Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဥဒာန-အဋ္ဌကထာ • Udāna-aṭṭhakathā

    ၇. အဇကလာပကသုတ္တဝဏ္ဏနာ

    7. Ajakalāpakasuttavaṇṇanā

    . သတ္တမေ ပာဝာယန္တိ ဧဝံနာမကေ မလ္လရာဇူနံ နဂရေ။ အဇကလာပကေ စေတိယေတိ အဇကလာပကေန နာမ ယက္ခေန ပရိဂ္ဂဟိတတ္တာ ‘‘အဇကလာပက’’န္တိ လဒ္ဓနာမေ မနုသ္သာနံ စိတ္တီကတဋ္ဌာနေ ။ သော ကိရ ယက္ခော အဇေ ကလာပေ ကတ္ဝာ ဗန္ဓနေန အဇကောဋ္ဌာသေန သဒ္ဓိံ ဗလိံ ပဋိစ္ဆတိ, န အညထာ, တသ္မာ ‘‘အဇကလာပကော’’တိ ပညာယိတ္ထ။ ကေစိ ပနာဟု – အဇကေ ဝိယ သတ္တေ လာပေတီတိ အဇကလာပကောတိ။ တသ္သ ကိရ သတ္တာ ဗလိံ ဥပနေတ္ဝာ ယဒာ အဇသဒ္ဒံ ကတ္ဝာ ဗလိံ ဥပဟရန္တိ, တဒာ သော တုသ္သတိ, တသ္မာ ‘‘အဇကလာပကော’’တိ ဝုစ္စတီတိ။ သော ပန ယက္ခော အာနုဘာဝသမ္ပန္နော ကက္ခဠော ဖရုသော တတ္ထ စ သန္နိဟိတော, တသ္မာ တံ ဌာနံ မနုသ္သာ စိတ္တိံ ကရောန္တိ, ကာလေန ကာလံ ဗလိံ ဥပဟရန္တိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘အဇကလာပကေ စေတိယေ’’တိ။ အဇကလာပကသ္သ ယက္ခသ္သ ဘဝနေတိ တသ္သ ယက္ခသ္သ ဝိမာနေ။

    7. Sattame pāvāyanti evaṃnāmake mallarājūnaṃ nagare. Ajakalāpake cetiyeti ajakalāpakena nāma yakkhena pariggahitattā ‘‘ajakalāpaka’’nti laddhanāme manussānaṃ cittīkataṭṭhāne . So kira yakkho aje kalāpe katvā bandhanena ajakoṭṭhāsena saddhiṃ baliṃ paṭicchati, na aññathā, tasmā ‘‘ajakalāpako’’ti paññāyittha. Keci panāhu – ajake viya satte lāpetīti ajakalāpakoti. Tassa kira sattā baliṃ upanetvā yadā ajasaddaṃ katvā baliṃ upaharanti, tadā so tussati, tasmā ‘‘ajakalāpako’’ti vuccatīti. So pana yakkho ānubhāvasampanno kakkhaḷo pharuso tattha ca sannihito, tasmā taṃ ṭhānaṃ manussā cittiṃ karonti, kālena kālaṃ baliṃ upaharanti. Tena vuttaṃ ‘‘ajakalāpake cetiye’’ti. Ajakalāpakassa yakkhassa bhavaneti tassa yakkhassa vimāne.

    တဒာ ကိရ သတ္ထာ တံ ယက္ခံ ဒမေတုကာမော သာယန္ဟသမယေ ဧကော အဒုတိယော ပတ္တစီဝရံ အာဒာယ အဇကလာပကသ္သ ယက္ခသ္သ ဘဝနဒ္ဝာရံ ဂန္တ္ဝာ တသ္သ ဒောဝာရိကံ ဘဝနပဝိသနတ္ထာယ ယာစိ။ သော ‘‘ကက္ခဠော, ဘန္တေ, အဇကလာပကော ယက္ခော, သမဏောတိ ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏောတိ ဝာ ဂာရဝံ န ကရောတိ, တသ္မာ တုမ္ဟေ ဧဝ ဇာနာထ, မယ္ဟံ ပန တသ္သ အနာရောစနံ န ယုတ္တ’’န္တိ တာဝဒေဝ ယက္ခသမာဂမံ ဂတသ္သ အဇကလာပကသ္သ သန္တိကံ ဝာတဝေဂေန အဂမာသိ။ သတ္ထာ အန္တောဘဝနံ ပဝိသိတ္ဝာ အဇကလာပကသ္သ နိသီဒနမဏ္ဍပေ ပညတ္တာသနေ နိသီဒိ။ ယက္ခသ္သ ဩရောဓာ သတ္ထာရံ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဝန္ဒိတ္ဝာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု။ သတ္ထာ တာသံ ကာလယုတ္တံ ဓမ္မိံ ကထံ ကထေသိ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘ပာဝာယံ ဝိဟရတိ အဇကလာပကေ စေတိယေ အဇကလာပကသ္သ ယက္ခသ္သ ဘဝနေ’’တိ။

    Tadā kira satthā taṃ yakkhaṃ dametukāmo sāyanhasamaye eko adutiyo pattacīvaraṃ ādāya ajakalāpakassa yakkhassa bhavanadvāraṃ gantvā tassa dovārikaṃ bhavanapavisanatthāya yāci. So ‘‘kakkhaḷo, bhante, ajakalāpako yakkho, samaṇoti vā brāhmaṇoti vā gāravaṃ na karoti, tasmā tumhe eva jānātha, mayhaṃ pana tassa anārocanaṃ na yutta’’nti tāvadeva yakkhasamāgamaṃ gatassa ajakalāpakassa santikaṃ vātavegena agamāsi. Satthā antobhavanaṃ pavisitvā ajakalāpakassa nisīdanamaṇḍape paññattāsane nisīdi. Yakkhassa orodhā satthāraṃ upasaṅkamitvā vanditvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu. Satthā tāsaṃ kālayuttaṃ dhammiṃ kathaṃ kathesi. Tena vuttaṃ – ‘‘pāvāyaṃ viharati ajakalāpake cetiye ajakalāpakassa yakkhassa bhavane’’ti.

    တသ္မိံ သမယေ သာတာဂိရဟေမဝတာ အဇကလာပကသ္သ ဘဝနမတ္ထကေန ယက္ခသမာဂမံ ဂစ္ဆန္တာ အတ္တနော ဂမနေ အသမ္ပဇ္ဇမာနေ ‘‘ကိံ နု ခော ကာရဏ’’န္တိ အာဝဇ္ဇေန္တာ သတ္ထာရံ အဇကလာပကသ္သ ဘဝနေ နိသိန္နံ ဒိသ္ဝာ တတ္ထ ဂန္တ္ဝာ ဘဂဝန္တံ ဝန္ဒိတ္ဝာ ‘‘မယံ, ဘန္တေ, ယက္ခသမာဂမံ ဂမိသ္သာမာ’’တိ အာပုစ္ဆိတ္ဝာ ပဒက္ခိဏံ ကတ္ဝာ ဂတာ ယက္ခသန္နိပာတေ အဇကလာပကံ ဒိသ္ဝာ တုဋ္ဌိံ ပဝေဒယိံသု ‘‘လာဘာ တေ, အာဝုသော, အဇကလာပက, ယသ္သ တေ ဘဝနေ သဒေဝကေ လောကေ အဂ္ဂပုဂ္ဂလော ဘဂဝာ နိသိန္နော, ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ ပယိရုပာသသ္သု, ဓမ္မဉ္စ သုဏာဟီ’’တိ။ သော တေသံ ကထံ သုတ္ဝာ ‘‘ဣမေ တသ္သ မုဏ္ဍကသ္သ သမဏကသ္သ မမ ဘဝနေ နိသိန္နဘာဝံ ကထေန္တီ’’တိ ကောဓာဘိဘူတော ဟုတ္ဝာ ‘‘အဇ္ဇ မယ္ဟံ တေန သမဏေန သဒ္ဓိံ သင္ဂာမော ဘဝိသ္သတီ’’တိ စိန္တေတ္ဝာ ယက္ခသန္နိပာတတော ဥဋ္ဌဟိတ္ဝာ ဒက္ခိဏံ ပာဒံ ဥက္ခိပိတ္ဝာ သဋ္ဌိယောဇနမတ္တံ ပဗ္ဗတကူဋံ အက္ကမိ, တံ ဘိဇ္ဇိတ္ဝာ ဒ္ဝိဓာ အဟောသိ။ သေသံ ဧတ္ထ ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ အာဠဝကသုတ္တဝဏ္ဏနာယံ (သံ. နိ. အဋ္ဌ. ၁.၁.၂၄၆) အာဂတနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

    Tasmiṃ samaye sātāgirahemavatā ajakalāpakassa bhavanamatthakena yakkhasamāgamaṃ gacchantā attano gamane asampajjamāne ‘‘kiṃ nu kho kāraṇa’’nti āvajjentā satthāraṃ ajakalāpakassa bhavane nisinnaṃ disvā tattha gantvā bhagavantaṃ vanditvā ‘‘mayaṃ, bhante, yakkhasamāgamaṃ gamissāmā’’ti āpucchitvā padakkhiṇaṃ katvā gatā yakkhasannipāte ajakalāpakaṃ disvā tuṭṭhiṃ pavedayiṃsu ‘‘lābhā te, āvuso, ajakalāpaka, yassa te bhavane sadevake loke aggapuggalo bhagavā nisinno, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ payirupāsassu, dhammañca suṇāhī’’ti. So tesaṃ kathaṃ sutvā ‘‘ime tassa muṇḍakassa samaṇakassa mama bhavane nisinnabhāvaṃ kathentī’’ti kodhābhibhūto hutvā ‘‘ajja mayhaṃ tena samaṇena saddhiṃ saṅgāmo bhavissatī’’ti cintetvā yakkhasannipātato uṭṭhahitvā dakkhiṇaṃ pādaṃ ukkhipitvā saṭṭhiyojanamattaṃ pabbatakūṭaṃ akkami, taṃ bhijjitvā dvidhā ahosi. Sesaṃ ettha yaṃ vattabbaṃ, taṃ āḷavakasuttavaṇṇanāyaṃ (saṃ. ni. aṭṭha. 1.1.246) āgatanayeneva veditabbaṃ.

    အဇကလာပကသ္သ သမာဂမော ဟိ အာဠဝကသမာဂမသဒိသောဝ ဌပေတ္ဝာ ပဉ္ဟကရဏံ ဝိသ္သဇ္ဇနံ ဘဝနတော တိက္ခတ္တုံ နိက္ခမနံ ပဝေသနဉ္စ။ အဇကလာပကော ဟိ အာဂစ္ဆန္တောယေဝ ‘‘ဧတေဟိယေဝ တံ သမဏံ ပလာပေသ္သာမီ’’တိ ဝာတမဏ္ဍလာဒိကေ နဝဝသ္သေ သမုဋ္ဌာပေတ္ဝာ တေဟိ ဘဂဝတော စလနမတ္တမ္ပိ ကာတုံ အသက္ကောန္တော နာနာဝိဓပ္ပဟရဏဟတ္ထေ အတိဝိယ ဘယာနကရူပေ ဘူတဂဏေ နိမ္မိနိတ္ဝာ တေဟိ သဒ္ဓိံ ဘဂဝန္တံ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ အန္တန္တေနေဝ စရန္တော သဗ္ဗရတ္တိံ နာနပ္ပကာရံ ဝိပ္ပကာရံ ကတ္ဝာပိ ဘဂဝတော ကိဉ္စိ ကေသဂ္ဂမတ္တမ္ပိ နိသိန္နဋ္ဌာနတော စလနံ ကာတုံ နာသက္ခိ။ ကေဝလံ ပန ‘‘အယံ သမဏော မံ အနာပုစ္ဆာ မယ္ဟံ ဘဝနံ ပဝိသိတ္ဝာ နိသီဒတီ’’တိ ကောဓဝသေန ပဇ္ဇလိ။ အထသ္သ ဘဂဝာ စိတ္တပ္ပဝတ္တိံ ဉတ္ဝာ ‘‘သေယ္ယထာပိ နာမ စဏ္ဍသ္သ ကုက္ကုရသ္သ နာသာယ ပိတ္တံ ဘိန္ဒေယ္ယ, ဧဝံ သော ဘိယ္ယောသောမတ္တာယ စဏ္ဍတရော အသ္သ, ဧဝမေဝာယံ ယက္ခော မယိ ဣဓ နိသိန္နေ စိတ္တံ ပဒူသေတိ, ယံနူနာဟံ ဗဟိ နိက္ခမေယ္ယ’’န္တိ သယမေဝ ဘဝနတော နိက္ခမိတ္ဝာ အဗ္ဘောကာသေ နိသီဒိ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘တေန ခော ပန သမယေန ဘဂဝာ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယံ အဗ္ဘောကာသေ နိသိန္နော ဟောတီ’’တိ။

    Ajakalāpakassa samāgamo hi āḷavakasamāgamasadisova ṭhapetvā pañhakaraṇaṃ vissajjanaṃ bhavanato tikkhattuṃ nikkhamanaṃ pavesanañca. Ajakalāpako hi āgacchantoyeva ‘‘etehiyeva taṃ samaṇaṃ palāpessāmī’’ti vātamaṇḍalādike navavasse samuṭṭhāpetvā tehi bhagavato calanamattampi kātuṃ asakkonto nānāvidhappaharaṇahatthe ativiya bhayānakarūpe bhūtagaṇe nimminitvā tehi saddhiṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā antanteneva caranto sabbarattiṃ nānappakāraṃ vippakāraṃ katvāpi bhagavato kiñci kesaggamattampi nisinnaṭṭhānato calanaṃ kātuṃ nāsakkhi. Kevalaṃ pana ‘‘ayaṃ samaṇo maṃ anāpucchā mayhaṃ bhavanaṃ pavisitvā nisīdatī’’ti kodhavasena pajjali. Athassa bhagavā cittappavattiṃ ñatvā ‘‘seyyathāpi nāma caṇḍassa kukkurassa nāsāya pittaṃ bhindeyya, evaṃ so bhiyyosomattāya caṇḍataro assa, evamevāyaṃ yakkho mayi idha nisinne cittaṃ padūseti, yaṃnūnāhaṃ bahi nikkhameyya’’nti sayameva bhavanato nikkhamitvā abbhokāse nisīdi. Tena vuttaṃ – ‘‘tena kho pana samayena bhagavā rattandhakāratimisāyaṃ abbhokāse nisinno hotī’’ti.

    တတ္ထ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယန္တိ ရတ္တိယံ အန္ဓကရဏတမသိ, စက္ခုဝိညာဏုပ္ပတ္တိဝိရဟိတေ ဗဟလန္ဓကာရေတိ အတ္ထော။ စတုရင္ဂသမန္နာဂတော ကိရ တဒာ အန္ဓကာရော ပဝတ္တီတိ။ ဒေဝောတိ မေဃော ဧကမေကံ ဖုသိတကံ ဥဒကဗိန္ဒုံ ပာတေတိ။ အထ ယက္ခော ‘‘ဣမိနာ သဒ္ဒေန တာသေတ္ဝာ ဣမံ သမဏံ ပလာပေသ္သာမီ’’တိ ဘဂဝတော သမီပံ ဂန္တ္ဝာ ‘‘အက္ကုလော’’တိအာဒိနာ တံ ဘိံသနံ အကာသိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘အထ ခော အဇကလာပကော’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဘယန္တိ စိတ္တုတ္ရာသံ, ဆမ္ဘိတတ္တန္တိ ဦရုတ္ထမ္ဘကသရီရသ္သ ဆမ္ဘိတဘာဝံ။ လောမဟံသန္တိ လောမာနံ ပဟဋ္ဌဘာဝံ, တီဟိပိ ပဒေဟိ ဘယုပ္ပတ္တိမေဝ ဒသ္သေတိ။ ဥပသင္ကမီတိ ကသ္မာ ပနာယံ ဧဝမဓိပ္ပာယော ဥပသင္ကမိ, နနု ပုဗ္ဗေ အတ္တနာ ကာတဗ္ဗံ ဝိပ္ပကာရံ အကာသီတိ? သစ္စမကာသိ, တံ ပနေသ ‘‘အန္တောဘဝနေ ခေမဋ္ဌာနေ ထိရဘူမိယံ ဌိတသ္သ န ကိဉ္စိ ကာတုံ အသက္ခိ, ဣဒာနိ ဗဟိ ဌိတံ ဧဝံ ဘိံသာပေတ္ဝာ ပလာပေတုံ သက္ကာ’’တိ မညမာနော ဥပသင္ကမိ။ အယဉ္ဟိ ယက္ခော အတ္တနော ဘဝနံ ‘‘ထိရဘူမီ’’တိ မညတိ, ‘‘တတ္ထ ဌိတတ္တာ အယံ သမဏော န ဘာယတီ’’တိ စ။

    Tattha rattandhakāratimisāyanti rattiyaṃ andhakaraṇatamasi, cakkhuviññāṇuppattivirahite bahalandhakāreti attho. Caturaṅgasamannāgato kira tadā andhakāro pavattīti. Devoti megho ekamekaṃ phusitakaṃ udakabinduṃ pāteti. Atha yakkho ‘‘iminā saddena tāsetvā imaṃ samaṇaṃ palāpessāmī’’ti bhagavato samīpaṃ gantvā ‘‘akkulo’’tiādinā taṃ bhiṃsanaṃ akāsi. Tena vuttaṃ ‘‘atha kho ajakalāpako’’tiādi. Tattha bhayanti cittutrāsaṃ, chambhitattanti ūrutthambhakasarīrassa chambhitabhāvaṃ. Lomahaṃsanti lomānaṃ pahaṭṭhabhāvaṃ, tīhipi padehi bhayuppattimeva dasseti. Upasaṅkamīti kasmā panāyaṃ evamadhippāyo upasaṅkami, nanu pubbe attanā kātabbaṃ vippakāraṃ akāsīti? Saccamakāsi, taṃ panesa ‘‘antobhavane khemaṭṭhāne thirabhūmiyaṃ ṭhitassa na kiñci kātuṃ asakkhi, idāni bahi ṭhitaṃ evaṃ bhiṃsāpetvā palāpetuṃ sakkā’’ti maññamāno upasaṅkami. Ayañhi yakkho attano bhavanaṃ ‘‘thirabhūmī’’ti maññati, ‘‘tattha ṭhitattā ayaṃ samaṇo na bhāyatī’’ti ca.

    တိက္ခတ္တုံ ‘‘အက္ကုလော ပက္ကုလော’’တိ အက္ကုလပက္ကုလိကံ အကာသီတိ တယော ဝာရေ ‘‘အက္ကုလော ပက္ကုလော’’တိ ဘိံသာပေတုကာမတာယ ဧဝရူပံ သဒ္ဒံ အကာသိ။ အနုကရဏသဒ္ဒော ဟိ အယံ။ တဒာ ဟိ သော ယက္ခော သိနေရုံ ဥက္ခိပန္တော ဝိယ မဟာပထဝိံ ပရိဝတ္တေန္တော ဝိယ စ မဟတာ ဥသ္သာဟေန အသနိသတသဒ္ဒသင္ဃာဋံ ဝိယ ဧကသ္မိံ ဌာနေ ပုဉ္ဇီကတံ ဟုတ္ဝာ ဝိနိစ္ဆရန္တံ ဒိသာဂဇာနံ ဟတ္ထိဂဇ္ဇိတံ, ကေသရသီဟာနံ သီဟနိန္နာဒံ , ယက္ခာနံ ဟိံကာရသဒ္ဒံ, ဘူတာနံ အဋ္ဋဟာသံ, အသုရာနံ အပ္ဖောဋနဃောသံ , ဣန္ဒသ္သ ဒေဝရညော ဝဇိရနိဂ္ဃာတနိဂ္ဃောသံ, အတ္တနော ဂမ္ဘီရတာယ ဝိပ္ဖာရိကတာယ ဘယာနကတာယ စ အဝသေသသဒ္ဒံ အဝဟသန္တမိဝ အဘိဘဝန္တမိဝ စ ကပ္ပဝုဋ္ဌာနမဟာဝာတမဏ္ဍလိကာယ ဝိနိဂ္ဃောသံ ပုထုဇ္ဇနာနံ ဟဒယံ ဖာလေန္တံ ဝိယ မဟန္တံ ပဋိဘယနိဂ္ဃောသံ အဗ္ယတ္တက္ခရံ တိက္ခတ္တုံ အတ္တနော ယက္ခဂဇ္ဇိတံ ဂဇ္ဇိ ‘‘ဧတေန ဣမံ သမဏံ ဘိံသာပေတ္ဝာ ပလာပေသ္သာမီ’’တိ။ ယံ ယံ နိစ္ဆရတိ, တေန တေန ပဗ္ဗတာ ပပဋိကံ မုဉ္စိံသု, ဝနပ္ပတိဇေဋ္ဌကေ ဥပာဒာယ သဗ္ဗေသု ရုက္ခလတာဂုမ္ဗေသု ပတ္တဖလပုပ္ဖာနိ သီဒယိံသု, တိယောဇနသဟသ္သဝိတ္ထတောပိ ဟိမဝန္တပဗ္ဗတရာဇာ သင္ကမ္ပိ သမ္ပကမ္ပိ သမ္ပဝေဓိ, ဘုမ္မဒေဝတာ အာဒိံ ကတ္ဝာ ယေဘုယ္ယေန ဒေဝတာနမ္ပိ အဟုဒေဝ ဘယံ ဆမ္ဘိတတ္တံ လောမဟံသော, ပဂေဝ မနုသ္သာနံ။ အညေသဉ္စ အပဒဒ္ဝိပဒစတုပ္ပဒာနံ မဟာပထဝိယာ ဥန္ဒ္ရိယနကာလော ဝိယ မဟတီ ဝိဘိံသနကာ အဟောသိ, သကလသ္မိံ ဇမ္ဗုဒီပတလေ မဟန္တံ ကောလာဟလံ ဥဒပာဒိ။ ဘဂဝာ ပန တံ သဒ္ဒံ ‘‘ကိမီ’’တိ အမညမာနော နိစ္စလော နိသီဒိ, ‘‘မာ ကသ္သစိ ဣမိနာ အန္တရာယော ဟောတူ’’တိ အဓိဋ္ဌာသိ။

    Tikkhattuṃ ‘‘akkulo pakkulo’’ti akkulapakkulikaṃ akāsīti tayo vāre ‘‘akkulo pakkulo’’ti bhiṃsāpetukāmatāya evarūpaṃ saddaṃ akāsi. Anukaraṇasaddo hi ayaṃ. Tadā hi so yakkho sineruṃ ukkhipanto viya mahāpathaviṃ parivattento viya ca mahatā ussāhena asanisatasaddasaṅghāṭaṃ viya ekasmiṃ ṭhāne puñjīkataṃ hutvā viniccharantaṃ disāgajānaṃ hatthigajjitaṃ, kesarasīhānaṃ sīhaninnādaṃ , yakkhānaṃ hiṃkārasaddaṃ, bhūtānaṃ aṭṭahāsaṃ, asurānaṃ apphoṭanaghosaṃ , indassa devarañño vajiranigghātanigghosaṃ, attano gambhīratāya vipphārikatāya bhayānakatāya ca avasesasaddaṃ avahasantamiva abhibhavantamiva ca kappavuṭṭhānamahāvātamaṇḍalikāya vinigghosaṃ puthujjanānaṃ hadayaṃ phālentaṃ viya mahantaṃ paṭibhayanigghosaṃ abyattakkharaṃ tikkhattuṃ attano yakkhagajjitaṃ gajji ‘‘etena imaṃ samaṇaṃ bhiṃsāpetvā palāpessāmī’’ti. Yaṃ yaṃ niccharati, tena tena pabbatā papaṭikaṃ muñciṃsu, vanappatijeṭṭhake upādāya sabbesu rukkhalatāgumbesu pattaphalapupphāni sīdayiṃsu, tiyojanasahassavitthatopi himavantapabbatarājā saṅkampi sampakampi sampavedhi, bhummadevatā ādiṃ katvā yebhuyyena devatānampi ahudeva bhayaṃ chambhitattaṃ lomahaṃso, pageva manussānaṃ. Aññesañca apadadvipadacatuppadānaṃ mahāpathaviyā undriyanakālo viya mahatī vibhiṃsanakā ahosi, sakalasmiṃ jambudīpatale mahantaṃ kolāhalaṃ udapādi. Bhagavā pana taṃ saddaṃ ‘‘kimī’’ti amaññamāno niccalo nisīdi, ‘‘mā kassaci iminā antarāyo hotū’’ti adhiṭṭhāsi.

    ယသ္မာ ပန သော သဒ္ဒော ‘‘အက္ကုလ ပက္ကုလ’’ ဣတိ ဣမိနာ အာကာရေန သတ္တာနံ သောတပထံ အဂမာသိ, တသ္မာ တသ္သ အနုကရဏဝသေန ‘‘အက္ကုလော ပက္ကုလော’’တိ, ယက္ခသ္သ စ တသ္သံ နိဂ္ဃောသနိစ္ဆာရဏာယံ အက္ကုလပက္ကုလကရဏံ အတ္ထီတိ ကတ္ဝာ ‘‘အက္ကုလပက္ကုလိကံ အကာသီ’’တိ သင္ဂဟံ အာရောပယိံသု။ ကေစိ ပန ‘‘အာကုလဗ္ယာကုလ ဣတိ ပဒဒ္ဝယသ္သ ပရိယာယာဘိဓာနဝသေန အက္ကုလော ဗက္ကုလောတိ အယံ သဒ္ဒော ဝုတ္တော’’တိ ဝဒန္တိ ယထာ ‘‘ဧကံ ဧကက’’န္တိ။ ယသ္မာ ဧကဝာရံ ဇာတော ပဌမုပ္ပတ္တိဝသေနေဝ နိဗ္ဗတ္တတ္တာ အာကုလောတိ အာဒိအတ္ထော အာကာရော, တသ္သ စ ကကာရာဂမံ ကတ္ဝာ ရသ္သတ္တံ ကတန္တိ။ ဒ္ဝေ ဝာရေ ပန ဇာတော ဗက္ကုလော, ကုလသဒ္ဒော စေတ္ထ ဇာတိပရိယာယော ကောလံကောလောတိအာဒီသု ဝိယ။ ဝုတ္တအဓိပ္ပာယာနုဝိဓာယီ စ သဒ္ဒပ္ပယောဂောတိ ပဌမေန ပဒေန ဇလာဗုဇသီဟဗ္ယဂ္ဃာဒယော, ဒုတိယေန အဏ္ဍဇအာသီဝိသကဏ္ဟသပ္ပာဒယော ဝုစ္စန္တိ, တသ္မာ သီဟာဒိကော ဝိယ အာသီဝိသာဒိကော ဝိယ စ ‘‘အဟံ တေ ဇီဝိတဟာရကော’’တိ ဣမံ အတ္ထံ ယက္ခော ပဒဒ္ဝယေန ဒသ္သေတီတိ အညေ။ အပရေ ပန ‘‘အက္ခုလော ဘက္ခုလော’’တိ ပာဠိံ ဝတ္ဝာ ‘‘အက္ခေတုံ ခေပေတုံ ဝိနာသေတုံ ဥလတိ ပဝတ္တေတီတိ အက္ခုလော, ဘက္ခိတုံ ခာဒိတုံ ဥလတီတိ ဘက္ခုလော။ ကော ပနေသော? ယက္ခရက္ခသပိသာစသီဟဗ္ယဂ္ဃာဒီသု အညတရော ယော ကောစိ မနုသ္သာနံ အနတ္ထာဝဟော’’တိ တသ္သ အတ္ထံ ဝဒန္တိ။ ဣဓာပိ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယေနေဝ အဓိပ္ပာယယောဇနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

    Yasmā pana so saddo ‘‘akkula pakkula’’ iti iminā ākārena sattānaṃ sotapathaṃ agamāsi, tasmā tassa anukaraṇavasena ‘‘akkulo pakkulo’’ti, yakkhassa ca tassaṃ nigghosanicchāraṇāyaṃ akkulapakkulakaraṇaṃ atthīti katvā ‘‘akkulapakkulikaṃ akāsī’’ti saṅgahaṃ āropayiṃsu. Keci pana ‘‘ākulabyākula iti padadvayassa pariyāyābhidhānavasena akkulo bakkuloti ayaṃ saddo vutto’’ti vadanti yathā ‘‘ekaṃ ekaka’’nti. Yasmā ekavāraṃ jāto paṭhamuppattivaseneva nibbattattā ākuloti ādiattho ākāro, tassa ca kakārāgamaṃ katvā rassattaṃ katanti. Dve vāre pana jāto bakkulo, kulasaddo cettha jātipariyāyo kolaṃkolotiādīsu viya. Vuttaadhippāyānuvidhāyī ca saddappayogoti paṭhamena padena jalābujasīhabyagghādayo, dutiyena aṇḍajaāsīvisakaṇhasappādayo vuccanti, tasmā sīhādiko viya āsīvisādiko viya ca ‘‘ahaṃ te jīvitahārako’’ti imaṃ atthaṃ yakkho padadvayena dassetīti aññe. Apare pana ‘‘akkhulo bhakkhulo’’ti pāḷiṃ vatvā ‘‘akkhetuṃ khepetuṃ vināsetuṃ ulati pavattetīti akkhulo, bhakkhituṃ khādituṃ ulatīti bhakkhulo. Ko paneso? Yakkharakkhasapisācasīhabyagghādīsu aññataro yo koci manussānaṃ anatthāvaho’’ti tassa atthaṃ vadanti. Idhāpi pubbe vuttanayeneva adhippāyayojanā veditabbā.

    ဧသော တေ, သမဏ, ပိသာစောတိ ‘‘အမ္ဘော, သမဏ, တဝ ပိသိတာသနော ပိသာစော ဥပဋ္ဌိတော’’တိ မဟန္တံ ဘေရဝရူပံ အဘိနိမ္မိနိတ္ဝာ ဘဂဝတော ပုရတော ဌတ္ဝာ အတ္တာနံ သန္ဓာယ ယက္ခော ဝဒတိ။

    Esote, samaṇa, pisācoti ‘‘ambho, samaṇa, tava pisitāsano pisāco upaṭṭhito’’ti mahantaṃ bheravarūpaṃ abhinimminitvā bhagavato purato ṭhatvā attānaṃ sandhāya yakkho vadati.

    ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတ္ဝာတိ ဧတံ တေန ယက္ခေန ကာယဝာစာဟိ ပဝတ္တိယမာနံ ဝိပ္ပကာရံ။ တေန စ အတ္တနော အနဘိဘဝနီယသ္သ ဟေတုဘူတံ လောကဓမ္မေသု နိရုပက္ကိလေသတံ သဗ္ဗာကာရတော ဝိဒိတ္ဝာ။ တာယံ ဝေလာယန္တိ တသ္သံ ဝိပ္ပကာရကရဏဝေလာယံ။ ဣမံ ဥဒာနန္တိ တံ ဝိပ္ပကာရံ အဂဏေတ္ဝာ အသ္သ အဂဏနဟေတုဘူတံ ဓမ္မာနုဘာဝဒီပကံ ဣမံ ဥဒာနံ ဥဒာနေသိ။

    Etamatthaṃviditvāti etaṃ tena yakkhena kāyavācāhi pavattiyamānaṃ vippakāraṃ. Tena ca attano anabhibhavanīyassa hetubhūtaṃ lokadhammesu nirupakkilesataṃ sabbākārato viditvā. Tāyaṃ velāyanti tassaṃ vippakārakaraṇavelāyaṃ. Imaṃ udānanti taṃ vippakāraṃ agaṇetvā assa agaṇanahetubhūtaṃ dhammānubhāvadīpakaṃ imaṃ udānaṃ udānesi.

    တတ္ထ ယဒာ သကေသု ဓမ္မေသူတိ ယသ္မိံ ကာလေ သကအတ္တဘာဝသင္ခာတေသု ပဉ္စသု ဥပာဒာနက္ခန္ဓဓမ္မေသု။ ပာရဂူတိ ပရိညာဘိသမယပာရိပူရိဝသေန ပာရင္ဂတော, တတောယေဝ တေသံ ဟေတုဘူတေ သမုဒယေ, တဒပ္ပဝတ္တိလက္ခဏေ နိရောဓေ, နိရောဓဂာမိနိယာ ပဋိပဒာယ စ ပဟာနသစ္ဆိကိရိယာဘာဝနာဘိသမယပာရိပူရိဝသေန ပာရဂတော။ ဟောတိ ဗ္ရာဟ္မဏောတိ ဧဝံ သဗ္ဗသော ဗာဟိတပာပတ္တာ ဗ္ရာဟ္မဏော နာမ ဟောတိ, သဗ္ဗသော သကအတ္တဘာဝာဝဗောဓနေပိ စတုသစ္စာဘိသမယော ဟောတိ။ ဝုတ္တဉ္စေတံ – ‘‘ဣမသ္မိံယေဝ ဗ္ယာမမတ္တေ ကဠေဝရေ သသညိမ္ဟိ သမနကေ လောကဉ္စ လောကသမုဒယဉ္စ ပညပေမီ’’တိအာဒိ (သံ. နိ. ၁.၁၀၇; အ. နိ. ၄.၄၅)။ အထ ဝာ သကေသု ဓမ္မေသူတိ အတ္တနော ဓမ္မေသု, အတ္တနော ဓမ္မာ နာမ အတ္ထကာမသ္သ ပုဂ္ဂလသ္သ သီလာဒိဓမ္မာ။ သီလသမာဓိပညာဝိမုတ္တိအာဒယော ဟိ ဝောဒာနဓမ္မာ ဧကန္တဟိတသုခသမ္ပာဒနေန ပုရိသသ္သ အတ္တနော ဓမ္မာ နာမ, န အနတ္ထာဝဟာ သံကိလေသဓမ္မာ ဝိယ အသကဓမ္မာ။ ပာရဂူတိ တေသံ သီလာဒီနံ ပာရိပူရိယာ ပာရံ ပရိယန္တံ ဂတော။

    Tattha yadā sakesu dhammesūti yasmiṃ kāle sakaattabhāvasaṅkhātesu pañcasu upādānakkhandhadhammesu. Pāragūti pariññābhisamayapāripūrivasena pāraṅgato, tatoyeva tesaṃ hetubhūte samudaye, tadappavattilakkhaṇe nirodhe, nirodhagāminiyā paṭipadāya ca pahānasacchikiriyābhāvanābhisamayapāripūrivasena pāragato. Hoti brāhmaṇoti evaṃ sabbaso bāhitapāpattā brāhmaṇo nāma hoti, sabbaso sakaattabhāvāvabodhanepi catusaccābhisamayo hoti. Vuttañcetaṃ – ‘‘imasmiṃyeva byāmamatte kaḷevare sasaññimhi samanake lokañca lokasamudayañca paññapemī’’tiādi (saṃ. ni. 1.107; a. ni. 4.45). Atha vā sakesu dhammesūti attano dhammesu, attano dhammā nāma atthakāmassa puggalassa sīlādidhammā. Sīlasamādhipaññāvimuttiādayo hi vodānadhammā ekantahitasukhasampādanena purisassa attano dhammā nāma, na anatthāvahā saṃkilesadhammā viya asakadhammā. Pāragūti tesaṃ sīlādīnaṃ pāripūriyā pāraṃ pariyantaṃ gato.

    တတ္ထ သီလံ တာဝ လောကိယလောကုတ္တရဝသေန ဒုဝိဓံ။ တေသု လောကိယံ ပုဗ္ဗဘာဂသီလံ။ တံ သင္ခေပတော ပာတိမောက္ခသံဝရာဒိဝသေန စတုဗ္ဗိဓံ, ဝိတ္ထာရတော ပန အနေကပ္ပဘေဒံ။ လောကုတ္တရံ မဂ္ဂဖလဝသေန ဒုဝိဓံ, အတ္ထတော သမ္မာဝာစာသမ္မာကမ္မန္တသမ္မာအာဇီဝာ။ ယထာ စ သီလံ, တထာ သမာဓိပညာ စ လောကိယလောကုတ္တရဝသေန ဒုဝိဓာ။ တတ္ထ လောကိယသမာဓိ သဟ ဥပစာရေန အဋ္ဌ သမာပတ္တိယော, လောကုတ္တရသမာဓိ မဂ္ဂပရိယာပန္နော ။ ပညာပိ လောကိယာ သုတမယာ, စိန္တာမယာ, ဘာဝနာမယာ စ သာသဝာ, လောကုတ္တရာ ပန မဂ္ဂသမ္ပယုတ္တာ ဖလသမ္ပယုတ္တာ စ။ ဝိမုတ္တိ နာမ ဖလဝိမုတ္တိ နိဗ္ဗာနဉ္စ, တသ္မာ သာ လောကုတ္တရာဝ။ ဝိမုတ္တိဉာဏဒသ္သနံ လောကိယမေဝ, တံ ဧကူနဝီသတိဝိဓံ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏဘာဝတော။ ဧဝံ ဧတေသံ သီလာဒိဓမ္မာနံ အတ္တနော သန္တာနေ အရဟတ္တဖလာဓိဂမေန အနဝသေသတော နိဗ္ဗတ္တပာရိပူရိယာ ပာရံ ပရိယန္တံ ဂတောတိ သကေသု ဓမ္မေသု ပာရဂူ

    Tattha sīlaṃ tāva lokiyalokuttaravasena duvidhaṃ. Tesu lokiyaṃ pubbabhāgasīlaṃ. Taṃ saṅkhepato pātimokkhasaṃvarādivasena catubbidhaṃ, vitthārato pana anekappabhedaṃ. Lokuttaraṃ maggaphalavasena duvidhaṃ, atthato sammāvācāsammākammantasammāājīvā. Yathā ca sīlaṃ, tathā samādhipaññā ca lokiyalokuttaravasena duvidhā. Tattha lokiyasamādhi saha upacārena aṭṭha samāpattiyo, lokuttarasamādhi maggapariyāpanno . Paññāpi lokiyā sutamayā, cintāmayā, bhāvanāmayā ca sāsavā, lokuttarā pana maggasampayuttā phalasampayuttā ca. Vimutti nāma phalavimutti nibbānañca, tasmā sā lokuttarāva. Vimuttiñāṇadassanaṃ lokiyameva, taṃ ekūnavīsatividhaṃ paccavekkhaṇañāṇabhāvato. Evaṃ etesaṃ sīlādidhammānaṃ attano santāne arahattaphalādhigamena anavasesato nibbattapāripūriyā pāraṃ pariyantaṃ gatoti sakesu dhammesu pāragū.

    အထ ဝာ သောတာပတ္တိဖလာဓိဂမေန သီလသ္မိံ ပာရဂူ။ သော ဟိ ‘‘သီလေသု ပရိပူရကာရီ’’တိ ဝုတ္တော, သောတာပန္နဂ္ဂဟဏေနေဝ စေတ္ထ သကဒာဂာမီပိ ဂဟိတော ဟောတိ။ အနာဂာမိဖလာဓိဂမေန သမာဓိသ္မိံ ပာရဂူ။ သော ဟိ ‘‘သမာဓိသ္မိံ ပရိပူရကာရီ’’တိ ဝုတ္တော။ အရဟတ္တဖလာဓိဂမေန ဣတရေသု တီသု ပာရဂူ။ အရဟာ ဟိ ပညာဝေပုလ္လပ္ပတ္တိယာ အဂ္ဂဘူတာယ အကုပ္ပာယ စေတောဝိမုတ္တိယာ အဓိဂတတ္တာ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏသ္သ စ ပရိယောသာနဂမနတော ပညာဝိမုတ္တိဝိမုတ္တိဉာဏဒသ္သနေသု ပာရဂူ နာမ ဟောတိ။ ဧဝံ သဗ္ဗထာပိ စတူသု အရိယသစ္စေသု စတုမဂ္ဂဝသေန ပရိညာဒိသောဠသဝိဓာယ ကိစ္စနိပ္ဖတ္တိယာ ယထာဝုတ္တေသု တသ္မိံ တသ္မိံ ကာလေ သကေသု ဓမ္မေသု ပာရဂတော။

    Atha vā sotāpattiphalādhigamena sīlasmiṃ pāragū. So hi ‘‘sīlesu paripūrakārī’’ti vutto, sotāpannaggahaṇeneva cettha sakadāgāmīpi gahito hoti. Anāgāmiphalādhigamena samādhismiṃ pāragū. So hi ‘‘samādhismiṃ paripūrakārī’’ti vutto. Arahattaphalādhigamena itaresu tīsu pāragū. Arahā hi paññāvepullappattiyā aggabhūtāya akuppāya cetovimuttiyā adhigatattā paccavekkhaṇañāṇassa ca pariyosānagamanato paññāvimuttivimuttiñāṇadassanesu pāragū nāma hoti. Evaṃ sabbathāpi catūsu ariyasaccesu catumaggavasena pariññādisoḷasavidhāya kiccanipphattiyā yathāvuttesu tasmiṃ tasmiṃ kāle sakesu dhammesu pāragato.

    ဟောတိ ဗ္ရာဟ္မဏောတိ တဒာ သော ဗာဟိတပာပဓမ္မတာယ ပရမတ္ထဗ္ရာဟ္မဏော ဟောတိ။ အထ ဧတံ ပိသာစဉ္စ, ပက္ကုလဉ္စာတိဝတ္တတီတိ တတော ယထာဝုတ္တပာရဂမနတော အထ ပစ္ဆာ, အဇကလာပက, ဧတံ တယာ ဒသ္သိတံ ပိသိတာသနတ္ထမာဂတံ ပိသာစံ ဘယဇနနတ္ထံ သမုဋ္ဌာပိတံ အက္ကုလပက္ကုလိကဉ္စ အတိဝတ္တတိ, အတိက္ကမတိ, အဘိဘဝတိ, တံ န ဘာယတီတိ အတ္ထော။

    Hoti brāhmaṇoti tadā so bāhitapāpadhammatāya paramatthabrāhmaṇo hoti. Atha etaṃ pisācañca, pakkulañcātivattatīti tato yathāvuttapāragamanato atha pacchā, ajakalāpaka, etaṃ tayā dassitaṃ pisitāsanatthamāgataṃ pisācaṃ bhayajananatthaṃ samuṭṭhāpitaṃ akkulapakkulikañca ativattati, atikkamati, abhibhavati, taṃ na bhāyatīti attho.

    အယမ္ပိ ဂာထာ အရဟတ္တမေဝ ဥလ္လပိတ္ဝာ ကထိတာ။ အထ အဇကလာပကော အတ္တနာ ကတေန တထာရူပေနပိ ပဋိဘယရူပေန ဝိဘိံသနေန အကမ္ပနီယသ္သ ဘဂဝတော တံ တာဒိဘာဝံ ဒိသ္ဝာ ‘‘အဟော အစ္ဆရိယမနုသ္သောဝတာယ’’န္တိ ပသန္နမာနသော ပောထုဇ္ဇနိကာယ သဒ္ဓာယ အတ္တနိ နိဝိဋ္ဌဘာဝံ ဝိဘာဝေန္တော သတ္ထု သမ္မုခာ ဥပာသကတ္တံ ပဝေဒေသိ။

    Ayampi gāthā arahattameva ullapitvā kathitā. Atha ajakalāpako attanā katena tathārūpenapi paṭibhayarūpena vibhiṃsanena akampanīyassa bhagavato taṃ tādibhāvaṃ disvā ‘‘aho acchariyamanussovatāya’’nti pasannamānaso pothujjanikāya saddhāya attani niviṭṭhabhāvaṃ vibhāvento satthu sammukhā upāsakattaṃ pavedesi.

    သတ္တမသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

    Sattamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ဥဒာနပာဠိ • Udānapāḷi / ၇. အဇကလာပကသုတ္တံ • 7. Ajakalāpakasuttaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact