| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಣೀ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā |
ಅಕುಸಲಕಮ್ಮಪಥಕಥಾವಣ್ಣನಾ
Akusalakammapathakathāvaṇṇanā
ಸರಸೇನೇವ ಚ ಪತನಸಭಾವಸ್ಸ ಪಾಣಸ್ಸ ಅನ್ತರಾ ಏವ ಅತೀವ ಪಾತನಂ ಅತಿಪಾತೋ, ಸಣಿಕಂ ಪತಿತುಂ ಅದತ್ವಾವ ಸೀಘಂ ಪಾತನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ವಾ ಸತ್ಥಾದೀಹಿ ಅಭಿಭವಿತ್ವಾ ಪಾತನಂ ಅತಿಪಾತೋ। ಪಯೋಗವತ್ಥುಮಹನ್ತತಾದೀಹಿ ಮಹಾಸಾವಜ್ಜತಾ ತೇಹಿ ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಾಯ ಚೇತನಾಯ ಬಲವಭಾವತೋ। ಯಥಾವುತ್ತಪಚ್ಚಯವಿಪರಿಯಾಯೇಪಿ ತಂತಂಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಾಯ ಚೇತನಾಯ ಬಲವಾಬಲವವಸೇನೇವ ಅಪ್ಪಸಾವಜ್ಜಮಹಾಸಾವಜ್ಜತಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಇದ್ಧಿಮಯೋ ಕಮ್ಮವಿಪಾಕಜಿದ್ಧಿಮಯೋ ದಾಠಾಕೋಟಿಕಾದೀನಂ ವಿಯ।
Saraseneva ca patanasabhāvassa pāṇassa antarā eva atīva pātanaṃ atipāto, saṇikaṃ patituṃ adatvāva sīghaṃ pātananti attho. Atikkamma vā satthādīhi abhibhavitvā pātanaṃ atipāto. Payogavatthumahantatādīhi mahāsāvajjatā tehi paccayehi uppajjamānāya cetanāya balavabhāvato. Yathāvuttapaccayavipariyāyepi taṃtaṃpaccayehi uppajjamānāya cetanāya balavābalavavaseneva appasāvajjamahāsāvajjatā veditabbā. Iddhimayo kammavipākajiddhimayo dāṭhākoṭikādīnaṃ viya.
ಗೋತ್ತರಕ್ಖಿತಾ ಸಗೋತ್ತೇಹಿ ರಕ್ಖಿತಾ। ಧಮ್ಮರಕ್ಖಿತಾ ಸಹಧಮ್ಮಿಕೇಹಿ ರಕ್ಖಿತಾ। ಸಸಾಮಿಕಾ ಸಾರಕ್ಖಾ। ಯಸ್ಸಾ ಗಮನೇ ರಞ್ಞಾ ದಣ್ಡೋ ಠಪಿತೋ, ಸಾ ಸಪರಿದಣ್ಡಾ। ಅತ್ಥಭಞ್ಜಕೋತಿ ಕಮ್ಮಪಥಪ್ಪತ್ತಂ ವುತ್ತಂ। ಕಮ್ಮಪಥಕಥಾ ಹೇಸಾತಿ। ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕಂ ಅದಾತುಕಾಮತಾಯಾತಿಆದಿ ಮುಸಾವಾದಸಾಮಞ್ಞತೋ ವುತ್ತಂ। ಹಸಾಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ವಿಸಂವಾದನಪುರೇಕ್ಖಾರಸ್ಸೇವ ಮುಸಾವಾದೋ। ಸುಞ್ಞಭಾವನ್ತಿ ಪೀತಿವಿರಹಿತತಾಯ ರಿತ್ತತಂ। ಅತ್ಥವಿಪನ್ನತಾಯ ನ ಹದಯಙ್ಗಮಾ। ಅಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೇತಿ ಅಸದ್ದಹನ್ತೇ ಕಮ್ಮಪಥಭೇದೋ ನ ಹೋತಿ। ಯೋ ಕೋಚಿ ಪನ ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪೋ ದ್ವೀಹಿ ಸಮ್ಭಾರೇಹಿ ಸಿಜ್ಝತೀತಿ। ಅತ್ತನೋ ಪರಿಣಾಮನಂ ಚಿತ್ತೇನೇವಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಮಿಚ್ಛಾ ಪಸ್ಸತೀತಿ ವಿತಥಂ ಪಸ್ಸತಿ।
Gottarakkhitā sagottehi rakkhitā. Dhammarakkhitā sahadhammikehi rakkhitā. Sasāmikā sārakkhā. Yassā gamane raññā daṇḍo ṭhapito, sā saparidaṇḍā. Atthabhañjakoti kammapathappattaṃ vuttaṃ. Kammapathakathā hesāti. Attano santakaṃ adātukāmatāyātiādi musāvādasāmaññato vuttaṃ. Hasādhippāyena visaṃvādanapurekkhārasseva musāvādo. Suññabhāvanti pītivirahitatāya rittataṃ. Atthavipannatāya na hadayaṅgamā. Aggaṇhanteti asaddahante kammapathabhedo na hoti. Yo koci pana samphappalāpo dvīhi sambhārehi sijjhatīti. Attano pariṇāmanaṃ cittenevāti veditabbaṃ. Micchā passatīti vitathaṃ passati.
ಕೋಟ್ಠಾಸತೋತಿ ಫಸ್ಸಪಞ್ಚಮಕಾದೀಸು ಚಿತ್ತಙ್ಗಕೋಟ್ಠಾಸೇಸು ಯೇ ಕೋಟ್ಠಾಸಾ ಹೋನ್ತಿ, ತತೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ನನು ಚ ಚೇತನಾ ಕಮ್ಮಪಥೇಸು ನ ವುತ್ತಾತಿ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಸತ್ತನ್ನಂ ಕಮ್ಮಪಥಭಾವೋ ನ ಯುತ್ತೋತಿ? ನ, ಅವಚನಸ್ಸ ಅಞ್ಞಹೇತುತ್ತಾ। ನ ಹಿ ಚೇತನಾಯ ಅಕಮ್ಮಪಥತ್ತಾ ಕಮ್ಮಪಥರಾಸಿಮ್ಹಿ ಅವಚನಂ, ಕದಾಚಿ ಪನ ಕಮ್ಮಪಥೋ ಹೋತಿ, ನ ಸಬ್ಬದಾತಿ ಕಮ್ಮಪಥಭಾವಸ್ಸ ಅನಿಯತತ್ತಾ ಅವಚನಂ। ಯದಾ ಪನ ಕಮ್ಮಪಥೋ ಹೋತಿ, ತದಾ ಕಮ್ಮಪಥರಾಸಿಸಙ್ಗಹೋ ನ ನಿವಾರಿತೋತಿ। ‘‘ಪಞ್ಚ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾ ಪರಿತ್ತಾರಮ್ಮಣಾ ಏವಾ’’ತಿ ಏತೇನ ಅದಿನ್ನಾದಾನಾದೀನಂ ಸತ್ತಾರಮ್ಮಣಭಾವವಿರೋಧಂ ‘‘ಸತ್ತಸಙ್ಖಾತೇ ಸಙ್ಖಾರೇ ಏವ ಆರಬ್ಭ ಪವತ್ತಿತೋ’’ತಿ ಸಯಮೇವ ಪರಿಹರಿಸ್ಸತಿ। ‘‘ನತ್ಥಿ ಸತ್ತಾ ಓಪಪಾತಿಕಾ’’ತಿ ಪವತ್ತಮಾನಾ ದಿಟ್ಠಿ ತೇಭೂಮಕಧಮ್ಮವಿಸಯಾವಾತಿ ಸಙ್ಖಾರಾರಮ್ಮಣತಾ ವುತ್ತಾ। ವಿಪಾಕನಿಸ್ಸನ್ದಫಲಾನಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ನಿರಯಾದಿವಿಪಾಕದುಗ್ಗತತಾದೀನಿ।
Koṭṭhāsatoti phassapañcamakādīsu cittaṅgakoṭṭhāsesu ye koṭṭhāsā honti, tatoti attho. Nanu ca cetanā kammapathesu na vuttāti paṭipāṭiyā sattannaṃ kammapathabhāvo na yuttoti? Na, avacanassa aññahetuttā. Na hi cetanāya akammapathattā kammapatharāsimhi avacanaṃ, kadāci pana kammapatho hoti, na sabbadāti kammapathabhāvassa aniyatattā avacanaṃ. Yadā pana kammapatho hoti, tadā kammapatharāsisaṅgaho na nivāritoti. ‘‘Pañca sikkhāpadā parittārammaṇā evā’’ti etena adinnādānādīnaṃ sattārammaṇabhāvavirodhaṃ ‘‘sattasaṅkhāte saṅkhāre eva ārabbha pavattito’’ti sayameva pariharissati. ‘‘Natthi sattā opapātikā’’ti pavattamānā diṭṭhi tebhūmakadhammavisayāvāti saṅkhārārammaṇatā vuttā. Vipākanissandaphalāni yathākkamaṃ nirayādivipākaduggatatādīni.
ಅಕುಸಲಕಮ್ಮಪಥಕಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Akusalakammapathakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಣೀ-ಅನುಟೀಕಾ • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / ಅಕುಸಲಕಮ್ಮಪಥಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Akusalakammapathakathāvaṇṇanā
