Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi |
౩. అమూళ్హవినయకథా
3. Amūḷhavinayakathā
౧౯౬. భాసితపరికన్తన్తి ఏత్థ భాసితపరికన్తసద్దానం కరణాపేక్ఖత్తా విసుం కరణం దస్సేన్తో ఆహ ‘‘వాచాయ భాసితం, కాయేన పరికన్త’’న్తి. ‘‘పరిక్కమేత్వా కత’’న్తి ఇమినా పరికమతీతి పరికన్తం, పరికన్తం హుత్వా కతం పరికన్తన్తి వచనత్థం దస్సేతి. పరిక్కమేత్వాతి అతిక్కమిత్వా. సరతాయస్మాతి ఏత్థ ఉకారలోపసన్ధిం దస్సేన్తో ఆహ ‘‘సరతు ఆయస్మా’’తి. ‘‘ఏవరూపియా ఆపత్తియా’’తి ఇమినా ఆపజ్జితాతి ఏత్థ తుపచ్చయయోగభావతో కమ్మత్థఛట్ఠియాపి సమ్భవభావం దస్సేతి. తుపచ్చయయోగే కమ్మత్థఛట్ఠీ అనిచ్చం హోతి, తస్మా పాళియం ‘‘ఏవరూపియా ఆపత్తియా’’తి కమ్మత్థఛట్ఠీభావేన అవత్వా ‘‘ఏవరూపిం ఆపత్తి’’న్తి కమ్మత్థదుతియాభావేన వుత్తన్తి దట్ఠబ్బం. తస్సాతి ‘‘ఆపజ్జిత్వా’’తి పాఠస్స. ‘‘పఠమం పచ్ఛా’’తి పదేహి అధిప్పాయత్థం దస్సేతి. చోదకస్స కథం వినేతి వినాసేతీతి వినయో, చోదకస్స కథం వినేతి వినాసేతి అనేనాతి వా వినయో. పఠమం మూళ్హభావం ఉపగన్త్వా పచ్ఛా అమూళ్హస్స దాతబ్బో వినయో అమూళ్హవినయో.
196.Bhāsitaparikantanti ettha bhāsitaparikantasaddānaṃ karaṇāpekkhattā visuṃ karaṇaṃ dassento āha ‘‘vācāya bhāsitaṃ, kāyena parikanta’’nti. ‘‘Parikkametvā kata’’nti iminā parikamatīti parikantaṃ, parikantaṃ hutvā kataṃ parikantanti vacanatthaṃ dasseti. Parikkametvāti atikkamitvā. Saratāyasmāti ettha ukāralopasandhiṃ dassento āha ‘‘saratu āyasmā’’ti. ‘‘Evarūpiyā āpattiyā’’ti iminā āpajjitāti ettha tupaccayayogabhāvato kammatthachaṭṭhiyāpi sambhavabhāvaṃ dasseti. Tupaccayayoge kammatthachaṭṭhī aniccaṃ hoti, tasmā pāḷiyaṃ ‘‘evarūpiyā āpattiyā’’ti kammatthachaṭṭhībhāvena avatvā ‘‘evarūpiṃ āpatti’’nti kammatthadutiyābhāvena vuttanti daṭṭhabbaṃ. Tassāti ‘‘āpajjitvā’’ti pāṭhassa. ‘‘Paṭhamaṃ pacchā’’ti padehi adhippāyatthaṃ dasseti. Codakassa kathaṃ vineti vināsetīti vinayo, codakassa kathaṃ vineti vināseti anenāti vā vinayo. Paṭhamaṃ mūḷhabhāvaṃ upagantvā pacchā amūḷhassa dātabbo vinayo amūḷhavinayo.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / చూళవగ్గపాళి • Cūḷavaggapāḷi / ౩. అమూళ్హవినయో • 3. Amūḷhavinayo
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / చూళవగ్గ-అట్ఠకథా • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / అమూళ్హవినయకథా • Amūḷhavinayakathā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā / సతివినయాదికథావణ్ణనా • Sativinayādikathāvaṇṇanā