| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ખુદ્દસિક્ખા-મૂલસિક્ખા • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
૨૫. અકપ્પિયસયનનિદ્દેસવણ્ણના
25. Akappiyasayananiddesavaṇṇanā
૧૮૭-૯. અકપ્પિયાનિ સયનાનીતિ ઉચ્ચાસયનમહાસયનાનિ. પધાનવસેન પન ‘‘સયનાની’’તિ વુત્તં, પીઠાદયોપિ એત્થેવ સઙ્ગય્હન્તિ અઞ્જની-સદ્દેન અવસેસાનિ વિય. આસન્દિ ચ…પે॰… ઉભતોરત્તૂપધાનકઞ્ચેતિ એતાનિ અકપ્પિયાનીતિ સમ્બન્ધો. તત્થ આસન્દીતિ સુગતઙ્ગુલેન અતિરેકટ્ઠઙ્ગુલપાદકાનિ મઞ્ચપીઠાનિ. તત્થ પીઠં નામ મઞ્ચો વિય નાતિદીઘં વુચ્ચતિ. તિવિધં તૂલમેતિસ્સા અત્થીતિ તૂલી, પકતિતૂલિકા. ‘‘પલ્લઙ્કોતિ પાદેસુ વાળરૂપાનિ ઠપેત્વા કતો’’તિ ઠપનસ્સ અટ્ઠકથાયં (મહાવ॰ અટ્ઠ॰ ૨૫૪) વુત્તત્તા ઠપનઞ્ચ યથાકથઞ્ચિ હોતિ, યુત્તિ ચ હોતીતિ, ‘‘તત્થેવ સીહરૂપાદિં દસ્સેત્વા કતો પન વટ્ટતીતિ વદન્તી’’તિ યં ટીકાયં વુત્તં, તં ‘‘કિમિતિ એવં વદન્તી’’તિ વત્વા પટિક્ખિપિતબ્બં. ‘‘અકપ્પિયરૂપકતો અકપ્પિયમઞ્ચો પલ્લઙ્કો નામા’’તિ હિ સારસમાસેપિ. આસન્દી પલ્લઙ્કો ઉચ્ચાસયનં, સેસા મહાસયનં. પટિકા ઉણ્ણામયો સેતત્થરણો. ગોનો ચતુરઙ્ગુલાધિકલોમો મહાકોજવો. ચિત્તકં વાનવિચિત્રો ઉણ્ણામયત્થરણો. ઉણ્ણા એળકલોમં. પટલિકા ઘનપુપ્ફિકા. વિકતીતિ સીહબ્યગ્ઘાદિરૂપવિચિત્તો. ઉદ્દલોમીતિ એકતો ઉગ્ગતલોમો. એકન્તલોમિકાતિ ઉભતો ઉગ્ગતલોમો.
187-9.Akappiyāni sayanānīti uccāsayanamahāsayanāni. Padhānavasena pana ‘‘sayanānī’’ti vuttaṃ, pīṭhādayopi ettheva saṅgayhanti añjanī-saddena avasesāni viya. Āsandi ca…pe… ubhatorattūpadhānakañceti etāni akappiyānīti sambandho. Tattha āsandīti sugataṅgulena atirekaṭṭhaṅgulapādakāni mañcapīṭhāni. Tattha pīṭhaṃ nāma mañco viya nātidīghaṃ vuccati. Tividhaṃ tūlametissā atthīti tūlī, pakatitūlikā. ‘‘Pallaṅkoti pādesu vāḷarūpāni ṭhapetvā kato’’ti ṭhapanassa aṭṭhakathāyaṃ (mahāva. aṭṭha. 254) vuttattā ṭhapanañca yathākathañci hoti, yutti ca hotīti, ‘‘tattheva sīharūpādiṃ dassetvā kato pana vaṭṭatīti vadantī’’ti yaṃ ṭīkāyaṃ vuttaṃ, taṃ ‘‘kimiti evaṃ vadantī’’ti vatvā paṭikkhipitabbaṃ. ‘‘Akappiyarūpakato akappiyamañco pallaṅko nāmā’’ti hi sārasamāsepi. Āsandī pallaṅko uccāsayanaṃ, sesā mahāsayanaṃ. Paṭikā uṇṇāmayo setattharaṇo. Gono caturaṅgulādhikalomo mahākojavo. Cittakaṃ vānavicitro uṇṇāmayattharaṇo. Uṇṇā eḷakalomaṃ. Paṭalikā ghanapupphikā. Vikatīti sīhabyagghādirūpavicitto. Uddalomīti ekato uggatalomo. Ekantalomikāti ubhato uggatalomo.
કુત્તં સોળસન્નં નાટકિત્થીનં ઠત્વા નચ્ચનયોગ્ગો. કોસેય્યં રતનપરિસિબ્બિતં કોસેય્યસુત્તમયં પચ્ચત્થરણં, કટ્ટિસ્સં રતનપરિસિબ્બિતં કોસેય્યકટ્ટિસ્સમયં. હત્થિનો ચ અસ્સા ચ રથા ચાતિ સેનઙ્ગાનં બહુત્તે સમાહારદ્વન્દો, હત્થિઅસ્સરથે તેસં પિટ્ઠીસુ અત્થરાતિ તપ્પુરિસો. અજિનપ્પવેણીતિ અજિનાનં અજિનમિગચમ્માનં મઞ્ચપ્પમાણેન દુપટ્ટતિપટ્ટાનિ કત્વા સિબ્બિતા પવેણી. કદલિમિગાનં ઇદં કદલિમિગં, કિં તં? ચમ્મં, પવરો ચ સો પચ્ચત્થરો ચાતિ પવરપચ્ચત્થરો, સો ચ તં સેતવત્થસ્સ ઉપરિ અત્થતઞ્ચ, કદલિમિગઞ્ચ તં પવરપચ્ચત્થરઞ્ચાતિ સમાસો, પવરપચ્ચત્થરણસઙ્ખાતં સેતવત્થસ્સ ઉપરિ પત્થરિતં કદલિમિગપ્પવરપચ્ચત્થરણન્તિ અત્થો. તં કિર એવં કરોન્તિ. ટીકાયં પન યથાવુત્તદ્વયેન અત્થતં અઞ્ઞમેવ કિઞ્ચિ વુત્તં, તં ન યુત્તં ‘‘અજિનપ્પવેણી ધારેતબ્બા’’તિઆદિના (મહાવ॰ ૨૫૪) વિસું અત્થરણાનમેવ વુત્તત્તા. તેસુ હિ વુત્તેસુ તદત્થતં વુત્તમેવ સિયા, તથા ચ વુત્તં હેટ્ઠા વિસું પટિકાદિકન્તિ.
Kuttaṃ soḷasannaṃ nāṭakitthīnaṃ ṭhatvā naccanayoggo. Koseyyaṃ ratanaparisibbitaṃ koseyyasuttamayaṃ paccattharaṇaṃ, kaṭṭissaṃ ratanaparisibbitaṃ koseyyakaṭṭissamayaṃ. Hatthino ca assā ca rathā cāti senaṅgānaṃ bahutte samāhāradvando, hatthiassarathe tesaṃ piṭṭhīsu attharāti tappuriso. Ajinappaveṇīti ajinānaṃ ajinamigacammānaṃ mañcappamāṇena dupaṭṭatipaṭṭāni katvā sibbitā paveṇī. Kadalimigānaṃ idaṃ kadalimigaṃ, kiṃ taṃ? Cammaṃ, pavaro ca so paccattharo cāti pavarapaccattharo, so ca taṃ setavatthassa upari atthatañca, kadalimigañca taṃ pavarapaccattharañcāti samāso, pavarapaccattharaṇasaṅkhātaṃ setavatthassa upari pattharitaṃ kadalimigappavarapaccattharaṇanti attho. Taṃ kira evaṃ karonti. Ṭīkāyaṃ pana yathāvuttadvayena atthataṃ aññameva kiñci vuttaṃ, taṃ na yuttaṃ ‘‘ajinappaveṇī dhāretabbā’’tiādinā (mahāva. 254) visuṃ attharaṇānameva vuttattā. Tesu hi vuttesu tadatthataṃ vuttameva siyā, tathā ca vuttaṃ heṭṭhā visuṃ paṭikādikanti.
સલોહિતવિતાનન્તિ એતં ‘‘ઉભતોરત્તૂપધાનક’’ન્તિમસ્સ વિસેસનં. લોહિતવિતાનેન સહ વત્તમાનન્તિ સમાસો. સેતવિતાનમ્પિ હેટ્ઠા અકપ્પિયપચ્ચત્થરણે સતિ ન વટ્ટતિ. રત્તં ઉપધાનં સીસૂપધાનં પાદૂપધાનઞ્ચ રત્તૂપધાનકં, ઉભતો મઞ્ચસ્સ સીસપાદનિક્ખેપનટ્ઠાને રત્તૂપધાનકન્તિ અલોપસમાસો. યં પન એકમેવ ઉપધાનં ઉભયપસ્સેસુ રત્તાદિવણ્ણં વિચિત્રં, તં પમાણયુત્તમેવ વટ્ટતિ. તત્રિદં પમાણં – વિત્થારતો તીસુ કણ્ણેસુ દ્વિન્નં કણ્ણાનં અન્તરં વિદત્થિચતુરઙ્ગુલં, મજ્ઝે મુટ્ઠિરતનં, દીઘતો પન દિયડ્ઢરતનં વા દ્વિરતનં વા. પરિભુઞ્જતોતિ ઇમિના કરોન્તસ્સ કારાપેન્તસ્સ કત્થચિ છેદનકં પાચિત્તિયન્તિ દીપેતિ.
Salohitavitānanti etaṃ ‘‘ubhatorattūpadhānaka’’ntimassa visesanaṃ. Lohitavitānena saha vattamānanti samāso. Setavitānampi heṭṭhā akappiyapaccattharaṇe sati na vaṭṭati. Rattaṃ upadhānaṃ sīsūpadhānaṃ pādūpadhānañca rattūpadhānakaṃ, ubhato mañcassa sīsapādanikkhepanaṭṭhāne rattūpadhānakanti alopasamāso. Yaṃ pana ekameva upadhānaṃ ubhayapassesu rattādivaṇṇaṃ vicitraṃ, taṃ pamāṇayuttameva vaṭṭati. Tatridaṃ pamāṇaṃ – vitthārato tīsu kaṇṇesu dvinnaṃ kaṇṇānaṃ antaraṃ vidatthicaturaṅgulaṃ, majjhe muṭṭhiratanaṃ, dīghato pana diyaḍḍharatanaṃ vā dviratanaṃ vā. Paribhuñjatoti iminā karontassa kārāpentassa katthaci chedanakaṃ pācittiyanti dīpeti.
૧૯૦. ધમ્માસને ચ ભત્તગ્ગે ચ ઘરે ચાપિ આસન્દાદિત્તયા સેસે ગિહિસન્તકે ગિહિવિકટે સતિ નિસીદિતું લબ્ભતીતિ અજ્ઝાહારો પદસમ્બન્ધો વેદિતબ્બો. ગિહિસન્તકેતિ ઇમિના સઙ્ઘિકમ્પિ ઉપલક્ખેતિ. ‘‘અનુજાનામિ, ભિક્ખવે, ઠપેત્વા તીણિ આસન્દિં પલ્લઙ્કં તૂલિકં ગિહિવિકટ’’ન્તિ (ચૂળવ॰ ૩૧૪) સામઞ્ઞેન વુત્તં. સામઞ્ઞજોતનાય પન વિસેસેપિ અવટ્ઠાનતો આસન્દાદિત્તયાતિ એત્થ ધમ્માસને આસન્દાદિત્તયા સેસેતિ યોજેત્વા અત્થો ગહેતબ્બો. અટ્ઠકથાયઞ્હિ ‘‘આસન્દી પલ્લઙ્કો ગોનકો’’તિઆદિપાળિક્કમે આસન્દાદિદ્વયમાદિતો હિત્વા ‘‘ગોનકાદીનિ સઙ્ઘિકવિહારે વા પુગ્ગલિકવિહારે વા મઞ્ચપીઠકેસુ અત્થરિત્વા પરિભુઞ્જિતું ન વટ્ટન્તિ, ધમ્માસને પન ગિહિવિકટનીહારેન લબ્ભન્તિ, તત્રાપિ નિપજ્જિતું ન વટ્ટતી’’તિ (ચૂળવ॰ અટ્ઠ॰ ૩૨૦) વુત્તં. ભત્તગ્ગં નામ વિહારે દાનટ્ઠાનં. ધમ્માસનં પન યત્થ કત્થચિ. ઘરેતિ અન્તરઘરે. નિસીદિતું લબ્ભતેતિ ઇમિના નિપજ્જિતું ન વટ્ટતીતિ દીપેતિ. સંખિપનં અન્તોકરણં સઙ્ખેપો, ભૂમત્થરણે સઙ્ખેપો અસ્સ સયનસ્સાતિ સમાસો. તસ્મિં ભૂમત્થરણે અન્તોકરણભૂમત્થરતો ભૂમત્થરણમેવાતિ દટ્ઠબ્બં. સયિતુઞ્ચાતિ અત્તનો કપ્પિયપચ્ચત્થરણં અત્થરિત્વા સયિતુઞ્ચ નિસીદિતુઞ્ચ. ‘‘પરિભણ્ડકતં ભૂમિં વા ભૂમત્થરણસેનાસનં વા સઙ્ઘિકમઞ્ચપીઠં વા અત્તનો સન્તકેન પચ્ચત્થરણેન પચ્ચત્થરિત્વાવ નિપજ્જિતબ્બ’’ન્તિ હિ અટ્ઠકથાયં (ચૂળવ॰ અટ્ઠ॰ ૩૨૪) વુત્તં. ઇદઞ્ચ આસન્દાદીનમ્પિ અઞ્ઞથત્તકરણે પરિભોગે લક્ખણવચનં. વુત્તઞ્હિ ભગવતા ‘‘અનુજાનામિ ભિક્ખવે, આસન્દિયા પાદે છિન્દિત્વા પરિભુઞ્જિતું, પલ્લઙ્કસ્સ વાળે ભિન્દિત્વા પરિભુઞ્જિતું, તૂલિકં વિજટેત્વા બિબ્બોહનં કાતું, અવસેસં ભૂમત્થરણં કાતુ’’ન્તિ (ચૂળવ॰ ૩૨૦).
190. Dhammāsane ca bhattagge ca ghare cāpi āsandādittayā sese gihisantake gihivikaṭe sati nisīdituṃ labbhatīti ajjhāhāro padasambandho veditabbo. Gihisantaketi iminā saṅghikampi upalakkheti. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, ṭhapetvā tīṇi āsandiṃ pallaṅkaṃ tūlikaṃ gihivikaṭa’’nti (cūḷava. 314) sāmaññena vuttaṃ. Sāmaññajotanāya pana visesepi avaṭṭhānato āsandādittayāti ettha dhammāsane āsandādittayā seseti yojetvā attho gahetabbo. Aṭṭhakathāyañhi ‘‘āsandī pallaṅko gonako’’tiādipāḷikkame āsandādidvayamādito hitvā ‘‘gonakādīni saṅghikavihāre vā puggalikavihāre vā mañcapīṭhakesu attharitvā paribhuñjituṃ na vaṭṭanti, dhammāsane pana gihivikaṭanīhārena labbhanti, tatrāpi nipajjituṃ na vaṭṭatī’’ti (cūḷava. aṭṭha. 320) vuttaṃ. Bhattaggaṃ nāma vihāre dānaṭṭhānaṃ. Dhammāsanaṃ pana yattha katthaci. Ghareti antaraghare. Nisīdituṃ labbhateti iminā nipajjituṃ na vaṭṭatīti dīpeti. Saṃkhipanaṃ antokaraṇaṃ saṅkhepo, bhūmattharaṇe saṅkhepo assa sayanassāti samāso. Tasmiṃ bhūmattharaṇe antokaraṇabhūmattharato bhūmattharaṇamevāti daṭṭhabbaṃ. Sayituñcāti attano kappiyapaccattharaṇaṃ attharitvā sayituñca nisīdituñca. ‘‘Paribhaṇḍakataṃ bhūmiṃ vā bhūmattharaṇasenāsanaṃ vā saṅghikamañcapīṭhaṃ vā attano santakena paccattharaṇena paccattharitvāva nipajjitabba’’nti hi aṭṭhakathāyaṃ (cūḷava. aṭṭha. 324) vuttaṃ. Idañca āsandādīnampi aññathattakaraṇe paribhoge lakkhaṇavacanaṃ. Vuttañhi bhagavatā ‘‘anujānāmi bhikkhave, āsandiyā pāde chinditvā paribhuñjituṃ, pallaṅkassa vāḷe bhinditvā paribhuñjituṃ, tūlikaṃ vijaṭetvā bibbohanaṃ kātuṃ, avasesaṃ bhūmattharaṇaṃ kātu’’nti (cūḷava. 320).
૧૯૧. ચતુરંસપીઠા ચ…પે॰… પઞ્ચઙ્ગા ચ ઉચ્ચપાદકા કપ્પન્તીતિ અત્થતો વચનં વિપલ્લાસેત્વા સમ્બન્ધિતબ્બં, ‘‘કપ્પિયા’’તિ ઇમિના વા સમ્બન્ધો વેદિતબ્બો. તત્થ ચત્તારો અંસા કોણા યેસં, તે ચ તે પીઠા ચાતિ સમાસો. તિણ્ણં અપસ્સયાનં, ચતુન્નઞ્ચ પાદાનં વસેન સત્ત અઙ્ગાનિ યેસન્તિ સમાસો. એકાપસ્સયસ્સ વસેન પઞ્ચઙ્ગા. ચતુરંસપીઠાનં વિસું કપ્પિયભાવસ્સ વુત્તત્તા સત્તઙ્ગાદયો પન દીઘાતિ વિઞ્ઞાયન્તિ. પાળિયં ભત્તગ્ગસ્સ એકયોગનિદ્દિટ્ઠત્તા એકયોગનિદ્દિટ્ઠાનં સહ વા પવત્તિ, સહ વા નિવત્તીતિ ઘરેતિ ઇમિના ભત્તગ્ગસ્સપિ ગહણં. એવ-સદ્દો અટ્ઠાનપ્પયુત્તો, તસ્મા તૂલોનદ્ધા મઞ્ચપીઠા ઘરે વા ભત્તગ્ગે વા નિસીદિતુમેવ કપ્પન્તીતિ સમ્બન્ધો. તત્રાયં પાળિ ‘‘તેન ખો પન સમયેન મનુસ્સા ભત્તગ્ગે અન્તરઘરે તૂલોનદ્ધં મઞ્ચમ્પિ પીઠમ્પિ પઞ્ઞપેન્તિ. ભિક્ખૂ કુક્કુચ્ચાયન્તા નાભિનિસીદન્તિ. ભગવતો એતમત્થં આરોચેસું. અનુજાનામિ, ભિક્ખવે, ગિહિવિકટં અભિનિસીદિતું, ન ત્વેવ અભિનિપજ્જિતુ’’ન્તિ (ચૂળવ॰ ૩૧૪). તે પન કરોન્તસ્સ વા કારાપેન્તસ્સ વા ઉદ્દાલનકં પાચિત્તિયં.
191. Caturaṃsapīṭhā ca…pe… pañcaṅgā ca uccapādakā kappantīti atthato vacanaṃ vipallāsetvā sambandhitabbaṃ, ‘‘kappiyā’’ti iminā vā sambandho veditabbo. Tattha cattāro aṃsā koṇā yesaṃ, te ca te pīṭhā cāti samāso. Tiṇṇaṃ apassayānaṃ, catunnañca pādānaṃ vasena satta aṅgāni yesanti samāso. Ekāpassayassa vasena pañcaṅgā. Caturaṃsapīṭhānaṃ visuṃ kappiyabhāvassa vuttattā sattaṅgādayo pana dīghāti viññāyanti. Pāḷiyaṃ bhattaggassa ekayoganiddiṭṭhattā ekayoganiddiṭṭhānaṃ saha vā pavatti, saha vā nivattīti ghareti iminā bhattaggassapi gahaṇaṃ. Eva-saddo aṭṭhānappayutto, tasmā tūlonaddhā mañcapīṭhā ghare vā bhattagge vā nisīditumeva kappantīti sambandho. Tatrāyaṃ pāḷi ‘‘tena kho pana samayena manussā bhattagge antaraghare tūlonaddhaṃ mañcampi pīṭhampi paññapenti. Bhikkhū kukkuccāyantā nābhinisīdanti. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Anujānāmi, bhikkhave, gihivikaṭaṃ abhinisīdituṃ, na tveva abhinipajjitu’’nti (cūḷava. 314). Te pana karontassa vā kārāpentassa vā uddālanakaṃ pācittiyaṃ.
૧૯૨. સાનુલોમાનં છન્નં ચીવરાનં અઞ્ઞતરં ચીવરં છવિ એતાસન્તિ વિગ્ગહો. પઞ્ચ ભિસીતિ ચોળાદિતૂલગણનાય પઞ્ચકા વુત્તા. સબ્બત્થાતિ વિહારમઞ્ચપીઠાદીસુ સબ્બત્થ.
192. Sānulomānaṃ channaṃ cīvarānaṃ aññataraṃ cīvaraṃ chavi etāsanti viggaho. Pañca bhisīti coḷāditūlagaṇanāya pañcakā vuttā. Sabbatthāti vihāramañcapīṭhādīsu sabbattha.
૧૯૩. તૂલત્તયન્તિ સિમ્બલિરુક્ખાદીનં ખીરવલ્લિઆદીનં એરકાદીનં તિણાનં તૂલત્તયં. ભિસિગબ્ભો ચોળાદિકો પઞ્ચવિધો ભિસિગબ્ભો. મિગપક્ખિનં લોમાનીતિ એતં સબ્બન્તિ સેસો. મિગ-સદ્દેનેવ સબ્બેપિ સીહાદયો ચતુપ્પદા, પક્ખિ-સદ્દેન સબ્બેપિ હંસમોરાદયો ગહિતા. નનુ ચ ભિસિગબ્ભસદ્દન્તોગધાય ઉણ્ણાય મિગપક્ખિલોમાનમ્પિ ગહણસબ્ભાવેપિ તેસં વિસું ગહણે સતિ પુનરુત્તિદોસો આપજ્જતીતિ? નાપજ્જતિ મનુસ્સલોમપરિચ્ચાગવિભાવનપ્પયોજનસબ્ભાવતો. નનુ ચ એવમ્પિ દોસોયેવ, ‘‘મનુસ્સલોમમુણ્ણાય’’ન્તિઆદિના ભિસિગબ્ભાનં ઉપરિ નીયમાનત્તા ગમ્યતે બિબ્બોહનેપિ અયમેવ ભિસિગબ્ભોતિ? સચ્ચં, તથાપિ ન દોસો, ગમ્યમાનત્થસ્સ સદ્દસ્સ પયોગં પતિ કામચારોતિ. મસૂરકે તૂલવજ્જા અનુઞ્ઞાતાતિ વિપરિણામેત્વા સમ્બન્ધિતબ્બં. મસૂરકં નામ ચમ્મછવિકા ભિસીતિ વદન્તિ.
193.Tūlattayanti simbalirukkhādīnaṃ khīravalliādīnaṃ erakādīnaṃ tiṇānaṃ tūlattayaṃ. Bhisigabbho coḷādiko pañcavidho bhisigabbho. Migapakkhinaṃ lomānīti etaṃ sabbanti seso. Miga-saddeneva sabbepi sīhādayo catuppadā, pakkhi-saddena sabbepi haṃsamorādayo gahitā. Nanu ca bhisigabbhasaddantogadhāya uṇṇāya migapakkhilomānampi gahaṇasabbhāvepi tesaṃ visuṃ gahaṇe sati punaruttidoso āpajjatīti? Nāpajjati manussalomapariccāgavibhāvanappayojanasabbhāvato. Nanu ca evampi dosoyeva, ‘‘manussalomamuṇṇāya’’ntiādinā bhisigabbhānaṃ upari nīyamānattā gamyate bibbohanepi ayameva bhisigabbhoti? Saccaṃ, tathāpi na doso, gamyamānatthassa saddassa payogaṃ pati kāmacāroti. Masūrake tūlavajjā anuññātāti vipariṇāmetvā sambandhitabbaṃ. Masūrakaṃ nāma cammachavikā bhisīti vadanti.
૧૯૪. ઉણ્ણાયં મનુસ્સલોમઞ્ચ પણ્ણે સુદ્ધં તમાલકઞ્ચ પુપ્ફઞ્ચ અપ્પટિવેક્ખિતં આસનઞ્ચેવ ન લબ્ભન્તિ સમ્બન્ધો. મનુસ્સલોમન્તિ ઇમિના ન કેવલં ઇધ એળકલોમમેવ ઉણ્ણા, અથ ખો કપ્પિયાકપ્પિયમંસજાતીનં પક્ખિચતુપ્પદાનં લોમમ્પીતિ દસ્સેતિ. પુપ્ફન્તિ પિયઙ્ગુબકુલપુપ્ફાદિ. તમાલકસદ્દેનેવ ઉપચારતો પત્તં ગહેત્વા ‘‘તમાલક’’ન્તિ વુત્તં. અપ્પટિવેક્ખિતન્તિ અનુપપરિક્ખિતં. કીદિસં પન પટિવેક્ખિતબ્બં, કીદિસં ન પટિવેક્ખિતબ્બન્તિ? યં વિનિચ્છયતો વિઞ્ઞાતં, તં ન પટિવેક્ખિતબ્બં, ઇતરં હત્થેન પરામસન્તેન પટિવેક્ખિતબ્બં.
194. Uṇṇāyaṃ manussalomañca paṇṇe suddhaṃ tamālakañca pupphañca appaṭivekkhitaṃ āsanañceva na labbhanti sambandho. Manussalomanti iminā na kevalaṃ idha eḷakalomameva uṇṇā, atha kho kappiyākappiyamaṃsajātīnaṃ pakkhicatuppadānaṃ lomampīti dasseti. Pupphanti piyaṅgubakulapupphādi. Tamālakasaddeneva upacārato pattaṃ gahetvā ‘‘tamālaka’’nti vuttaṃ. Appaṭivekkhitanti anupaparikkhitaṃ. Kīdisaṃ pana paṭivekkhitabbaṃ, kīdisaṃ na paṭivekkhitabbanti? Yaṃ vinicchayato viññātaṃ, taṃ na paṭivekkhitabbaṃ, itaraṃ hatthena parāmasantena paṭivekkhitabbaṃ.
અકપ્પિયસયનનિદ્દેસવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Akappiyasayananiddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
