Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
၃. အကမ္မနိယဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
3. Akammaniyavaggavaṇṇanā
၂၁. တတိယသ္သ ပဌမေ အဘာဝိတန္တိ သမထဝိပသ္သနာဘာဝနာဝသေန န ဘာဝိတံ တထာ အဘာဝိတတ္တာ။ တဉ္ဟိ ‘‘အဝဍ္ဎိတ’’န္တိ ဝုစ္စတိ ပဋိပက္ခာဘိဘဝေန ပရိဗ္ရူဟနာဘာဝတော။ တေနာဟ ဘဂဝာ – ‘‘အကမ္မနိယံ ဟောတီ’’တိ။
21. Tatiyassa paṭhame abhāvitanti samathavipassanābhāvanāvasena na bhāvitaṃ tathā abhāvitattā. Tañhi ‘‘avaḍḍhita’’nti vuccati paṭipakkhābhibhavena paribrūhanābhāvato. Tenāha bhagavā – ‘‘akammaniyaṃ hotī’’ti.
၂၂. ဒုတိယေ ဝုတ္တဝိပရိယာယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပဌမေတိ တတိယဝဂ္ဂသ္သ ပဌမသုတ္တေ။ ဝဋ္ဋဝသေနာတိ ဝိပာကဝဋ္ဋဝသေန။ တေဘူမကဝဋ္ဋန္တိ တေဘူမကဝိပာကဝဋ္ဋံ။ ဝဋ္ဋပဋိလာဘာယ ကမ္မန္တိ ဝိပာကဝဋ္ဋသ္သ ပဋိလာဘာယ ဥပနိသ္သယဘူတံ ကမ္မံ, တသ္သ သဟာယဘူတံ ကိလေသဝဋ္ဋမ္ပိ ကမ္မဂ္ဂဟဏေနေဝ သင္ဂဟိတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဝိဝဋ္ဋပဋိလာဘာယ ကမ္မန္တိ ဝိဝဋ္ဋာဓိဂမသ္သ ဥပနိသ္သယဘူတံ ကမ္မံ။ ယံ ပန စရိမဘဝနိဗ္ဗတ္တကံ ကမ္မံ, တံ ဝိဝဋ္ဋပ္ပဋိလာဘာယ ကမ္မံ ဟောတိ, န ဟောတီတိ? န ဟောတိ ဝဋ္ဋပာဒကဘာဝတော။ စရိမဘဝပဋိသန္ဓိ ဝိယ ပန ဝိဝဋ္ဋူပနိသ္သယောတိ သက္ကာ ဝိညာတုံ။ န ဟိ ကဒာစိ တိဟေတုကပဋိသန္ဓိယာ ဝိနာ ဝိသေသာဓိဂမော သမ္ဘဝတိ။ ဣမေသု သုတ္တေသူတိ ဣမေသု ပန ပဌမဒုတိယသုတ္တေသု ယထာက္ကမံ ဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋမေဝ ကထိတံ။
22. Dutiye vuttavipariyāyena attho veditabbo. Paṭhameti tatiyavaggassa paṭhamasutte. Vaṭṭavasenāti vipākavaṭṭavasena. Tebhūmakavaṭṭanti tebhūmakavipākavaṭṭaṃ. Vaṭṭapaṭilābhāya kammanti vipākavaṭṭassa paṭilābhāya upanissayabhūtaṃ kammaṃ, tassa sahāyabhūtaṃ kilesavaṭṭampi kammaggahaṇeneva saṅgahitanti daṭṭhabbaṃ. Vivaṭṭapaṭilābhāya kammanti vivaṭṭādhigamassa upanissayabhūtaṃ kammaṃ. Yaṃ pana carimabhavanibbattakaṃ kammaṃ, taṃ vivaṭṭappaṭilābhāya kammaṃ hoti, na hotīti? Na hoti vaṭṭapādakabhāvato. Carimabhavapaṭisandhi viya pana vivaṭṭūpanissayoti sakkā viññātuṃ. Na hi kadāci tihetukapaṭisandhiyā vinā visesādhigamo sambhavati. Imesu suttesūti imesu pana paṭhamadutiyasuttesu yathākkamaṃ vaṭṭavivaṭṭameva kathitaṃ.
၂၃. တတိယေ အဘာဝိတန္တိ ဧတ္ထ ဘာဝနာ နာမ သမာဓိဘာဝနာ။ သာ ယတ္ထ အာသင္ကိတဗ္ဗာ, တံ ကာမာဝစရပဌမမဟာကုသလစိတ္တာဒိအဘာဝိတန္တိ အဓိပ္ပေတန္တိ အာဟ – ‘‘ဒေဝမနုသ္သသမ္ပတ္တိယော’’တိအာဒိ။
23. Tatiye abhāvitanti ettha bhāvanā nāma samādhibhāvanā. Sā yattha āsaṅkitabbā, taṃ kāmāvacarapaṭhamamahākusalacittādiabhāvitanti adhippetanti āha – ‘‘devamanussasampattiyo’’tiādi.
၂၄. စတုတ္ထေ ယသ္မာ စိတ္တန္တိ ဝိဝဋ္ဋဝသေနေဝ ဥပ္ပန္နစိတ္တံ အဓိပ္ပေတံ, တသ္မာ ဇာတိဇရာဗ္ယာဓိမရဏသောကာဒိဒုက္ခသ္သ အနိဗ္ဗတ္တနတော မဟတော အတ္ထာယ သံဝတ္တတီတိ ယောဇနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
24. Catutthe yasmā cittanti vivaṭṭavaseneva uppannacittaṃ adhippetaṃ, tasmā jātijarābyādhimaraṇasokādidukkhassa anibbattanato mahato atthāya saṃvattatīti yojanā veditabbā.
၂၅-၂၆. ပဉ္စမဆဋ္ဌေသု ဥပ္ပန္နန္တိ အဝိဂတုပ္ပာဒာဒိခဏတ္တယမ္ပိ အဘာဝိတံ ဘာဝနာရဟိတံ အပာတုဘူတမေဝ ပဏ္ဍိတသမ္မတသ္သ ဥပ္ပန္နကိစ္စသ္သ အသာဓနတော ယထာ ‘‘အပုတ္တော’’တိ။ သော ဟိ သမတ္ထော ဟုတ္ဝာ ပိတု ပုတ္တကိစ္စံ အသာဓေန္တော အပုတ္တောတိ လောကေ ဝုစ္စတိ, ဧဝံ သမ္ပဒမိဒံ။ တေနာဟ – ‘‘ကသ္မာ’’တိအာဒိ။ တေသု ဓမ္မေသူတိ လောကုတ္တရပာဒကဇ္ဈာနာဒီသု။ ထေရော ပန မတ္ထကပ္ပတ္တမေဝ ဘာဝိတံ စိတ္တံ ဒသ္သေန္တော ‘‘မဂ္ဂစိတ္တမေဝာ’’တိ အာဟ။
25-26. Pañcamachaṭṭhesu uppannanti avigatuppādādikhaṇattayampi abhāvitaṃ bhāvanārahitaṃ apātubhūtameva paṇḍitasammatassa uppannakiccassa asādhanato yathā ‘‘aputto’’ti. So hi samattho hutvā pitu puttakiccaṃ asādhento aputtoti loke vuccati, evaṃ sampadamidaṃ. Tenāha – ‘‘kasmā’’tiādi. Tesu dhammesūti lokuttarapādakajjhānādīsu. Thero pana matthakappattameva bhāvitaṃ cittaṃ dassento ‘‘maggacittamevā’’ti āha.
၂၇-၂၈. သတ္တမဋ္ဌမေသု ပုနပ္ပုနံ အကတန္တိ ဘာဝနာဗဟုလီကာရဝသေန ပုနပ္ပုနံ န ကတံ။ ဣမာနိပိ ဒ္ဝေတိ ဣမေသု ဒ္ဝီသု သုတ္တေသု အာဂတာနိ ဣမာနိပိ ဒ္ဝေ စိတ္တာနိ။
27-28. Sattamaṭṭhamesu punappunaṃ akatanti bhāvanābahulīkāravasena punappunaṃ na kataṃ. Imānipi dveti imesu dvīsu suttesu āgatāni imānipi dve cittāni.
၂၉-၃၀. နဝမေ အဓိဝဟတီတိ အာနေတိ။ ဒုက္ခေနာတိ ကိစ္ဆေန။ ဒုပ္ပေသနတောတိ ဒုက္ခေန ပေသေတဗ္ဗတော။ မတ္ထကပ္ပတ္တံ ဝိပသ္သနာသုခံ ပာကတိကဇ္ဈာနသုခတော သန္တတရပဏီတတရမေဝာတိ အာဟ – ‘‘ဈာနသုခတော ဝိပသ္သနာသုခ’’န္တိ။ တေနာဟ ဘဂဝာ –
29-30. Navame adhivahatīti āneti. Dukkhenāti kicchena. Duppesanatoti dukkhena pesetabbato. Matthakappattaṃ vipassanāsukhaṃ pākatikajjhānasukhato santatarapaṇītataramevāti āha – ‘‘jhānasukhato vipassanāsukha’’nti. Tenāha bhagavā –
‘‘သုညာဂာရံ ပဝိဋ္ဌသ္သ၊ သန္တစိတ္တသ္သ ဘိက္ခုနော။
‘‘Suññāgāraṃ paviṭṭhassa, santacittassa bhikkhuno;
အမာနုသီ ရတိ ဟောတိ၊ သမ္မာ ဓမ္မံ ဝိပသ္သတော။
Amānusī rati hoti, sammā dhammaṃ vipassato.
‘‘ယတော ယတော သမ္မသတိ၊ ခန္ဓာနံ ဥဒယဗ္ဗယံ။
‘‘Yato yato sammasati, khandhānaṃ udayabbayaṃ;
လဘတီ ပီတိပာမောဇ္ဇံ၊ အမတံ တံ ဝိဇာနတ’’န္တိ။ (ဓ. ပ. ၃၇၄)။
Labhatī pītipāmojjaṃ, amataṃ taṃ vijānata’’nti. (dha. pa. 374);
တဉ္ဟိ စိတ္တံ ဝိသ္သဋ္ဌဣန္ဒဝဇိရသဒိသံ အမောဃဘာဝတော။
Tañhi cittaṃ vissaṭṭhaindavajirasadisaṃ amoghabhāvato.
အကမ္မနိယဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Akammaniyavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya / ၃. အကမ္မနိယဝဂ္ဂော • 3. Akammaniyavaggo
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ၃. အကမ္မနိယဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ • 3. Akammaniyavaggavaṇṇanā