભૂતં ખો પન, વાસેટ્ઠ, તેન સમયેન હોતિ અન્ધકારો અન્ધકારતિમિસા . ન ચન્દિમસૂરિયા પઞ્ઞાયન્તિ, ન નક્ખત્તાનિ તારકરૂપાનિ પઞ્ઞાયન્તિ, ન રત્તિન્દિવા પઞ્ઞાયન્તિ, ન માસડ્ઢમાસા પઞ્ઞાયન્તિ, ન ઉતુસંવચ્છરા પઞ્ઞાયન્તિ , ન ઇત્થિપુમા પઞ્ઞાયન્તિ, સત્તા સત્તાત્વેવ સઙ્ખ્યં ગચ્છન્તિ. અથ ખો તેસં, વાસેટ્ઠ, સત્તાનં કદાચિ કરહચિ દીઘસ્સ અદ્ધુનો અચ્ચયેન રસપથવી ઉદકસ્મિં સમતનિ 23; સેય્યથાપિ નામ પયસો તત્તસ્સ 24 નિબ્બાયમાનસ્સ ઉપરિ સન્તાનકં હોતિ, એવમેવ પાતુરહોસિ. સા અહોસિ વણ્ણસમ્પન્ના ગન્ધસમ્પન્ના રસસમ્પન્ના, સેય્યથાપિ નામ સમ્પન્નં વા સપ્પિ સમ્પન્નં વા નવનીતં એવંવણ્ણા અહોસિ. સેય્યથાપિ નામ ખુદ્દમધું 25 અનેળકં 26, એવમસ્સાદા અહોસિ. અથ ખો, વાસેટ્ઠ, અઞ્ઞતરો સત્તો લોલજાતિકો – ‘અમ્ભો, કિમેવિદં ભવિસ્સતી’તિ રસપથવિં અઙ્ગુલિયા સાયિ. તસ્સ રસપથવિં અઙ્ગુલિયા સાયતો અચ્છાદેસિ, તણ્હા ચસ્સ ઓક્કમિ. અઞ્ઞેપિ ખો, વાસેટ્ઠ, સત્તા તસ્સ સત્તસ્સ દિટ્ઠાનુગતિં આપજ્જમાના રસપથવિં અઙ્ગુલિયા સાયિંસુ. તેસં રસપથવિં અઙ્ગુલિયા સાયતં અચ્છાદેસિ, તણ્હા ચ તેસં ઓક્કમિ.
120. ‘‘Ekodakībhūtaṃ kho pana, vāseṭṭha, tena samayena hoti andhakāro andhakāratimisā . Na candimasūriyā paññāyanti, na nakkhattāni tārakarūpāni paññāyanti, na rattindivā paññāyanti, na māsaḍḍhamāsā paññāyanti, na utusaṃvaccharā paññāyanti , na itthipumā paññāyanti, sattā sattātveva saṅkhyaṃ gacchanti. Atha kho tesaṃ, vāseṭṭha, sattānaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena rasapathavī udakasmiṃ samatani 27; seyyathāpi nāma payaso tattassa 28 nibbāyamānassa upari santānakaṃ hoti, evameva pāturahosi. Sā ahosi vaṇṇasampannā gandhasampannā rasasampannā, seyyathāpi nāma sampannaṃ vā sappi sampannaṃ vā navanītaṃ evaṃvaṇṇā ahosi. Seyyathāpi nāma khuddamadhuṃ 29 aneḷakaṃ 30, evamassādā ahosi. Atha kho, vāseṭṭha, aññataro satto lolajātiko – ‘ambho, kimevidaṃ bhavissatī’ti rasapathaviṃ aṅguliyā sāyi. Tassa rasapathaviṃ aṅguliyā sāyato acchādesi, taṇhā cassa okkami. Aññepi kho, vāseṭṭha, sattā tassa sattassa diṭṭhānugatiṃ āpajjamānā rasapathaviṃ aṅguliyā sāyiṃsu. Tesaṃ rasapathaviṃ aṅguliyā sāyataṃ acchādesi, taṇhā ca tesaṃ okkami.
ચન્દિમસૂરિયાદિપાતુભાવો
Candimasūriyādipātubhāvo
૧૨૧. ‘‘અથ ખો તે, વાસેટ્ઠ, સત્તા રસપથવિં હત્થેહિ આલુપ્પકારકં ઉપક્કમિંસુ પરિભુઞ્જિતું. યતો ખો તે 31, વાસેટ્ઠ, સત્તા રસપથવિં હત્થેહિ આલુપ્પકારકં ઉપક્કમિંસુ પરિભુઞ્જિતું. અથ તેસં સત્તાનં સયંપભા અન્તરધાયિ. સયંપભાય અન્તરહિતાય ચન્દિમસૂરિયા પાતુરહેસું. ચન્દિમસૂરિયેસુ પાતુભૂતેસુ નક્ખત્તાનિ તારકરૂપાનિ પાતુરહેસું. નક્ખત્તેસુ તારકરૂપેસુ પાતુભૂતેસુ રત્તિન્દિવા પઞ્ઞાયિંસુ. રત્તિન્દિવેસુ પઞ્ઞાયમાનેસુ માસડ્ઢમાસા પઞ્ઞાયિંસુ. માસડ્ઢમાસેસુ પઞ્ઞાયમાનેસુ ઉતુસંવચ્છરા પઞ્ઞાયિંસુ. એત્તાવતા ખો , વાસેટ્ઠ, અયં લોકો પુન વિવટ્ટો હોતિ.
121. ‘‘Atha kho te, vāseṭṭha, sattā rasapathaviṃ hatthehi āluppakārakaṃ upakkamiṃsu paribhuñjituṃ. Yato kho te 32, vāseṭṭha, sattā rasapathaviṃ hatthehi āluppakārakaṃ upakkamiṃsu paribhuñjituṃ. Atha tesaṃ sattānaṃ sayaṃpabhā antaradhāyi. Sayaṃpabhāya antarahitāya candimasūriyā pāturahesuṃ. Candimasūriyesu pātubhūtesu nakkhattāni tārakarūpāni pāturahesuṃ. Nakkhattesu tārakarūpesu pātubhūtesu rattindivā paññāyiṃsu. Rattindivesu paññāyamānesu māsaḍḍhamāsā paññāyiṃsu. Māsaḍḍhamāsesu paññāyamānesu utusaṃvaccharā paññāyiṃsu. Ettāvatā kho , vāseṭṭha, ayaṃ loko puna vivaṭṭo hoti.
૧૨૨. ‘‘અથ ખો તે, વાસેટ્ઠ, સત્તા રસપથવિં પરિભુઞ્જન્તા તંભક્ખા 33 તદાહારા ચિરં દીઘમદ્ધાનં અટ્ઠંસુ. યથા યથા ખો તે, વાસેટ્ઠ, સત્તા રસપથવિં પરિભુઞ્જન્તા તંભક્ખા તદાહારા ચિરં દીઘમદ્ધાનં અટ્ઠંસુ, તથા તથા તેસં સત્તાનં (રસપથવિં પરિભુઞ્જન્તાનં) 34 ખરત્તઞ્ચેવ કાયસ્મિં ઓક્કમિ, વણ્ણવેવણ્ણતા 35 ચ પઞ્ઞાયિત્થ. એકિદં સત્તા વણ્ણવન્તો હોન્તિ, એકિદં સત્તા દુબ્બણ્ણા. તત્થ યે તે સત્તા વણ્ણવન્તો, તે દુબ્બણ્ણે સત્તે અતિમઞ્ઞન્તિ – ‘મયમેતેહિ વણ્ણવન્તતરા, અમ્હેહેતે દુબ્બણ્ણતરા’તિ. તેસં વણ્ણાતિમાનપચ્ચયા માનાતિમાનજાતિકાનં રસપથવી અન્તરધાયિ. રસાય પથવિયા અન્તરહિતાય સન્નિપતિંસુ. સન્નિપતિત્વા અનુત્થુનિંસુ – ‘અહો રસં, અહો રસ’ન્તિ! તદેતરહિપિ મનુસ્સા કઞ્ચિદેવ સુરસં 36 લભિત્વા એવમાહંસુ – ‘અહો રસં, અહો રસ’ન્તિ! તદેવ પોરાણં અગ્ગઞ્ઞં અક્ખરં અનુસરન્તિ, ન ત્વેવસ્સ અત્થં આજાનન્તિ.
122. ‘‘Atha kho te, vāseṭṭha, sattā rasapathaviṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā 37 tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhaṃsu. Yathā yathā kho te, vāseṭṭha, sattā rasapathaviṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhaṃsu, tathā tathā tesaṃ sattānaṃ (rasapathaviṃ paribhuñjantānaṃ) 38 kharattañceva kāyasmiṃ okkami, vaṇṇavevaṇṇatā 39 ca paññāyittha. Ekidaṃ sattā vaṇṇavanto honti, ekidaṃ sattā dubbaṇṇā. Tattha ye te sattā vaṇṇavanto, te dubbaṇṇe satte atimaññanti – ‘mayametehi vaṇṇavantatarā, amhehete dubbaṇṇatarā’ti. Tesaṃ vaṇṇātimānapaccayā mānātimānajātikānaṃ rasapathavī antaradhāyi. Rasāya pathaviyā antarahitāya sannipatiṃsu. Sannipatitvā anutthuniṃsu – ‘aho rasaṃ, aho rasa’nti! Tadetarahipi manussā kañcideva surasaṃ 40 labhitvā evamāhaṃsu – ‘aho rasaṃ, aho rasa’nti! Tadeva porāṇaṃ aggaññaṃ akkharaṃ anusaranti, na tvevassa atthaṃ ājānanti.
ભૂમિપપ્પટકપાતુભાવો
Bhūmipappaṭakapātubhāvo
૧૨૩. ‘‘અથ ખો તેસં, વાસેટ્ઠ, સત્તાનં રસાય પથવિયા અન્તરહિતાય ભૂમિપપ્પટકો પાતુરહોસિ. સેય્યથાપિ નામ અહિચ્છત્તકો, એવમેવ પાતુરહોસિ. સો અહોસિ વણ્ણસમ્પન્નો ગન્ધસમ્પન્નો રસસમ્પન્નો, સેય્યથાપિ નામ સમ્પન્નં વા સપ્પિ સમ્પન્નં વા નવનીતં એવંવણ્ણો અહોસિ. સેય્યથાપિ નામ ખુદ્દમધું અનેળકં, એવમસ્સાદો અહોસિ.
123. ‘‘Atha kho tesaṃ, vāseṭṭha, sattānaṃ rasāya pathaviyā antarahitāya bhūmipappaṭako pāturahosi. Seyyathāpi nāma ahicchattako, evameva pāturahosi. So ahosi vaṇṇasampanno gandhasampanno rasasampanno, seyyathāpi nāma sampannaṃ vā sappi sampannaṃ vā navanītaṃ evaṃvaṇṇo ahosi. Seyyathāpi nāma khuddamadhuṃ aneḷakaṃ, evamassādo ahosi.
‘‘અથ ખો તે, વાસેટ્ઠ, સત્તા ભૂમિપપ્પટકં ઉપક્કમિંસુ પરિભુઞ્જિતું. તે તં પરિભુઞ્જન્તા તંભક્ખા તદાહારા ચિરં દીઘમદ્ધાનં અટ્ઠંસુ. યથા યથા ખો તે, વાસેટ્ઠ, સત્તા ભૂમિપપ્પટકં પરિભુઞ્જન્તા તંભક્ખા તદાહારા ચિરં દીઘમદ્ધાનં અટ્ઠંસુ, તથા તથા તેસં સત્તાનં ભિય્યોસો મત્તાય ખરત્તઞ્ચેવ કાયસ્મિં ઓક્કમિ, વણ્ણવેવણ્ણતા ચ પઞ્ઞાયિત્થ. એકિદં સત્તા વણ્ણવન્તો હોન્તિ, એકિદં સત્તા દુબ્બણ્ણા. તત્થ યે તે સત્તા વણ્ણવન્તો, તે દુબ્બણ્ણે સત્તે અતિમઞ્ઞન્તિ – ‘મયમેતેહિ વણ્ણવન્તતરા, અમ્હેહેતે દુબ્બણ્ણતરા’તિ. તેસં વણ્ણાતિમાનપચ્ચયા માનાતિમાનજાતિકાનં ભૂમિપપ્પટકો અન્તરધાયિ.
‘‘Atha kho te, vāseṭṭha, sattā bhūmipappaṭakaṃ upakkamiṃsu paribhuñjituṃ. Te taṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhaṃsu. Yathā yathā kho te, vāseṭṭha, sattā bhūmipappaṭakaṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhaṃsu, tathā tathā tesaṃ sattānaṃ bhiyyoso mattāya kharattañceva kāyasmiṃ okkami, vaṇṇavevaṇṇatā ca paññāyittha. Ekidaṃ sattā vaṇṇavanto honti, ekidaṃ sattā dubbaṇṇā. Tattha ye te sattā vaṇṇavanto, te dubbaṇṇe satte atimaññanti – ‘mayametehi vaṇṇavantatarā, amhehete dubbaṇṇatarā’ti. Tesaṃ vaṇṇātimānapaccayā mānātimānajātikānaṃ bhūmipappaṭako antaradhāyi.
પદાલતાપાતુભાવો
Padālatāpātubhāvo
‘‘અથ ખો તે, વાસેટ્ઠ, સત્તા પદાલતં ઉપક્કમિંસુ પરિભુઞ્જિતું. તે તં પરિભુઞ્જન્તા તંભક્ખા તદાહારા ચિરં દીઘમદ્ધાનં અટ્ઠંસુ. યથા યથા ખો તે, વાસેટ્ઠ, સત્તા પદાલતં પરિભુઞ્જન્તા તંભક્ખા તદાહારા ચિરં દીઘમદ્ધાનં અટ્ઠંસુ, તથા તથા તેસં સત્તાનં ભિય્યોસોમત્તાય ખરત્તઞ્ચેવ કાયસ્મિં ઓક્કમિ, વણ્ણવેવણ્ણતા ચ પઞ્ઞાયિત્થ. એકિદં સત્તા વણ્ણવન્તો હોન્તિ, એકિદં સત્તા દુબ્બણ્ણા. તત્થ યે તે સત્તા વણ્ણવન્તો, તે દુબ્બણ્ણે સત્તે અતિમઞ્ઞન્તિ – ‘મયમેતેહિ વણ્ણવન્તતરા, અમ્હેહેતે દુબ્બણ્ણતરા’તિ. તેસં વણ્ણાતિમાનપચ્ચયા માનાતિમાનજાતિકાનં પદાલતા અન્તરધાયિ.
‘‘Atha kho te, vāseṭṭha, sattā padālataṃ upakkamiṃsu paribhuñjituṃ. Te taṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhaṃsu. Yathā yathā kho te, vāseṭṭha, sattā padālataṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhaṃsu, tathā tathā tesaṃ sattānaṃ bhiyyosomattāya kharattañceva kāyasmiṃ okkami, vaṇṇavevaṇṇatā ca paññāyittha. Ekidaṃ sattā vaṇṇavanto honti, ekidaṃ sattā dubbaṇṇā. Tattha ye te sattā vaṇṇavanto, te dubbaṇṇe satte atimaññanti – ‘mayametehi vaṇṇavantatarā, amhehete dubbaṇṇatarā’ti. Tesaṃ vaṇṇātimānapaccayā mānātimānajātikānaṃ padālatā antaradhāyi.
‘‘પદાલતાય અન્તરહિતાય સન્નિપતિંસુ. સન્નિપતિત્વા અનુત્થુનિંસુ – ‘અહુ વત નો, અહાયિ વત નો પદાલતા’તિ! તદેતરહિપિ મનુસ્સા કેનચિ 45 દુક્ખધમ્મેન ફુટ્ઠા એવમાહંસુ – ‘અહુ વત નો, અહાયિ વત નો’તિ! તદેવ પોરાણં અગ્ગઞ્ઞં અક્ખરં અનુસરન્તિ, ન ત્વેવસ્સ અત્થં આજાનન્તિ.
‘‘Padālatāya antarahitāya sannipatiṃsu. Sannipatitvā anutthuniṃsu – ‘ahu vata no, ahāyi vata no padālatā’ti! Tadetarahipi manussā kenaci 46 dukkhadhammena phuṭṭhā evamāhaṃsu – ‘ahu vata no, ahāyi vata no’ti! Tadeva porāṇaṃ aggaññaṃ akkharaṃ anusaranti, na tvevassa atthaṃ ājānanti.
અકટ્ઠપાકસાલિપાતુભાવો
Akaṭṭhapākasālipātubhāvo
૧૨૫. ‘‘અથ ખો તેસં, વાસેટ્ઠ, સત્તાનં પદાલતાય અન્તરહિતાય અકટ્ઠપાકો સાલિ પાતુરહોસિ અકણો અથુસો સુદ્ધો સુગન્ધો તણ્ડુલપ્ફલો. યં તં સાયં સાયમાસાય આહરન્તિ, પાતો તં હોતિ પક્કં પટિવિરૂળ્હં. યં તં પાતો પાતરાસાય આહરન્તિ, સાયં તં હોતિ પક્કં પટિવિરૂળ્હં; નાપદાનં પઞ્ઞાયતિ. અથ ખો તે, વાસેટ્ઠ, સત્તા અકટ્ઠપાકં સાલિં પરિભુઞ્જન્તા તંભક્ખા તદાહારા ચિરં દીઘમદ્ધાનં અટ્ઠંસુ.
125. ‘‘Atha kho tesaṃ, vāseṭṭha, sattānaṃ padālatāya antarahitāya akaṭṭhapāko sāli pāturahosi akaṇo athuso suddho sugandho taṇḍulapphalo. Yaṃ taṃ sāyaṃ sāyamāsāya āharanti, pāto taṃ hoti pakkaṃ paṭivirūḷhaṃ. Yaṃ taṃ pāto pātarāsāya āharanti, sāyaṃ taṃ hoti pakkaṃ paṭivirūḷhaṃ; nāpadānaṃ paññāyati. Atha kho te, vāseṭṭha, sattā akaṭṭhapākaṃ sāliṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhaṃsu.
ઇત્થિપુરિસલિઙ્ગપાતુભાવો
Itthipurisaliṅgapātubhāvo
૧૨૬. ‘‘યથા યથા ખો તે, વાસેટ્ઠ, સત્તા અકટ્ઠપાકં સાલિં પરિભુઞ્જન્તા તંભક્ખા તદાહારા ચિરં દીઘમદ્ધાનં અટ્ઠંસુ, તથા તથા તેસં સત્તાનં ભિય્યોસોમત્તાય ખરત્તઞ્ચેવ કાયસ્મિં ઓક્કમિ, વણ્ણવેવણ્ણતા ચ પઞ્ઞાયિત્થ, ઇત્થિયા ચ ઇત્થિલિઙ્ગં પાતુરહોસિ પુરિસસ્સ ચ પુરિસલિઙ્ગં. ઇત્થી ચ પુરિસં અતિવેલં ઉપનિજ્ઝાયતિ પુરિસો ચ ઇત્થિં. તેસં અતિવેલં અઞ્ઞમઞ્ઞં ઉપનિજ્ઝાયતં સારાગો ઉદપાદિ, પરિળાહો કાયસ્મિં ઓક્કમિ. તે પરિળાહપચ્ચયા મેથુનં ધમ્મં પટિસેવિંસુ.
126. ‘‘Yathā yathā kho te, vāseṭṭha, sattā akaṭṭhapākaṃ sāliṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhaṃsu, tathā tathā tesaṃ sattānaṃ bhiyyosomattāya kharattañceva kāyasmiṃ okkami, vaṇṇavevaṇṇatā ca paññāyittha, itthiyā ca itthiliṅgaṃ pāturahosi purisassa ca purisaliṅgaṃ. Itthī ca purisaṃ ativelaṃ upanijjhāyati puriso ca itthiṃ. Tesaṃ ativelaṃ aññamaññaṃ upanijjhāyataṃ sārāgo udapādi, pariḷāho kāyasmiṃ okkami. Te pariḷāhapaccayā methunaṃ dhammaṃ paṭiseviṃsu.
‘‘યે ખો પન તે, વાસેટ્ઠ, તેન સમયેન સત્તા પસ્સન્તિ મેથુનં ધમ્મં પટિસેવન્તે, અઞ્ઞે પંસું ખિપન્તિ, અઞ્ઞે સેટ્ઠિં ખિપન્તિ , અઞ્ઞે ગોમયં ખિપન્તિ – ‘નસ્સ અસુચિ 47, નસ્સ અસુચી’તિ. ‘કથઞ્હિ નામ સત્તો સત્તસ્સ એવરૂપં કરિસ્સતી’તિ! તદેતરહિપિ મનુસ્સા એકચ્ચેસુ જનપદેસુ વધુયા નિબ્બુય્હમાનાય 48 અઞ્ઞે પંસું ખિપન્તિ, અઞ્ઞે સેટ્ઠિં ખિપન્તિ, અઞ્ઞે ગોમયં ખિપન્તિ. તદેવ પોરાણં અગ્ગઞ્ઞં અક્ખરં અનુસરન્તિ, ન ત્વેવસ્સ અત્થં આજાનન્તિ.
‘‘Ye kho pana te, vāseṭṭha, tena samayena sattā passanti methunaṃ dhammaṃ paṭisevante, aññe paṃsuṃ khipanti, aññe seṭṭhiṃ khipanti , aññe gomayaṃ khipanti – ‘nassa asuci 49, nassa asucī’ti. ‘Kathañhi nāma satto sattassa evarūpaṃ karissatī’ti! Tadetarahipi manussā ekaccesu janapadesu vadhuyā nibbuyhamānāya 50 aññe paṃsuṃ khipanti, aññe seṭṭhiṃ khipanti, aññe gomayaṃ khipanti. Tadeva porāṇaṃ aggaññaṃ akkharaṃ anusaranti, na tvevassa atthaṃ ājānanti.
મેથુનધમ્મસમાચારો
Methunadhammasamācāro
૧૨૭. ‘‘અધમ્મસમ્મતં ખો પન 51, વાસેટ્ઠ, તેન સમયેન હોતિ, તદેતરહિ ધમ્મસમ્મતં. યે ખો પન, વાસેટ્ઠ, તેન સમયેન સત્તા મેથુનં ધમ્મં પટિસેવન્તિ, તે માસમ્પિ દ્વેમાસમ્પિ ન લભન્તિ ગામં વા નિગમં વા પવિસિતું. યતો ખો તે, વાસેટ્ઠ, સત્તા તસ્મિં અસદ્ધમ્મે અતિવેલં પાતબ્યતં આપજ્જિંસુ. અથ અગારાનિ ઉપક્કમિંસુ કાતું તસ્સેવ અસદ્ધમ્મસ્સ પટિચ્છાદનત્થં. અથ ખો, વાસેટ્ઠ, અઞ્ઞતરસ્સ સત્તસ્સ અલસજાતિકસ્સ એતદહોસિ – ‘અમ્ભો, કિમેવાહં વિહઞ્ઞામિ સાલિં આહરન્તો સાયં સાયમાસાય પાતો પાતરાસાય! યંનૂનાહં સાલિં આહરેય્યં સકિંદેવ 52 સાયપાતરાસાયા’તિ !
127. ‘‘Adhammasammataṃ kho pana 53, vāseṭṭha, tena samayena hoti, tadetarahi dhammasammataṃ. Ye kho pana, vāseṭṭha, tena samayena sattā methunaṃ dhammaṃ paṭisevanti, te māsampi dvemāsampi na labhanti gāmaṃ vā nigamaṃ vā pavisituṃ. Yato kho te, vāseṭṭha, sattā tasmiṃ asaddhamme ativelaṃ pātabyataṃ āpajjiṃsu. Atha agārāni upakkamiṃsu kātuṃ tasseva asaddhammassa paṭicchādanatthaṃ. Atha kho, vāseṭṭha, aññatarassa sattassa alasajātikassa etadahosi – ‘ambho, kimevāhaṃ vihaññāmi sāliṃ āharanto sāyaṃ sāyamāsāya pāto pātarāsāya! Yaṃnūnāhaṃ sāliṃ āhareyyaṃ sakiṃdeva 54 sāyapātarāsāyā’ti !
‘‘અથ ખો સો, વાસેટ્ઠ, સત્તો સાલિં આહાસિ સકિંદેવ સાયપાતરાસાય. અથ ખો, વાસેટ્ઠ, અઞ્ઞતરો સત્તો યેન સો સત્તો તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા તં સત્તં એતદવોચ – ‘એહિ, ભો સત્ત, સાલાહારં ગમિસ્સામા’તિ. ‘અલં, ભો સત્ત, આહતો 55 મે સાલિ સકિંદેવ સાયપાતરાસાયા’તિ. અથ ખો સો, વાસેટ્ઠ, સત્તો તસ્સ સત્તસ્સ દિટ્ઠાનુગતિં આપજ્જમાનો સાલિં આહાસિ સકિંદેવ દ્વીહાય. ‘એવમ્પિ કિર, ભો, સાધૂ’તિ.
‘‘Atha kho so, vāseṭṭha, satto sāliṃ āhāsi sakiṃdeva sāyapātarāsāya. Atha kho, vāseṭṭha, aññataro satto yena so satto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā taṃ sattaṃ etadavoca – ‘ehi, bho satta, sālāhāraṃ gamissāmā’ti. ‘Alaṃ, bho satta, āhato 56 me sāli sakiṃdeva sāyapātarāsāyā’ti. Atha kho so, vāseṭṭha, satto tassa sattassa diṭṭhānugatiṃ āpajjamāno sāliṃ āhāsi sakiṃdeva dvīhāya. ‘Evampi kira, bho, sādhū’ti.
‘‘અથ ખો, વાસેટ્ઠ, અઞ્ઞતરો સત્તો યેન સો સત્તો તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા તં સત્તં એતદવોચ – ‘એહિ, ભો સત્ત, સાલાહારં ગમિસ્સામા’તિ. ‘અલં, ભો સત્ત, આહતો મે સાલિ સકિંદેવ દ્વીહાયા’તિ. અથ ખો સો, વાસેટ્ઠ, સત્તો તસ્સ સત્તસ્સ દિટ્ઠાનુગતિં આપજ્જમાનો સાલિં આહાસિ સકિંદેવ ચતૂહાય, ‘એવમ્પિ કિર, ભો, સાધૂ’તિ.
‘‘Atha kho, vāseṭṭha, aññataro satto yena so satto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā taṃ sattaṃ etadavoca – ‘ehi, bho satta, sālāhāraṃ gamissāmā’ti. ‘Alaṃ, bho satta, āhato me sāli sakiṃdeva dvīhāyā’ti. Atha kho so, vāseṭṭha, satto tassa sattassa diṭṭhānugatiṃ āpajjamāno sāliṃ āhāsi sakiṃdeva catūhāya, ‘evampi kira, bho, sādhū’ti.
‘‘અથ ખો, વાસેટ્ઠ, અઞ્ઞતરો સત્તો યેન સો સત્તો તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા તં સત્તં એતદવોચ – ‘એહિ, ભો સત્ત, સાલાહારં ગમિસ્સામા’તિ. ‘અલં, ભો સત્ત, આહતો મે સાલિ સકિદેવ ચતૂહાયા’તિ. અથ ખો સો, વાસેટ્ઠ, સત્તો તસ્સ સત્તસ્સ દિટ્ઠાનુગતિં આપજ્જમાનો સાલિં આહાસિ સકિદેવ અટ્ઠાહાય, ‘એવમ્પિ કિર, ભો, સાધૂ’તિ.
‘‘Atha kho, vāseṭṭha, aññataro satto yena so satto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā taṃ sattaṃ etadavoca – ‘ehi, bho satta, sālāhāraṃ gamissāmā’ti. ‘Alaṃ, bho satta, āhato me sāli sakideva catūhāyā’ti. Atha kho so, vāseṭṭha, satto tassa sattassa diṭṭhānugatiṃ āpajjamāno sāliṃ āhāsi sakideva aṭṭhāhāya, ‘evampi kira, bho, sādhū’ti.
‘‘યતો ખો તે, વાસેટ્ઠ, સત્તા સન્નિધિકારકં સાલિં ઉપક્કમિંસુ પરિભુઞ્જિતું. અથ કણોપિ તણ્ડુલં પરિયોનન્ધિ, થુસોપિ તણ્ડુલં પરિયોનન્ધિ; લૂનમ્પિ નપ્પટિવિરૂળ્હં , અપદાનં પઞ્ઞાયિત્થ, સણ્ડસણ્ડા સાલયો અટ્ઠંસુ.
‘‘Yato kho te, vāseṭṭha, sattā sannidhikārakaṃ sāliṃ upakkamiṃsu paribhuñjituṃ. Atha kaṇopi taṇḍulaṃ pariyonandhi, thusopi taṇḍulaṃ pariyonandhi; lūnampi nappaṭivirūḷhaṃ , apadānaṃ paññāyittha, saṇḍasaṇḍā sālayo aṭṭhaṃsu.
સાલિવિભાગો
Sālivibhāgo
૧૨૮. ‘‘અથ ખો તે, વાસેટ્ઠ, સત્તા સન્નિપતિંસુ, સન્નિપતિત્વા અનુત્થુનિંસુ – ‘પાપકા વત, ભો, ધમ્મા સત્તેસુ પાતુભૂતા. મયઞ્હિ પુબ્બે મનોમયા અહુમ્હા પીતિભક્ખા સયંપભા અન્તલિક્ખચરા સુભટ્ઠાયિનો, ચિરં દીઘમદ્ધાનં અટ્ઠમ્હા. તેસં નો અમ્હાકં કદાચિ કરહચિ દીઘસ્સ અદ્ધુનો અચ્ચયેન રસપથવી ઉદકસ્મિં સમતનિ. સા અહોસિ વણ્ણસમ્પન્ના ગન્ધસમ્પન્ના રસસમ્પન્ના. તે મયં રસપથવિં હત્થેહિ આલુપ્પકારકં ઉપક્કમિમ્હ પરિભુઞ્જિતું, તેસં નો રસપથવિં હત્થેહિ આલુપ્પકારકં ઉપક્કમતં પરિભુઞ્જિતું સયંપભા અન્તરધાયિ. સયંપભાય અન્તરહિતાય ચન્દિમસૂરિયા પાતુરહેસું, ચન્દિમસૂરિયેસુ પાતુભૂતેસુ નક્ખત્તાનિ તારકરૂપાનિ પાતુરહેસું, નક્ખત્તેસુ તારકરૂપેસુ પાતુભૂતેસુ રત્તિન્દિવા પઞ્ઞાયિંસુ, રત્તિન્દિવેસુ પઞ્ઞાયમાનેસુ માસડ્ઢમાસા પઞ્ઞાયિંસુ. માસડ્ઢમાસેસુ પઞ્ઞાયમાનેસુ ઉતુસંવચ્છરા પઞ્ઞાયિંસુ. તે મયં રસપથવિં પરિભુઞ્જન્તા તંભક્ખા તદાહારા ચિરં દીઘમદ્ધાનં અટ્ઠમ્હા. તેસં નો પાપકાનંયેવ અકુસલાનં ધમ્માનં પાતુભાવા રસપથવી અન્તરધાયિ. રસપથવિયા અન્તરહિતાય ભૂમિપપ્પટકો પાતુરહોસિ. સો અહોસિ વણ્ણસમ્પન્નો ગન્ધસમ્પન્નો રસસમ્પન્નો. તે મયં ભૂમિપપ્પટકં ઉપક્કમિમ્હ પરિભુઞ્જિતું. તે મયં તં પરિભુઞ્જન્તા તંભક્ખા તદાહારા ચિરં દીઘમદ્ધાનં અટ્ઠમ્હા. તેસં નો પાપકાનંયેવ અકુસલાનં ધમ્માનં પાતુભાવા ભૂમિપપ્પટકો અન્તરધાયિ. ભૂમિપપ્પટકે અન્તરહિતે પદાલતા પાતુરહોસિ. સા અહોસિ વણ્ણસમ્પન્ના ગન્ધસમ્પન્ના રસસમ્પન્ના. તે મયં પદાલતં ઉપક્કમિમ્હ પરિભુઞ્જિતું. તે મયં તં પરિભુઞ્જન્તા તંભક્ખા તદાહારા ચિરં દીઘમદ્ધાનં અટ્ઠમ્હા. તેસં નો પાપકાનંયેવ અકુસલાનં ધમ્માનં પાતુભાવા પદાલતા અન્તરધાયિ. પદાલતાય અન્તરહિતાય અકટ્ઠપાકો સાલિ પાતુરહોસિ અકણો અથુસો સુદ્ધો સુગન્ધો તણ્ડુલપ્ફલો. યં તં સાયં સાયમાસાય આહરામ, પાતો તં હોતિ પક્કં પટિવિરૂળ્હં. યં તં પાતો પાતરાસાય આહરામ, સાયં તં હોતિ પક્કં પટિવિરૂળ્હં. નાપદાનં પઞ્ઞાયિત્થ. તે મયં અકટ્ઠપાકં સાલિં પરિભુઞ્જન્તા તંભક્ખા તદાહારા ચિરં દીઘમદ્ધાનં અટ્ઠમ્હા. તેસં નો પાપકાનંયેવ અકુસલાનં ધમ્માનં પાતુભાવા કણોપિ તણ્ડુલં પરિયોનન્ધિ, થુસોપિ તણ્ડુલં પરિયોનન્ધિ, લૂનમ્પિ નપ્પટિવિરૂળ્હં, અપદાનં પઞ્ઞાયિત્થ, સણ્ડસણ્ડા સાલયો ઠિતા. યંનૂન મયં સાલિં વિભજેય્યામ, મરિયાદં ઠપેય્યામા’તિ! અથ ખો તે, વાસેટ્ઠ, સત્તા સાલિં વિભજિંસુ, મરિયાદં ઠપેસું.
128. ‘‘Atha kho te, vāseṭṭha, sattā sannipatiṃsu, sannipatitvā anutthuniṃsu – ‘pāpakā vata, bho, dhammā sattesu pātubhūtā. Mayañhi pubbe manomayā ahumhā pītibhakkhā sayaṃpabhā antalikkhacarā subhaṭṭhāyino, ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhamhā. Tesaṃ no amhākaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena rasapathavī udakasmiṃ samatani. Sā ahosi vaṇṇasampannā gandhasampannā rasasampannā. Te mayaṃ rasapathaviṃ hatthehi āluppakārakaṃ upakkamimha paribhuñjituṃ, tesaṃ no rasapathaviṃ hatthehi āluppakārakaṃ upakkamataṃ paribhuñjituṃ sayaṃpabhā antaradhāyi. Sayaṃpabhāya antarahitāya candimasūriyā pāturahesuṃ, candimasūriyesu pātubhūtesu nakkhattāni tārakarūpāni pāturahesuṃ, nakkhattesu tārakarūpesu pātubhūtesu rattindivā paññāyiṃsu, rattindivesu paññāyamānesu māsaḍḍhamāsā paññāyiṃsu. Māsaḍḍhamāsesu paññāyamānesu utusaṃvaccharā paññāyiṃsu. Te mayaṃ rasapathaviṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhamhā. Tesaṃ no pāpakānaṃyeva akusalānaṃ dhammānaṃ pātubhāvā rasapathavī antaradhāyi. Rasapathaviyā antarahitāya bhūmipappaṭako pāturahosi. So ahosi vaṇṇasampanno gandhasampanno rasasampanno. Te mayaṃ bhūmipappaṭakaṃ upakkamimha paribhuñjituṃ. Te mayaṃ taṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhamhā. Tesaṃ no pāpakānaṃyeva akusalānaṃ dhammānaṃ pātubhāvā bhūmipappaṭako antaradhāyi. Bhūmipappaṭake antarahite padālatā pāturahosi. Sā ahosi vaṇṇasampannā gandhasampannā rasasampannā. Te mayaṃ padālataṃ upakkamimha paribhuñjituṃ. Te mayaṃ taṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhamhā. Tesaṃ no pāpakānaṃyeva akusalānaṃ dhammānaṃ pātubhāvā padālatā antaradhāyi. Padālatāya antarahitāya akaṭṭhapāko sāli pāturahosi akaṇo athuso suddho sugandho taṇḍulapphalo. Yaṃ taṃ sāyaṃ sāyamāsāya āharāma, pāto taṃ hoti pakkaṃ paṭivirūḷhaṃ. Yaṃ taṃ pāto pātarāsāya āharāma, sāyaṃ taṃ hoti pakkaṃ paṭivirūḷhaṃ. Nāpadānaṃ paññāyittha. Te mayaṃ akaṭṭhapākaṃ sāliṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhamhā. Tesaṃ no pāpakānaṃyeva akusalānaṃ dhammānaṃ pātubhāvā kaṇopi taṇḍulaṃ pariyonandhi, thusopi taṇḍulaṃ pariyonandhi, lūnampi nappaṭivirūḷhaṃ, apadānaṃ paññāyittha, saṇḍasaṇḍā sālayo ṭhitā. Yaṃnūna mayaṃ sāliṃ vibhajeyyāma, mariyādaṃ ṭhapeyyāmā’ti! Atha kho te, vāseṭṭha, sattā sāliṃ vibhajiṃsu, mariyādaṃ ṭhapesuṃ.
૧૨૯. ‘‘અથ ખો, વાસેટ્ઠ, અઞ્ઞતરો સત્તો લોલજાતિકો સકં ભાગં પરિરક્ખન્તો અઞ્ઞતરં 57 ભાગં અદિન્નં આદિયિત્વા પરિભુઞ્જિ. તમેનં અગ્ગહેસું, ગહેત્વા એતદવોચું – ‘પાપકં વત, ભો સત્ત, કરોસિ, યત્ર હિ નામ સકં ભાગં પરિરક્ખન્તો અઞ્ઞતરં ભાગં અદિન્નં આદિયિત્વા પરિભુઞ્જસિ. માસ્સુ, ભો સત્ત, પુનપિ એવરૂપમકાસી’તિ. ‘એવં, ભો’તિ ખો, વાસેટ્ઠ, સો સત્તો તેસં સત્તાનં પચ્ચસ્સોસિ. દુતિયમ્પિ ખો, વાસેટ્ઠ, સો સત્તો…પે॰… તતિયમ્પિ ખો, વાસેટ્ઠ, સો સત્તો સકં ભાગં પરિરક્ખન્તો અઞ્ઞતરં ભાગં અદિન્નં આદિયિત્વા પરિભુઞ્જિ. તમેનં અગ્ગહેસું, ગહેત્વા એતદવોચું – ‘પાપકં વત, ભો સત્ત, કરોસિ, યત્ર હિ નામ સકં ભાગં પરિરક્ખન્તો અઞ્ઞતરં ભાગં અદિન્નં આદિયિત્વા પરિભુઞ્જસિ. માસ્સુ, ભો સત્ત, પુનપિ એવરૂપમકાસી’તિ. અઞ્ઞે પાણિના પહરિંસુ, અઞ્ઞે લેડ્ડુના પહરિંસુ, અઞ્ઞે દણ્ડેન પહરિંસુ. તદગ્ગે ખો, વાસેટ્ઠ, અદિન્નાદાનં પઞ્ઞાયતિ, ગરહા પઞ્ઞાયતિ, મુસાવાદો પઞ્ઞાયતિ, દણ્ડાદાનં પઞ્ઞાયતિ.
129. ‘‘Atha kho, vāseṭṭha, aññataro satto lolajātiko sakaṃ bhāgaṃ parirakkhanto aññataraṃ 58 bhāgaṃ adinnaṃ ādiyitvā paribhuñji. Tamenaṃ aggahesuṃ, gahetvā etadavocuṃ – ‘pāpakaṃ vata, bho satta, karosi, yatra hi nāma sakaṃ bhāgaṃ parirakkhanto aññataraṃ bhāgaṃ adinnaṃ ādiyitvā paribhuñjasi. Māssu, bho satta, punapi evarūpamakāsī’ti. ‘Evaṃ, bho’ti kho, vāseṭṭha, so satto tesaṃ sattānaṃ paccassosi. Dutiyampi kho, vāseṭṭha, so satto…pe… tatiyampi kho, vāseṭṭha, so satto sakaṃ bhāgaṃ parirakkhanto aññataraṃ bhāgaṃ adinnaṃ ādiyitvā paribhuñji. Tamenaṃ aggahesuṃ, gahetvā etadavocuṃ – ‘pāpakaṃ vata, bho satta, karosi, yatra hi nāma sakaṃ bhāgaṃ parirakkhanto aññataraṃ bhāgaṃ adinnaṃ ādiyitvā paribhuñjasi. Māssu, bho satta, punapi evarūpamakāsī’ti. Aññe pāṇinā pahariṃsu, aññe leḍḍunā pahariṃsu, aññe daṇḍena pahariṃsu. Tadagge kho, vāseṭṭha, adinnādānaṃ paññāyati, garahā paññāyati, musāvādo paññāyati, daṇḍādānaṃ paññāyati.
મહાસમ્મતરાજા
Mahāsammatarājā
૧૩૦. ‘‘અથ ખો તે, વાસેટ્ઠ, સત્તા સન્નિપતિંસુ, સન્નિપતિત્વા અનુત્થુનિંસુ – ‘પાપકા વત ભો ધમ્મા સત્તેસુ પાતુભૂતા, યત્ર હિ નામ અદિન્નાદાનં પઞ્ઞાયિસ્સતિ, ગરહા પઞ્ઞાયિસ્સતિ, મુસાવાદો પઞ્ઞાયિસ્સતિ, દણ્ડાદાનં પઞ્ઞાયિસ્સતિ. યંનૂન મયં એકં સત્તં સમ્મન્નેય્યામ, યો નો સમ્મા ખીયિતબ્બં ખીયેય્ય, સમ્મા ગરહિતબ્બં ગરહેય્ય, સમ્મા પબ્બાજેતબ્બં પબ્બાજેય્ય. મયં પનસ્સ સાલીનં ભાગં અનુપ્પદસ્સામા’તિ.
130. ‘‘Atha kho te, vāseṭṭha, sattā sannipatiṃsu, sannipatitvā anutthuniṃsu – ‘pāpakā vata bho dhammā sattesu pātubhūtā, yatra hi nāma adinnādānaṃ paññāyissati, garahā paññāyissati, musāvādo paññāyissati, daṇḍādānaṃ paññāyissati. Yaṃnūna mayaṃ ekaṃ sattaṃ sammanneyyāma, yo no sammā khīyitabbaṃ khīyeyya, sammā garahitabbaṃ garaheyya, sammā pabbājetabbaṃ pabbājeyya. Mayaṃ panassa sālīnaṃ bhāgaṃ anuppadassāmā’ti.
‘‘અથ ખો તે, વાસેટ્ઠ, સત્તા યો નેસં સત્તો અભિરૂપતરો ચ દસ્સનીયતરો ચ પાસાદિકતરો ચ મહેસક્ખતરો ચ તં સત્તં ઉપસઙ્કમિત્વા એતદવોચું – ‘એહિ, ભો સત્ત, સમ્મા ખીયિતબ્બં ખીય, સમ્મા ગરહિતબ્બં ગરહ, સમ્મા પબ્બાજેતબ્બં પબ્બાજેહિ. મયં પન તે સાલીનં ભાગં અનુપ્પદસ્સામા’તિ. ‘એવં, ભો’તિ ખો, વાસેટ્ઠ, સો સત્તો તેસં સત્તાનં પટિસ્સુણિત્વા સમ્મા ખીયિતબ્બં ખીયિ, સમ્મા ગરહિતબ્બં ગરહિ, સમ્મા પબ્બાજેતબ્બં પબ્બાજેસિ. તે પનસ્સ સાલીનં ભાગં અનુપ્પદંસુ.
‘‘Atha kho te, vāseṭṭha, sattā yo nesaṃ satto abhirūpataro ca dassanīyataro ca pāsādikataro ca mahesakkhataro ca taṃ sattaṃ upasaṅkamitvā etadavocuṃ – ‘ehi, bho satta, sammā khīyitabbaṃ khīya, sammā garahitabbaṃ garaha, sammā pabbājetabbaṃ pabbājehi. Mayaṃ pana te sālīnaṃ bhāgaṃ anuppadassāmā’ti. ‘Evaṃ, bho’ti kho, vāseṭṭha, so satto tesaṃ sattānaṃ paṭissuṇitvā sammā khīyitabbaṃ khīyi, sammā garahitabbaṃ garahi, sammā pabbājetabbaṃ pabbājesi. Te panassa sālīnaṃ bhāgaṃ anuppadaṃsu.
૧૩૧. ‘‘મહાજનસમ્મતોતિ ખો, વાસેટ્ઠ, ‘મહાસમ્મતો, મહાસમ્મતો’ ત્વેવ પઠમં અક્ખરં ઉપનિબ્બત્તં. ખેત્તાનં અધિપતીતિ ખો, વાસેટ્ઠ, ‘ખત્તિયો, ખત્તિયો’ ત્વેવ દુતિયં અક્ખરં ઉપનિબ્બત્તં. ધમ્મેન પરે રઞ્જેતીતિ ખો, વાસેટ્ઠ, ‘રાજા, રાજા’ ત્વેવ તતિયં અક્ખરં ઉપનિબ્બત્તં. ઇતિ ખો, વાસેટ્ઠ, એવમેતસ્સ ખત્તિયમણ્ડલસ્સ પોરાણેન અગ્ગઞ્ઞેન અક્ખરેન અભિનિબ્બત્તિ અહોસિ તેસંયેવ સત્તાનં, અનઞ્ઞેસં. સદિસાનંયેવ, નો અસદિસાનં. ધમ્મેનેવ, નો અધમ્મેન. ધમ્મો હિ, વાસેટ્ઠ, સેટ્ઠો જનેતસ્મિં દિટ્ઠે ચેવ ધમ્મે અભિસમ્પરાયઞ્ચ.
131. ‘‘Mahājanasammatoti kho, vāseṭṭha, ‘mahāsammato, mahāsammato’ tveva paṭhamaṃ akkharaṃ upanibbattaṃ. Khettānaṃ adhipatīti kho, vāseṭṭha, ‘khattiyo, khattiyo’ tveva dutiyaṃ akkharaṃ upanibbattaṃ. Dhammena pare rañjetīti kho, vāseṭṭha, ‘rājā, rājā’ tveva tatiyaṃ akkharaṃ upanibbattaṃ. Iti kho, vāseṭṭha, evametassa khattiyamaṇḍalassa porāṇena aggaññena akkharena abhinibbatti ahosi tesaṃyeva sattānaṃ, anaññesaṃ. Sadisānaṃyeva, no asadisānaṃ. Dhammeneva, no adhammena. Dhammo hi, vāseṭṭha, seṭṭho janetasmiṃ diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca.
બ્રાહ્મણમણ્ડલં
Brāhmaṇamaṇḍalaṃ
૧૩૨. ‘‘અથ ખો તેસં, વાસેટ્ઠ, સત્તાનંયેવ 59 એકચ્ચાનં એતદહોસિ – ‘પાપકા વત, ભો, ધમ્મા સત્તેસુ પાતુભૂતા, યત્ર હિ નામ અદિન્નાદાનં પઞ્ઞાયિસ્સતિ, ગરહા પઞ્ઞાયિસ્સતિ, મુસાવાદો પઞ્ઞાયિસ્સતિ, દણ્ડાદાનં પઞ્ઞાયિસ્સતિ, પબ્બાજનં પઞ્ઞાયિસ્સતિ. યંનૂન મયં પાપકે અકુસલે ધમ્મે વાહેય્યામા’તિ. તે પાપકે અકુસલે ધમ્મે વાહેસું . પાપકે અકુસલે ધમ્મે વાહેન્તીતિ ખો, વાસેટ્ઠ, ‘બ્રાહ્મણા, બ્રાહ્મણા’ ત્વેવ પઠમં અક્ખરં ઉપનિબ્બત્તં. તે અરઞ્ઞાયતને પણ્ણકુટિયો કરિત્વા પણ્ણકુટીસુ ઝાયન્તિ વીતઙ્ગારા વીતધૂમા પન્નમુસલા સાયં સાયમાસાય પાતો પાતરાસાય ગામનિગમરાજધાનિયો ઓસરન્તિ ઘાસમેસમાના 60. તે ઘાસં પટિલભિત્વા પુનદેવ અરઞ્ઞાયતને પણ્ણકુટીસુ ઝાયન્તિ. તમેનં મનુસ્સા દિસ્વા એવમાહંસુ – ‘ઇમે ખો, ભો, સત્તા અરઞ્ઞાયતને પણ્ણકુટિયો કરિત્વા પણ્ણકુટીસુ ઝાયન્તિ, વીતઙ્ગારા વીતધૂમા પન્નમુસલા સાયં સાયમાસાય પાતો પાતરાસાય ગામનિગમરાજધાનિયો ઓસરન્તિ ઘાસમેસમાના. તે ઘાસં પટિલભિત્વા પુનદેવ અરઞ્ઞાયતને પણ્ણકુટીસુ ઝાયન્તી’તિ, ઝાયન્તીતિ ખો 61, વાસેટ્ઠ, ‘ઝાયકા, ઝાયકા’ ત્વેવ દુતિયં અક્ખરં ઉપનિબ્બત્તં. તેસંયેવ ખો, વાસેટ્ઠ, સત્તાનં એકચ્ચે સત્તા અરઞ્ઞાયતને પણ્ણકુટીસુ તં ઝાનં અનભિસમ્ભુણમાના 62 ગામસામન્તં નિગમસામન્તં ઓસરિત્વા ગન્થે કરોન્તા અચ્છન્તિ. તમેનં મનુસ્સા દિસ્વા એવમાહંસુ – ‘ઇમે ખો, ભો, સત્તા અરઞ્ઞાયતને પણ્ણકુટીસુ તં ઝાનં અનભિસમ્ભુણમાના ગામસામન્તં નિગમસામન્તં ઓસરિત્વા ગન્થે કરોન્તા અચ્છન્તિ, ન દાનિમે ઝાયન્તી’તિ. ન દાનિમે 63 ઝાયન્તીતિ ખો, વાસેટ્ઠ, ‘અજ્ઝાયકા અજ્ઝાયકા’ ત્વેવ તતિયં અક્ખરં ઉપનિબ્બત્તં. હીનસમ્મતં ખો પન, વાસેટ્ઠ, તેન સમયેન હોતિ, તદેતરહિ સેટ્ઠસમ્મતં. ઇતિ ખો, વાસેટ્ઠ, એવમેતસ્સ બ્રાહ્મણમણ્ડલસ્સ પોરાણેન અગ્ગઞ્ઞેન અક્ખરેન અભિનિબ્બત્તિ અહોસિ તેસંયેવ સત્તાનં , અનઞ્ઞેસં સદિસાનંયેવ નો અસદિસાનં ધમ્મેનેવ , નો અધમ્મેન. ધમ્મો હિ, વાસેટ્ઠ, સેટ્ઠો જનેતસ્મિં દિટ્ઠે ચેવ ધમ્મે અભિસમ્પરાયઞ્ચ.
132. ‘‘Atha kho tesaṃ, vāseṭṭha, sattānaṃyeva 64 ekaccānaṃ etadahosi – ‘pāpakā vata, bho, dhammā sattesu pātubhūtā, yatra hi nāma adinnādānaṃ paññāyissati, garahā paññāyissati, musāvādo paññāyissati, daṇḍādānaṃ paññāyissati, pabbājanaṃ paññāyissati. Yaṃnūna mayaṃ pāpake akusale dhamme vāheyyāmā’ti. Te pāpake akusale dhamme vāhesuṃ . Pāpake akusale dhamme vāhentīti kho, vāseṭṭha, ‘brāhmaṇā, brāhmaṇā’ tveva paṭhamaṃ akkharaṃ upanibbattaṃ. Te araññāyatane paṇṇakuṭiyo karitvā paṇṇakuṭīsu jhāyanti vītaṅgārā vītadhūmā pannamusalā sāyaṃ sāyamāsāya pāto pātarāsāya gāmanigamarājadhāniyo osaranti ghāsamesamānā 65. Te ghāsaṃ paṭilabhitvā punadeva araññāyatane paṇṇakuṭīsu jhāyanti. Tamenaṃ manussā disvā evamāhaṃsu – ‘ime kho, bho, sattā araññāyatane paṇṇakuṭiyo karitvā paṇṇakuṭīsu jhāyanti, vītaṅgārā vītadhūmā pannamusalā sāyaṃ sāyamāsāya pāto pātarāsāya gāmanigamarājadhāniyo osaranti ghāsamesamānā. Te ghāsaṃ paṭilabhitvā punadeva araññāyatane paṇṇakuṭīsu jhāyantī’ti, jhāyantīti kho 66, vāseṭṭha, ‘jhāyakā, jhāyakā’ tveva dutiyaṃ akkharaṃ upanibbattaṃ. Tesaṃyeva kho, vāseṭṭha, sattānaṃ ekacce sattā araññāyatane paṇṇakuṭīsu taṃ jhānaṃ anabhisambhuṇamānā 67 gāmasāmantaṃ nigamasāmantaṃ osaritvā ganthe karontā acchanti. Tamenaṃ manussā disvā evamāhaṃsu – ‘ime kho, bho, sattā araññāyatane paṇṇakuṭīsu taṃ jhānaṃ anabhisambhuṇamānā gāmasāmantaṃ nigamasāmantaṃ osaritvā ganthe karontā acchanti, na dānime jhāyantī’ti. Na dānime 68 jhāyantīti kho, vāseṭṭha, ‘ajjhāyakā ajjhāyakā’ tveva tatiyaṃ akkharaṃ upanibbattaṃ. Hīnasammataṃ kho pana, vāseṭṭha, tena samayena hoti, tadetarahi seṭṭhasammataṃ. Iti kho, vāseṭṭha, evametassa brāhmaṇamaṇḍalassa porāṇena aggaññena akkharena abhinibbatti ahosi tesaṃyeva sattānaṃ , anaññesaṃ sadisānaṃyeva no asadisānaṃ dhammeneva , no adhammena. Dhammo hi, vāseṭṭha, seṭṭho janetasmiṃ diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca.
વેસ્સમણ્ડલં
Vessamaṇḍalaṃ
૧૩૩. ‘‘તેસંયેવ ખો, વાસેટ્ઠ, સત્તાનં એકચ્ચે સત્તા મેથુનં ધમ્મં સમાદાય વિસુકમ્મન્તે 69 પયોજેસું. મેથુનં ધમ્મં સમાદાય વિસુકમ્મન્તે પયોજેન્તીતિ ખો, વાસેટ્ઠ, ‘વેસ્સા, વેસ્સા’ ત્વેવ અક્ખરં ઉપનિબ્બત્તં. ઇતિ ખો, વાસેટ્ઠ, એવમેતસ્સ વેસ્સમણ્ડલસ્સ પોરાણેન અગ્ગઞ્ઞેન અક્ખરેન અભિનિબ્બત્તિ અહોસિ તેસઞ્ઞેવ સત્તાનં અનઞ્ઞેસં સદિસાનંયેવ , નો અસદિસાનં, ધમ્મેનેવ નો અધમ્મેન. ધમ્મો હિ, વાસેટ્ઠ, સેટ્ઠો જનેતસ્મિં દિટ્ઠે ચેવ ધમ્મે અભિસમ્પરાયઞ્ચ.
133. ‘‘Tesaṃyeva kho, vāseṭṭha, sattānaṃ ekacce sattā methunaṃ dhammaṃ samādāya visukammante 70 payojesuṃ. Methunaṃ dhammaṃ samādāya visukammante payojentīti kho, vāseṭṭha, ‘vessā, vessā’ tveva akkharaṃ upanibbattaṃ. Iti kho, vāseṭṭha, evametassa vessamaṇḍalassa porāṇena aggaññena akkharena abhinibbatti ahosi tesaññeva sattānaṃ anaññesaṃ sadisānaṃyeva , no asadisānaṃ, dhammeneva no adhammena. Dhammo hi, vāseṭṭha, seṭṭho janetasmiṃ diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca.
સુદ્દમણ્ડલં
Suddamaṇḍalaṃ
૧૩૪. ‘‘તેસઞ્ઞેવ ખો, વાસેટ્ઠ, સત્તાનં યે તે સત્તા અવસેસા તે લુદ્દાચારા ખુદ્દાચારા અહેસું. લુદ્દાચારા ખુદ્દાચારાતિ ખો, વાસેટ્ઠ, ‘સુદ્દા, સુદ્દા’ ત્વેવ અક્ખરં ઉપનિબ્બત્તં. ઇતિ ખો, વાસેટ્ઠ, એવમેતસ્સ સુદ્દમણ્ડલસ્સ પોરાણેન અગ્ગઞ્ઞેન અક્ખરેન અભિનિબ્બત્તિ અહોસિ તેસંયેવ સત્તાનં અનઞ્ઞેસં, સદિસાનંયેવ નો અસદિસાનં, ધમ્મેનેવ, નો અધમ્મેન. ધમ્મો હિ, વાસેટ્ઠ, સેટ્ઠો જનેતસ્મિં દિટ્ઠે ચેવ ધમ્મે અભિસમ્પરાયઞ્ચ.
134. ‘‘Tesaññeva kho, vāseṭṭha, sattānaṃ ye te sattā avasesā te luddācārā khuddācārā ahesuṃ. Luddācārā khuddācārāti kho, vāseṭṭha, ‘suddā, suddā’ tveva akkharaṃ upanibbattaṃ. Iti kho, vāseṭṭha, evametassa suddamaṇḍalassa porāṇena aggaññena akkharena abhinibbatti ahosi tesaṃyeva sattānaṃ anaññesaṃ, sadisānaṃyeva no asadisānaṃ, dhammeneva, no adhammena. Dhammo hi, vāseṭṭha, seṭṭho janetasmiṃ diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca.
૧૩૫. ‘‘અહુ ખો સો, વાસેટ્ઠ, સમયો, યં ખત્તિયોપિ સકં ધમ્મં ગરહમાનો અગારસ્મા અનગારિયં પબ્બજતિ – ‘સમણો ભવિસ્સામી’તિ. બ્રાહ્મણોપિ ખો, વાસેટ્ઠ…પે॰… વેસ્સોપિ ખો, વાસેટ્ઠ…પે॰… સુદ્દોપિ ખો, વાસેટ્ઠ, સકં ધમ્મં ગરહમાનો અગારસ્મા અનગારિયં પબ્બજતિ – ‘સમણો ભવિસ્સામી’તિ. ઇમેહિ ખો, વાસેટ્ઠ, ચતૂહિ મણ્ડલેહિ સમણમણ્ડલસ્સ અભિનિબ્બત્તિ અહોસિ, તેસંયેવ સત્તાનં અનઞ્ઞેસં, સદિસાનંયેવ નો અસદિસાનં, ધમ્મેનેવ નો અધમ્મેન. ધમ્મો હિ, વાસેટ્ઠ, સેટ્ઠો જનેતસ્મિં દિટ્ઠે ચેવ ધમ્મે અભિસમ્પરાયઞ્ચ.
135. ‘‘Ahu kho so, vāseṭṭha, samayo, yaṃ khattiyopi sakaṃ dhammaṃ garahamāno agārasmā anagāriyaṃ pabbajati – ‘samaṇo bhavissāmī’ti. Brāhmaṇopi kho, vāseṭṭha…pe… vessopi kho, vāseṭṭha…pe… suddopi kho, vāseṭṭha, sakaṃ dhammaṃ garahamāno agārasmā anagāriyaṃ pabbajati – ‘samaṇo bhavissāmī’ti. Imehi kho, vāseṭṭha, catūhi maṇḍalehi samaṇamaṇḍalassa abhinibbatti ahosi, tesaṃyeva sattānaṃ anaññesaṃ, sadisānaṃyeva no asadisānaṃ, dhammeneva no adhammena. Dhammo hi, vāseṭṭha, seṭṭho janetasmiṃ diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca.
દુચ્ચરિતાદિકથા
Duccaritādikathā
૧૩૬. ‘‘ખત્તિયોપિ ખો, વાસેટ્ઠ, કાયેન દુચ્ચરિતં ચરિત્વા વાચાય દુચ્ચરિતં ચરિત્વા મનસા દુચ્ચરિતં ચરિત્વા મિચ્છાદિટ્ઠિકો મિચ્છાદિટ્ઠિકમ્મસમાદાનો 71 મિચ્છાદિટ્ઠિકમ્મસમાદાનહેતુ કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા અપાયં દુગ્ગતિં વિનિપાતં નિરયં ઉપપજ્જતિ. બ્રાહ્મણોપિ ખો, વાસેટ્ઠ…પે॰… વેસ્સોપિ ખો, વાસેટ્ઠ… સુદ્દોપિ ખો, વાસેટ્ઠ… સમણોપિ ખો, વાસેટ્ઠ, કાયેન દુચ્ચરિતં ચરિત્વા વાચાય દુચ્ચરિતં ચરિત્વા મનસા દુચ્ચરિતં ચરિત્વા મિચ્છાદિટ્ઠિકો મિચ્છાદિટ્ઠિકમ્મસમાદાનો મિચ્છાદિટ્ઠિકમ્મસમાદાનહેતુ કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા અપાયં દુગ્ગતિં વિનિપાતં નિરયં ઉપપજ્જતિ.
136. ‘‘Khattiyopi kho, vāseṭṭha, kāyena duccaritaṃ caritvā vācāya duccaritaṃ caritvā manasā duccaritaṃ caritvā micchādiṭṭhiko micchādiṭṭhikammasamādāno 72 micchādiṭṭhikammasamādānahetu kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati. Brāhmaṇopi kho, vāseṭṭha…pe… vessopi kho, vāseṭṭha… suddopi kho, vāseṭṭha… samaṇopi kho, vāseṭṭha, kāyena duccaritaṃ caritvā vācāya duccaritaṃ caritvā manasā duccaritaṃ caritvā micchādiṭṭhiko micchādiṭṭhikammasamādāno micchādiṭṭhikammasamādānahetu kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati.
‘‘ખત્તિયોપિ ખો, વાસેટ્ઠ, કાયેન સુચરિતં ચરિત્વા વાચાય સુચરિતં ચરિત્વા મનસા સુચરિતં ચરિત્વા સમ્માદિટ્ઠિકો સમ્માદિટ્ઠિકમ્મસમાદાનો 73 સમ્માદિટ્ઠિકમ્મસમાદાનહેતુ કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા સુગતિં સગ્ગં લોકં ઉપપજ્જતિ. બ્રાહ્મણોપિ ખો, વાસેટ્ઠ…પે॰… વેસ્સોપિ ખો, વાસેટ્ઠ… સુદ્દોપિ ખો, વાસેટ્ઠ… સમણોપિ ખો, વાસેટ્ઠ, કાયેન સુચરિતં ચરિત્વા વાચાય સુચરિતં ચરિત્વા મનસા સુચરિતં ચરિત્વા સમ્માદિટ્ઠિકો સમ્માદિટ્ઠિકમ્મસમાદાનો સમ્માદિટ્ઠિકમ્મસમાદાનહેતુ કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા સુગતિં સગ્ગં લોકં ઉપપજ્જતિ.
‘‘Khattiyopi kho, vāseṭṭha, kāyena sucaritaṃ caritvā vācāya sucaritaṃ caritvā manasā sucaritaṃ caritvā sammādiṭṭhiko sammādiṭṭhikammasamādāno 74 sammādiṭṭhikammasamādānahetu kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati. Brāhmaṇopi kho, vāseṭṭha…pe… vessopi kho, vāseṭṭha… suddopi kho, vāseṭṭha… samaṇopi kho, vāseṭṭha, kāyena sucaritaṃ caritvā vācāya sucaritaṃ caritvā manasā sucaritaṃ caritvā sammādiṭṭhiko sammādiṭṭhikammasamādāno sammādiṭṭhikammasamādānahetu kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati.
૧૩૭. ‘‘ખત્તિયોપિ ખો, વાસેટ્ઠ, કાયેન દ્વયકારી, વાચાય દ્વયકારી, મનસા દ્વયકારી, વિમિસ્સદિટ્ઠિકો વિમિસ્સદિટ્ઠિકમ્મસમાદાનો વિમિસ્સદિટ્ઠિકમ્મસમાદાનહેતુ 75 કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા સુખદુક્ખપ્પટિસંવેદી હોતિ. બ્રાહ્મણોપિ ખો, વાસેટ્ઠ …પે॰… વેસ્સોપિ ખો, વાસેટ્ઠ… સુદ્દોપિ ખો, વાસેટ્ઠ… સમણોપિ ખો, વાસેટ્ઠ, કાયેન દ્વયકારી , વાચાય દ્વયકારી, મનસા દ્વયકારી, વિમિસ્સદિટ્ઠિકો વિમિસ્સદિટ્ઠિકમ્મસમાદાનો વિમિસ્સદિટ્ઠિકમ્મસમાદાનહેતુ કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા સુખદુક્ખપ્પટિસંવેદી હોતિ.
137. ‘‘Khattiyopi kho, vāseṭṭha, kāyena dvayakārī, vācāya dvayakārī, manasā dvayakārī, vimissadiṭṭhiko vimissadiṭṭhikammasamādāno vimissadiṭṭhikammasamādānahetu 76 kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sukhadukkhappaṭisaṃvedī hoti. Brāhmaṇopi kho, vāseṭṭha …pe… vessopi kho, vāseṭṭha… suddopi kho, vāseṭṭha… samaṇopi kho, vāseṭṭha, kāyena dvayakārī , vācāya dvayakārī, manasā dvayakārī, vimissadiṭṭhiko vimissadiṭṭhikammasamādāno vimissadiṭṭhikammasamādānahetu kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sukhadukkhappaṭisaṃvedī hoti.
બોધિપક્ખિયભાવના
Bodhipakkhiyabhāvanā
૧૩૮. ‘‘ખત્તિયોપિ ખો, વાસેટ્ઠ, કાયેન સંવુતો વાચાય સંવુતો મનસા સંવુતો સત્તન્નં બોધિપક્ખિયાનં ધમ્માનં ભાવનમન્વાય દિટ્ઠેવ ધમ્મે પરિનિબ્બાયતિ 77. બ્રાહ્મણોપિ ખો, વાસેટ્ઠ…પે॰… વેસ્સોપિ ખો વાસેટ્ઠ… સુદ્દોપિ ખો, વાસેટ્ઠ … સમણોપિ ખો, વાસેટ્ઠ, કાયેન સંવુતો વાચાય સંવુતો મનસા સંવુતો સત્તન્નં બોધિપક્ખિયાનં ધમ્માનં ભાવનમન્વાય દિટ્ઠેવ ધમ્મે પરિનિબ્બાયતિ.
138. ‘‘Khattiyopi kho, vāseṭṭha, kāyena saṃvuto vācāya saṃvuto manasā saṃvuto sattannaṃ bodhipakkhiyānaṃ dhammānaṃ bhāvanamanvāya diṭṭheva dhamme parinibbāyati 78. Brāhmaṇopi kho, vāseṭṭha…pe… vessopi kho vāseṭṭha… suddopi kho, vāseṭṭha … samaṇopi kho, vāseṭṭha, kāyena saṃvuto vācāya saṃvuto manasā saṃvuto sattannaṃ bodhipakkhiyānaṃ dhammānaṃ bhāvanamanvāya diṭṭheva dhamme parinibbāyati.
૧૩૯. ‘‘ઇમેસઞ્હિ, વાસેટ્ઠ, ચતુન્નં વણ્ણાનં યો હોતિ ભિક્ખુ અરહં ખીણાસવો વુસિતવા કતકરણીયો ઓહિતભારો અનુપ્પત્તસદત્થો પરિક્ખીણભવસંયોજનો સમ્મદઞ્ઞા વિમુત્તો સો નેસં અગ્ગમક્ખાયતિ ધમ્મેનેવ. નો અધમ્મેન. ધમ્મો હિ, વાસેટ્ઠ, સેટ્ઠો જનેતસ્મિં દિટ્ઠે ચેવ ધમ્મે અભિસમ્પરાયઞ્ચ.
139. ‘‘Imesañhi, vāseṭṭha, catunnaṃ vaṇṇānaṃ yo hoti bhikkhu arahaṃ khīṇāsavo vusitavā katakaraṇīyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhīṇabhavasaṃyojano sammadaññā vimutto so nesaṃ aggamakkhāyati dhammeneva. No adhammena. Dhammo hi, vāseṭṭha, seṭṭho janetasmiṃ diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca.
૧૪૦. ‘‘બ્રહ્મુના પેસા, વાસેટ્ઠ, સનઙ્કુમારેન ગાથા ભાસિતા –
140. ‘‘Brahmunā pesā, vāseṭṭha, sanaṅkumārena gāthā bhāsitā –
‘ખત્તિયો સેટ્ઠો જનેતસ્મિં, યે ગોત્તપટિસારિનો;
‘Khattiyo seṭṭho janetasmiṃ, ye gottapaṭisārino;
વિજ્જાચરણસમ્પન્નો, સો સેટ્ઠો દેવમાનુસે’તિ.
Vijjācaraṇasampanno, so seṭṭho devamānuse’ti.
‘‘સા ખો પનેસા, વાસેટ્ઠ, બ્રહ્મુના સનઙ્કુમારેન ગાથા સુગીતા, નો દુગ્ગીતા. સુભાસિતા, નો દુબ્ભાસિતા. અત્થસંહિતા, નો અનત્થસંહિતા. અનુમતા મયા. અહમ્પિ, વાસેટ્ઠ, એવં વદામિ –
‘‘Sā kho panesā, vāseṭṭha, brahmunā sanaṅkumārena gāthā sugītā, no duggītā. Subhāsitā, no dubbhāsitā. Atthasaṃhitā, no anatthasaṃhitā. Anumatā mayā. Ahampi, vāseṭṭha, evaṃ vadāmi –
‘ખત્તિયો સેટ્ઠો જનેતસ્મિં, યે ગોત્તપટિસારિનો;
‘Khattiyo seṭṭho janetasmiṃ, ye gottapaṭisārino;
વિજ્જાચરણસમ્પન્નો, સો સેટ્ઠો દેવમાનુસે’તિ.
Vijjācaraṇasampanno, so seṭṭho devamānuse’ti.
ઇદમવોચ ભગવા. અત્તમના વાસેટ્ઠભારદ્વાજા ભગવતો ભાસિતં અભિનન્દુન્તિ.
Idamavoca bhagavā. Attamanā vāseṭṭhabhāradvājā bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.
અગ્ગઞ્ઞસુત્તં નિટ્ઠિતં ચતુત્થં.
Aggaññasuttaṃ niṭṭhitaṃ catutthaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / દીઘ નિકાય (અટ્ઠકથા) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / ૪. અગ્ગઞ્ઞસુત્તવણ્ણના • 4. Aggaññasuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / દીઘનિકાય (ટીકા) • Dīghanikāya (ṭīkā) / ૪. અગ્ગઞ્ઞસુત્તવણ્ણના • 4. Aggaññasuttavaṇṇanā
