Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ (టీకా) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
౬. ఆనన్దసుత్తవణ్ణనా
6. Ānandasuttavaṇṇanā
౩౭. ఛట్ఠే ఓకాసం అవసరం అధిగచ్ఛతి ఏతేనాతి ఓకాసాధిగమో, మగ్గఫలసుఖాధిగమాయ ఓకాసభావతో వా ఓకాసో, తస్స అధిగమో ఓకాసాధిగమో. ఏత్థ చ దీఘనికాయేనేవ (దీ॰ ని॰ ౨.౨౮౮) పన సుత్తన్తదేసనాయం పఠమజ్ఝానం, చతుత్థజ్ఝానం, అరహత్తమగ్గోతి తయో ఓకాసాధిగమా ఆగతా. తత్థ (దీ॰ ని॰ అట్ఠ॰ ౨.౨౮౮) పఠమం ఝానం పఞ్చ నీవరణాని విక్ఖమ్భేత్వా అత్తనో ఓకాసం గహేత్వా తిట్ఠతీతి ‘‘పఠమో ఓకాసాధిగమో’’తి వుత్తం. చతుత్థజ్ఝానం పన సుఖదుక్ఖం విక్ఖమ్భేత్వా అత్తనో ఓకాసం గహేత్వా తిట్ఠతీతి దుతియో ఓకాసాధిగమో. అరహత్తమగ్గో సబ్బకిలేసే విక్ఖమ్భేత్వా అత్తనో ఓకాసం గహేత్వా తిట్ఠతీతి ‘‘తతియో ఓకాసాధిగమో’’తి వుత్తో. ఇధ పన వక్ఖమానాని తీణి అరూపజ్ఝానాని సన్ధాయ ‘‘ఓకాసాధిగమో’’తి వుత్తం. తేసంయేవ చ గహణే కారణం సయమేవ వక్ఖతి.
37. Chaṭṭhe okāsaṃ avasaraṃ adhigacchati etenāti okāsādhigamo, maggaphalasukhādhigamāya okāsabhāvato vā okāso, tassa adhigamo okāsādhigamo. Ettha ca dīghanikāyeneva (dī. ni. 2.288) pana suttantadesanāyaṃ paṭhamajjhānaṃ, catutthajjhānaṃ, arahattamaggoti tayo okāsādhigamā āgatā. Tattha (dī. ni. aṭṭha. 2.288) paṭhamaṃ jhānaṃ pañca nīvaraṇāni vikkhambhetvā attano okāsaṃ gahetvā tiṭṭhatīti ‘‘paṭhamo okāsādhigamo’’ti vuttaṃ. Catutthajjhānaṃ pana sukhadukkhaṃ vikkhambhetvā attano okāsaṃ gahetvā tiṭṭhatīti dutiyo okāsādhigamo. Arahattamaggo sabbakilese vikkhambhetvā attano okāsaṃ gahetvā tiṭṭhatīti ‘‘tatiyo okāsādhigamo’’ti vutto. Idha pana vakkhamānāni tīṇi arūpajjhānāni sandhāya ‘‘okāsādhigamo’’ti vuttaṃ. Tesaṃyeva ca gahaṇe kāraṇaṃ sayameva vakkhati.
సత్తానం విసుద్ధిం పాపనత్థాయాతి రాగాదీహి మలేహి అభిజ్ఝావిసమలోభాదీహి చ ఉపక్కిలేసేహి కిలిట్ఠచిత్తానం సత్తానం విసుద్ధిపాపనత్థాయ సమతిక్కమనత్థాయ. ఆయతిం అనుప్పజ్జనఞ్హి ఇధ ‘‘సమతిక్కమో’’తి వుత్తం. అత్థం గమనత్థాయాతి కాయికదుక్ఖస్స చ చేతసికదోమనస్సస్స చాతి ఇమేసం ద్విన్నం అత్థఙ్గమాయ, నిరోధాయాతి అత్థో. ఞాయతి నిచ్ఛయేన కమతి నిబ్బానం, తం వా ఞాయతి పటివిజ్ఝీయతి ఏతేనాతి ఞాయో, సముచ్ఛేదభావో అరియమగ్గోతి ఆహ ‘‘సహవిపస్సనకస్స మగ్గస్సా’’తి. పచ్చక్ఖకరణత్థాయాతి అత్తపచ్చక్ఖతాయ. పరపచ్చయేన వినా పచ్చక్ఖకరణఞ్హి ‘‘సచ్ఛికిరియా’’తి వుచ్చతి. అసమ్భిన్నన్తి పిత్తసేమ్హాదీహి అపలిబుద్ధం అనుపహతం.
Sattānaṃvisuddhiṃ pāpanatthāyāti rāgādīhi malehi abhijjhāvisamalobhādīhi ca upakkilesehi kiliṭṭhacittānaṃ sattānaṃ visuddhipāpanatthāya samatikkamanatthāya. Āyatiṃ anuppajjanañhi idha ‘‘samatikkamo’’ti vuttaṃ. Atthaṃ gamanatthāyāti kāyikadukkhassa ca cetasikadomanassassa cāti imesaṃ dvinnaṃ atthaṅgamāya, nirodhāyāti attho. Ñāyati nicchayena kamati nibbānaṃ, taṃ vā ñāyati paṭivijjhīyati etenāti ñāyo, samucchedabhāvo ariyamaggoti āha ‘‘sahavipassanakassa maggassā’’ti. Paccakkhakaraṇatthāyāti attapaccakkhatāya. Parapaccayena vinā paccakkhakaraṇañhi ‘‘sacchikiriyā’’ti vuccati. Asambhinnanti pittasemhādīhi apalibuddhaṃ anupahataṃ.
రాగానుగతో సమాధి అభినతో నామ హోతి ఆరమ్మణే అభిముఖాభావేన పవత్తియా, దోసానుగతో పన అపనతో అపగమనవసేన పవత్తియా, తదుభయప్పటిక్ఖేపేన ‘‘న చాభినతో న చాపనతో’’తి వుత్తన్తి ఆహ ‘‘రాగవసేనా’’తిఆది. న ససఙ్ఖారనిగ్గయ్హవారితగతోతి లోకియజ్ఝానచిత్తాని వియ న ససఙ్ఖారేన సప్పయోగేన తదఙ్గప్పహానవిక్ఖమ్భనప్పహానవసేన చ నిగ్గహేత్వా వారేత్వా ఠితో. కిఞ్చరహి కిలేసానం ఛిన్నన్తే ఉప్పన్నో. తథాభూతం ఫలసమాధిం సన్ధాయేతం వుత్తం. తేనాహ ‘‘న ససఙ్ఖారేన…పే॰… ఛిన్నన్తే ఉప్పన్నో’’తి.
Rāgānugato samādhi abhinato nāma hoti ārammaṇe abhimukhābhāvena pavattiyā, dosānugato pana apanato apagamanavasena pavattiyā, tadubhayappaṭikkhepena ‘‘na cābhinato na cāpanato’’ti vuttanti āha ‘‘rāgavasenā’’tiādi. Na sasaṅkhāraniggayhavāritagatoti lokiyajjhānacittāni viya na sasaṅkhārena sappayogena tadaṅgappahānavikkhambhanappahānavasena ca niggahetvā vāretvā ṭhito. Kiñcarahi kilesānaṃ chinnante uppanno. Tathābhūtaṃ phalasamādhiṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ. Tenāha ‘‘na sasaṅkhārena…pe… chinnante uppanno’’ti.
ఆనన్దసుత్తవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Ānandasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ • Aṅguttaranikāya / ౬. ఆనన్దసుత్తం • 6. Ānandasuttaṃ
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / అఙ్గుత్తరనికాయ (అట్ఠకథా) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ౬. ఆనన్దసుత్తవణ్ణనా • 6. Ānandasuttavaṇṇanā