Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પેતવત્થુપાળિ • Petavatthupāḷi |
૪. મહાવગ્ગો
4. Mahāvaggo
૧. અમ્બસક્કરપેતવત્થુ
1. Ambasakkarapetavatthu
૫૧૭.
517.
વેસાલી નામ નગરત્થિ વજ્જીનં, તત્થ અહુ લિચ્છવિ અમ્બસક્કરો 1;
Vesālī nāma nagaratthi vajjīnaṃ, tattha ahu licchavi ambasakkaro 2;
દિસ્વાન પેતં નગરસ્સ બાહિરં, તત્થેવ પુચ્છિત્થ તં કારણત્થિકો.
Disvāna petaṃ nagarassa bāhiraṃ, tattheva pucchittha taṃ kāraṇatthiko.
૫૧૮.
518.
‘‘સેય્યા નિસજ્જા નયિમસ્સ અત્થિ, અભિક્કમો નત્થિ પટિક્કમો ચ;
‘‘Seyyā nisajjā nayimassa atthi, abhikkamo natthi paṭikkamo ca;
અસિતપીતખાયિતવત્થભોગા, પરિચારિકા 3 સાપિ ઇમસ્સ નત્થિ.
Asitapītakhāyitavatthabhogā, paricārikā 4 sāpi imassa natthi.
૫૧૯.
519.
‘‘યે ઞાતકા દિટ્ઠસુતા સુહજ્જા, અનુકમ્પકા યસ્સ અહેસું પુબ્બે;
‘‘Ye ñātakā diṭṭhasutā suhajjā, anukampakā yassa ahesuṃ pubbe;
દટ્ઠુમ્પિ તે દાનિ ન તં લભન્તિ, વિરાજિતત્તો 5 હિ જનેન તેન.
Daṭṭhumpi te dāni na taṃ labhanti, virājitatto 6 hi janena tena.
૫૨૦.
520.
‘‘ન ઓગ્ગતત્તસ્સ ભવન્તિ મિત્તા, જહન્તિ મિત્તા વિકલં વિદિત્વા;
‘‘Na oggatattassa bhavanti mittā, jahanti mittā vikalaṃ viditvā;
અત્થઞ્ચ દિસ્વા પરિવારયન્તિ, બહૂ મિત્તા ઉગ્ગતત્તસ્સ હોન્તિ.
Atthañca disvā parivārayanti, bahū mittā uggatattassa honti.
૫૨૧.
521.
‘‘નિહીનત્તો સબ્બભોગેહિ કિચ્છો, સમ્મક્ખિતો સમ્પરિભિન્નગત્તો;
‘‘Nihīnatto sabbabhogehi kiccho, sammakkhito samparibhinnagatto;
ઉસ્સાવબિન્દૂવ પલિમ્પમાનો, અજ્જ સુવે જીવિતસ્સૂપરોધો.
Ussāvabindūva palimpamāno, ajja suve jīvitassūparodho.
૫૨૨.
522.
‘‘એતાદિસં ઉત્તમકિચ્છપ્પત્તં, ઉત્તાસિતં પુચિમન્દસ્સ સૂલે;
‘‘Etādisaṃ uttamakicchappattaṃ, uttāsitaṃ pucimandassa sūle;
‘અથ ત્વં કેન વણ્ણેન વદેસિ યક્ખ, જીવ ભો જીવિતમેવ સેય્યો’’’તિ.
‘Atha tvaṃ kena vaṇṇena vadesi yakkha, jīva bho jīvitameva seyyo’’’ti.
૫૨૩.
523.
‘‘સાલોહિતો એસ અહોસિ મય્હં, અહં સરામિ પુરિમાય જાતિયા;
‘‘Sālohito esa ahosi mayhaṃ, ahaṃ sarāmi purimāya jātiyā;
દિસ્વા ચ મે કારુઞ્ઞમહોસિ રાજ, મા પાપધમ્મો નિરયં પતાયં 7.
Disvā ca me kāruññamahosi rāja, mā pāpadhammo nirayaṃ patāyaṃ 8.
૫૨૪.
524.
‘‘ઇતો ચુતો લિચ્છવિ એસ પોસો, સત્તુસ્સદં નિરયં ઘોરરૂપં;
‘‘Ito cuto licchavi esa poso, sattussadaṃ nirayaṃ ghorarūpaṃ;
ઉપપજ્જતિ દુક્કટકમ્મકારી, મહાભિતાપં કટુકં ભયાનકં.
Upapajjati dukkaṭakammakārī, mahābhitāpaṃ kaṭukaṃ bhayānakaṃ.
૫૨૫.
525.
‘‘અનેકભાગેન ગુણેન સેય્યો, અયમેવ સૂલો નિરયેન તેન;
‘‘Anekabhāgena guṇena seyyo, ayameva sūlo nirayena tena;
એકન્તદુક્ખં કટુકં ભયાનકં, એકન્તતિબ્બં નિરયં પતાયં 9.
Ekantadukkhaṃ kaṭukaṃ bhayānakaṃ, ekantatibbaṃ nirayaṃ patāyaṃ 10.
૫૨૬.
526.
‘‘ઇદઞ્ચ સુત્વા વચનં મમેસો, દુક્ખૂપનીતો વિજહેય્ય પાણં;
‘‘Idañca sutvā vacanaṃ mameso, dukkhūpanīto vijaheyya pāṇaṃ;
તસ્મા અહં સન્તિકે ન ભણામિ, મા મે કતો જીવિતસ્સૂપરોધો’’.
Tasmā ahaṃ santike na bhaṇāmi, mā me kato jīvitassūparodho’’.
૫૨૭.
527.
‘‘અઞ્ઞાતો એસો 11 પુરિસસ્સ અત્થો, અઞ્ઞમ્પિ ઇચ્છામસે પુચ્છિતું તુવં;
‘‘Aññāto eso 12 purisassa attho, aññampi icchāmase pucchituṃ tuvaṃ;
ઓકાસકમ્મં સચે નો કરોસિ, પુચ્છામ તં નો ન ચ કુજ્ઝિતબ્બ’’ન્તિ.
Okāsakammaṃ sace no karosi, pucchāma taṃ no na ca kujjhitabba’’nti.
૫૨૮.
528.
‘‘અદ્ધા પટિઞ્ઞા મે તદા અહુ 13, નાચિક્ખના અપ્પસન્નસ્સ હોતિ;
‘‘Addhā paṭiññā me tadā ahu 14, nācikkhanā appasannassa hoti;
અકામા સદ્ધેય્યવચોતિ કત્વા, પુચ્છસ્સુ મં કામં યથા વિસય્હ’’ન્તિ 15.
Akāmā saddheyyavacoti katvā, pucchassu maṃ kāmaṃ yathā visayha’’nti 16.
૫૨૯.
529.
‘‘યં કિઞ્ચહં ચક્ખુના પસ્સિસ્સામિ 17, સબ્બમ્પિ તાહં અભિસદ્દહેય્યં;
‘‘Yaṃ kiñcahaṃ cakkhunā passissāmi 18, sabbampi tāhaṃ abhisaddaheyyaṃ;
દિસ્વાવ તં નોપિ ચે સદ્દહેય્યં, કરેય્યાસિ 19 મે યક્ખ નિયસ્સકમ્મ’’ન્તિ.
Disvāva taṃ nopi ce saddaheyyaṃ, kareyyāsi 20 me yakkha niyassakamma’’nti.
૫૩૦.
530.
‘‘સચ્ચપ્પટિઞ્ઞા તવ મેસા હોતુ, સુત્વાન ધમ્મં લભ સુપ્પસાદં;
‘‘Saccappaṭiññā tava mesā hotu, sutvāna dhammaṃ labha suppasādaṃ;
અઞ્ઞત્થિકો નો ચ પદુટ્ઠચિત્તો, યં તે સુતં અસુતઞ્ચાપિ ધમ્મં;
Aññatthiko no ca paduṭṭhacitto, yaṃ te sutaṃ asutañcāpi dhammaṃ;
૫૩૧.
531.
‘‘સેતેન અસ્સેન અલઙ્કતેન, ઉપયાસિ સૂલાવુતકસ્સ સન્તિકે;
‘‘Setena assena alaṅkatena, upayāsi sūlāvutakassa santike;
યાનં ઇદં અબ્ભુતં દસ્સનેય્યં, કિસ્સેતં કમ્મસ્સ અયં વિપાકો’’તિ.
Yānaṃ idaṃ abbhutaṃ dassaneyyaṃ, kissetaṃ kammassa ayaṃ vipāko’’ti.
૫૩૨.
532.
‘‘વેસાલિયા નગરસ્સ 23 મજ્ઝે, ચિક્ખલ્લમગ્ગે નરકં અહોસિ;
‘‘Vesāliyā nagarassa 24 majjhe, cikkhallamagge narakaṃ ahosi;
ગોસીસમેકાહં પસન્નચિત્તો, સેતં 25 ગહેત્વા નરકસ્મિં નિક્ખિપિં.
Gosīsamekāhaṃ pasannacitto, setaṃ 26 gahetvā narakasmiṃ nikkhipiṃ.
૫૩૩.
533.
‘‘એતસ્મિં પાદાનિ પતિટ્ઠપેત્વા, મયઞ્ચ અઞ્ઞે ચ અતિક્કમિમ્હા;
‘‘Etasmiṃ pādāni patiṭṭhapetvā, mayañca aññe ca atikkamimhā;
યાનં ઇદં અબ્ભુતં દસ્સનેય્યં, તસ્સેવ કમ્મસ્સ અયં વિપાકો’’તિ.
Yānaṃ idaṃ abbhutaṃ dassaneyyaṃ, tasseva kammassa ayaṃ vipāko’’ti.
૫૩૪.
534.
‘‘વણ્ણો ચ તે સબ્બદિસા પભાસતિ, ગન્ધો ચ તે સબ્બદિસા પવાયતિ;
‘‘Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsati, gandho ca te sabbadisā pavāyati;
યક્ખિદ્ધિપત્તોસિ મહાનુભાવો, નગ્ગો ચાસિ કિસ્સ અયં વિપાકો’’તિ.
Yakkhiddhipattosi mahānubhāvo, naggo cāsi kissa ayaṃ vipāko’’ti.
૫૩૫.
535.
‘‘અક્કોધનો નિચ્ચપસન્નચિત્તો, સણ્હાહિ વાચાહિ જનં ઉપેમિ;
‘‘Akkodhano niccapasannacitto, saṇhāhi vācāhi janaṃ upemi;
તસ્સેવ કમ્મસ્સ અયં વિપાકો, દિબ્બો મે વણ્ણો સતતં પભાસતિ.
Tasseva kammassa ayaṃ vipāko, dibbo me vaṇṇo satataṃ pabhāsati.
૫૩૬.
536.
‘‘યસઞ્ચ કિત્તિઞ્ચ ધમ્મે ઠિતાનં, દિસ્વાન મન્તેમિ 27 પસન્નચિત્તો;
‘‘Yasañca kittiñca dhamme ṭhitānaṃ, disvāna mantemi 28 pasannacitto;
તસ્સેવ કમ્મસ્સ અયં વિપાકો, દિબ્બો મે ગન્ધો સતતં પવાયતિ.
Tasseva kammassa ayaṃ vipāko, dibbo me gandho satataṃ pavāyati.
૫૩૭.
537.
‘‘સહાયાનં તિત્થસ્મિં ન્હાયન્તાનં, થલે ગહેત્વા નિદહિસ્સ દુસ્સં;
‘‘Sahāyānaṃ titthasmiṃ nhāyantānaṃ, thale gahetvā nidahissa dussaṃ;
ખિડ્ડત્થિકો નો ચ પદુટ્ઠચિત્તો, તેનમ્હિ નગ્ગો કસિરા ચ વુત્તી’’તિ.
Khiḍḍatthiko no ca paduṭṭhacitto, tenamhi naggo kasirā ca vuttī’’ti.
૫૩૮.
538.
‘‘યો કીળમાનો પકરોતિ પાપં, તસ્સેદિસં કમ્મવિપાકમાહુ;
‘‘Yo kīḷamāno pakaroti pāpaṃ, tassedisaṃ kammavipākamāhu;
અકીળમાનો પન યો કરોતિ, કિં તસ્સ કમ્મસ્સ વિપાકમાહૂ’’તિ.
Akīḷamāno pana yo karoti, kiṃ tassa kammassa vipākamāhū’’ti.
૫૩૯.
539.
‘‘યે દુટ્ઠસઙ્કપ્પમના મનુસ્સા, કાયેન વાચાય ચ સઙ્કિલિટ્ઠા;
‘‘Ye duṭṭhasaṅkappamanā manussā, kāyena vācāya ca saṅkiliṭṭhā;
કાયસ્સ ભેદા અભિસમ્પરાયં, અસંસયં તે નિરયં ઉપેન્તિ.
Kāyassa bhedā abhisamparāyaṃ, asaṃsayaṃ te nirayaṃ upenti.
૫૪૦.
540.
‘‘અપરે પન સુગતિમાસમાના, દાને રતા સઙ્ગહિતત્તભાવા;
‘‘Apare pana sugatimāsamānā, dāne ratā saṅgahitattabhāvā;
કાયસ્સ ભેદા અભિસમ્પરાયં, અસંસયં તે સુગતિં ઉપેન્તી’’તિ.
Kāyassa bhedā abhisamparāyaṃ, asaṃsayaṃ te sugatiṃ upentī’’ti.
૫૪૧.
541.
‘‘તં કિન્તિ જાનેય્યમહં અવેચ્ચ, કલ્યાણપાપસ્સ અયં વિપાકો;
‘‘Taṃ kinti jāneyyamahaṃ avecca, kalyāṇapāpassa ayaṃ vipāko;
કિં વાહં દિસ્વા અભિસદ્દહેય્યં, કો વાપિ મં સદ્દહાપેય્ય એત’’ન્તિ.
Kiṃ vāhaṃ disvā abhisaddaheyyaṃ, ko vāpi maṃ saddahāpeyya eta’’nti.
૫૪૨.
542.
‘‘દિસ્વા ચ સુત્વા અભિસદ્દહસ્સુ, કલ્યાણપાપસ્સ અયં વિપાકો;
‘‘Disvā ca sutvā abhisaddahassu, kalyāṇapāpassa ayaṃ vipāko;
કલ્યાણપાપે ઉભયે અસન્તે, સિયા નુ સત્તા સુગતા દુગ્ગતા વા.
Kalyāṇapāpe ubhaye asante, siyā nu sattā sugatā duggatā vā.
૫૪૩.
543.
‘‘નો ચેત્થ કમ્માનિ કરેય્યું મચ્ચા, કલ્યાણપાપાનિ મનુસ્સલોકે;
‘‘No cettha kammāni kareyyuṃ maccā, kalyāṇapāpāni manussaloke;
નાહેસું સત્તા સુગતા દુગ્ગતા વા, હીના પણીતા ચ મનુસ્સલોકે.
Nāhesuṃ sattā sugatā duggatā vā, hīnā paṇītā ca manussaloke.
૫૪૪.
544.
‘‘યસ્મા ચ કમ્માનિ કરોન્તિ મચ્ચા, કલ્યાણપાપાનિ મનુસ્સલોકે;
‘‘Yasmā ca kammāni karonti maccā, kalyāṇapāpāni manussaloke;
તસ્મા હિ સત્તા સુગતા દુગ્ગતા વા, હીના પણીતા ચ મનુસ્સલોકે.
Tasmā hi sattā sugatā duggatā vā, hīnā paṇītā ca manussaloke.
૫૪૫.
545.
‘‘દ્વયજ્જ કમ્માનં વિપાકમાહુ, સુખસ્સ દુક્ખસ્સ ચ વેદનીયં;
‘‘Dvayajja kammānaṃ vipākamāhu, sukhassa dukkhassa ca vedanīyaṃ;
તા દેવતાયો પરિચારયન્તિ, પચ્ચન્તિ બાલા દ્વયતં અપસ્સિનો.
Tā devatāyo paricārayanti, paccanti bālā dvayataṃ apassino.
૫૪૬.
546.
‘‘ન મત્થિ કમ્માનિ સયંકતાનિ, દત્વાપિ મે નત્થિ યો 29 આદિસેય્ય;
‘‘Na matthi kammāni sayaṃkatāni, datvāpi me natthi yo 30 ādiseyya;
અચ્છાદનં સયનમથન્નપાનં, તેનમ્હિ નગ્ગો કસિરા ચ વુત્તી’’તિ.
Acchādanaṃ sayanamathannapānaṃ, tenamhi naggo kasirā ca vuttī’’ti.
૫૪૭.
547.
‘‘સિયા નુ ખો કારણં કિઞ્ચિ યક્ખ, અચ્છાદનં યેન તુવં લભેથ;
‘‘Siyā nu kho kāraṇaṃ kiñci yakkha, acchādanaṃ yena tuvaṃ labhetha;
આચિક્ખ મે ત્વં યદત્થિ હેતુ, સદ્ધાયિકં 31 હેતુવચો સુણોમા’’તિ.
Ācikkha me tvaṃ yadatthi hetu, saddhāyikaṃ 32 hetuvaco suṇomā’’ti.
૫૪૮.
548.
‘‘કપ્પિતકો 33 નામ ઇધત્થિ ભિક્ખુ, ઝાયી સુસીલો અરહા વિમુત્તો;
‘‘Kappitako 34 nāma idhatthi bhikkhu, jhāyī susīlo arahā vimutto;
ગુત્તિન્દ્રિયો સંવુતપાતિમોક્ખો, સીતિભૂતો ઉત્તમદિટ્ઠિપત્તો.
Guttindriyo saṃvutapātimokkho, sītibhūto uttamadiṭṭhipatto.
૫૪૯.
549.
‘‘સખિલો વદઞ્ઞૂ સુવચો સુમુખો, સ્વાગમો સુપ્પટિમુત્તકો ચ;
‘‘Sakhilo vadaññū suvaco sumukho, svāgamo suppaṭimuttako ca;
પુઞ્ઞસ્સ ખેત્તં અરણવિહારી, દેવમનુસ્સાનઞ્ચ દક્ખિણેય્યો.
Puññassa khettaṃ araṇavihārī, devamanussānañca dakkhiṇeyyo.
૫૫૦.
550.
‘‘સન્તો વિધૂમો અનીઘો નિરાસો, મુત્તો વિસલ્લો અમમો અવઙ્કો;
‘‘Santo vidhūmo anīgho nirāso, mutto visallo amamo avaṅko;
નિરૂપધી સબ્બપપઞ્ચખીણો, તિસ્સો વિજ્જા અનુપ્પત્તો જુતિમા.
Nirūpadhī sabbapapañcakhīṇo, tisso vijjā anuppatto jutimā.
૫૫૧.
551.
‘‘અપ્પઞ્ઞાતો દિસ્વાપિ ન ચ સુજાનો, મુનીતિ નં વજ્જિસુ વોહરન્તિ;
‘‘Appaññāto disvāpi na ca sujāno, munīti naṃ vajjisu voharanti;
જાનન્તિ તં યક્ખભૂતા અનેજં, કલ્યાણધમ્મં વિચરન્તં લોકે.
Jānanti taṃ yakkhabhūtā anejaṃ, kalyāṇadhammaṃ vicarantaṃ loke.
૫૫૨.
552.
‘‘તસ્સ તુવં એકયુગં દુવે વા, મમુદ્દિસિત્વાન સચે દદેથ;
‘‘Tassa tuvaṃ ekayugaṃ duve vā, mamuddisitvāna sace dadetha;
પટિગ્ગહીતાનિ ચ તાનિ અસ્સુ, મમઞ્ચ પસ્સેથ સન્નદ્ધદુસ્સ’’ન્તિ.
Paṭiggahītāni ca tāni assu, mamañca passetha sannaddhadussa’’nti.
૫૫૩.
553.
‘‘કસ્મિં પદેસે સમણં વસન્તં, ગન્ત્વાન પસ્સેમુ મયં ઇદાનિ;
‘‘Kasmiṃ padese samaṇaṃ vasantaṃ, gantvāna passemu mayaṃ idāni;
યો મજ્જ 35 કઙ્ખં વિચિકિચ્છિતઞ્ચ, દિટ્ઠીવિસૂકાનિ વિનોદયેય્યા’’તિ.
Yo majja 36 kaṅkhaṃ vicikicchitañca, diṭṭhīvisūkāni vinodayeyyā’’ti.
૫૫૪.
554.
‘‘એસો નિસિન્નો કપિનચ્ચનાયં, પરિવારિતો દેવતાહિ બહૂહિ;
‘‘Eso nisinno kapinaccanāyaṃ, parivārito devatāhi bahūhi;
ધમ્મિં કથં ભાસતિ સચ્ચનામો, સકસ્મિમાચેરકે અપ્પમત્તો’’તિ.
Dhammiṃ kathaṃ bhāsati saccanāmo, sakasmimācerake appamatto’’ti.
૫૫૫.
555.
‘‘તથાહં 37 કસ્સામિ ગન્ત્વા ઇદાનિ, અચ્છાદયિસ્સં સમણં યુગેન;
‘‘Tathāhaṃ 38 kassāmi gantvā idāni, acchādayissaṃ samaṇaṃ yugena;
પટિગ્ગહિતાનિ ચ તાનિ અસ્સુ, તુવઞ્ચ પસ્સેમુ સન્નદ્ધદુસ્સ’’ન્તિ.
Paṭiggahitāni ca tāni assu, tuvañca passemu sannaddhadussa’’nti.
૫૫૬.
556.
‘‘મા અક્ખણે પબ્બજિતં ઉપાગમિ, સાધુ વો લિચ્છવિ નેસ ધમ્મો;
‘‘Mā akkhaṇe pabbajitaṃ upāgami, sādhu vo licchavi nesa dhammo;
તતો ચ કાલે ઉપસઙ્કમિત્વા, તત્થેવ પસ્સાહિ રહો નિસિન્ન’’ન્તિ.
Tato ca kāle upasaṅkamitvā, tattheva passāhi raho nisinna’’nti.
૫૫૭.
557.
તથાતિ વત્વા અગમાસિ તત્થ, પરિવારિતો દાસગણેન લિચ્છવિ;
Tathāti vatvā agamāsi tattha, parivārito dāsagaṇena licchavi;
સો તં નગરં ઉપસઙ્કમિત્વા, વાસૂપગચ્છિત્થ સકે નિવેસને.
So taṃ nagaraṃ upasaṅkamitvā, vāsūpagacchittha sake nivesane.
૫૫૮.
558.
તતો ચ કાલે ગિહિકિચ્ચાનિ કત્વા, ન્હત્વા પિવિત્વા ચ ખણં લભિત્વા;
Tato ca kāle gihikiccāni katvā, nhatvā pivitvā ca khaṇaṃ labhitvā;
વિચેય્ય પેળાતો ચ યુગાનિ અટ્ઠ, ગાહાપયી દાસગણેન લિચ્છવિ.
Viceyya peḷāto ca yugāni aṭṭha, gāhāpayī dāsagaṇena licchavi.
૫૫૯.
559.
સો તં પદેસં ઉપસઙ્કમિત્વા, તં અદ્દસ સમણં સન્તચિત્તં;
So taṃ padesaṃ upasaṅkamitvā, taṃ addasa samaṇaṃ santacittaṃ;
પટિક્કન્તં ગોચરતો નિવત્તં, સીતિભૂતં રુક્ખમૂલે નિસિન્નં.
Paṭikkantaṃ gocarato nivattaṃ, sītibhūtaṃ rukkhamūle nisinnaṃ.
૫૬૦.
560.
તમેનમવોચ ઉપસઙ્કમિત્વા, અપ્પાબાધં ફાસુવિહારઞ્ચ પુચ્છિ;
Tamenamavoca upasaṅkamitvā, appābādhaṃ phāsuvihārañca pucchi;
‘‘વેસાલિયં લિચ્છવિહં ભદન્તે, જાનન્તિ મં લિચ્છવિ અમ્બસક્કરો.
‘‘Vesāliyaṃ licchavihaṃ bhadante, jānanti maṃ licchavi ambasakkaro.
૫૬૧.
561.
‘‘ઇમાનિ મે અટ્ઠ યુગા સુભાનિ 39, પટિગણ્હ ભન્તે પદદામિ તુય્હં;
‘‘Imāni me aṭṭha yugā subhāni 40, paṭigaṇha bhante padadāmi tuyhaṃ;
તેનેવ અત્થેન ઇધાગતોસ્મિ, યથા અહં અત્તમનો ભવેય્ય’’ન્તિ.
Teneva atthena idhāgatosmi, yathā ahaṃ attamano bhaveyya’’nti.
૫૬૨.
562.
‘‘દૂરતોવ સમણબ્રાહ્મણા ચ, નિવેસનં તે પરિવજ્જયન્તિ;
‘‘Dūratova samaṇabrāhmaṇā ca, nivesanaṃ te parivajjayanti;
૫૬૩.
563.
‘‘અથાપરે પાદકુઠારિકાહિ, અવંસિરા સમણા પાતયન્તિ;
‘‘Athāpare pādakuṭhārikāhi, avaṃsirā samaṇā pātayanti;
એતાદિસં પબ્બજિતા વિહેસં, તયા કતં સમણા પાપુણન્તિ.
Etādisaṃ pabbajitā vihesaṃ, tayā kataṃ samaṇā pāpuṇanti.
૫૬૪.
564.
‘‘તિણેન તેલમ્પિ ન ત્વં અદાસિ, મૂળ્હસ્સ મગ્ગમ્પિ ન પાવદાસિ;
‘‘Tiṇena telampi na tvaṃ adāsi, mūḷhassa maggampi na pāvadāsi;
અન્ધસ્સ દણ્ડં સયમાદિયાસિ, એતાદિસો કદરિયો અસંવુતો તુવં;
Andhassa daṇḍaṃ sayamādiyāsi, etādiso kadariyo asaṃvuto tuvaṃ;
અથ ત્વં કેન વણ્ણેન કિમેવ દિસ્વા,
Atha tvaṃ kena vaṇṇena kimeva disvā,
અમ્હેહિ સહ સંવિભાગં કરોસી’’તિ.
Amhehi saha saṃvibhāgaṃ karosī’’ti.
૫૬૫.
565.
‘‘પચ્ચેમિ ભન્તે યં ત્વં વદેસિ, વિહેસયિં સમણે બ્રાહ્મણે ચ;
‘‘Paccemi bhante yaṃ tvaṃ vadesi, vihesayiṃ samaṇe brāhmaṇe ca;
ખિડ્ડત્થિકો નો ચ પદુટ્ઠચિત્તો, એતમ્પિ મે દુક્કટમેવ ભન્તે.
Khiḍḍatthiko no ca paduṭṭhacitto, etampi me dukkaṭameva bhante.
૫૬૬.
566.
‘‘ખિડ્ડાય યક્ખો પસવિત્વા પાપં, વેદેતિ દુક્ખં અસમત્તભોગી;
‘‘Khiḍḍāya yakkho pasavitvā pāpaṃ, vedeti dukkhaṃ asamattabhogī;
દહરો યુવા નગ્ગનિયસ્સ ભાગી, કિં સુ તતો દુક્ખતરસ્સ હોતિ.
Daharo yuvā nagganiyassa bhāgī, kiṃ su tato dukkhatarassa hoti.
૫૬૭.
567.
‘‘તં દિસ્વા સંવેગમલત્થં ભન્તે, તપ્પચ્ચયા વાપિ 45 દદામિ દાનં;
‘‘Taṃ disvā saṃvegamalatthaṃ bhante, tappaccayā vāpi 46 dadāmi dānaṃ;
પટિગણ્હ ભન્તે વત્થયુગાનિ અટ્ઠ, યક્ખસ્સિમા ગચ્છન્તુ દક્ખિણાયો’’તિ.
Paṭigaṇha bhante vatthayugāni aṭṭha, yakkhassimā gacchantu dakkhiṇāyo’’ti.
૫૬૮.
568.
‘‘અદ્ધા હિ દાનં બહુધા પસત્થં, દદતો ચ તે અક્ખયધમ્મમત્થુ;
‘‘Addhā hi dānaṃ bahudhā pasatthaṃ, dadato ca te akkhayadhammamatthu;
પટિગણ્હામિ તે વત્થયુગાનિ અટ્ઠ, યક્ખસ્સિમા ગચ્છન્તુ દક્ખિણાયો’’તિ.
Paṭigaṇhāmi te vatthayugāni aṭṭha, yakkhassimā gacchantu dakkhiṇāyo’’ti.
૫૬૯.
569.
તતો હિ સો આચમયિત્વા લિચ્છવિ, થેરસ્સ દત્વાન યુગાનિ અટ્ઠ;
Tato hi so ācamayitvā licchavi, therassa datvāna yugāni aṭṭha;
‘પટિગ્ગહિતાનિ ચ તાનિ અસ્સુ, યક્ખઞ્ચ પસ્સેથ સન્નદ્ધદુસ્સં’.
‘Paṭiggahitāni ca tāni assu, yakkhañca passetha sannaddhadussaṃ’.
૫૭૦.
570.
તમદ્દસા ચન્દનસારલિત્તં, આજઞ્ઞમારૂળ્હમુળારવણ્ણં;
Tamaddasā candanasāralittaṃ, ājaññamārūḷhamuḷāravaṇṇaṃ;
અલઙ્કતં સાધુનિવત્થદુસ્સં, પરિવારિતં યક્ખમહિદ્ધિપત્તં.
Alaṅkataṃ sādhunivatthadussaṃ, parivāritaṃ yakkhamahiddhipattaṃ.
૫૭૧.
571.
સો તં દિસ્વા અત્તમના ઉદગ્ગો, પહટ્ઠચિત્તો ચ સુભગ્ગરૂપો;
So taṃ disvā attamanā udaggo, pahaṭṭhacitto ca subhaggarūpo;
કમ્મઞ્ચ દિસ્વાન મહાવિપાકં, સન્દિટ્ઠિકં ચક્ખુના સચ્છિકત્વા.
Kammañca disvāna mahāvipākaṃ, sandiṭṭhikaṃ cakkhunā sacchikatvā.
૫૭૨.
572.
તમેનમવોચ ઉપસઙ્કમિત્વા, ‘‘દસ્સામિ દાનં સમણબ્રાહ્મણાનં;
Tamenamavoca upasaṅkamitvā, ‘‘dassāmi dānaṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ;
ન ચાપિ મે કિઞ્ચિ અદેય્યમત્થિ, તુવઞ્ચ મે યક્ખ બહૂપકારો’’તિ.
Na cāpi me kiñci adeyyamatthi, tuvañca me yakkha bahūpakāro’’ti.
૫૭૩.
573.
‘‘તુવઞ્ચ મે લિચ્છવિ એકદેસં, અદાસિ દાનાનિ અમોઘમેતં;
‘‘Tuvañca me licchavi ekadesaṃ, adāsi dānāni amoghametaṃ;
સ્વાહં કરિસ્સામિ તયાવ સક્ખિં, અમાનુસો માનુસકેન સદ્ધિ’’ન્તિ.
Svāhaṃ karissāmi tayāva sakkhiṃ, amānuso mānusakena saddhi’’nti.
૫૭૪.
574.
યાચામિ તં 51 પઞ્જલિકો ભવિત્વા, ઇચ્છામિ તં યક્ખ પુનાપિ દટ્ઠુ’’ન્તિ.
Yācāmi taṃ 52 pañjaliko bhavitvā, icchāmi taṃ yakkha punāpi daṭṭhu’’nti.
૫૭૫.
575.
‘‘સચે તુવં અસ્સદ્ધો ભવિસ્સસિ, કદરિયરૂપો વિપ્પટિપન્નચિત્તો;
‘‘Sace tuvaṃ assaddho bhavissasi, kadariyarūpo vippaṭipannacitto;
ત્વં નેવ મં લચ્છસિ 53 દસ્સનાય, દિસ્વા ચ તં નોપિ ચ આલપિસ્સં.
Tvaṃ neva maṃ lacchasi 54 dassanāya, disvā ca taṃ nopi ca ālapissaṃ.
૫૭૬.
576.
‘‘સચે પન ત્વં ભવિસ્સસિ ધમ્મગારવો, દાને રતો સઙ્ગહિતત્તભાવો;
‘‘Sace pana tvaṃ bhavissasi dhammagāravo, dāne rato saṅgahitattabhāvo;
ઓપાનભૂતો સમણબ્રાહ્મણાનં, એવં મમં લચ્છસિ દસ્સનાય.
Opānabhūto samaṇabrāhmaṇānaṃ, evaṃ mamaṃ lacchasi dassanāya.
૫૭૭.
577.
‘‘દિસ્વા ચ તં આલપિસ્સં ભદન્તે, ઇમઞ્ચ સૂલતો લહું પમુઞ્ચ;
‘‘Disvā ca taṃ ālapissaṃ bhadante, imañca sūlato lahuṃ pamuñca;
યતો નિદાનં અકરિમ્હ સક્ખિં, મઞ્ઞામિ સૂલાવુતકસ્સ કારણા.
Yato nidānaṃ akarimha sakkhiṃ, maññāmi sūlāvutakassa kāraṇā.
૫૭૮.
578.
‘‘તે અઞ્ઞમઞ્ઞં અકરિમ્હ સક્ખિં, અયઞ્ચ સૂલતો 55 લહું પમુત્તો;
‘‘Te aññamaññaṃ akarimha sakkhiṃ, ayañca sūlato 56 lahuṃ pamutto;
સક્કચ્ચ ધમ્માનિ સમાચરન્તો, મુચ્ચેય્ય સો નિરયા ચ તમ્હા;
Sakkacca dhammāni samācaranto, mucceyya so nirayā ca tamhā;
કમ્મં સિયા અઞ્ઞત્ર વેદનીયં.
Kammaṃ siyā aññatra vedanīyaṃ.
૫૭૯.
579.
‘‘કપ્પિતકઞ્ચ ઉપસઙ્કમિત્વા, તેનેવ 57 સહ સંવિભજિત્વા કાલે;
‘‘Kappitakañca upasaṅkamitvā, teneva 58 saha saṃvibhajitvā kāle;
સયં મુખેનૂપનિસજ્જ પુચ્છ, સો તે અક્ખિસ્સતિ એતમત્થં.
Sayaṃ mukhenūpanisajja puccha, so te akkhissati etamatthaṃ.
૫૮૦.
580.
‘‘તમેવ ભિક્ખું ઉપસઙ્કમિત્વા, પુચ્છસ્સુ અઞ્ઞત્થિકો નો ચ પદુટ્ઠચિત્તો;
‘‘Tameva bhikkhuṃ upasaṅkamitvā, pucchassu aññatthiko no ca paduṭṭhacitto;
સો તે સુતં અસુતઞ્ચાપિ ધમ્મં,
So te sutaṃ asutañcāpi dhammaṃ,
સબ્બમ્પિ અક્ખિસ્સતિ યથા પજાન’’ન્તિ.
Sabbampi akkhissati yathā pajāna’’nti.
૫૮૧.
581.
સો તત્થ રહસ્સં સમુલ્લપિત્વા, સક્ખિં કરિત્વાન અમાનુસેન;
So tattha rahassaṃ samullapitvā, sakkhiṃ karitvāna amānusena;
પક્કામિ સો લિચ્છવીનં સકાસં, અથ બ્રવિ પરિસં સન્નિસિન્નં.
Pakkāmi so licchavīnaṃ sakāsaṃ, atha bravi parisaṃ sannisinnaṃ.
૫૮૨.
582.
‘‘સુણન્તુ ભોન્તો મમ એકવાક્યં, વરં વરિસ્સં લભિસ્સામિ અત્થં;
‘‘Suṇantu bhonto mama ekavākyaṃ, varaṃ varissaṃ labhissāmi atthaṃ;
૫૮૩.
583.
‘‘એત્તાવતા વીસતિરત્તિમત્તા, યતો આવુતો નેવ જીવતિ ન મતો;
‘‘Ettāvatā vīsatirattimattā, yato āvuto neva jīvati na mato;
તાહં મોચયિસ્સામિ દાનિ, યથામતિં અનુજાનાતુ સઙ્ઘો’’તિ.
Tāhaṃ mocayissāmi dāni, yathāmatiṃ anujānātu saṅgho’’ti.
૫૮૪.
584.
‘‘એતઞ્ચ અઞ્ઞઞ્ચ લહું પમુઞ્ચ, કો તં વદેથ 63 તથા કરોન્તં;
‘‘Etañca aññañca lahuṃ pamuñca, ko taṃ vadetha 64 tathā karontaṃ;
યથા પજાનાસિ તથા કરોહિ, યથામતિં અનુજાનાતિ સઙ્ઘો’’તિ.
Yathā pajānāsi tathā karohi, yathāmatiṃ anujānāti saṅgho’’ti.
૫૮૫.
585.
સો તં પદેસં ઉપસઙ્કમિત્વા, સૂલાવુતં મોચયિ ખિપ્પમેવ;
So taṃ padesaṃ upasaṅkamitvā, sūlāvutaṃ mocayi khippameva;
‘મા ભાયિ સમ્મા’તિ ચ તં અવોચ, તિકિચ્છકાનઞ્ચ ઉપટ્ઠપેસિ.
‘Mā bhāyi sammā’ti ca taṃ avoca, tikicchakānañca upaṭṭhapesi.
૫૮૬.
586.
‘‘કપ્પિતકઞ્ચ ઉપસઙ્કમિત્વા, તેનેવ સહ 65 સંવિભજિત્વા કાલે;
‘‘Kappitakañca upasaṅkamitvā, teneva saha 66 saṃvibhajitvā kāle;
સયં મુખેનૂપનિસજ્જ લિચ્છવિ, તથેવ પુચ્છિત્થ નં કારણત્થિકો.
Sayaṃ mukhenūpanisajja licchavi, tatheva pucchittha naṃ kāraṇatthiko.
૫૮૭.
587.
‘‘સૂલાવુતો પુરિસો લુદ્દકમ્મો, પણીતદણ્ડો અનુસત્તરૂપો;
‘‘Sūlāvuto puriso luddakammo, paṇītadaṇḍo anusattarūpo;
એત્તાવતા વીસતિરત્તિમત્તા, યતો આવુતો નેવ જીવતિ ન મતો.
Ettāvatā vīsatirattimattā, yato āvuto neva jīvati na mato.
૫૮૮.
588.
‘‘સો મોચિતો ગન્ત્વા મયા ઇદાનિ, એતસ્સ યક્ખસ્સ વચો હિ ભન્તે;
‘‘So mocito gantvā mayā idāni, etassa yakkhassa vaco hi bhante;
સિયા નુ ખો કારણં કિઞ્ચિદેવ, યેન સો નિરયં નો વજેય્ય.
Siyā nu kho kāraṇaṃ kiñcideva, yena so nirayaṃ no vajeyya.
૫૮૯.
589.
‘‘આચિક્ખ ભન્તે યદિ અત્થિ હેતુ, સદ્ધાયિકં હેતુવચો સુણોમ;
‘‘Ācikkha bhante yadi atthi hetu, saddhāyikaṃ hetuvaco suṇoma;
ન તેસં કમ્માનં વિનાસમત્થિ, અવેદયિત્વા ઇધ બ્યન્તિભાવો’’તિ.
Na tesaṃ kammānaṃ vināsamatthi, avedayitvā idha byantibhāvo’’ti.
૫૯૦.
590.
‘‘સચે સ ધમ્માનિ સમાચરેય્ય, સક્કચ્ચ રત્તિન્દિવમપ્પમત્તો;
‘‘Sace sa dhammāni samācareyya, sakkacca rattindivamappamatto;
મુચ્ચેય્ય સો નિરયા ચ તમ્હા, કમ્મં સિયા અઞ્ઞત્ર વેદનીય’’ન્તિ.
Mucceyya so nirayā ca tamhā, kammaṃ siyā aññatra vedanīya’’nti.
૫૯૧.
591.
‘‘અઞ્ઞાતો 67 એસો પુરિસસ્સ અત્થો, મમમ્પિ દાનિ અનુકમ્પ ભન્તે;
‘‘Aññāto 68 eso purisassa attho, mamampi dāni anukampa bhante;
અનુસાસ મં ઓવદ ભૂરિપઞ્ઞ, યથા અહં નો નિરયં વજેય્ય’’ન્તિ.
Anusāsa maṃ ovada bhūripañña, yathā ahaṃ no nirayaṃ vajeyya’’nti.
૫૯૨.
592.
‘‘અજ્જેવ બુદ્ધં સરણં ઉપેહિ, ધમ્મઞ્ચ સઙ્ઘઞ્ચ પસન્નચિત્તો;
‘‘Ajjeva buddhaṃ saraṇaṃ upehi, dhammañca saṅghañca pasannacitto;
તથેવ સિક્ખાય પદાનિ પઞ્ચ, અખણ્ડફુલ્લાનિ સમાદિયસ્સુ.
Tatheva sikkhāya padāni pañca, akhaṇḍaphullāni samādiyassu.
૫૯૩.
593.
‘‘પાણાતિપાતા વિરમસ્સુ ખિપ્પં, લોકે અદિન્નં પરિવજ્જયસ્સુ;
‘‘Pāṇātipātā viramassu khippaṃ, loke adinnaṃ parivajjayassu;
અમજ્જપો મા ચ મુસા અભાણી, સકેન દારેન ચ હોહિ તુટ્ઠો;
Amajjapo mā ca musā abhāṇī, sakena dārena ca hohi tuṭṭho;
ઇમઞ્ચ અરિયં 69 અટ્ઠઙ્ગવરેનુપેતં, સમાદિયાહિ કુસલં સુખુદ્રયં.
Imañca ariyaṃ 70 aṭṭhaṅgavarenupetaṃ, samādiyāhi kusalaṃ sukhudrayaṃ.
૫૯૪.
594.
‘‘ચીવરં પિણ્ડપાતઞ્ચ, પચ્ચયં સયનાસનં;
‘‘Cīvaraṃ piṇḍapātañca, paccayaṃ sayanāsanaṃ;
અન્નં પાનં ખાદનીયં, વત્થસેનાસનાનિ ચ;
Annaṃ pānaṃ khādanīyaṃ, vatthasenāsanāni ca;
૫૯૫.
595.
‘‘ભિક્ખૂપિ સીલસમ્પન્ને, વીતરાગે બહુસ્સુતે;
‘‘Bhikkhūpi sīlasampanne, vītarāge bahussute;
તપ્પેહિ અન્નપાનેન, સદા પુઞ્ઞં પવડ્ઢતિ.
Tappehi annapānena, sadā puññaṃ pavaḍḍhati.
૫૯૬.
596.
‘‘એવઞ્ચ ધમ્માનિ 73 સમાચરન્તો, સક્કચ્ચ રત્તિન્દિવમપ્પમત્તો;
‘‘Evañca dhammāni 74 samācaranto, sakkacca rattindivamappamatto;
મુઞ્ચ તુવં 75 નિરયા ચ તમ્હા, કમ્મં સિયા અઞ્ઞત્ર વેદનીય’’ન્તિ.
Muñca tuvaṃ 76 nirayā ca tamhā, kammaṃ siyā aññatra vedanīya’’nti.
૫૯૭.
597.
‘‘અજ્જેવ બુદ્ધં સરણં ઉપેમિ, ધમ્મઞ્ચ સઙ્ઘઞ્ચ પસન્નચિત્તો;
‘‘Ajjeva buddhaṃ saraṇaṃ upemi, dhammañca saṅghañca pasannacitto;
તથેવ સિક્ખાય પદાનિ પઞ્ચ, અખણ્ડફુલ્લાનિ સમાદિયામિ.
Tatheva sikkhāya padāni pañca, akhaṇḍaphullāni samādiyāmi.
૫૯૮.
598.
‘‘પાણાતિપાતા વિરમામિ ખિપ્પં, લોકે અદિન્નં પરિવજ્જયામિ;
‘‘Pāṇātipātā viramāmi khippaṃ, loke adinnaṃ parivajjayāmi;
અમજ્જપો નો ચ મુસા ભણામિ, સકેન દારેન ચ હોમિ તુટ્ઠો;
Amajjapo no ca musā bhaṇāmi, sakena dārena ca homi tuṭṭho;
ઇમઞ્ચ અરિયં અટ્ઠઙ્ગવરેનુપેતં, સમાદિયામિ કુસલં સુખુદ્રયં.
Imañca ariyaṃ aṭṭhaṅgavarenupetaṃ, samādiyāmi kusalaṃ sukhudrayaṃ.
૫૯૯.
599.
‘‘ચીવરં પિણ્ડપાતઞ્ચ, પચ્ચયં સયનાસનં;
‘‘Cīvaraṃ piṇḍapātañca, paccayaṃ sayanāsanaṃ;
અન્નં પાનં ખાદનીયં, વત્થસેનાસનાનિ ચ.
Annaṃ pānaṃ khādanīyaṃ, vatthasenāsanāni ca.
૬૦૦.
600.
‘‘ભિક્ખૂ ચ સીલસમ્પન્ને, વીતરાગે બહુસ્સુતે;
‘‘Bhikkhū ca sīlasampanne, vītarāge bahussute;
૬૦૧.
601.
એતાદિસા લિચ્છવિ અમ્બસક્કરો, વેસાલિયં અઞ્ઞતરો ઉપાસકો;
Etādisā licchavi ambasakkaro, vesāliyaṃ aññataro upāsako;
સદ્ધો મુદૂ કારકરો ચ ભિક્ખુ, સઙ્ઘઞ્ચ સક્કચ્ચ તદા ઉપટ્ઠહિ.
Saddho mudū kārakaro ca bhikkhu, saṅghañca sakkacca tadā upaṭṭhahi.
૬૦૨.
602.
સૂલાવુતો ચ અરોગો હુત્વા, સેરી સુખી પબ્બજ્જં ઉપાગમિ 79;
Sūlāvuto ca arogo hutvā, serī sukhī pabbajjaṃ upāgami 80;
ભિક્ખુઞ્ચ આગમ્મ કપ્પિતકુત્તમં, ઉભોપિ સામઞ્ઞફલાનિ અજ્ઝગું.
Bhikkhuñca āgamma kappitakuttamaṃ, ubhopi sāmaññaphalāni ajjhaguṃ.
૬૦૩.
603.
એતાદિસા સપ્પુરિસાન સેવના, મહપ્ફલા હોતિ સતં વિજાનતં;
Etādisā sappurisāna sevanā, mahapphalā hoti sataṃ vijānataṃ;
સૂલાવુતો અગ્ગફલં અફસ્સયિ 81, ફલં કનિટ્ઠં પન અમ્બસક્કરો’’તિ.
Sūlāvuto aggaphalaṃ aphassayi 82, phalaṃ kaniṭṭhaṃ pana ambasakkaro’’ti.
અમ્બસક્કરપેતવત્થુ પઠમં.
Ambasakkarapetavatthu paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ખુદ્દકનિકાય (અટ્ઠકથા) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / પેતવત્થુ-અટ્ઠકથા • Petavatthu-aṭṭhakathā / ૧. અમ્બસક્કરપેતવત્થુવણ્ણના • 1. Ambasakkarapetavatthuvaṇṇanā