| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / इतिवुत्तकपाळि • Itivuttakapāḷi |
५. पञ्चमवग्गो
5. Pañcamavaggo
१. अग्गप्पसादसुत्तं
1. Aggappasādasuttaṃ
९०. वुत्तञ्हेतं भगवता, वुत्तमरहताति मे सुतं –
90. Vuttañhetaṃ bhagavatā, vuttamarahatāti me sutaṃ –
‘‘तयोमे, भिक्खवे, अग्गप्पसादा। कतमे तयो? यावता, भिक्खवे, सत्ता अपदा वा द्विपदा वा चतुप्पदा वा बहुप्पदा 1 वा रूपिनो वा अरूपिनो वा सञ्ञिनो वा असञ्ञिनो वा नेवसञ्ञिनासञ्ञिनो वा, तथागतो तेसं अग्गमक्खायति अरहं सम्मासम्बुद्धो । ये, भिक्खवे, बुद्धे पसन्ना, अग्गे ते पसन्ना। अग्गे खो पन पसन्नानं अग्गो विपाको होति।
‘‘Tayome, bhikkhave, aggappasādā. Katame tayo? Yāvatā, bhikkhave, sattā apadā vā dvipadā vā catuppadā vā bahuppadā 2 vā rūpino vā arūpino vā saññino vā asaññino vā nevasaññināsaññino vā, tathāgato tesaṃ aggamakkhāyati arahaṃ sammāsambuddho . Ye, bhikkhave, buddhe pasannā, agge te pasannā. Agge kho pana pasannānaṃ aggo vipāko hoti.
‘‘यावता, भिक्खवे, धम्मा सङ्खता वा असङ्खता वा, विरागो तेसं अग्गमक्खायति, यदिदं मदनिम्मदनो पिपासविनयो आलयसमुग्घातो वट्टुपच्छेदो तण्हक्खयो विरागो निरोधो निब्बानं। ये, भिक्खवे, विरागे धम्मे पसन्ना, अग्गे ते पसन्ना। अग्गे खो पन पसन्नानं अग्गो विपाको होति।
‘‘Yāvatā, bhikkhave, dhammā saṅkhatā vā asaṅkhatā vā, virāgo tesaṃ aggamakkhāyati, yadidaṃ madanimmadano pipāsavinayo ālayasamugghāto vaṭṭupacchedo taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbānaṃ. Ye, bhikkhave, virāge dhamme pasannā, agge te pasannā. Agge kho pana pasannānaṃ aggo vipāko hoti.
‘‘यावता , भिक्खवे, सङ्घा वा गणा वा, तथागतसावकसङ्घो तेसं अग्गमक्खायति, यदिदं चत्तारि पुरिसयुगानि अट्ठ पुरिसपुग्गला एस भगवतो सावकसङ्घो आहुनेय्यो पाहुनेय्यो दक्खिणेय्यो अञ्जलिकरणीयो अनुत्तरं पुञ्ञक्खेत्तं लोकस्स। ये, भिक्खवे, सङ्घे पसन्ना, अग्गे ते पसन्ना। अग्गे खो पन पसन्नानं अग्गो विपाको होति। इमे खो, भिक्खवे, तयो अग्गप्पसादा’’ति। एतमत्थं भगवा अवोच। तत्थेतं इति वुच्चति –
‘‘Yāvatā , bhikkhave, saṅghā vā gaṇā vā, tathāgatasāvakasaṅgho tesaṃ aggamakkhāyati, yadidaṃ cattāri purisayugāni aṭṭha purisapuggalā esa bhagavato sāvakasaṅgho āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassa. Ye, bhikkhave, saṅghe pasannā, agge te pasannā. Agge kho pana pasannānaṃ aggo vipāko hoti. Ime kho, bhikkhave, tayo aggappasādā’’ti. Etamatthaṃ bhagavā avoca. Tatthetaṃ iti vuccati –
‘‘अग्गतो वे पसन्नानं, अग्गं धम्मं विजानतं।
‘‘Aggato ve pasannānaṃ, aggaṃ dhammaṃ vijānataṃ;
अग्गे बुद्धे पसन्नानं, दक्खिणेय्ये अनुत्तरे॥
Agge buddhe pasannānaṃ, dakkhiṇeyye anuttare.
‘‘अग्गे धम्मे पसन्नानं, विरागूपसमे सुखे।
‘‘Agge dhamme pasannānaṃ, virāgūpasame sukhe;
अग्गे सङ्घे पसन्नानं, पुञ्ञक्खेत्ते अनुत्तरे॥
Agge saṅghe pasannānaṃ, puññakkhette anuttare.
‘‘अग्गस्मिं दानं ददतं, अग्गं पुञ्ञं पवड्ढति।
‘‘Aggasmiṃ dānaṃ dadataṃ, aggaṃ puññaṃ pavaḍḍhati;
अग्गं आयु च वण्णो च, यसो कित्ति सुखं बलं॥
Aggaṃ āyu ca vaṇṇo ca, yaso kitti sukhaṃ balaṃ.
‘‘अग्गस्स दाता मेधावी, अग्गधम्मसमाहितो।
‘‘Aggassa dātā medhāvī, aggadhammasamāhito;
देवभूतो मनुस्सो वा, अग्गप्पत्तो पमोदती’’ति॥
Devabhūto manusso vā, aggappatto pamodatī’’ti.
अयम्पि अत्थो वुत्तो भगवता, इति मे सुतन्ति। पठमं।
Ayampi attho vutto bhagavatā, iti me sutanti. Paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / इतिवुत्तक-अट्ठकथा • Itivuttaka-aṭṭhakathā / १. अग्गप्पसादसुत्तवण्णना • 1. Aggappasādasuttavaṇṇanā
